nome masculino From Wikipedia, the free encyclopedia
Bieito (pronuncia: biˈejto̝[1] ), que admite a variante Bento, é un nome galego de orixe latina que tamén presenta a variante culta Benedito, do latín Benedictus (de bene dictus) que significa "ben dito, aquel do quen se fala ben". Os femininos son Bieita e Benedita.
Bieito foi un nome común en galego, sendo San Bieito padroeiro de multitude de parroquias galegas e aparecendo Bieito en multitude de topónimos e microtopónimos: Fonte do Bieito, Rego de San Bieito, O Corgo Bieito, O Bieito etc[2]. San Bieito é considerado un dos santos máis avogosos en Galiza, conta cunha romaría importante en Pontevedra en xullo: Romaría de San Benitiño de Lérez, que conta cunha sonada cantiga popular:
Os primeiros documentos en galego antigo onde aparece o nome son do século XIII, o máis común era xa Bieito (grafado de fiferentes xeitos). De aí até o século XV aparece coma: Beneyto (5 ocorrencias), Beneito (1), Beeyto (30), Beeito (9), Beheito (2), Beyto (17), Beito (3), Beytto (1), Byeito (3), Byeyto (5), Bieyto (64) ou Bieito (46) que nos deixan observar os pasos do latín ao galego coa perda da sonora –d–, a vocalización do primeiro elemento do grupo –kt–, a caída do –n– intervocálico e a asimilación ou disimilación das dúas vogais pretónicas. Encontramos tamén outras solucións evolutivas coma a reposición do –n– desaparecido nas formas Beynto (7).
As únicas dúas atestacións recollidas no Tesouro Medieval Informatizado da Lingua Galega (TMILG) coas grafías Beento e Bento pertencen a documentación de Tui e son do século XV. Pero os datos levan a dubidar de que a actual forma estándar portuguesa fose nalgún momento un resultado galego. O que si temos na toponimia son derivados da forma común galega Bieito nos topónimos Bieite (>Benedicti), nome dunha parroquia e cinco localidades galegas e Os Bieites (do apelido derivado de Bieito) na Estrada e tamén da solución Beynto nos topónimos San Baínto no concello de Maside e Baínte (<Benedicti) en Vilamarín (Navaza Blanco / Palacio Sánchez 1999: 769). A correspondencia portuguesa é o topónimo Bente nome dunha freguesía de Vilanova de Famalicão. Ademais, no norte de Portugal Bieito (e Beito) foron formas coñecidas (e usadas) do nome latino até polo menos o século XVI como o testemuña o nome Bieito dun dos rústicos dunha das dúas églogas escritas en portugués por Francisco de Saa de Miranda (1481-1558).
Tamén na nosa documentación medieval encontramos aínda os cultismos Benedicto (5) e Benedito (6) e ademais Benito (4), que é a evolución patrimonial para o castelán polo menos desde o século XV, e que foi desprazando paseniñamente a nosa forma patrimonial[3].
A variante galega do nome Bieito lévana 82 varóns en Galiza, cunha media de idade de 20 anos. Aparece nas catro provincias galegas. Non atopamos hoxe en día ningún varón coa variante tamén galega, e coincidente co portugués: Bento. A variante galega Benedito lévana 5 varóns en Pontevedra. As que si son comúns son as formas castelás: Benito aparece especialmente en Galiza (por ser un santo moi venerado) especialmente nas provincias de Ourense e Pontevedra, cun total de 3252 varóns galegos. O nome Benedicto lévano 467 galegos[4].
Variantes en otras lenguas | |
---|---|
Español | Benedicto, Benito |
Albanesa | Benedikti |
Alemán | Benedikt |
Aragonés | Benedet |
Asturiano | Benedictu |
Bosníaco | Benedikt |
Bretón | Benead |
Búlgaro | Бенедикт (Benedikt) |
Catalán | Benedicte, Benet |
Checo | Benedikt |
Corso | Benedettu |
Danés | Benedikt |
Eslovaco | Benedikt |
Esloveno | Benedikt |
Esperanto | Benedikto |
Éuscaro | Benedita, Beñat |
Finés | Benedictus |
Francés | Bénédict, Benoît |
Galés | Bened |
Galego | Bieito |
Grego | Βενέδικτος (Benédiktos) |
Neerlandés | Benedictus |
Húngaro | Benedek |
Inglés | Benedict |
Irlandés | Beinidict |
Islandés | Benedikt |
Italiano | Benedetto, Benito |
Latín | Benedictus |
Letón | Benedikts |
Lituano | Benediktas |
Maltés | Benedettu |
Noruegués | Benedikt |
Polonés | Benedykt |
Portugués | Benedito, Bento |
Romanés | Benedict |
Ruso | Бенедикт (Benedikt) |
Sardo | Benedettu |
Serbio | Бенедикт (Benedikt) |
Siciliano | Binidittu |
Sueco | Benedictus |
Ucraíno | Бенедикт (Benedikt) |
Xeorxiano | ბენედიქტე (Benedikhti) |
Estados Pontificios | Bieito I, papa, (575- 579). Bieito II, papa, (684 – 685). Bieito III, papa, (855 – 858). Bieito IV, papa, (900 – 903). Bieito V, papa, (964). Bieito VI, papa, (973 – 974). Bieito VII, papa, (974 - 983). Bieito VIII, papa, (1012 - 1024). Bieito IX, papa, (1032-1044, 1045 e 1047-1048). Bieito XI, papa, (1303-1304). Bieito XII, papa, (1334-1342). Bieito XIII, (1724 - 1730). Bieito XIV, papa, (1740 - 1758). Bieito XIV Garnier, antipapa. Bieito XV, papa, (1914 - 1922). Bieito XVI, papa, (2005 - 2013) (Joseph Aloisius Ratzinger). |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.