campo gravitacional cunha ou varias estrelas e distintos obxectos orbitando ao seu redor From Wikipedia, the free encyclopedia
Un sistema planetario é un conxunto de obxectos non estelares ligados gravitacionalmente dentro ou fóra da órbita ao redor dunha estrela ou sistema estelar. En xeral, os sistemas cun ou máis planetas constitúen un sistema planetario, aínda que estes sistemas tamén poden estar formados por corpos como planetas ananos, asteroides, satélites naturais, meteoroides, cometas,[1][2] e discos circunstelares. O Sol xunto co sistema planetario que xira ao seu redor, incluída a Terra, forma o Sistema Solar.[3][4] O termo sistema exoplanetario úsase ás veces en referencia a outros sistemas planetarios.
A 1 de agosto de 2021, había 4801 exoplanetas confirmados en 3552 sistemas planetarios, con 789 sistemas con máis dun planeta. Tamén se sabe que os discos dispersos son comúns, aínda que outros obxectos son máis difíciles de observar.
De especial interese para a astrobioloxía é a zona habitable dos sistemas planetarios onde os planetas poderían ter auga líquida superficial e, polo tanto, a capacidade de soportar vida similar á Terra.
Historicamente, o heliocentrismo (a idea de que o Sol está no centro do universo) opúxose ao xeocentrismo (que sitúa a Terra no centro do universo). A noción dun sistema solar heliocéntrico co Sol no seu centro posiblemente foi suxerida por primeira vez na literatura védica da antiga India, que a miúdo se refire ao Sol como o "centro das esferas". Algúns interpretan os escritos de Aryabhatta no Āryabhaṭīya como implicitamente heliocéntricos.
A idea foi proposta por primeira vez na filosofía occidental e na astronomía grega xa no século III a.C. por Aristarco de Samos,[5] mais non recibiu apoio da maioría dos outros astrónomos antigos.
De revolutionibus orbium coelestium de Nicolao Copérnico, publicado en 1543, presentou o primeiro modelo heliocéntrico matematicamente preditivo dun sistema planetario. Os sucesores do século XVII, Galileo Galilei, Johannes Kepler e Isaac Newton desenvolveron unha comprensión da física que levou á gradual aceptación da idea de que a Terra se move arredor do Sol e de que os planetas están rexidos polas mesmas leis físicas que rexen a Terra.
No século XVI o filósofo italiano Giordano Bruno, un dos primeiros partidarios da teoría copernicana de que a Terra e outros planetas orbitan ao redor do Sol, propuxo que as estrelas fixas eran similares ao Sol e tamén estaban acompañadas de planetas. A Inquisición Romana queimouno na fogueira polas súas ideas.[6]
No século XVIII Isaac Newton mencionou a mesma posibilidade en "General Scholium" que conclúe os seus Principia Mathematica. Facendo unha comparación cos planetas do Sol, escribiu "e se as estrelas fixas son os centros de sistemas similares, todas serán construídas segundo un deseño similar e suxeitas ao dominio de Un".[7]
As súas teorías gañaron forza nos séculos XIX e XX a pesar da falta de probas xustificativas. Moito antes da súa confirmación por parte dos astrónomos, a conxectura sobre a natureza dos sistemas planetarios fora un foco na busca de intelixencia extraterrestre e foi un tema predominante na ficción, particularmente a ficción científica.
A primeira detección confirmada dun exoplaneta foi en 1992, co descubrimento de varios planetas de masa terrestre que orbitan arredor do púlsar PSR B1257+12. A primeira detección confirmada de exoplanetas dunha estrela de secuencia principal fíxose en 1995, cando se atopou un planeta xigante, 51 Pegasi b, nunha órbita de catro días ao redor da estrela de tipo G 51 Pegasi. A frecuencia das deteccións aumentou desde entón, sobre todo a través dos avances nos métodos de detección de planetas extrasolares e programas dedicados de busca de planetas como a misión Kepler.
Crese que os sistemas planetarios arredor de estrelas de tipo solar se forman como parte do mesmo proceso de formación estelar. A maioría das teorías antigas eran de tipo catastrófico e involucraban o paso dunha estrela moi preto do sol capaz de extraer material deste por medio da súa gravidade e colapsar máis tarde formando os planetas. Porén, a probabilidade dun evento deste tipo é tan reducida que implicaría unha grande escaseza de sistemas planetarios na galaxia. As teorías modernas indican que os planetas se formaron a partir dun disco de acrecemento. No caso do sistema solar este formaríase a partir da nebulosa solar.
Algúns sistemas planetarios son moi distintos do Sistema Solar, como os sistemas arredor de púlsares detectados a partir das lixeiras variacións nos pulsos de radiación electromagnética destes corpos. Os púlsares fórmanse en violentas explosións de supernovas polo que un sistema planetario convencional non podería sobrevivir a dita explosión, os planetas evaporaríanse ou escaparían da atracción gravitacional da estrela central. Algunhas teorías indican que os compañeiros estelares existentes preto da supernova evaporarían a maior parte da súa masa deixando corpos de tamaño planetario. Alternativamente os planetas poderían formarse nun disco de acrecemento rodeando os púlsares e formado polo material expulsado da estrela.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
