![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/FirouzmirzaFarmanfarma.jpg/640px-FirouzmirzaFarmanfarma.jpg&w=640&q=50)
فیروز میرزا
نوه فتحعلیشاه قاجار / From Wikipedia, the free encyclopedia
فیروز میرزا نصرتالدوله (اول)، فرمانفرما، فرزند شانزدهم ولیعهد قاجار عباس میرزا نایبالسلطنه (۱۲۰۳–۱۲۴۹ ق) و نوه فتحعلی شاه قاجار متولد۱۲۳۳ قمری بودو جمعه ۲۸ ربیع الاول ۱۳۰۳ قمری در سن ۷۰ سالگی در تهران درگذشت.[1]
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/FirouzmirzaFarmanfarma.jpg/640px-FirouzmirzaFarmanfarma.jpg)
فیروز میرزا دو برادر و یک خواهر تنی داشت و مادرش عزت نساء خانم دختر حاجی میرزا صادق کلانتر باغمیشه بود.[2]
در کتاب تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز نوشته نادر میرزا قاجار آمدهاست:
«حاجی کلانتر که حاجی میرزا مهدی نام دارد و آن رادمرد فرزند حاجی میرزا علینقی است، کلانتری کوی باغمیشه را به ارث داشت… و این دودمان را با دوده قاجار وصلت است، چه نایبالسلطنه عمه او را به سرای داشت و آن زن احترامی شایسته داشت، سه پسر و یک دختر بزاد، یکی دیر نماند از پسران، دیگر جعفرقلی میرزا نام داشت، امیرزاده ساده دل و مهماندوست بود. او نیز سپری شد. اکنون یک پسر به جای است، نام آن امیرزاده بافرهنگ فیروز میرزا... عمه دیگر از کلانتر مادر وزیر نیک نهاد شخص نخست ایران میرزا یوسف است که پدر بر پدر از نجبا و وزرای این ملک است. پس از پدر بزرگوار به راه او مستوفیالممالک بود.»[3]
با مرگ فتحعلیشاه در ۱۲۱۳ خورشیدی، یکی از پسران بزرگتر او، حسینعلیمیرزا فرمانفرما که فرمانروای فارس بود، ادعای پادشاهی نمود. با تصمیم شاه جدید، محمدشاه، برادر کهترش فیروز میرزا به مقابله با نیروهای عموی ناتنی فرستاده شد که در این نبرد، نیروهای حسینعلی میرزا فرمانفرما شکست خورد و پایههای پادشاهی محمدشاه تحکیم گردید. فیروز میرزا در محاصره شهر هرات در عهد محمدشاه حضور داشت و در دوران ناصرالدین شاه به ماموریتهای مهم و فرمانروایی ایالات بزرگ مانند کرمان و بلوچستان[4][5] و دیگر مناطقی چون: فارس، اراک، بروجرد، ملایر و تویسرکان، تهران، قزوین، همدان، خوانسار و نهاوند فرستاده میشد. وی همچنین عضو شورای دولتی ناصرالدین شاه بوده و در مقاطعی نیز پیشکاری آذربایجان، ریاست قورخانه و وزارت جنگ را برعهده داشت. افزون بر آن، ناصرالدین شاه را در سفر به اروپا همراهی نمودهاست.
فیروز میرزا علاوه براینکه مردی جنگی بود، فردی ادیب و هنرمند نیز بهشمار میرفت. او کمانچه مینواخت و خطاطی میکرد. در سفر اول ناصرالدین شاه به اروپا جزو همراهان او بود و پس از بازگشت دو کتاب منتشر کرد. فرهنگ لغت فارسی به انگلیسی و جغرافیای دنیا.[6] سفرنامههایی هم از او در دست است.[7]