espainiar margolaria eta eskulturagilea From Wikipedia, the free encyclopedia
Carmen Laffón de la Escosura (Sevilla, 1934ko urriaren 8a – Sanlúcar de Barrameda, Cádiz, 2021eko azaroaren 7a) Espainiako margolari eta eskultore figuratiboa izan zen.[1][2] Alfontso X.a Jakitunaren Ordena Zibileko Gurutze Handia, San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademiaren Arte Plastikoen[3] eta akademikoen Sari Nazionala. Andaluziako Alaba Kutun izendapena jaso zuen 2013. urtean.
Carmen Laffón | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Carmen Laffón |
Jaiotza | Sevilla, 1934ko urriaren 8a |
Herrialdea | Espainia |
Heriotza | Sanlúcar de Barrameda, 2020ko azaroaren 7a (86 urte) |
Hezkuntza | |
Heziketa | San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademia |
Hizkuntzak | gaztelania |
Irakaslea(k) | Manuel González Santos (en) |
Jarduerak | |
Jarduerak | margolaria eta eskultorea |
Jasotako sariak | ikusi
|
Kidetza | San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademia |
Sevillan jaio zen, Espainian, 1934an, familia landu, aurrerakoi eta aberats batean. Madrilgo Ikasleen Egoitzan ezagututako gurasoek erabaki zuten ikastetxera ez eramatea. Bere etxean ikasi zuen, irakasleak etxera joaten zitzaikion.
Pinturan 12 urte zituela hasi zen, Manuel González Santos margolariaren eskutik. Margolaria familiaren laguna zen, eta aitaren marrazketa-irakasle ohia. Haren aholkuz, Sevillako Arte Ederren Eskolan sartu zen, 15 urte zituela. Erakunde horretan hiru urtez ikasketak egin ondoren, Madrilera joan zen, eta Arte Ederren Eskolan amaitu zuen bere karrera. Urte horretan bertan, 1954, ikasketa-amaierako bidaia egin zuen Parisera, eta Marc Chagall-en lanak hunkitu egin zuen. Hurrengo urtean ikasketak egin zituen Erroman Hezkuntza Ministerioaren beka batekin. Vienara eta Herbehereetara egindako bidaiak ere garrantzitsuak izan ziren prestakuntza-urte haietan.[4]
1956an, Sevillara itzuli zenean, La Jarako udako etxean margotzen jarraitu zuen, Doñanako barrutiaren parean, eta, azkenean, bere arte-jardueraren gune nagusia izan zen. 1958an banakako bere lehen bi erakusketak egin zituen, bata Madrilgo Ateneoan eta bestea Sevillako Club La Rábidan. 1960 eta 1962 artean Madrilen bizi izan zen. 1961ean, Juana Mordó ezagutu zuen, eta hark bere obrarekiko interes bizia izan zuen eta Biosca galeriarekin kontratua eskaini zion. Juana Mordórekiko harremanak geroago jarraitu zuen, berak bere galeria jarri zuenean. Mordorentzat lan egiten zuen artista taldean garai hartako Espainiako pinturaren izen garrantzitsu asko zeuden: Manuel Millares, Antonio Saura, José Luis Mauri, Lucio Muñoz, Eusebio Sempere, Manuel Hernández Mompó, Pablo Palazuelo, Gustavo Torner, Fernando Zobel, Jaime Burguillos. Carmen Laffónen pintatzeko modua oso bestelakoa zen garai hartan Espainiako zirkulu sortzaileetan nagusi zen abstrakzioarekiko, non Juana Mordóren artistek postu nagusia baitzuten.[4]
1962an Sevillara itzuli zen, baina Juana Mordórekin harremanetan jarraitu zuen. 1967an El Taller eskola sortu zenean, Teresa Duclós eta José Sotorekin batera, Carmen Laffón irakaskuntza artistikoaren mundura hurbildu zen; handik urte batzuetara, 1975ean, Sevillako Arte Ederren Eskolako Marrazketa Katedran sartu zen, eta han 1981era arte egon zen. 1982an Arte Plastikoen Sari Nazionala jaso zuen.[4]
1991n Durán Pintura Sariaren epaimahaiko lehendakaria izan zen, non Antonio Manuel Campoy ere epaimahaikidea zen. Urte horretan, Santos Hu Errealismo Onirikoaren ordezkariak irabazi zuen lehen saria.[5]
1998an Madrilgo San Fernando Arte Ederren Errege Akademiako akademiko izendatu zuten. 2000ko urtarrilaren 16an, sarrera hitzaldia eman zuen, "Visión de un paisaje" ("Paisaia baten ikuspegia") izenekoa, Sanlúcar de Barramedarekin eta Doñanako barrutiarekin zuen harremanari buruzkoa. Sanlúcar de Barramedaren eta Sevillaren artean bizi zen, eta izugarri miresten zuen Mark Rothko.[6]
«Guadalquivir ibaia Sevillakoa da, nire jaioterrikoa, eta Sanlúcar de Barramedara, nire beste hirira, eraman ninduen. Han hasi nintzen pintatzen eta ametsetan».
2006an, Silosko monasterioko kriptan, "La Viña" lana jarri zuen, La Jarako egoitzan lorategi gisa zaintzen zuen mahastiak inspiratuta. Erakusketa hori Santo Domingori omenaldia egiteko olio-pintura izan zen, Santa Adelako mahastiaren (La Jara) paisaiari buruzko formatu handiko marrazkiak eta mahastiari eta mahats-bilketari buruzko beste batzuk, baita eskaiolazko eskultura bat ere, Madrilgo Centro de Arte Reina Sofía Museo Nazionalak erosia, eta brontzezko hemezortzi kanasta mahats-bilketaren erreferentzia zuzena eginez.
1992an, Madrilgo Reina Sofía Museoan, Laffónen atzera begirako erakusketa sakona egin zen, eta ia ibilbide artistiko osoa egin zuen. Haren lanak, batez ere ikatz-teknikekin, pastelarekin eta olio-pinturarekin, erretratua (Espainiako errege-erreginen erretratuak egin ditu, Joan Karlos I.a eta Greziako Sofia), natura hila, eguneroko objektuak eta, bereziki, paisaia. Doñanako barrutiaren ikuspegiak benetako arazketa estilistikoa eta intentsitate estetikoa dira. 90eko hamarkadaren erdialdetik, Carmen Laffónek bikain aztertzen du eskulturaren mundua.[6]
Carmen Laffónen lanak dituzten museoak:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.