Graz
From Wikipedia, the free encyclopedia
Graz (alemanez ɡʁaːt͡s ahoskatua) Austriako hiria da, Estiria probintziako (alemanez: Steiermark) hiriburua. Nazioko bigarren hiria da, biztanleriari kasu eginez gero: 250.099 lagun ziren 2008an.
| Graz Graz Grätz Gratz | |||
|---|---|---|---|
| Austriako udalerria | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Estatu burujabe |  Austria | ||
| Austriaren banaketa administratiboa |  Estiria | ||
| Alkatea | Elke Kahr (mul)  | ||
| Izen ofiziala | Graz | ||
| Jatorrizko izena | Graz Grätz Gratz | ||
| Posta kodea | 8010, 8020, 8036, 8041, 8042, 8043, 8044, 8045, 8046, 8047, 8051, 8052, 8053, 8054 eta 8055 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 47°04′15″N 15°26′19″E | ||
 | |||
 | |||
| Azalera | 127,57 km² | ||
| Altuera | 353 m | ||
| Mugakideak | Graz-Umgebung District (en) | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 292.630 (2022ko urtarrilaren 1a) 6.338 (2018) | ||
| Dentsitatea | 2.294 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Telefono aurrizkia | 316 | ||
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||
| Hiri senidetuak | Trondheim, Timișoara, Coventry, Montclair (en) , Darmstadt, Pula, Trieste, Pécs, Ljubljana, Dubrovnik, Groningen, Maribor, Banja Luka, Celje, Aksaray, Pernik, Lublin eta Lviv | ||
| Matrikula | G | ||
| graz.at | |||
Graz Austriako hego-ekialdean da, Mur ibaiaren ertzetan. Vienatik 200 kilometrora da eta iparraldean Gratkorn, Stattegg eta Weinitzen ditu mugakide; ekialdean Kainbach bei Graz, Hart bei Graz eta Raaba; hegoaldera Gössendorf, Feldkirchen bei Graz, Seiersberg eta Unterpremstätten, eta mendebaldera Attendorf eta Thal.
Barrutiak
17 barrutik osatzen dute Graz:
- I. Innere Stadt
- II. St. Leonhard
- III. Geidorf
- IV. Lend
- V. Gries
- VI. Jakomini
- VII. Liebenau
- VIII. St. Peter
- IX. Waltendorf
- X. Ries
- XI. Mariatrost
- XII. Andritz
- XIII. Gösting
- XIV. Eggenberg
- XV. Wetzelsdorf
- XVI. Straßgang
- XVII. Puntigam
 Datu klimatikoak (Graz)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 16.3 | 20.1 | 25.1 | 28.3 | 31.5 | 34.3 | 34.5 | 35.5 | 28.9 | 25.9 | 20.9 | 19.2 | 35.5 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 2.8 | 5.8 | 10.7 | 15.3 | 20.5 | 23.4 | 25.3 | 24.7 | 20.4 | 14.6 | 7.7 | 3.6 | 14.6 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | -1.0 | 1.0 | 5.1 | 9.6 | 14.6 | 17.7 | 19.5 | 18.9 | 14.7 | 9.4 | 3.7 | 0.1 | 9.4 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -3.7 | -2.4 | 1.0 | 4.9 | 9.5 | 12.7 | 14.4 | 14.3 | 10.6 | 5.9 | 0.9 | -2.3 | 5.5 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -19.2 | -19.3 | -17.2 | -5.5 | -1.3 | 3.6 | 6.3 | 4.9 | 0.8 | -6.4 | -12.7 | -16.5 | -19.3 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 23.9 | 30.4 | 44.1 | 49.0 | 86.0 | 117.8 | 125.1 | 113.0 | 81.1 | 61.7 | 51.9 | 34.9 | 818.9 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) | 4.8 | 4.8 | 6.6 | 7.9 | 10.6 | 11.5 | 10.7 | 9.7 | 7.5 | 6.3 | 6.5 | 5.2 | 92.1 |
| Elur egunak (≥ 1.0 cm) | 15.6 | 10.0 | 4.1 | 0.5 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 2.8 | 9.1 | 42.1 |
| Eguzki orduak | 90.4 | 117.8 | 145.7 | 166.4 | 210.0 | 213.0 | 234.4 | 226.9 | 174.0 | 139.6 | 93.0 | 78.8 | 1890.0 |
| Iturria: Central Institute for Meteorology and Geodynamics[1] | |||||||||||||
Bilakaera historikoa
1869tik 2007ra bitartekoa:[2]
Sexua eta adina
Andreak % 51,97 dira. % 18,14k hogei urte baino gutxiago ditu eta % 64,58 hogei eta hirurogeita bost urte bitartekoak dira; % 17,27 , berriz, 65 urtetik goragokoa da.
Jatorria eta hizkuntzak
Biztanleen % 85 austriarrak dira; % 5 Europar Batasunekoak dira, eta enparauak Europako beste herrialde batzuetakoak eta mundu zabalekoak dira.
Atzerritik etorritakoen jatorriari begira, hona xehetasunak:[3]
Graz hiriaren erdigunea
Graz hiriaren erdigunea1 UNESCOren gizateriaren ondarea | |
 Erlojuaren Dorrea, Grazer Schloßberg | |
| Mota | Kulturala |
| Irizpideak | ii, iv |
| Erreferentzia | 931 |
| Kokalekua | |
| Eskualdea2 | Europa |
| Koordenatuak | 47°04′13″N 15°26′20″E |
| Izen ematea | 1999 (XXIII. bilkura) |
| 1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena | |
Elizak
Gehienak erdigunetik kanpo dira, eta aipatzekoak dira Bihotz Santuarena, San Leonardorena, Marigrünekoa eta Mariatrost basilika.
Gazteluak
Estiriako gaztelurik nabarmenena da Eggenbergekoa. XVII. mendean eraiki zuten, El Escorial monasterioaren diseinuan oinarrituta. Barruan Hans Adam Weissenkircher margolariaren lanak ikus daitezke. Eraikinak 365 leiho ditu, urteak beste egun. Urtean milioi bat bisitarik jotzen dute leku honetara.
Aipatzekoa ere bada Göstingeko gaztelua, hiriaren iparraldera. 1723an tximista batek bete-betean jo zuen eta haren ondorioz eraikuntza erabat desegin zen. Egun hondakinak baino ez dira geratzen.
Hiriaren erdigunean Schloßberg gotorlekua dago, egun parke bat dena.
2003ko datuen arabera 184.135 pertsonak egiten zuen lan Grazen. Horietatik, % 74 zerbitzu-sektorean aritzen zen. 55.000 behargin hiritik kanpo bizi dira.
Enpresak
Austriako enpresa askok egoitza dute hirian:
- Andritz AG: eraikuntza industrialak sortzen dituen enpresa.
- Kastner & Öhler: saltoki handiak.
- Rail Transport Service: trenbide sare pribatua.
- Styria Medien AG: Hedabidea.
Kanpotik etorritako enpresek ere leku hartu dute Grazen, esaterako:
- Daimler AG
- Heineken
- Hoffmann-La Roche
- Infineon
- Siemens AG
- T-Mobile
Unibertsitateak
Lau unibertsitatek 40.000 ikasleri eskaintzen diete zerbitzua. Zazpi biztanletatik bat ikaslea da.
- Karl Franzens Unibertsitatea (alemanerazKarl-Franzens Universität): 1585ean sortua. 20.000 ikasle inguru.
- Unibertsitate Teknikoa (alemaneraz Technische Universität): 7 fakultate eta 9.000 ikasle.
- Medikuntza Unibertsitatea (alemaneraz Medizinischen Universität): 5.000 ikasle inguru.
- Musika eta Antzerki Unibertsitatea (alemanerazUniversität für Musik und darstellende Kunst): 2.000 ikasle.
Liburutegiak
Steiermärkische Landesbibliothek eta Universitätsbibliothek Graz dira liburutegi onenak, 3 milioi liburutik goragoko ondarearekin.
Hiriak 7 ospitale, 10 klinika eta 44 botika biltzen ditu.
Austriako hirugarren aireportu handiena da, hiritik 10 kilometrora hegoalderantz. 2007an 948.000 bidaiari artatu zituen.
- Karl Böhm (1894–1981), orkestra zuzendaria.
- Siegmund von Hausegger (1872-1948), compositor y director de orquesta.
- Joseph Marx (1882-1964), musikagilea.
- Harald Posch (1963), aktore eta zuzendaria.
- Hans Rosbaud (1895-1962), orkestra zuzendaria.
- Arnold Schwarzenegger (1947), aktore eta kulturista.
- Roman Wallner (1982), futbolaria.
- Helmut Senekowitsch (1933-2007), futbol jokalari eta entrenatzailea.
Coventry (Erresuma Batua), 1948
Montclair (New Jersey) (AEB), 1950
Groningen (hiria) (Herbehereak), 1965
Darmstadt (Alemania), 1968
Trondheim (Norvegia), 1968
Pula (Kroazia), 1972
Trieste (Italia), 1973
Maribor (Eslovenia), 1987
Pécs (Hungaria), 1989- Dubrovnik (Kroazia), 1994
Banja Luka (Bosnia-Herzegovina), 2006
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
