![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Safavid_Flag.svg/langhy-640px-Safavid_Flag.svg.png&w=640&q=50)
Երևանի կուսակալություն
1502-1724 / From Wikipedia, the free encyclopedia
Երևանի կուսակալություն (պարս.՝ بیگلربیگی ایروان՝ Beglarbegi-e Īravān), միջնադարյան ավատատիրական կառավարմամբ իշխանություն էր 1501-1724 թվականներին։ Թուրքմենական ակկոյունլուների տերության հաղթանակ տանելով[1]՝ Սեֆյան պետության հիմնադիր շահ Իսմայիլը 1501 թվականին այն միացրել է Պարսկաստանին[2]։ Հաջորդ տարի ձևավորվել է Երևանի կուսակալությունը[1]՝ թուրքմենական համանուն կուսակալության կամ Չուղուր-Սաադի տարածքի վրա[2][3][4]։
| |||
Կարգավիճակ | կուսակալություն | ||
Մտնում է | ![]() | ||
Ներառում է | Այրարատ և Սյունիքի մի մասը | ||
Վարչկենտրոն | Երևան | ||
Խոշորագույն քաղաք | Երևան | ||
Հիմնական լեզու | Պարսկերեն, | ||
Բնակչություն | 500 000 | ||
Ազգային կազմ | հայեր, թուրքեր, պարսիկներ, քրդեր | ||
Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի Շիա իսլամ Սուննի իսլամ | ||
Տարածք | 45 000 | ||
Բարձրություն ծովի մ-ից՝ - Բարձրագույն կետ | 5,165 մ | ||
Հիմնադրված է | 1502-1724 թ. | ||
Պատմական շրջան(ներ) | Այրարատ | ||
Կուսակալության տարածքը կազմել է շուրջ 45 000 կմ2՝ զբաղեցնելով Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգը՝ Արարատյան դաշտը, Շիրակը և Վանանդը, Արարատ և Արագած լեռները, Սևանի ավազանը, ինչպես նաև՝ Նախիջևանի հովիտը[2][5]։ Այժմ հիմնականում համապատասխանում է Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական հատվածին, բացի Արարատ լեռից և Կարսի մարզից, որոնք ամբողջությամբ պատկանում են Թուրքիային[5], և Նախիջևանից, որը ինքնավար հանրապետություն է Ադրբեջանի կազմում[5]։
1723-1728 թվականների թուրք-պարսկական պատերազմի արդյունքում Երևանը միացվել էր Օսմանյան կայսրությանը։ 1736 թվականին Նադիր շահը այն կրկին միացրել է Իրանին։ 1747 թվականին կուսակալության տարածքի վրա ստեղծվում են Երևանի և Նախիջևանի խանությունները։