وشمگیر
دومین امیر زیاری / From Wikipedia, the free encyclopedia
وُشمگیر پسر زیار (درگذشتهٔ ۱ محرم ۳۵۷ ه.ق) با نام کامل ظهیرالدوله ابومنصور وشمگیر زیاری، دومین فرمانروای زیاریان است که پس از کشته شدن برادرش مرداویج، در سال ۳۲۳ هجری قمری، به حکومت رسید. وی پیش از مرگ مرداویج، از جانب او فرمانروای ری بود. دربارهٔ مذهب وشمگیر هرچند ابهام و اختلاف نظر وجود دارد اما، بیشتر او را یک شیعه زیدی میدانند.
وُشمگیر پسر زیار | |
---|---|
ظهیرالدوله ابومنصور[1] | |
امیر زیاری | |
سلطنت | ۳۲۳ تا ۳۵۶ هجری قمری ۳۱۳ تا ۳۴۶ شمسی ۹۳۵ تا ۹۶۷ میلادی |
پیشین | مرداویج |
جانشین | بیستون |
ولیعهد | لنگر، بیستون |
صدراعظم | عمید و ابن وهبان[2] |
زاده | دیلمستان |
درگذشته | ۱ محرم ۳۵۷ ه.ق[3] ۷ دسامبر ۹۶۷ میلادی[4] گرگان |
فرزند(ان) | سالار، لنگر، بیستون و قابوس |
دودمان | زیاریان |
پدر | زیار |
مادر | دختر تیرداد گیل |
وشمگیر در ابتدای حکومت علاوه بر گرگان، طبرستان و گیلان بر نواحی مرکزی ایران شامل ناحیه جبال و نیز خوزستان حکومت میکرد و برای مدتی بر آذربایجان نیز سلطه یافت. با این حال، وی دچار درگیری با سامانیان و بوییان شد. سامانیان که بر خراسان بزرگ و شرق ایران حکمرانی میکردند درصدد بودند نواحی طبرستان، گرگان و ری را به قلمرو خود ملحق کنند. از سوی دیگر بوییان نیز که در فارس مستقر بودند میخواستند ناحیه جبال و غرب ایران را تصرف کنند. وشمگیر جنگهای بسیاری خصوصاً با بوییان داشت که بیشتر حالت دفاعی و حفظ حدود طبرستان و گرگان را داشتند. بوییان نیز با سماجت برای تسخیر سرزمینهای اندک وشمگیر میجنگیدند. وشمگیر تا پیش از شکست در نبرد ری در سال ۳۲۹ قمری استقلال داشت. اما، با این شکست سرزمینهای ری و اصفهان را از دست داد و تنها منطقهٔ گرگان و طبرستان در قلمرو او باقی ماند. البته در همین مناطق نیز با شورشهای مکرر امرای محلی و رهبران علویان طبرستان مواجه بود.
وشمگیر سپس مجبور شد تبعیت از سامانیان را بپذیرد. بدین ترتیب آل زیار به یک دولت محلی تابع سامانیان تبدیل شد. دلیل تغییر موضع سامانیان در برابر وشمگیر ترس از قدرت یافتن بوییان بود. سامانیان سعی میکردند بوییان را سرگرم مبارزه با وشمگیر کنند، تا از دست اندازی به مرزهای خراسان فارغ باشند. به عبارتی دولت زیاری دیوار حایلی بین دو دودمان دیگر بود. بدین جهت وشمگیر تا پایان زندگیش با پشتیبانی سامانیان در حال دفاع در برابر بوییان بود و طبرستان و گرگان بارها بین این دو دست به دست شد. وشمگیر برای در امان ماندن از این جنگها حتی حاضر شد با خلیفه عباسی رابطه برقرار کند. او به واسطهٔ سامانیان از خلیفه خواست که وساطت کند و از بوییان بخواهد که از تعرض به سرزمینهایش دست بردارند. وی سرانجام در روز اول محرم ۳۵۷ هجری در حالی که مشغول آماده شدن برای یکی دیگر از اینگونه نبردها بود، توسط یک گراز کشته شد و پسرش بیستون به جای او نشست.