Metrailadorea edo iskilu bizkorra tiro automatikoaren mekanismoari esker, denbora epe labur batean eta etengabe bala asko tirokatu ditzakeen su-arma da. Metrailadorea arma kolektiboa da; hau da, era ezin hobean erabiltzeko, soldadu bat baino gehiago behar da.
Metrailadorea XIX. mendean zehar joan zen garatzen. Lehenengo patenteetan (Gardner, Gatling edo Nordenfelt armak adibidez), tiroa biradera bati eskuz eraginda ateratzen zen; beraz, ez ziren arma automatikoak, zentzu osoan. Era berean, hasierako metrailadoreak kanoi ugarikoak izaten ziren, garaiko metalurgiak ezin zuelako hainbeste tiroen higadura eta beroa jasateko gai izango ziren kanoiak ekoitzi.
Benetako lehenengo metrailadorea Britainia Handian finkatutako Hiram Maxim mediku estatubatuarrak aurkeztu zuen, 1884ean. Maximen metrailadorea lehenengo kartutxoaren eztanda erabiltzen zuen armaren mekanismoa abian jartzeko. Kartutxoaren bolbora erretzean sortutako gasak bala kanoitik behera bultzatzen zuten alde batetik, eta alderantzizko zentzuan sortutako atzerakada armaren mekanismoa atzerantz bultzatzen zuen. Horrela sortutako mugimenduak erabilitako balaren zorroa kanporatzen zuen, eta, aldi berean, malguki bat konprimitzen zuen. Atzerakadaren energia agortu eta gero, malgukiak mekanismoa berriro aurrera bidaltzen zuen, mugimendu berri horrekin beste kartutxo bat errekamaran sartuz. Kolpekaria sakatuta izanez gero, berriro hazten zen tiroaren zikloa, eta zikloa amaigabea bihurtzen zen munizioa geratzen zen bitartean. Maximen arma automatikoa zen, zentzu osoan. Kanoi bakarrekoa zen, eta, haren funtzionamendu automatikoa martxan jartzeko, tiratzaileak egin behar zuen gauza bakarra zen kartutxo bat errekamaran sartu eta kolpekaria sakatu.
Tiro ugariek kanoian sortutako beroaren arazoa konpontzeko, armaren kanoia urez bete zitekeen zilindro baten barruan kokatu zuen. Hala ere, erabilera luzeen ondorioz, ur hori lurrun bihurtzeraino berotu zezakeen kanoiak.
Maximen asmakizunak laster lortu zuen militarren interesa erakartzea. XX. mende hasieran, gerra kolonialetan erabiltzen hasi ziren, batez ere, Britainia Handiko armadan. Gerrate kolonialetan, gizon zuriez osatutako gudarosteak beti izaten ziren bertakoak baino txikiagoak, eta, beraz, beren borrokarako gaitasuna biderkatuko zuen metrailadorea erabilgarri aurkitu zuten, oso. Europako herrien arteko gerra baten testuinguruan ordea, bere erabilera taktikoa ez zen hain garbi ikusten, nahiz eta Errusia-Japonia Gerran (1904-1905), Kubako Gerran (1898) edo Balkanetako Gerrateetan (1911-1912 eta 1912-1913), zer egiteko gai zen nahiko garbi azaldu. Lehen Mundu Gerra pizterako, Europako armada guztiak zeukaten metrailadore modelo bat, gutxienez, bere zerbitzura, nahiz eta zertarako eta nola erabiliko zuten teoria ezberdinen arabera antolatu; armada gehienek arma kopuru antzerakoa zeukaten beren unitateetan (6-8 inguru infanteriako erregimentu bakoitzeko).
Metrailadorea Lehen Mundu Gerran lortu zuen ospe handia, ordura arte infanteriak gerra egiteko zuen modua betirako aldatuz.
Metrailadore modernoen ikuspegi orokorra
Su-arma erdiautomatikoek ez bezala (tiro bakoitzeko katua sakatu behar da), metrailadorea tiro etengabea egiteko diseinatuta dago katua sakatuta dagoen bitartean, eta etengabe edo maiz su-boladak eragiteko gai da munizioak irauten duen bitartean. Metrailadoreak erabiltzen dira, normalean, babes gutxidun objektiboen aurka edo estaldurarako sua emateko.
Praktikan, metrailadore batzuek estaldurazko sua ematen dute ia etengabe orduetan, nahiz eta beste arma automatiko batzuk gehiegi berotzen diren minutu bat baino gutxiago erabili ondoren. Asko berotzen direnez, ia metrailadore guztiek errekamara irekia dute[1] tiro-boladen artean aire bidezko hoztea ahalbidetzeko eta tiro egiteari uzten zaionean kartutxo bat bere kasa piztea saihesteko. Kanoia hozteko, badaude beste sistema batzuk ere, hala nola kanoiaren kanpoko hegatsak edo airearen zirkulazioa behartuz, adibidez, Lewis metrailadorean. Ia diseinu guztiek kanoi-sistema erauzgarria dute, berotzen denean berehala ordezkatzeko.
Arin, ertain, astun edo helburu orokorrekoetan banatu arren, metrailadore arinenak ere beste arma automatiko batzuk baino askoz handiagoak eta astunagoak izaten dira. Ekipamenduko arma automatikoa (ingelesez Squad Automatic Weapons), SAW siglekin ezagutzen dena, metrailadore arinaren aldaera bat da, eta eragile bakarra behar du (batzuetan, munizioak garraiatzeko laguntzaile bat duelarik). Metrailadore ertain eta astunak tripode batean edo ibilgailu batean doaz muntatuta; oinez eramaten direnean, metrailadoreak eta hari lotutako ekipoak (tripodea, munizioak, ordezko kanoiak) lagun gehiago behar dut haiek garraiatzeko.
Metrailadore gehienak zintaz elikatuta daude, nahiz eta metrailadore arin batzuk danbor edo kargagailu batez elikatzen diren.
Beste arma automatiko batzuk hainbat kategoriatan banatzen dira, erabilitako balaren neurketan oinarrituta eta kartutxoa errekamara itxi edo ireki batetik kanporatzen den. Errekamara itxia duen eta potentzia handiko fusil-kartutxoak jaurtitzen dituen tiro- edo su-hautagailudun fusilari, guda-fusil deritzo; tarteko kartutxoa duen fusilari, berriz, eraso-fusil.
Fusil automatiko batzuk (adibidez, Browning Automatic Rifle) su-ziklo handiko arma gisa diseinatu ziren, tropei estaldura emateko; horregatik, kargagailuak azkar ordezteko gaitasuna behar dute su jarraitua lortzeko. Arma jaurtitzen duen pertsonak eragin ditzake, edo munizioa eta kargagailuak hornitzen dituen ekipoko kide laguntzaile batek. Eraso-fusila, aldiz, lan-ziklo aldizkakoago baterako sortua izan ohi da, eta soldaduaren banakako arma izateko diseinatu zen; beraz, pertsona bakar batek erraz garraiatu eta erabil dezake.
Historia
XIV. mendez geroztik, zenbait asmatzaile abiadura handian tiro egingo zuen defentsa arineko arma bat sortzen saiatu ziren. Leonardo da Vincik bat diseinatu zuen, baina ez zen inongo aparatutan zehaztuta gelditu, baliabide tekniko faltagatik ziurrenik. XVI. mendetik aurrera, infanteriaren aurkako defentsarako helmen laburreko artilleria-pieza batzuk diseinatu ziren, ekintzaren fase desberdinetan jaurtigai anizkunak botatzen zituztenak, kutxa bizkaitarrak edo txatarra izenekoak, organismo bizidunengan eragin ikaragarriak zituztenak. Hala ere, artilleriaren mugikortasun eskasak, garai hartan bereziki, erabilera taktikoa mugatu zuen[2]. XVI. mendearen hasieran, suzko arma garatuen lehen belaunaldian, errotu egin zen behin eta berriz tiro egiten zuen suzko armaren ideia. Hala ere, metalurgia hobetu arte itxaron beharko da lehen su errepikakorren armak sortzeko.
XIX. mendea
1718an, James Pücklek artefaktu bat asmatu zuen defentsa-arma batentzat. Piezak hiru bat zentimetroko diametroa zuen, eta ia metro bateko luzera. Aurretik kargatutako hamaika kameradun ganbera zituen, eta, zazpi minutuan, hirurogeita hiru tiro egitea lortzen zuen, aurrekarga-fusila[2] baino hiru aldiz azkarrago. Gerraontziei abordatzeen aurkako defentsa modu bat eskaintzeko pentsatua zegoen. Bere erabilera, ordea, ez zen benetan inplementatu.
Ideiak bere horretan iraun zuen 1862ra arte. Urte hartan, Richard J. Gatlingek[3] abiaduran oinarritutako seitik hamar arteko kanoi birakaridun arma-patente berri bat aurkeztu zuen. Hari esker, sua modu jarraituan egin zitekeen, eta hozte-denbora luzatu egiten zen suaren erritmoa murriztu gabe[4]. Arma horiek gai ziren metrailadore automatikoaren antzera tiro egiteko, dozena erdi bat edo gehiago fusil-kanoirekin eta ardatz baten inguruan posizio zirkularrean jarrita eta kargagailu bertikal edo zilindriko batek elikatuta. Ez ziren benetako metrailadore automatikoak, bada, soldadu batek eragindako biradera batetik lortzen baitzen prozesurako energia; benetako metrailadorean, berriz, armaren itxiera muntatu eta katua sakatu besterik ez da egin behar; orduan, metrailadoreak tiro egiten jarraituko du automatikoki, katua askatu edo munizioa agortu arte. «Gatling»a ez zen autonomoa, biradera bat erabiltzen baitzuen kartutxoak kargatu, kolpekatu, zorro hutsa atera eta kanporatzeko behar zuten energiaz hornitzeko. Gainera, erabiltzen zituen kartutxo motek, paperezkoak, fidagarritasuna mugatzen zuten.
1865ean, armada estatubatuarrak erosi zuen[5], eta kartutxoak eta zorro metalikoak erabiltzeko aldaketak egin zituzten. Berrikuntza horrek asko hobetu zuen armaren eraginkortasuna. Baina kanoi txiki baten neurriari eta munizio-kutxa baten beharrari eusten zionez, oraindik ere hobekuntzak eskatzen zituen, eta, horren ondorioz, hainbat bertsio agertu ziren. Artilleriako piezatzat hartua, beti hedatu zuten infanteriaren mugimenduen parte izan gabe. Horrek, plan taktikoan, eragina mugatzen zuen, zeren metraila jaurtitzen zuen kanoi-tiroak baino irismen txikiagoa baitzuen.
Atlantikoaren beste aldean, Belgikan, Montigny arma agertu zen; Frantziako armadak hartu, eta infanteriako arma gisa erabili zuen. Frantzian ezaguna zen «canon à balles» (balen kanoia) edo «mitrailleuse» (metrailadorea) Reffye izenez, bere fabrikazioaren ardura zuen militarraren izenagatik. Funtzionamendua are errazagoa zen, haren hogeita sei kanoiek, kanoi-hodi baten barruan bilduta, su egin zezaketelako bakarka edo aldi berean. Su egiteko gaitasuna eta irismena egokiak ziren, eta, behin, bateria batek bost zaldi hil zituen 90 segundotan. Baina, taktikoki, ez zen oso baliagarria izan borroka-frontean, eta horrek nabarmen mugatu zuen eragina 1870eko Frantzia-Prusia Gerran, non prusiarren artilleria nagusitu baitzen, argi eta garbi. Alde batera utzia izan arren, bere izena, ‘’mitrailleuse’’, izen frantziar generiko gisa geratu zen arma automatikoentzako, oraindik eskuz funtzionatzen bazuen ere. Borrokarako erabili izanak ez zuen emaitza biribilik eman, batez ere Prusiako atzekargako artilleria piezekin alderatuta, erabat altzairuz landuta baitzeuden eta efektu nabarmen handiagoa baitzuten.
Erresuma Batuan, 1870ean, WG Armstrong and Co. enpresak Gatling kanoien tokiko ekoizpenerako lizentzia lortu zuen[6]. Lehenengoak, su sekuentzial kontrolatu bat eskaintzeko prestatuak, karga mekanikoarekin. Arma bi bertsiotan zegoen eskuragarri: bata, 45 kalibrekoa (45 ehunen hazbetekoa, hau da, 11,43 milimetro), minutuko 700 tiro arte egiten zituena, lurreko armadarentzat, eta, bestea, 65 kalibrekoa (16,5 mm), Royal Navyrentzat. Lehen erabileretako bat Ulundiko zulutarren aurkako guduan izan zen. Itsas armadak porrot umiliagarriak jasanak zituen Hegoafrikan 1879ko urtarrilean, eta, bi Gatling metrailadorez armatutako kanpaina berri batean, uztailean, aurre egin zien gerlari zuluei, arrakastaz, 1.500 baja baino gehiago eraginez. Une horretatik aurrera, arma hori Egipton eta Sudanen egindako espedizio britainiarren parte izan zen. Gatling metrailadorearen ospea beste gobernu batzuetara ere zabaldu zen, hala nola Txinara, Hego Amerikako hainbat herrialdetara eta Errusiara, zeinak turkiarren aurkako gerrarako 400 metrailadore enkargatu baitzituen[7]. Bere kartutxoa metalez egindako sistema modernoago batera aldatu zen, istiluetan gertatu ohi ziren trabatze eta bestelako jazoera asko ezabatuz. Minutuan, hirurehun tiro egiten zituen. Hala ere, bateriak artilleriak suntsitzen zituenez, bere helmenetik kanpo gelditzen baitziren, eta eragileak ikusi ezin zituzten frankotiratzaileek botatzen zituztenez, haien erabilera kolonietako gerretara mugatu zen, gutxi armatutako etsaien aurka erabiliz, non XX. mendera arte erabili baitzen. Hasieran, artilleriako pieza baten itxura mantentzen bazuen ere, garaiko kanoien moduko kanoi-gurdi baten gainean muntatua, bere hobekuntza arinduz joan zen, zamari animalia bakar batek garraiatu ahal izateraino. Gatazka kolonialetan izandako eragina, hurrengo metrailadore belaunaldiek gudu-zelaian eragingo zituzten aldaketen adierazle argia izan zen. Metrailadorearen eboluzioaren galga izan zen mendebaldeko armadetako ofizialen pentsamoldea, arma egokitzat gerra kolonialetarako soilik ulertzen baitzuten, baina desegokia Europako gudu-zelai batean.
1880ko hamarkadan, Nordenfeldt eta Gardner arma-motak nagusitu ziren. Bi arma horiek ere Gatling arkitektura zuten, eta kalibre handikoak ziren, hamar eta hamabi, hurrenez hurren, kanoi bat edo bi zituztelarik. Itsas infanteriak, hala, torpedoak jaurtitzen zituzten ontzi txikien aurka borrokatzeko erabili zituen. Segundoko hamar jaurtigai jaurti zitzaketen etenik gabe, denbora aski luzean[8].
1870eko Frantzia-Prusia Gerraren ondorioz, Europan mapa politiko oso zatitua geratu zen, kontinentearen erdialdean, borroka armatu berri bat aurreikusteko bezain ezegonkorra. Testuinguru horretan, Hiram Maxim britaniar nazionalizatutako estatubatuarrak arma errepikakorren hobekuntza batzuk patentatu zituen. Itu-tiroa praktikatzen zuen bitartean, bere Springfield fusilak sortzen zuen atzerakada handiaz konturatuta, 1884an, benetako lehen metrailadoretzat jotzen denaren diseinua asmatu zuen; izan ere, jaurtiketa-gasen irteera-presioa erabiltzen zuen kanoiaren atzerakada eragiteko, itxiera muntatzeko, zorroa kanporatzeko eta armaren alboko zinta batetik lortutako kartutxo berri batekin elikatzeko. Maximek erakustaldiak egin zituen Europa osoan zehar, eta bere metrailadorea kontinenteko armada gehienek bereganatu zuten[9]. Gilen II.ak, kaiserrak, erakustaldi horiek ikusi zituenean, zera esan zuen Maximek sortutakoari buruz: «Hau da arma; ez dago antzekorik».
1885ean, Browning fabrikatzaileak metrailadore-eredu bat atera zuen Estatu Batuetan, erabilera kanoitik enbolo baten bidez jasotzen den gasak eragindakoa. Enbolo hori armaren kanoira konektatutako hodi baten barruan sartzen da. Geroago, sistema hori fusil erdiautomatikoetarako eta eraso-fusiletarako erabiliko dute.
XX. mendea eta Mundu Gerrak
Lehen Mundu Gerran, metrailadoreak arma astunak ziren; tripode baten gainean edo gurpil gainean ezartzen ziren, kanoi txiki baten antzera. Erabil ezinak ez gelditzeko gehiegi berotzeagatik eta etengabeko tiro-boladei eutsi ahal izateko, kanoiak zilindro batzuen barruan muntatuta zeuden, eta zilindro horiek urez betetzen ziren arma hozteko.
1917an, Browning diseinatzaileak bere modelorik ezagunena atera zuen, gaur egun ere erabiltzen dena, eta kanoiaren atzerakadaz funtzionatzen du[10]. Browning armak AEBko Armadak bere egin zituen, eta, ondoren, NATOko beste herrialde askok; beren kalibreak aldatuz joan dira denborarekin.
Lehen Mundu Gerrako eta gerra arteko metrailadore arinak, antza, tiro automatikoa egiteko diseinatutako fusil handiak dira, fusilari tradizionalen tropelari laguntzeko. BAR (Browning Automatic Rifle) estatubatuarra, bi mundu gerretan erabilia edo Bren ingelesa, Bigarren Mundu Gerran erabilia, kategoria horretan sartzen dira. Gatazka horietarako garatutako armak dira. Gerora, NATOko beste herrialde askok bere egin dituzte, eta, denboran zehar, kalibreak aldatuz joan dira.
Bigarren Mundu Gerraren aurretik, ordea, alemaniarrek balio anitzeko metrailadorea edo ertaina asmatu zuten. Arma hori posizio normaleko metrailadore gisa erabil daiteke, Lehen Mundu Gerraren estilora, miradun tripode astun batean muntatua eta 1.200 metrorainoko distantziara iristeko, edo desmuntatu egin daiteke, eta, bi hanka akoplatuta, metrailadore arinaren rolean erabili daiteke, baina halakotzat hartutakoak baino askoz potentzia handiagoarekin.
1942an, alemaniarrek Mkb-43a diseinatu zuten, gerora MP-43 eta MP-44 deitua eta azkenik StG-44 izenez ezaguna. MP-44az gain, Alemaniak Rheinmetall-en FG-42a proiektatu zuen, paraxutistaren fusila izenez ezagutzen dena, 1943ko irailaren 12an, Gran Sasso-n, Mussolini askatzeko paraxutista alemanen inbasioan erabili zelako.
Fusil automatiko, metrailadore arin eta metrailadore ahaltsugoetarako joeraren ondorioz, su-arma ugari sortu ziren, fusil arruntak eta metrailadoreak konbinatuta: Cei-Rigotti, Fedorov Avtomat (1910), Simonov AVS-36 (1930), StG-44, M1 karabina, AK-47 eta AR-15, eraso-fusiltzat (alemanezko Sturmgewehr hitzetik eratorria) hartuak izan direnak. Hegazkin askok kanoi automatikoak zituzten, eta antzeko kanoi bat («Pom-pom» deitua) erabili zen antiaire arma gisa. Suediako Bofors eta Suitzako Oerlikon diseinuak asko erabili zituzten bi aldeek, eta eragin handia izan dute harrezkero garatutako antzeko armetan.
Arma mota horiek, normalean, 30-100 kartutxoko kargagailu edo danborren bidez elikatzen dira, eta, muturrean, bipode txiki bat dute, etzanda eroso tiro egiteko. Kontzeptuak gaur egun ere irauten du, eta gaur egungo antzeko metrailadore gehienak eraso-fusil eraldatuak dira, kanoiari iraupen luzeagoa emateko, jatorrizko armaren estandarrak baino edukiera handiagoko kargagailuekin, bipode batekin, nahiz eta gaur egun badiren berariaz metrailadore arin gisa diseinatutako zinta-modeloak.
Bigarren Mundu Gerran, alemaniarrek MG-34a eta MG-42a erabili zituzten, aurrekoaren bertsio sinplifikatua dena, pieza gehienak xafla estanpatuan eginak kostua merkatzeko. MG-42a, gaur egun ere, zerbitzuan dago NATOn, MG-3 izenarekin. Beste modelo batzuk dira: Vietnamgo Gerra garaiko M-60 estatubatuarra, Errusiako PKM eta Belgikako FN MAG.
Mundu gerren ondorengoa
1948tik aurrera Herstalgo FNk FAL siglekin ezagutzen den fusila ekoitzi zuen, bloke komunistatik kanpo hedapen handia izan zuena. Hasieran, Belgikako eta Britainia Handiko armadek erabili zuten, baina, 1970etik aurrera, 75 herrialdek baino gehiagok erabiltzen zuten. Bere ospea sendotasun eta egonkortasunean zetzan, nahiz eta astun samarra izan. Garai berean, Espainiako Material Berezien Ikasketa Teknikoen Zentroan (CETME), ingeniari alemaniarrekin elkarlanean, CETME 2 modeloa garatu zen, Mauser Espainiako armadaren arma ofizial gisa ordezkatzera zetorren eraso-fusila. Hasieran, 7,92 × 57 mm-ko munizioa erabiltzen zuen, baina 7,62 × 51 mm-ko kalibrera birmoldatu zuten, NATOren munizio normalizatura egokitzeko.
CETME 2 modeloaren diseinutik abiatuta, G-3 modelo alemaniarra garatu zen, Heckler & Kochek ekoitzitako eta, 1959tik aurrera, Alemaniako armadan erabilitako eraso-fusila. NATOko estandarretara egokitzeko aldaketak eginda eta pisua murrizteko material plastikoak erabilita, G-3ak Alemaniako armadaren arauzko arma izaten jarraitzen du, herrialde askok onartu dutena.
Bestalde, AEBk M-14 izeneko arma automatiko bat garatu zuten, M1 Garand fusilaren berritze gisa.
Gerra hotzaren garaian, Varsoviako Itunaren ekialdeko blokean, Kalaxnikov AK-47 garatu zen, mendebaldekoen antzeko kartutxoekin, 7,62 x 39 mm-koak. Munizio horren garapena StG-44aren 7,92 × 33 mm-ko Kurzean oinarritu zen. Arma arina da, hauskaitza eta fidagarritasun handikoa; funtzionamendu erraza du, eta SESBen eragin komunistaren pean zeuden herrialdeetako armaden artean zabaltze handia izan zuen, hala nola Txina, Polonia, Alemaniako Errepublika Demokratikoa edo Egipto, baita mundu osoko talde armatu askoren artean ere[11].
Etorkizuna
Ohiko arma automatikoaren bilakaera gelditu egin da, gaur egun dauden metrailadore-diseinuak egokiak direlako erabilera gehienetarako. Hala ere, oraindik ere, garapen esanguratsuak egiten dira blindatzearen aurkako eta misilen aurkako armei dagokienez.
Elektronikoki kontrolatutako metrailadoreak aurki daitezke su-abiadura ultra altuekin, zenbait aplikaziotan, nahiz eta gaur egun erabiltzen diren mota horretako kalibre txikiko armak gutxi erabiliak izan diren: arinegiak dira ibilgailuen kontra erabiltzeko, eta astunegiak (batez ere taktikoki erabilgarria den munizio kopuru bat jaurtitzeko beharrarekin), banakako soldaduentzat. Fidagarritasun handiagoa eta potentzia jakin bat lortzeko joerak jarraitu egingo du, ziurrenik. Beste adibide bat da sei kanoi eta 4.000 tm-koa, XM214 «six pack» izenekoa, General Electric-ek garatua. Potentzia-indar konplexua du, eta 39 kg-ko pisua. Faktore horiek, batzuetan, hedapena zaildu egin dezakete.
Metal Stormek metrailadore mota berri bat garatu du, minutuko 1.620 tiroko su-tasarekin. Teknologia horren ezaugarri bereizgarriak dira: eiekzio-sistemarik ez izatea (mugitzen diren zatiak jaurtigaiak baino ez dira), munizioa elikatzeko sistemarik ez izatea eta propultsio-kargak elektronikoki piztea.
Gerraren eragina
Haren agerpenak erabat aldatu zuen borrokatzeko modua —Napoleonen garaitik ez zuen bilakaera handirik izan—, eta, artilleriarekin batera, lubakiak erabiltzera behartu zuen, eta gerra lerro estatikotara mugatu zuen, zeinengandik infanteria eraso masiboak jaurtitzen ziren etsaien lerroen aurka, normalean alferrikako sarraskietan amaitzen zirenak.
Metrailadoreari erantzunez, tankea agertu zen, metrailadoreek defendatutako lerroei erasotzeko, baita infanteriari erasorako arma automatikoak eramatea ahalbidetzen zioten lehen irtenbideak ere, hala nola subfusila edo lehen metrailadore arinak.
Metrailadorearen bilakaera
Lehen Mundu Gerran, metrailadoreak arma astunak ziren, tripode edo kanoi-gurdi gurpildun baten gainean ezarriak, kanoi txiki baten antzera. Etengabeko tiro-boladei eutsi ahal izateko, eraginik gabe, kanoiak hozte-atorra batez inguratuta zeuden, eta atorra hori urez betetzen zen arma hozteko.
Lehen Mundu Gerrako eta gerra arteko metrailadore arinak tiro automatikorako diseinatutako fusil handi itxurazkoak dira, fusilari tradizionalen tropelaren lagungarri direnak. Kategoria honetan sartzen dira: BAR (Browning Automatic Rifle) estatubatuarra, bi mundu gerretan erabilia, eta Bren ingelesa, Bigarren Mundu Gerran erabilia. Normalean, 30-100 kartutxodun kargagailu edo danborren bidez elikatzen dira, eta, muturrean, bipode txiki bat izaten dute etzanda eroso tiro egiteko. Gaur egun ere, kontzeptuak bizirik dirau, eta mota horretako egungo metrailadore gehienak eraso-fusil eraldatuak dira kanoiari iraupen luzeagoa emateko, datozen fusilaren estandarrak baino edukiera handiagoko bipode eta kargagailuekin, nahiz eta gaur egun badiren berariaz metrailadore arin gisa diseinatutako zinta modeloak, hala nola Belgikako FN Minimi (Estatu Batuetako armadak eta NATOko zenbait herrialdek erabilia) eta Espainiako Ameli CETMEa.
Bigarren Mundu Gerra baino lehen, alemaniarrek metrailadore polibalente edo ertaina asmatu zuten. Arma hori posizio normaleko metrailadore gisa erabil daiteke, Lehen Mundu Gerran erabilitako estiloan, tripode astun batean ezarria, 1.200 m-ra arte jardun ahal izateko mirarekin; edo desmuntatu daiteke; bipode batera akoplatu, eta metrailadore arinaren rolean erabil daiteke, baina berariaz halakotzat hartutakoak baino askoz potentzia handiagoarekin.
Bigarren Mundu Gerran, alemaniarrek MG 34a eta MG 42a erabili zituzten, aurrekoaren bertsio sinplifikatua dena, pieza gehienak altzairuzko xafla estanpatuz eginda, merkatzeko. MG 42a gaur egun ere NATOn zerbitzuan dago, Rheinmetall MG3 izeneko bertsio hobetuan. Beste eredu batzuk, berriz, Vietnamgo Gerra garaiko M60 estatubatuarra edo Errusiako PKM dira.
Metrailadore astunak eta blindatze aurkakoak
Bigarren Mundu Gerran, kalibre, irismen eta sartze-ahalmen handiko metrailadore-mota bat agertu zen: metrailadore astuna. Antiaire gisa edo blindaje gutxiko ibilgailuak suntsitzeko erabiltzen dira; soldadu bat zatikatzeko gai direnez, posizioko metrailadore gisa ere erabiltzen dira, eta aukeratzen dira gerra-gurdietan (arma osagarri gisa), erasoko blindatutan edo helikopterotan ezartzeko. Kalibreak 50 BMG (12,7 mm) eta 14,5 mm artekoak dira; askok ia 3.000 metroko irismena dute, eta blindaje arinak zula ditzakete.
Metrailadoreekin lotutako arma-mota bat kanoi automatikoa da. Normalean, 20-30 mm-ko kalibreak izaten ditu, eta dorretxotan, eraso-blindatutan edo helikopterotan eta borroka-hegazkinetan muntatuta egoten da. Batzuetan, kanpoko energia-iturri baten bidez eragiten zaio, eta kanoi ugari ditu, Gatling ohien antzera, armak erabiltzean jasaten duen higadura eta beroketa pairatzeko. Izan ere, XIX. mendearen amaierako Gatlingen eta gerra hotzean garatutakoen arteko alde nagusia zera da: lehenengoek perkusio-fulminanteekin funtzionatzen zutela, eta azkenek, berriz, sutze-sistema elektriko batekin. Kanoi mota horrek zulatze nukleoa duen jaurtigaiak erabiltzen ditu, segundoko 1.000 metro baino gehiagoko abiadura dutenak. Blindatze gogorragoak zulatzen ditu, eta ibilgailuak oso erraz lehertzen. Adibidez, A-10 Thunderbolt tankeen aurkako hegazkinak erabiltzen duen 30 mm-ko GAU-8 kanoi automatiko birakaria gai da edozein tankeren goiko blindajea zulatzeko edo larriki kaltetzeko, okupatzaileei zauriak eraginez metrailaren bidez.
Ikus, gainera
Erreferentziak
Bibliografia
Kanpo estekak
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
