Adiguesia
From Wikipedia, the free encyclopedia
A República de Adiguesia[1][2] (en ruso: Республика Адыгея, "Adygeia"; en adigueo: Адыгэ Республик) é un suxeito federal (unidade administrativa) da Federación Rusa, unha república enclavada dentro do krai de Krasnodar.
 | Este artigo contén varias ligazóns externas e/ou bibliografía ao fin da páxina, mais poucas ou ningunha referencia no corpo do texto. Por favor, mellora o artigo introducindo notas ao pé, citando as fontes. Podes ver exemplos de como se fai nestes artigos. |
Адыгэ Республик (ady)  | |||||
| |||||
| Himno | Himno de Adiguesia | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Localización | |||||
| |||||
| Estado | Rusia | ||||
| Enclave en | Krai de Krasnodar | ||||
| Capital | Maikop (pt)  | ||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 463.167 (2021) (60,94 hab./km²) | ||||
| Lingua oficial | lingua rusa Lingua adigue | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 7.600 km² | ||||
| Punto máis alto | Chugush (en) (3.238 m) | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Datos históricos | |||||
| Precedido por | |||||
| Creación | 1991 | ||||
| Organización política | |||||
| • Lista (pt) | Murat Kumpilov (en) | ||||
| Órgano lexislativo | State Council of the Republic of Adygea (en) , (Escano: 50) | ||||
| Identificador descritivo | |||||
| Fuso horario | |||||
| Prefixo telefónico | 877 | ||||
| ISO 3166-2 | RU-AD | ||||
| Identificador OKTMO | 79000000 | ||||
| Identificador OKATO | 79 | ||||
| Páxina web | adygheya.ru | ||||
A República de Adiguesia está situada nas montañas do norte do Cáucaso, descendendo cara á fértil chaira do Kuban. A súa extensión é de 7.800 km² e a súa poboación é de 440.327 habitantes (2011). Os principais grupos étnicos na actualidade son o adigueo e o ruso. A república está organizada en 2 cidades, 7 distritos, 5 comunidades urbanas e 55 distritos rurais. A capital da república é Maikop e as principais cidades ou asentamentos de tipo urbano son Adygueisk, Enem e Yablonovski. Os ríos Kuban, Laba, Belaya e o conxunto de Adiguesia forman parte importante da tradición histórica da república que formaba parte da Gran ruta da seda cara a Asia, durante a Idade Media. A cultura de Maikop, estudada polos arqueólogos, representa o legado prehistórico da zona.
Os adigueos, que lle dan o nome á república, son os habitantes máis antigos do nordeste do Cáucaso e foron coñecidos en Europa como os circasianos a partir do século XIII. O circasiano (occidental) é idioma oficial da república (canda o ruso), e forma parte do grupo abkhazo-adigueo das linguas do Cáucaso.
A república de Adiguesia está no sueste de Europa, nas vertentes setentrionais do Gran Cáucaso, que cruzan a república polo sur, e nas chairas aluviais do Kuban. O 40 % do seu territorio está cuberto de bosque temperado de caducifolios (faia, carballo, carpe, pradairo).
O territorio encóntrase sucado de ríos da cunca do Kuban, río que debuxa co seu curso parte da fronteira setentrional da república co veciño krai de Krasnodar. Entre eles cabe destacar:
- O río Belaya.
- O río Chojrak.
- O río Daj.
- O río Fars.
- O río Jodz.
- O río Kisha.
- O río Laba (que forma parte da fronteira oriental da república).
- O río Psekups.
- O río Pshish.
- O río Sajrai.
- O río Kurdzhips.
Non existen na república lagos de importancia, aínda que si que existen varios encoros a destacar: o encoro de Krasnodar (a parte que queda semiillada antes da desembocadura do Belaya chámase Tshiski, era un encoro previo), o encoro Shapsug, o encoro de Oktiabrski e o de Shendzhi.
A república é atravesada na súa zona meridional polo Gran Cáucaso, polo que se encontran nesta zona varios picos de importancia: o monte Chugush (3.238 m.), o monte Fisht (2.868 m.), o monte Oshten, o monte Pseashjo e o monte Shepsi.
División administrativa
1.Cidade de Maikop.
2.Cidade de Adygeisk.
3.Raión de Guiaguinskaya.
4.Raión de Koshejabl
5.Raión de Krasnogvardeiskoye
6.Raión de Maikop
7.Raión de Tajtamukai
8.Raión de Teuchezh
9.Raión de Shovgenovski.
Divídese en 2 ókrug urbanos (Maikop e Adygeisk) e 7 raións:
- Raión de Guiaguinskaya
- Raión de Koshejabl
- Raión de Krasnogvardeiskoye
- Raión de Maikop
- Raión de Tajtamukai
- Raión de Teuchezh
- Raión de Shovguenovski
Principais localidades (2010)
- Maikop: 144.249 hab.
- Yablonovski: 25.500 hab.
- Enem: 18.200 hab.
- Guiaguinskaya: 15.000 hab. (2008)
- Adygeisk: 12.200 hab.
- Janskaya: 11.100 hab. (2008)
- Tulski: 10.600 hab.
- Krasnogvardeiskoye: 9.000 hab. (2008)
- Koshejabl: 7.700 hab. (2008)
- Kamennomostski: 7.500 hab.
- Dondukovskaya: 6.500 hab. (2008)
- Krasnooktiabrski: 5.400 hab. (2008)
- Tajtamukai: 5.200 hab. (2008)
O territorio formaba parte da antiga Circasia até que foi incorporado a Rusia en 1864. Isto provocou emigración cara ao Imperio Otomán de numerosos circasianos e a colonización por parte de poboación rusa. Os que quedaron asentáronse nas chairas da beira esquerda do Kubán.
En maio de 1917 ambas etnias uníronse na "Alianza do Cáucaso Setentrional e Daguestán", reuníndose un Comité Central en Vladikavkaz. Non obstante, o país sería campo de batalla entre os menxeviques xeorxianos, os rusos brancos de Aleksandr Kolchak e os bolxeviques. O 15 de decembro constituíse en república laica e en maio de 1918 proclamouse independente.
En 1919-1920, os kabardinos e algúns adigueos uníronse á revolta de Uzun Hadji, pero os cosacos do Terek deron apoio a Anton Denikin, que asolou o país. Os exiliados apoiaron a Unión de Repúblicas do Cáucaso, creada en París o 10 de xuño de 1921, pero Iosif Stalin creou no interior, en agosto de 1921, a Federación de Repúblicas do Cáucaso ou Gorskaya ASSR, da que formarían parte os kabardinos e os "circasianos do alto Kuban", mentres que os do baixo Kubán pasaron a territorio de Krasnodar.
O 27 de xullo de 1922 foi creado a óblast autónoma Cherquesa dentro da República Socialista Federativa Soviética de Rusia, nos territorios da óblast de Kuban-Mar Negro. O 24 de agosto o seu nome mudou a Óblast Autónoma Adiguea Cherquesa. O 17 de outubro de 1924 foi transferida ao recentemente creado krai do Cáucaso Norte.
Foi renomeado como Óblast Autónoma Adiguea en xullo de 1928. O 10 de xaneiro de 1934 foi separada do krai do Cáucaso Norte ao crearse o krai de Azov-Mar Negro, no que se incluíu. En 1936, Maikop foi declarada centro administrativo da óblast autónoma, co que se ampliou o seu territorio. En 1962 incluíuse o actual raión de Maikop. A óblast foi incluído na krai de Krasnodar ao crearse este o 13 de setembro de 1937.
O 3 de xullo de 1991 foille concedido o status de república socialista soviética e a partir do 24 de marzo de 1992 converteuse na República de Adiguesia.
Adiguesia converteuse nunha república da Federación Rusa en 1991. O seu primeiro presidente foi Aslan Alievich Dzharimov. A constitución da república foi adoptada en maio de 1995 e está baseada en principios fundamentais de pertenza voluntaria á Federación Rusa, a preservación da unidade e integridade do país, a defensa dos intereses dos diferentes grupos de poboación da república, e a paz e a harmonía das diferentes etnias de Adiguesia.
O xefe de goberno en Adiguesia é o Xefe (chamado Presidente até maio de 2011), quen é nomeado para un período de cinco anos. O dominio da lingua adiguea é un requisito previo para o candidato.[3]
O Xefe en 2011, Aslan Tjakushinov (desde o 13 de xaneiro de 2007), sucedeu a Hazret Sovmen, nomeado por Vladimir Putin, aínda que unicamente lograra o 2% dos votos en 2002. Non obstante, existe tamén un Consello de Estado (Jase) elixido directamente. A república envía tres representantes ao parlamento da Federación Rusa, un á Duma Estatal e dous ao Consello da Federación.
A poboación da república está composta polos seguintes grupos étnicos:
A maioría da poboación é cristiá ortodoxa, arredor do 70 %. O 25 % son musulmáns, entre eles a maioría dos adigueos, que son sunnitas.
O adigueo (Adyghabze) é un dos membros do grupo das linguas caucásicas do noroeste. É idioma oficial da república canda o ruso.
Hai 8 museos estatais e 23 públicos na república. O maior deles é o Museo Nacional da República de Adiguesia en Maikop.
A Universidade Estatal Adiguea e a Universidade Tecnolóxica Estatal Adiguea, ambas en Maikop, son as dúas entidades de educación máis importantes de Adiguesia.
A agricultura é o principal recurso económico (xirasol e tabaco), ademais do sector das manufacturas. Maikop é un centro industrial, destaca a industria alimentaria, principalmente, muíños de gran e aceite. Non obstante, as principais industrias da rexión atópanse no veciño Krasnodar (ferramentas, instrumentos de precisión, compresores e refinaría de petróleo). En canto aos recursos naturais, cabe destacar as súas reservas de petróleo e gas natural. Tamén son importantes os depósitos de ouro, prata, ferro e tungsteno.
A rede ferroviaria entre Armavir e Sochi pasa ao norte de Maikop. Á altura de Belorechensk, no veciño krai de Krasnodar, nace un ramal que se dirixe a Maikop e Kamennomostski (estación Jadzhoj). A liña que une Krasnodar e Crimea atravesa a sección noroeste da república por Yablonovski e Enem.
Hai un pequeno aeroporto en Maikop (código ICAO: UKRM) e un en Enem (URKS).
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
