جبهه خاورمیانه در جنگ جهانی اول
From Wikipedia, the free encyclopedia
جبهه خاورمیانه جنگ جهانی اول در بازه زمانی ۲۹ اکتبر ۱۹۱۴ و ۳۰ اکتبر ۱۹۱۸ شاهد اتفاقاتی بود. مبارزان از یک طرف امپراتوری عثمانی (از جمله کردها و برخی قبایل عرب) با پشتیبانی قدرتهای مرکز، و در طرف دیگر متفقین ازجمله، انگلیسیها (با کمک یهودیان، یونانیها، آشوریها و اکثر اعراب، همراه با هندیهای امپراتوری بریتانیا)، روسها (با کمک ارمنیها) و فرانسویها قرار داشتند. پنج کارزار اصلی وجود داشت: جبهه سینا و فلسطین، جبهه بینالنهرین، جبهه قفقاز، جبهه ایران و نبرد گالیپولی. چندین نبرد دیگر جزئی نیز وجود داشت مانند انقلاب بزرگ عربی، و حملات جنوب عربستان.
جبهه خاورمیانه در جنگ جهانی اول | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از جنگ جهانی اول | |||||||||
نبرد گالیپولی آوریل ۱۹۱۵ | |||||||||
| |||||||||
طرفهای درگیر | |||||||||
متفقین جنگ جهانی اول:
روسیه (تا ۱۹۱۷)
پادشاهی حجاز (از ۱۹۱۶) ایتالیا (از ۱۹۱۵) امیرنشین نجد و حسا (از ۱۹۱۵) Asir (از ۱۹۱۵) آقا پتروس |
قدرتهای مرکز: امپراتوری عثمانی آلمان اتریش-مجارستان[1][2] Client: امیرنشین جبل شمر جمهوری خلق آذربایجان (از ۱۹۱۸) جمهوری دموکراتیک گرجستان (از ۱۹۱۸) اکثریت تیرههای کرد جمهوری فدراتیو سوسیالیستی روسیه شوروی بیطرف: ایران (جبهه ایران) | ||||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||||
Julian Byng Archibald Murray ادموند آلنبی Ian Hamilton John Nixon Percy Lake Stanley Maude † لیونل دانسترویل توماس ادوارد لورنس I. Vorontsov-Dashkov GD. Nikolai Nikolaevich Nikolai Yudenich Nikolai Baratov هانری گورو (مجروح) Maurice Bailloud هوهانس هاخوردیان توماس نازاربکیان آندرانیک اوزانیان شریف حسین فیصل یکم ملک عبدالعزیز |
انور پاشا جمال پاشا مصطفی کمال آتاترک Cevat Pasha Wehib Pasha Nuri Pasha احمد عزت پاشا فوزی پاشا Abdul Kerim Pasha Halil Pasha Nureddin Pasha Mehmet Esat Pasha Fakhri Pasha F. B. von Schellendorf اتو لیمان فن زاندرس کلمار فرایهر فن در گلتس † اریش فون فالکنهاین F. K. von Kressenstein Saud bin Abdulaziz فتحعلیخان خویسکی Noe Zhordania جمهوری فدراتیو سوسیالیستی روسیه شوروی حیدر لطیفیان † میرزا کوچک خان رئیسعلی دلواری † | ||||||||
قوا | |||||||||
2,550,000[3] 1,000,000[4] Several 100,000's[4] Several 100,000's[4] 30,000 (1916)[5] 50,000+ (1918)[6] 20,000[7] 2,000 Total: 3,620,000+ |
2,800,000 (total conscripts)[8] 800,000 (peak)[8][9] 323,000 (During متارکه مودروس)[10] 6,500 (1916) 20,000 (1918)[8] ~6,000 (1918)[11] : 9,000 (1918)[12] | ||||||||
تلفات و خسارات | |||||||||
~1,250,000 |
1,560,000[13] 771,844 dead/missing 695,375 wounded 145,104 captured | ||||||||
~2,275,000 civilians dead due to Ottoman genocides between ۱۹۱۴–۱۹۱۸ (۱٬۵۰۰٬۰۰۰ نسلکشی ارمنیها،[14] 500,000 نسلکشی یونانیان،[15] ۲۷۵٬۰۰۰ نسلکشی آشوریها[16]) ~1,200,000 Ottoman civilians dead from famine and disease[17][18][19] ۲٬۰۰۰٬۰۰۰ قحطی ۱۲۹۸–۱۲۹۶ ایران from famine and disease[20] Total: ~5,500,000 civilians dead |
هر دو طرف از نیروهای نامتقارن محلی در منطقه استفاده کردند. در طرف متفقین اعرابی بودند که در شورش اعراب (علیه امپراتوری عثمانی) شرکت داشتند و شبه نظامیان ارمنی که در مقاومت ارمنستان در طول نسلکشی ارامنه شرکت کردند. همراه با واحدهای داوطلب ارمنی، شبهنظامیان ارمنی در سال ۱۹۱۸ سپاه ارامنه جمهوری اول ارمنستان را تشکیل دادند. علاوه بر این، آشوریان پس از نسلکشی آشوریان، با تحریک جنگ استقلال آشور، به متفقین پیوستند.[21]
نقش روسیه در نتیجه آتشبس ارزنجان (۵ دسامبر ۱۹۱۷) پایان یافت، پس از آن دولت انقلابی روسیه تحت شرایط معاهده برست-لیتوفسک از جنگ خارج شد. ارمنیها در کنفرانس صلح ترابزون (۱۴ مارس ۱۹۱۸) شرکت کردند که منجر به معاهده باتوم در ۴ ژوئن ۱۹۱۸ شد. عثمانیان در ۳۰ اکتبر ۱۹۱۸ آتشبس مودروس را با متفقین پذیرفتند و در ۱۰ اوت ۱۹۲۰ معاهده سور را امضا کردند و بعداً معاهده لوزان در ۲۴ ژوئیه ۱۹۲۳ منعقد شد.