Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico

Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico, tamén coñecido como Carlos V de Habsburgo^[1], Carlos V de Flandres,^[1] Carlos I de Habsburgo^[2] ou Carlos I de España e V de Alemaña, nado no palacio Prinsenhof de Gante o 24 de febreiro de 1500 e finado no mosteiro de Yuste o 21 de setembro de 1558, foi fillo de Filipe o Fermoso de Habsburgo e de Xoana, a Tola. Reinou nas Coroas de Castela e Aragón moi novo, aos 16 anos, de 1516 a 1556, e posuíu a coroa imperial alemá de 1519 a 1558.

Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico

Nome orixinal	(fr) Charles de Habsbourg
Biografía
Nacemento	24 de febreiro de 1500 Gante (Países Baixos dos Habsburgo)
Morte	21 de setembro de 1558 (58 anos) Mosteiro de Yuste (Coroa de Castela)
Causa da morte	malaria
Lugar de sepultura	Cripta Real do Mosteiro do Escorial
Emperador do Sacro Imperio Romano Xermánico
1519 – 26 de xaneiro de 1556 ← Maximiliano I de Habsburgo – Fernando I, Sacro Emperador Romano-Xermánico →
Monarca da Coroa de Aragón
2 de febreiro de 1516 – 16 de xaneiro de 1556 ← Fernando II de Aragón – Filipe II de España →
Rei de Sardeña
2 de febreiro de 1516 – 16 de xaneiro de 1556 Xunto con: Xoana I de Castela
Monarca de Castela e León
1516 – 26 de xaneiro de 1556 ← Filipe I de Castela – Filipe II de España → Xunto con: Xoana I de Castela
Señor dos Países Baixos
Datos persoais
Relixión	Igrexa católica
Actividade
Ocupación	monarca
Período de actividade	1515 (Gregoriano) - 1558 (Gregoriano)
Participou en
1521	Dieta de Worms (pt)
Outro
Título	Emperador do Sacro Imperio Romano Xermánico (1519–1556) Rei das Españas (1516–1556) Duque de Brabante (1506–1555) Señor de Molina Conde de Barcelona Señor de Biscaia Rei de León Rei de Granada Rei de Galicia Rei de Xerusalén Duque de Borgoña Señor dos Países Baixos Rei dos Romanos Rei de Castela Rei de Aragón Rei de Sardeña Rei de Navarra Rei de Sicilia Rei de Nápoles Arquiduque da Áustria (pt) Rei das Indias Orientais e Occidentais e das Illas e Terra Firme do Mar Océano
Familia	Casa dos Austria e Casa de Habsburgo
Cónxuxe	Sabela de Portugal, emperatriz do Sacro Imperio Romano-Xermánico (1526 (Gregoriano)–1539)
Parella	Johanna Maria van der Gheynst Barbara Blomberg
Fillos	Isabel of Castile  () Xermana de Foix Margarida de Parma  () Johanna Maria van der Gheynst Tadea of Austria  () Orsolina della Penna Filipe II de España  () Sabela de Portugal, emperatriz do Sacro Imperio Romano-Xermánico María de Habsburgo, emperatriz do Sacro Imperio Romano-Xermánico  () Sabela de Portugal, emperatriz do Sacro Imperio Romano-Xermánico Infante Fernando of Austria  () Sabela de Portugal, emperatriz do Sacro Imperio Romano-Xermánico Xoana de Habsburgo  () Sabela de Portugal, emperatriz do Sacro Imperio Romano-Xermánico Xoán de Austria  () Barbara Blomberg
Pais	Filipe I de Castela   e Xoana I de Castela
Irmáns	Leonor de Austria María de Habsburgo Catarina de Austria Sabela de Austria Fernando I, Sacro Emperador Romano-Xermánico Rietje Koane
Parentes	Ana da Boêmia e Hungria, cuñada Luís II da Hungria, cuñado Fernando II de Aragón, avó materno Isabel I de Castela, avoa materna María I de Inglaterra, maternal first cousin Maximiliano I de Habsburgo, avó paterno María de Borgoña, avoa paterna
Cronoloxía
24 de febreiro de 1530	Coroação do Sacro Imperador Romano-Germânico (pt)  (Boloña)
Premios
Cabaleiro da Orde do Vélaro de Ouro  Orde de Santiago  Orde da Xarreteira  Ordem de Calatrava (pt)  Ordem de Alcântara (pt)  illustrious son (en)  de Palma.
Sinatura
Descrito pola fonte	Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Canon of Dutch History (en) Enciclopédia militar Sytin (pt)

"O Emperador Carlos V a cabalo en Mühlberg"; cadro realizado por Tiziano no ano 1548, trala batalla de Mulberg.

O Imperio europeo de Carlos V foi a máxima expresión tanto de acumulación de poder como de diseminación territorial. En distintas cores, a herdanza da súa avoa materna, Isabel a Católica (azul), do seu avó materno, Fernando o Católico (laranxa), da súa avoa paterna, María de Borgoña (morado), e do seu avó paterno Maximiliano de Habsburgo (verde). O territorio de Milán non é herdado, senón conquistado en disputa con Francia, aínda que teoricamente tributario do Sacro Imperio, que obtivo por elección. Non hai que esquecer os territorios extraeuropeos que están en proceso de descubrimento e conquista.

Traxectoria

Mocidade

A súa infancia transcorreu na corte flamenga baixo as ensinanzas de Adriano de Utrecht. No 1515 fíxose cargo dos Países Baixos, e un ano despois, dos reinos da Coroa de Castela. A política matrimonial dos seus avós, os Reis Católicos, a morte do seu pai e a incapacidade da súa nai concedéronlle a herdanza de catro dinastías.

Do seu avó Maximiliano I de Habsburgo recibiu os territorios centroeuropeos de Austria e os dereitos ao Imperio, da súa avoa María de Borgoña herdou os Países Baixos, de Fernando o Católico recibiu o reino de Aragón, contando tamén tódalas posesións no mediterráneo deste reino, e da súa avoa Isabel a Católica, a Coroa de Castela, Canarias, diversas prazas no norte de África e toda a América xa conquistada.

No 1516 obtivo, polo tanto o goberno das coroas de Castela e Aragón, e dous anos despois, en 1519, logrou coroarse emperador do Sacro Imperio Romano Xermánico.

Foi mal acollido en Castela pola súa xuventude, pero sobre todo por ser estranxeiro (pois recibira unha educación flamenga) e ter conselleiros tamén estranxeiros. Este malestar conduciu ó levantamento Comuneiro (1520-1521), insurrección das principais cidades castelás, que foron derrotadas en Villalar e se someteron ao novo monarca.

Tamén houbo revoltas en Valencia: os alzamentos das Xermanías, que protestaron contra o poder da nobreza e dos mouriscos, e que foron tamén esmagados. Sobredita insurrección durou dende 1521 a 1524.

As guerras de Carlos V

Dominios de Carlos V en Europa, coloreados en verde.

O conflito que xa había dende os tempos dos reis Católicos entre franceses e castelán-aragoneses endureceuse ó sentirse este país cercado polas posesións do emperador Carlos. No 1521 Carlos retirou as aspiracións francesas de se faceren con Navarra. O rei de Francia Francisco I ocupou o Milanesado, pero foi derrotado e feito prisioneiro en Pavia por tres soldados do exército español: o vasco Juan de Urbieta, o galego Afonso Pita da Veiga e o granadino Diego Dávila. Prometeu entón retirarse de Milán e entregar Borgoña ó emperador, mais incumpriu as súas promesas e retomou o conflito.

Na paz de Crépy (1544), Francisco I recoñeceu a soberanía do emperador Carlos sobre Artois e Flandres, retirando tamén as súas aspiracións sobre Milán e Nápoles, namentres que Carlos V abandonaba Borgoña.

Nese período loitou tamén contra os turcos, conténdoos en Austria e atacándoos polo Mediterráneo oriental. No norte de África conquistou Tunes (1535), pero fracasou na toma de Alxer (1541), o que afianzou as posicións berberiscas.

A Reforma protestante

A Reforma de Martiño Lutero levou á desaparición da unidade relixiosa de Europa occidental e central, o que fixo perder poder a Carlos V ó ser dividido o Sacro Imperio entre católicos e reformados.

Carlos V tentou reunir a representantes da Reforma e da Igrexa católica, mais o papa, que temía que Carlos V se volvese demasiado poderoso se atinxía centralizar de novo o Imperio Alemán, impediuno ó se mostrar indiferente.

Entón, Carlos V decidiu actuar militarmente. Algúns príncipes alemáns reformados formaron a Liga de Esmalcalda para loitaren contra o poder imperial, pero foron derrotados en Mulberg (1547) polo propio monarca. Non obstante, Carlos V non logrou con esta vitoria a unidade política nin relixiosa no Sacro Imperio.

Abdicación

Consciente do seu fracaso ó non lograr impedir a división relixiosa de Europa, o monarca decidiu abdicar. Concedeu ó seu fillo Filipe, o cal se nomeou Filipe II, os Países Baixos (1555) e Castela (1556) aínda que conservou o título imperial ata setembro de 1556.

O emperador Carlos retirouse ó mosteiro de Yuste en 1556, onde morreu dous anos despois.

Descendencia

Desde 1504 estaba comprometido coa filla de Lois XII de Francia, Claudia de Francia, que máis tarde terminaría casada con Francisco I de Valois. No entanto casou con súa prima a Infanta Sabela de Portugal (1503-1539), filla de Manuel I, naceron sete fillos:

• Filipe de Habsburgo (21 de maio de 1527-1598)
• María de Habsburgo ou María de Hungría. Naceu en Madrid en xuño de 1528 e morreu en febreiro de 1603. Foi emperatriz do Sacro Imperio Romano e Raíña da Bohemia, de Hungría e de Croacia pois casou o 13 de setembro de 1548 con Maximiliano II de Habsburgo (1527-1576), seu primo, fillo de seu tío Fernando I e de Ana Jagiellon da Bohemia e Hungría.
• Sabela de Habsburgo (nada e morta en 1529)
• Fernando, nacido e morto en 1530.
• Xoana de Habsburgo (nada en Madrid en xuño de 1537 e morta en setembro de 1573) casada o 11 de xaneiro de 1552 en Toro co infante Xoán de Portugal, cuarto fillo de Xoán III e de Catarina da Austria, pais do rei Sebastián o desexado.
• Xoán, nacido e morto en 1538
• Fernando, nacido e morto en 1539.

Ademais destes, tivo sete fillos ilexítimos:

• Xoán de Austria, fillo bastardo. Bautizado Xerónimo, naceu en Ratisbona, en 24 de febreiro de 1547 e morreu de peste ou tifo en Bourges, na veciñanza de Namur, Flandres, o 1 de outubro de 1578.
• Tivo unha filla bastarda, Sabela, nada o 20 de agosto de 1518 e morta despois de 1538. Foi nacida de súa madrasta Xermana de Foix, viúva de seu avó Fernando II de Aragón. Educada polo Inquisidor Josep Corretger, en Perpiñán, morreu pouco despois da nai e segundo o confesor de ambas, foi envelenada por orde de Carlos V.
• Dunha muller flamenga de Oudenaarde, chamada Margarida ou Xoana (von Gante, van der Gheyst, van den Gheynst?), filla dun honrado e talvez afamado tapiceiro, tivo unha filla bastarda: Margarida de Parma.
• Dunha dama de aristocracia media, pertencente aos círculos do Conde de Nassau, naceu súa filla bastarda Xoana de Austria (1522-1524) trasladada coa nai para o convento das agostiñas de Madrigal de las Altas Torres, cuxa abadesa era María de Aragón, bastarda de Fernando II de Aragón. Algúns autores dana por morta aos nove anos.
• Tivo unha filla bastarda de Ursolina della Pena, de Perugia, a bela Pennina Perusina que se pensaba en Bruxelas co marido: chamouse Tadea e naceu en 1522. O emperador viuna en Roma, en 1536, ao retornar da campaña en Tunes. A nai morreu, talvez envelenada, e Tadea tivo que convivir con irmáns violentos. Casou sen consultar o pai, e escribiulle en 1562 solicitando recoñecemento. Pasou o resto da vida no retiro dun convento.
• Solteiro aínda, dunha dama cuxo nome permaneceu no anonimato, nacéralle unha filla, Xoana, morta aos oito anos, que viviu sempre reclusa no convento das Angustias en Madrid.
• De Diana de Talanga, señora de Sorrento: naceulle outra filla bastarda tamén chamada Xoana de Austria, que morrería en 1650, casada co Príncipe de Butera.

Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico Casa de Habsburgo Nacemento: 24 de febreiro de 1500 Falecemento: 21 de setembro de 1558
Títulos Reais
Precedido por Filipe I o fermoso	Duque de Brabante, Duque de Limburgo, Duque de Lothier e Duque de Luxemburgo, Conde de Artois, Conde de Borgoña, Conde de Flandres, Conde de Hainaut, Conde de Holandd, Conde de Namur e Conde de Zeeland Despois de 1549 Gobernador das Dezasete Provincias dos Países Baixos dos Habsburgo Conde Palatino de Borgoña 1506–1555	Sucedido  por Filipe II de España
Precedido por Fernando II de Aragón	Rei de Nápoles 1516–1554 xunto con Xoana I de Castela (1516–1554)
	Rei de Aragón, Mallorca, Valencia e Sicilia; Conde de Barcelona 1516–1556 xunto con Xoana I de Castela (1516–1555)
Precedido por Xoana I de Castela	Rei de Castela, Toledo, Galiza, León, Murcia, Xaén, Sevilla, Granada, Xibraltar, Córdoba e Navarra 1516–1556 xunto con Xoana I de Castela (1516–1555)
Precedido por Guillerme, Duque de Jülich-Cleves-Berg	Duque de Guelders, Conde de Zutphen 1543–1555
Precedido por Maximiliano I,emperador do Sacro Imperio Xermánico	Arquiduque de Austria Duque de Estiria, Duque de Carintia e Carniola Conde do Tirol 1519–1521	Sucedido  por Fernando I, emperador do Sacro Imperio Xermánico
	Rei dos Xermanos (formalmente Rei de romanos) 1519–1530
	Rei de Italia]] 1530–1558
	Emperador do Sacro Imperio Xermánico 1530–1558 (Emperor-elect 1520–1530)
Outros títulos Nobiliarios
Precedido por Infanta Xoana	Príncipe de Asturias 1504–1516	Sucedido  por Filipe II de España
Títulos que reclamou
Precedido por Filipe IV	— TITULAR — Duque de Borgoña 1506–1555	Sucedido  por Filipe V

Producións audiovisuais nas que aparece a súa personaxe

Filmes

Ano	Filme	Director	Actor
1948	Locura de amor	Juan de Orduña	Jorge Mistral
1953	Jeromín	Luis Lucia Mingarro	Jesús Tordesillas
2001	Juana la Loca	Vicente Aranda
2003	Lutero	Eric Till	Torben Liebrecht

Series de televisión

Ano	Serie	Director	Actor
2007	Los Tudor	James Flynn	Sebastián Armesto
2015-2016	Carlos, Rey Emperador	Oriol Ferrer	Álvaro Cervantes[3]

Notas

1. Valembois Verbiest, Víctor (2002). "Carlos V de Flandes y su peculiar vivencia de los idiomas (Lecciones del siglo XVI, a la hora de otra mundialización idiomática)" (PDF). Revista Estudios (en castelán) (Universidade de Costa Rica) (16): 25. ISSN 1659-1925.
2. VVAA (2010). Cronología de los reyes españoles (en castelán). Linkgua. p. 16. ISBN 978-84-9816-763-4.
3. http://lab.rtve.es/carlos-v/serie

Véxase tamén

Bibliografía

• Eiras Roel, Antonio (coord.) (2000). El Reino de Galicia en la época del Emperador Carlos V (en castelán). Xunta de Galicia. ISBN 84-453-2926-X.