Carmen Maura

Carmen Maura
	; (2019) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	María del Carmen García Maura
Jaiotza	Madril, 1945eko irailaren 15a (79 urte)
Herrialdea	Espainia
Bizilekua	Madril; Paris
Lehen hizkuntza	gaztelania
Familia
Ezkontidea(k)	Francisco Forteza Pujol (en)
Familia	ikusi Bartomeu Maura i Montaner (en) (birraitona);
Hezkuntza
Heziketa	Arte Ederren Goi Eskola Nazionala
Hizkuntzak	gaztelania; frantsesa; ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	aktorea, telebista aurkezlea eta zinema aktorea
Lan nabarmenak	ikusi Mujeres al borde de un ataque de nervios; ¡Ay; La comunidad; Volver; Les Femmes du 6e étage;
Jasotako sariak	ikusi Donostia Saria (Zinemaldia) (2013) ; Alfontso X.a Jakitunaren Ordenako Gurutze Handia (2015) ; Emakumezko Aktore Onenaren Zilarrezko Maskorra (2000) : La comunidad; Taldeko emakumezko aktorerik onenaren Goya Saria (2007) : Volver; Emakumezko aktore onenaren Goya Saria (2000) : La comunidad; Emakumezko aktore onenaren saria (Cannesko Zinemaldia) (2006) : Volver; Emakumezko aktore onenaren Goya Saria (1990) : ¡Ay; Emakumezko aktore onenaren Goya Saria (1988) : Mujeres al borde de un ataque de nervios; Taldeko emakumezko aktore onenaren César Saria (2012) : Les Femmes du 6e étage; Europako emakumezko aktore onenaren Saria (1988) : Mujeres al borde de un ataque de nervios; Europako emakumezko aktore onenaren Saria (1990) : ¡Ay; European Film Academy Lifetime Achievement Award (2018) ; Platino Honorary Award (2022) ; Medalla de Oro (2009) ;
Kidetza	Espainiako Arte Eszenikoen Akademia

María del Carmen García eta Maura, ezagunagoa Carmen Maura izenez, ezizenez 'Almodóvar neska' (Madril, 1945eko irailaren 15a) madrildar antzezlea da. Bere karrera bere jaioterrian, Frantzian eta Mexikon egin du, eta arrakasta handia izan du hiruretan. Hala, lau Goya sari jaso ditu –Verónica Forquek baino ez du berdindu errekorra–, eta Frantziako zinemako César saria, baita Cannesko zinemaldi entzutetsuko aktore onenaren saria ere. Urteetan, Europako Zinema Akademiak (1988 eta 1990) sari gehien jasotako aktorea izan zen. Gaur egun, Isabelle Huppert, Juliette Binoche, Sandra Hüller eta Charlotte Rampling aktoreekin partekatzen du ohorea.

Artikulu hau espainiar antzezleari buruzkoa da; Gipuzkoan errotutako madrildar margolaria gaitzat duena beste hau da: «Karmen Maura Amuniategi»

Datu azkarrak Bizitza, Jaiotzako izen-deiturak ...

Itxi

Hona hemen parte hartu duen film garrantzitsuenetako batzuk: ¿Qué he hecho yo para merecer esto?, Mujeres al borde de un ataque de nervios, ¡Ay, Carmela!, Sé infiel y no mires con quién, La comunidad, 800 balas, Volver, Las chicas de la sexta planta edo Las brujas de Zugarramurdi.^[1]

Ezaguna da, halaber, Pedro Almodóvar zinema-zuzendari famatuarekin profesionalki lotutako lehen aktorea delako, eta "Almodóvar neska" goitizena jaso zuen lehena izan zelako. Bere lan gogoangarriei eta ibilbide luzeari esker, komunikabideek eta kritikak Europako aktore handienetakotzat hartzen dute.

Maura dinastiako kidea da Carmen Maura. Bartolomé Maura Montanerren biloba da, bere garaiko grabatzaile ezaguna eta Antonio Maura eta Montaner politikariaren anaia (beraz, Jorge Semprunen hirugarren iloba).

25 urte zituela antzezle izateko erabakia hartu zuen. Los Goliardos abangoardiako antzerki-taldean hasi zen lanbide horretan. 1970eko hamarraldian zehar jardun zuen talde hartan, Madrilgo kontrakulturaren mugimenduaren barruan, eta orduan ezagutu zuen Pedro Almodóvar zuzendari espainiarra, zeinarekin grabatu baititu hainbat film, adibidez Pepi, Luci, Bom y otras chicas del montón (1980), Entre tinieblas (1983), ¿Qué he hecho yo para merecer esto? (1984), La ley del deseo (1986) eta Mujeres al borde de un ataque de nervios (1988), 1987an atzerriko filmik onenaren Oscar sarirako hautagai izendatua.

Almodóvarrekin egindako film horiei esker azken urteetako espainiar antzezle ezagunenetakoa bihurtu da Carmen Maura, eta atzerrian hainbat lan egiteko aukera izan du, Frantzian batez ere, arrakasta handiaz gainera. Carlos Saura zuzendari ezagunarekin ere lan egin zuen ¡Ay, Carmela! (1990) filmean.

Carmen Mauraren beste film aipagarri batzuk dira Tigres de papel (1977), ¿Qué hace una chica como tú en un sitio como éste? (1978), Gary Cooper que estás en los cielos (1980), Sé infiel y no mires con quién (1985), Matador (1986), Sombras en una batalla (1993), El palomo cojo (1995), La comunidad (2000), El palo (2001), Reinas (2005), Volver (2006), Tetro (2009).

Sari asko jaso ditu bere karreran, besteak beste, antzezle onenaren bi Goya sari.

2013an Donostiako Zinemaldian Donostia Saria jaso zuen.

Remove ads

Lehen urteak

Carmen Maura 1945eko irailaren 15ean jaio zen goizaldeko 6:00etan. Madrilgo Chamberí auzoan, Salvador García Santa Cruz mediku oftalmologoaren eta María del Carmen Maura Arenzanaren alaba, Fuente Nueva de Arenzana kondeen zein Bartolomé Maura eta Montaner-en biloba. Familiako lau neba-ahizpen arteko bigarrena izan zen.^[2]^[3] Lehen urteetan, Edgar Neville dramaturgo eta idazlea eta Conchita Montes aktorea zituen auzokide Rafael Calvo kaleko etxean. Madrilgo San José de Cluny ikastetxean hasi zituen lehen ikasketak, eta, ondoren, graduatu egin zen, aldi berean frantseseko interprete-tituluarekin eta Parisko Institutu Katolikoan (Madrilen du egoitza) Letra Frantsesen tituluarekin. Filosofia eta literatura ikasketak egin zituen Parisko Arte Ederren Goi Eskola Nazionalean.

1966an Francisco Forteza Pujol abokatuarekin ezkondu zen eta bi seme-alaba izan zituen: María del Carmen (1967) eta Pablo (1970).^[4] Denbora horretan, senarrak Galeria Da Vinci izeneko arte-galeria jarri zuen, eta beheko solairuan, abokatu-bulegoa. 1970ean dibortziatu ziren. Fortezak haurrak eduki zituen eta hamabi urtez Maurarekin kontakturik izatea eragotzi zuen, borroka judiziala tarteko.^[5] Garai hartan, bere lanak zoramenetik salbatu zuela esan zuen: "Une txarrenetan, larritasuna hain handia den eta hil nahi duzun horretan, nire funtzioak ziren zoriontsu egiten ninduen munduko gauza bakarra".

Alfredo Marquerie antzerki-kritikariak interpretazioan buru-belarri aritzea gomendatu zion arte hasi zen Teatro Español Universitaria amateur gisa.

Remove ads

Familiaren laguntzarik ez izan arren, atsedenean lan egin zuen, telebistan paper txikiak egin zituen eta oihartzun gutxiko konpainia independenteetan antzerki-birak egin zituen. Lehen paper garrantzitsua lortu zuen Amparo Pamplona ordezkatu zuenean Hay una luz sobre la cama (1969) lanean, eta bigarren mailako pertsonaietan agertzen hasi zen zineman: Javier Aguirreren El asesinato está entre los 13; Jaime de Armiñánen Un casto varón español; Pilar Miróren La petición, etab.

Zinemako lehen paper protagonistak Tigres de papel (1977) eta ¿Qué hace una chica como tú en un sitio como éste? (1978), biak Fernando Colomorenak.

1977an, Artelanen Las manos sucias antzezlanaren protagonista izan zen Paul Sartre, José Luis Pellicena eta Enrique Diosdadorekin batera, eta paper txiki bat egin zuen Pedro Almodóvar ezagutu zuen. Adiskidetasun zein ulermen profesional handia sortu zen bion artean eta fruituak ematen zituen hurrengo hamarkadan. Lehenik, film laburretan, mediometrajeetan eta garrantzi gutxiko lankidetzetan (Folle, folle, fólleme Tim), eta ondoren Almodóvarrek zuzendu zuen Pepi, Luci, Bom y otras chicas del montón izeneko lehen filmaren protagonista izan zen Maura. Filmazioak urtebete baino gehiago iraun zuen zailtasun tekniko eta ekonomikoengatik, baina, azkenean, areto komertzialetan estreinatu zen , kritikak eta gorespenak jasoz.^[6]

Madrilgo mugidaren ikusleak identifikatuta sentitu ziren eta 80ko hamarkadako gizarte-mugimenduaren ikur bihurtu zen filma, eta Donostiako Nazioarteko Zinemaldian aurkeztu zen. Ikuslegoak Pedro Almodóvar miretsi eta kritikaren zati handi batek errezeloz begiratzen zuen arren, Pedrok bere lehen arrakasta izan zuen bere jendearekin, filmean parte hartu zutenekin, batzuk mobida delakotik oso gertu zeudenak, hala nola Alaska abeslariarekin. Drogak edo sexua bezalako gai konprometituak erakusteko orduan zituen askatasunak zailtasun handiak ekarri zizkioten zineman serio hartzen hasteko.

2015. urtean publikoki onartu zuen hogeita hamar urte zituela sexu-eraso baten biktima izan zela, «soldadu batek bortxatu zuen, eta emakumearen aurkako tratu txar orokorra deskribatu zuen; poliziak, berriz, matxismo beldurgarri baten garaia ekarri zuen gogora, non emakume bat ia agintariek bortxatu ondoren erruduntzat hartzen baitzuten, edo seme-alabak galdu egin behar zituen bere bokazioa betetzeko.» Bortxatzaileak bere etxetik alde egin ondoren, lagun min bati deitu zion, zer gertatu zen kontatu zion, eta esan zion: "nik ez dut sexu-traumatizaziorik izan nahi nire gainerako bizitzan; beraz, zatoz eta larru joko dugu, oso leun, indarkeria-zantzurik gabea, maitekorra".^[7]^[8]

Remove ads

El espíritu de Juan Tamariz (1969)
Las gatas tienen frío de Carlos Serrano (1970)
El hombre oculto de Alfonso Ungría (1971)
Mantis de Luis Mamerto López-Tapia (1971)
El Love Feroz o Cuando los hijos juegan al amor de José Luis García Sánchez (1973)
Un casto varón español de Jaime de Armiñán (1973)
El asesino está entre los trece de Javier Aguirre Fernández (1973)
Don Juan de Antonio Mercero (1974)
Tanata de Luis Mamerto López-Tapia (1974)
Leonor de Juan Luis Buñuel (1975)
La encadenada de Manuel Mur Oti (1975)
Vida íntima de un seductor cínico de Javier Aguirre Fernández (1975)
El libro de buen amor II de Jaime Bayarri (1976)
La mujer es cosa de hombres de Jesús Yagüe (1976)
Una pareja como las demás de Miguel Ángel Díez (1976)
Ir por lana de Miguel Ángel Díez (1976)
Pomporrutas imperiales de Fernando Colomo (1976)
La petición de Pilar Miró (1976)
Tigres de papel de Fernando Colomo (1977)
Los ojos vendados de Carlos Saura (1978)
De fresa, limón y menta de Miguel Ángel Díez (1978)
Folle... folle... fólleme Tim! de Pedro Almodóvar (1978)
Mi blanca Varsovia de Javier Quintana (1978)
¿Qué hace una chica como tú en un sitio como éste? de Fernando Colomo (1978)
Menos mi madre y mi hermana de Jaime Villate (1978)
Tal vez mañana de Antonio del Real (1979)
Café, amor y estereofonía de Miguel Ángel Polo (1979)
Gary Cooper, que estás en los cielos de Pilar Miró (1980)
El hombre de moda de Fernando Méndez Leite (1980)
Pepi, Luci, Bom y otras chicas del montón de Pedro Almodóvar (1980)
La mano negra de Fernando Colomo (1980)
Aquella casa en las afueras de Eugenio Martín (1980)
Femenino singular de Juanjo López (1982)
El Cid cabreador (Angelino Fons (1983)
Entre tinieblas de Pedro Almodóvar (1983)
¿Qué he hecho yo para merecer esto? de Pedro Almodóvar (1984)
Sal gorda de Fernando Trueba (1984)
Sé infiel y no mires con quién de Fernando Trueba (1985)
Extramuros de Miguel Picazo (1985)
Tata mía de José Luis Borau (1986)
Delirios de amor de Cristina Andreu, Luis Eduardo Aute, Antonio González Vigil y Félix Rotaeta (1986)
Matador de Pedro Almodóvar (1986)
La ley del deseo de Pedro Almodóvar (1987)
Mujeres al borde de un ataque de nervios de Pedro Almodóvar (1988)
230 AM de Alejandro Toledo (1988)
Baton Rouge de Rafael Moleón (1989)
¡Ay, Carmela! de Carlos Saura (1990)
Chatarra de Félix Rotaeta (1991)
Cómo ser mujer y no morir en el intento de Ana Belén (1991)
La reina anónima de Gonzalo Suárez (1992)
Sur la terre comme au ciel de Marion Hänsel (1992)
Sombras en una batalla de Mario Camus (1993)
Louis, enfant roi de Roger Planchon (1993)
Cómo ser infeliz y disfrutarlo de Enrique Urbizu (1994)
Le bonheur est dans le pré de Etienne Chatillez (1995)
El palomo cojo de Jaime de Armiñán (1995)
Pareja de tres de Antoni Verdaguer (1995)
El rey del río de Manuel Gutiérrez Aragón (1995)
Amores que matan de Juan Manuel Chumilla-Carbajosa (1996)
Une mère en colère de Martin Provost (1996)
Ellas de Luís Galvão Teles (1997)
Alliance cherche doigt de Jean-Pierre Mocky (1997)
Tortilla y cinema de Martin Provost (1997)
Vivir después de Carlos Galettini (1997)
El entusiasmo de Ricardo Larraín (1998)
Alice y Martin de André Téchiné (1998)
Lisboa de Antonio Hernández (1999)
El cometa de José Buil y Maryse Sistach (1999)
Superlove de Jean-Claude Janer (1999)
Carretera y manta de Alfonso Arandia (2000)
La comunidad de Álex de la Iglesia (2000)
El harén de Madame Osmane de Nadir Moknèche (2000)
Arregui, la noticia del día de María Victoria Menis (2001)
El palo de Eva Lesmes (2001)
Clara y Elena de Manuel Iborra (2001)
El apagón de José María Caro (2001)
Ángeles de negro (Damiano Damiani (2002)
800 balas de Álex de la Iglesia (2002)
Le pacte du silence de Graham Guit (2003)
Le ventre de Juliette de Martin Provost (2003)
25 degrés en hiver de Stéphane Vuillet (2004)
Entre vivir y soñar de Alfonso Albacete y David Menkes (2004)
Valentín de Alejandro Agresti (2004)
Al otro lado de Gustavo Loza (2004)
La promesa de Héctor Carré (2004)
Free Zone de Amos Gitai (2005)
Reinas de Manuel Gómez Pereira (2005)
Nos chères têtes blondes de Charlotte Silvera (2006)
Volver de Pedro Almodóvar (2006)
El menor de los males de Antonio Hernández (2007)
La virgen negra de Ignacio Castillo Cottin (2008)
Que parezca un accidente de Guillermo de la Guardia (2008)
The Garden of Eden de John Irvin (2008)
Tetro de Francis Ford Coppola (2009)
Las chicas de la sexta planta de Philippe Le Guay (2010)
Le Mac de Pascal Bourdiaux (2010)
Chicas de Yasmina Reza (2010)
Let My People Go! de Mikael Buch (2011)
Escalade de Charlotte Silvera (2011)
5ºB Escalera Dcha (c) de María Adánez (2011)
Paulette de Jérôme Enrico (2012)
Sofía y el terco de Andrés Burgos (2012)
Las brujas de Zugarramurdi de Álex de la Iglesia (2013)
La madre de Angelo Maresca (2014)
Un village presque parfait de Stéphane Meunier (2014)
Vaca Paloma (c) de Paco León (2015)
La vanité de Lionel Baier (2015)
Les chaises musicales de Marie Belhomme (2015)
People You May Know de J.C. Falcón (2016)
El futuro no es lo que era de Pedro L. Barbero (2016)
Cuernavaca de Alejandro Andrade (2017)
Sales Gosses de Frédéric Quiring (2017)
Cuando los hijos regresan de Claudia González-Rubio y Hugo Lara Chávez (2017)
Chasing Satellites de Jim Loach (2017)
La peur du vide (c) de Thomas Soulignac (2017)
La fête des mères de Marie-Castille Mention-Schaar (2018)
¡Oh Mammy Blue! de Antonio Hens (2018)
Veneza de Miguel Falabella y Hsu Chien Hsin (2019)
Ma famille et le loup de Adrià García (2019)
Gente que viene y bah de Patricia Font (2019)
Chasing Wonders de Paul Meins (2020)
Rainbow de Paco León (2022)
Mi otro Jon de Paco Arango (2023)

Remove ads

Informazio gehiago Urtea, Izenburua ...

Urtea	Izenburua	Pertsonaia	Katea	Oharrak
1966-1978	Novela	Hainbat pertsonaia	La 1	3 atal
1972	Las doce caras de Eva	Hainbat pertsonaia	La 1	3 atal
1972	Aventuras y desventuras de Mateo	Gabriela	La 1	Atal 1
1972-1973	Tres eran tres	Cecilia andereñoa/ Luzuriaga andrea	La 1	3 atal
1973	Historias de Juan Español	Nuria	La 1	Atal 1
1973-1981	Estudio 1	Hainbat pertsonaia	La 1	6 atal
1974	Juan y Manuela	Patricia Roca	La 1	2 atal
1974	Suspiros de España	Almudena / Luisa Boronat	La 1	4 atal
1974-1977	Los libros	Hainbat pertsonaia	La 1	5 atal
1975	El teatro	Leonor	La 1	Ata 1
	Cuentos y leyendas	Casilda	La 1	2 atal
	El quinto jinete	Sara	La 1	Atal 1
1976	Este señor de negro	Pilar	La 1	Atal 1
1978	Curro Jiménez	Misterios	La 1	Atal 1
1980	Teatro breve		La 1	Atal 1
1981	Cervantes	Constanza	La 1	5 atal
1981-1982	Esta noche	Aurkezlea	La 1	Denboraldi 1
1984	Paisaje con figuras	La Calderona	La 1	Atal 1
1985	La huella del crimen: El crimen de la calle Fuencarral	Higinia Balaguer	La 1	Atal 1
1990	La mujer de tu vida	Marisa Nova	La 1	Atal 1
1998-1999	A las once en casa	Olga	La 1	65 atal
1999	Famosos y familia	Sara Luján	La 1	4 atal
2003	Arroz y tartana	Doña Manuela de Flora	La 1	Telefilmea
2007	Círculo rojo	Victoria Villalobos	Antena 3	12 atal
2010	Las chicas de oro	Rosa	La 1	26 atal
2012	Carta a Eva	Paca	La 1	2 atal
2012	Stamos okupa2	Lucía Piqueras	La 1	13 atal
2013	Y'a pas d'âge	Hélène	France 2	25 atal
2015	Águila Roja	Olivia, Fournier dukesa	La 1	2 atal
2020	Alguien tiene que morir	Amparo Falcón	Netflix	3 atal
2021	Deudas	Josefa "Pepa" Carranza	LaSexta	13 atal
2022	Limbo... Hasta que lo decida	Alicia Castelló	Star+	Atal 1
2024	La tierra de las mujeres	Julia	Apple TV+	6 atal

Itxi

Remove ads

2021-2022 L'hirondelle 2018-2021 La golondrina 2013-2014 Carlota 1997 Bienvenida a casa 1994 Cirque à deux 1986 La reina del Nilo 1984 Kabarett para tiempos de crisis 1980 Motín de brujas 1979 El proceso 1978 ¡Abre el ojo!, dirigida por Fernando Fernán Gómez Noche de guerra en el Museo del Prado	1977 Las manos sucias 1973-1974 El rehén 1973 El último tango de Rodolfo Valentino y Marilyn Monroe 1972-1973 Mi chica, la minifaldera 1972 Supergolpe en Navalcarnero 1970-1971 Ninette y un señor de Murcia 1970 Anaconda Un sereno debajo de la cama 1969 A las seis en la esquina del bulevar Un golpe de estado Hay una luz sobre la cama

Remove ads