اردلان
منطقهای تاریخی در کردستان / From Wikipedia, the free encyclopedia
اردلان در لغت به معنای «موبد» و «پرهیزگار» و (اردلانی) به معنای «جایگاه موبدان» میباشد. اردلان نام جغرافیایی خاصی بوده که به مرکز کردستان گفته میشد و نیز نام خاندان بزرگی است که بر قلمرو حکومت اردلان، امارات و سیطره داشتهاند. پایتخت محلی آنها سنه یا سنندج بود.
در تاریخ از سلسله امیران محلی کردستان که حکومت اردلان در کردستان عراق امروزی و بخشی از کردستان ترکیه امروزی، و مرکزیت منطقهای که جزیره ابن عمر گفته میشده و دارالملک یا کرسی آن موصل بوده، را از قرن هفتم هجری قمری به عهده داشتهاند با عنوان حکام اردلان یاد شدهاست.[1]
فرد حاکم مدعی نسب داشتن از اردشیر بابکان بود.[2] نخستین حاکم این قبیله احمد پسر مروان حاکم مروانیان دیاربکر بود.
حوزهٔ متصرفی و شناخته شده محدوده حکومتی خاندان محلی اردلان حوزه حکومتی ؛ که در کردستان ایران، استان کردستان کنونی به مرکزیت سنندج، سقز، بانه، مریوان، قروه، بیجار، کامیاران، دهگلان، دیواندره، و منطقههایی از استان کرمانشاه شامل اورامان تخت، اورامان لهون، پاوه، جوانرود، روانسر و ثلاث باباجانی بودهاست که خاندان اردلان بوده است.[3][4][5] همچنین شهرهایی مانند سنقر کلیایی و بخشهایی از استان همدان و شهر سردشت و مناطق جنوب آذربایجان ایران و شمال عراق در اقلیم کردستان هم در برهههایی از زمان تحت فرمان این حکومت قرار داشتند.[6]