From Wikipedia, the free encyclopedia
Malware ingelesezko malicious software (programa kaltegarri) hitzetatik eratorritako hitza da, edozein sistema informatikori nahita ekintza kaltegarriak egiten dizkion software mota da[1]. Era askotakoak izan daitezke: informazio lapurreta, funtzionamenduaren kaltetzea edo datuen eskuragarritasuna blokeatzea besteak beste. Hauen arteko konbinazioa gerta daiteke ere, gainera, askotan erabiltzaileari xantaia egiteko erabiltzen dira[2]. Malware mota asko dago; ohikoenak eta birusak eta harrak dira, baina, troiakoak, spyware eta ransonware ezagunen artean topa ditzakegu ere[3]. 1990ean Yisrael Radaik malware terminoa asmatu aurretik software kaltegarria birus informatikotzat hartzen zen, nahiz eta birusak malware mota bat izan.[4]
Historialariek zalantzan jartzen duten arren, malwarea lehen aldiz 1970eko hamarkadan ARPANET sarean agertu zela diote gehienek. Hala ere, Apple-ek 1984an Macintosh 128k ordenagailu pertsonalaren merkaturatzea boom bat eragin zuen. Gero eta jende gehiago zen ordenagailu pertsonala ulertzeko gai, hala ere, batzuek jakintza horiek maltzurkeriak egiteko erabiltzea erabaki zuten. Hasieran, konputagailua ustekabeko eran jokatzea eragiten zuten bakarrik, hortaz, ez zuen kezka handirik suposatzen. Dena dela, ordenagailuen teknologiak aurrera egin ahala malwareak ere aurrera egin du. Azken bi hamarkadetan konputagailuek izugarrizko aldaketak izan dituzte, gainera, interneten etengabeko zabalkuntzaren ondorioz malwera duten webguneak nabariki ugaritu dira. 1980ko hamarkadan hainbat sistema eragileen aurkako programak egiten ziren, hala ere, gaur egun Microsoft Windows eta Android dira erasotuenak, izan ere, erabiltzaile gehien dituztenak dira.
Programa maltzurrak negozio bihurtu egin dira. Alde batetik, malwarea dirua irabazteko erabiltzen dute Hackerrek; bestetik aldetik, horren aurka lan egiten duten White Hat-ek. Azkenak normalean enpresek kontratatzen dituzte euren fitxategiak eta sareak babestu ditzaten[10].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
