Contae Bhaile Átha Cliath

Is contae i gCúige Laighean in oirthear na hÉireann é Contae Bhaile Átha Cliath.^[1] Tugtar Áth Cliath nó Contae Átha Cliath air freisin (Béarla: County Dublin). Is é Baile Átha Cliath (Béarla: Dublin) príomhchathair na hÉireann, agus an chathair is mó sa chontae. Is dhá chathair mhóra eile sa chontae iad Dún Laoghaire agus Tamhlacht.

Contae Bhaile Átha Cliath
Suíomh
53° 25′ 00″ N, 6° 15′ 00″ O
Stát ceannasach	Éire
Cúige Éireannach	Cúige Laighean
Príomhchathair	Baile Átha Cliath
Daonra
Iomlán	1,270,603 (2011)
• Dlús	1,378.09 hab./km²
Tíreolaíocht
Achar dromchla	922 km²
Ar theorainn le	Contae na Mí Contae Chill Dara Contae Chill Mhantáin
Sonraí stairiúla
Á leanúint ag	Dún Laoghaire-Ráth an Dúin, Fine Gall agus Contae Átha Cliath Theas
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC±00:00
Cód ISO 3166-2	IE-D
Logainm.ie	100002

Stair

Príomhalt: Stair Bhaile Átha Cliath

Údaráis Áitiúla i gContae Átha Cliath

Ainm

Léarscáil

Suíomh

Stádas

Achar (km²)

Daonra (2011)

Cathair Átha Cliath

1

Lár

Cathair

144.99 (12.6%)

525,383

Dún Laoghaire-Ráth an Dúin

2

Oirdheisceart

Contae

127.31 (13.9%)

206,995

Fine Gall

3

Tuaisceart

Contae

448.07 (49.1%)

273,051

Contae Átha Cliath Theas

4

Iardheisceart

Contae

222.74 (24.4%)

36.5 bliain 265,174

Bailte agus sráidbhailte

• Áth an Ghainimh, An Aill, An Briotás, An Caisleán Nua, An Charraig Dhubh, An Cloigín Gorm, An Port Thoir, Ard Aidhin
• Baile Adaim, Baile an Áisigh, Baile an Bhóthair, Baile na Lobhar, Baile an Mhuilinn, Baile an Teampaill, Baile an tSaoir, Baile Bhailcín, Baile Bhlainséir, Baile Breac, Baile Brigín, Baile Buadáin, Baile Dúill, Baile Éamainn, Baile Formaid, Baile na nGabhar, Baile Munna, Baile na Manach, Baile Pheire, Baile Phámar, Baile Phib, Baile Uí Lachnáin, Baile Ghrífín, Baile Uí Chuilinn, Beaumont, Belfield, Binn Éadair, Bóthar na gCloch
• Cábán tSíle, An Chabrach, Caisleán Crucha, Camaigh, An Carnán, Carraig an tSionnaigh, An Chéim, An Chúlóg, Cill Bharróg, Cill Easra, Cill Fhionntáin, Cill Iníon Léinín, Cill Mhaighneann, Cill na Manach, Cill Tiarnáin, Cionn Sáile, Cluain Dolcáin, Cluain Ioraird, Cluain Saileach, Cluain Sceach, Cluain Tarbh, Cnocán Doirinne, Cnoc Mhuirfean, Coill na Silíní, Cois Bá, Cromghlinn, Cros Araild, Cuan Aoibhinn, Cuas an Ghainimh, Cúil Mhín, Cnoc Mhuirfean
• Darndál, Dartraí, Deilginis, Domhnach Bat, Domhnach Broc, Domhnach Cearnaigh, Domhnach Míde, Droichead na Dothra, Droichead na hInse, Droim Conrach, Droimneach, Dumhach Thrá, Dún Laoghaire, Dún Droma
• Fionnradharc, Fionnbhrú, Fionnghlas
• Na Glasáin, Glas Naíon, Glas Tuathail, Gleann Cuilinn, Gleann na gCaorach, Gráinseach Ghormáin, Gráinseach an Déin, Na Glaschnoic
• Iarthar na Cathrach, Inse Chór
• Cnoc Lín
• Leamhcán, Lusca, Luas Beag
• Margadh na Feirme, Marino, Mullach Eadrad, Mullach Íde
• Ongar
• Port Mearnóg
• Raghnallach, Ráth Cúil, Ráth Eanaigh, Ráth Fearnáin, Ráth Garbh, Ráth Maonais, Ráth Mhichíl, Ráth Miontáin, Rialto, An Rinn, Ros Eó, Rockbrook
• Na Sceirí, An Seanbhábhún, Seanchill, Seantrabh, Séipéal Iosóid, Sord Cholmcille, Stigh Lorcáin
• Tamhlacht, Teach Mealóg, Teach na Giúise, Teampaill Ghil, Tír an Iúir, The Coombe, Baile an Tirialaigh

Barúntachtaí

• Baile an Ridire Thoir, Baile an Ridire Thiar, Cathair Bhaile Átha Cliath
• Caisleán Cnucha, An Chúlóg, Baile Átha Cliath, An Chrois Íochtarach, An Caisleán Nua, An Chrois Uachtarach
• Ráth an Dúin

Bailte fearainn

• Áth Gó
• Baile na Scadán

Daonra

De réir Daonáireamh na hÉireann 2016, bhí daonra 1,345,402 ag Contae Átha Cliath, a bhfuil 28.25% as daonra náisiúnta iomlán i bPoblacht na hÉireann. Méadú 9.5% ar thorthaí 2002 a bhí ann. Ba é 1,218/km² an tiús daonra a bhí ann. Ba 553,165 an daonra i mBaile Átha Cliath i 2016.

Maidir le torthaí daonáireamh 2006 ba é 35.6 bliain an aois airmheánach in 2006 agus 62% den daonra idir 20-64 bliain d'aois. Bhí an imirce ghlan chuig an chontae 48,000 idir 2002 agus 2006 agus an ráta nádúrtha breisiúcháin ná 33,000.^[2]

Tá 10,469 daltaí scoile ag freastal ar na 31 Gaelscoileanna agus ar na 8 Gaelcholáistí sa chontae.^[3] Is féidir freisin go bhfuil breis is 10,000 cainteoirí Gaeilge as na Gaeltachtaí ar fad ag obair agus ag maireachtáil i mBaile Átha Cliath

Tíreolaíocht

• Abhainn Sheantraibh, Abhainn Chamóige, Abhainn na Stéille
• An Bulla Thuaidh, Bóthar na Lotaí Theas, Barr na Slinneán, Beann Éadair, Binn Dá Charraig, Binn Trí Charraig, Bá Baile Dúill, Banc na Cise
• Cuan Bhaile Átha Cliath, Cnoc an Arbhair, Ceantar Dugaí Átha Cliath, Carraig Uallacháin, Cnoc Dheilginse, Cnoc Chill Iníon Léinín, Cill Mochióg, Cipiúr, Cnoic na hAille, An Ché Adhmaid, Carraig Dábhiolla
• An Dothra, An Dothra Bheag, Duga Sheoirse, Deilginis
• Gnó na Rinne Thoir
• Inbhear Bhaile Roiséir
• An Life, Inis Coilt, Inis Mac Neasáin, Inis Pádraig
• An Nainicín
• Oileán na Sionnach
• An Poitéal, Pimlico
• Rialto, Reachrainn
• Suí Fingain, Sliabh Thigh Bródáin
• An Tulcha, Teach Solais an Phoill Bhig, Taobh Ó Dheas, Taobh Ó Thuaidh

Cearnóga

• Cearnóg Dartmouth, Cearnóg Mhuirfean, Cearnóg Mhuinseo, Cearnóg Parnell
• Faiche an Choláiste, Faiche Stiabhna

Páirceanna

• An Gairdín Cuimhneacháin, Gairdíní Náisiúnta Cuimhneacháin Cogaidh na hÉireann
• Páirc an Naomh Éanna, Páirc Hoirbeaird, Páirc an Fhionnuisce, Páirc Naomh Áine

Droichid agus Tolláin

• Droichead Abhainn na Life, Droichead Annesley, Droichead an Athar Maitiú
• Droichead Broome, Droichead Bhutt
• Droichead Classon, Droichead Cuimhneacháin an Talbóidigh
• Droichead Uí Dhonnabháin Rosa
• Droichead Farmleigh
• Droichead Grattan
• Droichead na hInse, Droichead Iarnróid An Life
• Droichead James Joyce
• Droichead na Life, Droichead Londan, Droichead na Lúblíne, Droichead Leamhcán
• Droichead na Mílaoise
• Droichead an Nascbhóthair Thoir, Droichead an Nascbhóthair Thiar
• Droichead Phroinsias Uí Shearbháin
• Droichead Ruaraí Uí Mhóra
• Droichead Samuel Beckett, Droichead Seán Heuston, Droichead Sheáin Uí Chathasaigh
• Droichead Uí Mhaoilíosa, Droichead Uí Chonaill
• Tollán Chalafort Bhaile Átha Cliath

Cultúr

• Acra an Bhulaí, Ard-Aighne na hÉireann, Ard-Oifig an Phoist, Áras an Uachtaráin
• Balla an Bhulla, Busáras, Banc Ceannais na hÉireann, Balla an Bhulla Theas, Bardas Bhaile Átha Cliath
• Coláiste Ailbhe, Na Cúirteanna Breithiúnais Coiriúla, Na Ceithre Cúirteanna, Coláiste Ríoga Eolaíocht Éireann, Caisleán Bhaile Átha Cliath, An Ceoláras Náisiúnta, Cumhachtstáisiún an Phoill Bhig, Caisleán Carraig Mhaighin, Caisleán Rath Fearnáin, Caisleán Sord, Comhairle Chontae Bhaile Átha Cliath, Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath
• Dún Uí Choileáin
• An Gairdín Cuimhneacháin, Grúdlann Gheata Naomh Séamuis, Gairdíní Náisiúnta Cuimhneacháin Cogaidh na hÉireann
• Halla na Cathrach, Halla na Saoirse
• Leabharlann an Chreidimh
• Mainistir na Gráinsí, Mainistir Mhuire
• Ospidéal Ollscoile Ban agus Naíonán an Chúim, Ospidéal Ríochta Chill Mhaighneann, Ospidéal Thamhlachta, Ospidéal Ollscoile Naomh Uinseann
• Príosún Chnoc an Arbhair, Páirc an Choláiste, Príosún Mhuinseo, Páirc Pharnell, Páirc Richmond
• Roinn an Taoisigh, An Roinn Airgeadais, An Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe, Reilig Chnocán Iaróm, Roth Átha Cliath, An Roinn Gnóthaí Eachtracha agus Trádála, An Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta, An Roinn Leanaí agus Gnóthaí Óige, An Roinn Cumarsáide, Fuinnimh agus Achmhainní Nádúrtha, An Roinn Cosanta
• An Stad, Stuara Shráid Sheoirse, Staid Aviva, An Staidiam Náisiúnta, Spuaic Bhaile Átha Cliath, Stáisiún Heuston, Stáisiún Dhumhach Thrá, An Roinn Oideachais agus Scileanna, An Roinn Comhshaoil, Pobail agus Rialtais Áitiúil, An Roinn Sláinte, An Roinn Post, Fiontar agus Nuálaíochta, An Roinn Dlí agus Cirt agus Comhionannais, An Roinn Coimirce Sóisialaí, An Roinn Iompair, Turasóireachta agus Spóirt
• Tor an Bhacaigh, Teach Charlemont, Teach an Chustaim, Tithe an Rialtais, Tithe na Parlaiminte, Teach Laighean, Teach Ráth an tSratha, Teach Uíbh Eachach, Teach an Ardmhéara, Teach Sheanchonach, Teistiméireacht Wellington

Scoileanna

• Ardscoil La Salle, Ardscoil Rís, Ardscoil Éanna
• Coláiste Éanna, Coláiste Moibhí, Coláiste Gonzaga, Coláiste Pobail MhicDara Naofa, Coláiste Thír An Iúir Duibhe, Coláiste Belvedere, Catholic University School, Coláiste Mhuire Cois Abhainn, Coláiste Naomh Conléad, Coláiste Naomh Mhuire, Coláiste Naomh Mícheal, Coláiste Naomh Pól, Coláiste na Carraige Duibhe, Coláiste Chluain Chaoin, Coláiste Eoin, Coláiste Íosagáin, Coláiste Naomh Aindriú, Coláiste Wesley, Coláiste Chaisleán Cnucha, Coláiste Benildus, Coláiste Pháirc Mhuire, Coláiste Teach Mealóg, Coláiste Bríde, Coláiste Pobail Caisleán Crucha
• Gaelcholáiste Reachrann
• Institiúid Teicneolaíochta, Tamhlacht, Institiúid Teicneolaíochta Bhaile Átha Cliath
• Meánscoil Iognáid Rís
• Páirc Mhucrois, Pobalscoil Íosa, Pobalscoil Neasáin, Pobalscoil Iosolde
• Scoil Éanna, Scoil Aodháin, Scoil Naomh Uinsionn, Scoil Chuimsitheach na Páirce Nua, Scoil Pobail Chúil Mhín, Scoileanna na Maighdine Muire, Scoil Náisiúnta Naomh Pius X, Scoil Naoimh Joseph, Scoil Chuimsitheach na Páirce Nua

Tagairtí

1. http://www.iro.ie/dublin_region.html
2. http://www.gaelscoileanna.ie/assets/Staitistic%C3%AD-2010-2011_Gaeilge.pdf pdf ar oideachas trí mheán na Gaeilge

1. “Baile Átha Cliath/Dublin | logainm.ie” (ga). Bunachar Logainmneacha na hÉireann (Logainm.ie). An Coimisiún Logainmneacha. Dáta rochtana: 2023-06-24.
2. http://www.iro.ie/dublin_region.html
3. http://www.gaelscoileanna.ie/assets/Staitistic%C3%AD-2010-2011_Gaeilge.pdf