Finlandiako ekonomia

Finlandiak industrializazio maila altua duen ekonomia du, basoen baliabide handietan, kapital inbertsio maila handietan eta gehieneko garapen teknologikoan oinarritzen dena. Tradizionalki, herrialdeak bere garapen industrial propioa lortzeko, kanpoko kapitala inportatu du. 1980ko hamarkadatik aurrera, Finlandiak herrialde industrializatuen garapen ekonomikoindizerik altuenetariko bat izan du. 2008ko krisiaren lehengo urteak ondo jasan izan zituen arren, 2013. urtean beherakada izan zuen, 2015ean nabarmendu zena. 2017tik aurrera, hazkunde prozesu txiki bat izan du baina 2020. urtean Covid-ak gelditu izan du^[1].

Helsinkiko katedrala.

Sektore garrantzitsuenak

Finlandiako ekonomia sektore ekonomiko ezberdinetan banatzen da (lehenengo sektorea, bigarren sektorea eta hirugarren sektorea), ekonomia garatua baita.

Lehenengo sektorea

2019. urtean, lehenengo sektoreak % 3,7ko eragina izan zuen herrialdeko barne produktu gordinean.

Familia enpresa txikiak osatzen dute finlandiar nekazaritza. Hauek zenbait arazo geografiko, geologiko zein klimatologikori aurre egin behar diete. Laborantzak hazkunde prozesu murriztua du, prezipitazioak ugariak dira eta gehienetan elur forman izaten dira. Laborantzak ematen dituen produktuen artean hurrengoak aurki daitezke: garia, garagarra, patatak, azukre-erremolatxa eta egoskariak. Fruitu eta barazki gehienak atzerritik inportatzen dira, eta produkzio lokala negutegi berezietan egiten da, klimatologia dela eta.

Finlandia 2020. urtean ekoiztu zuen^[2]:

• 1075 mila tona garagar.
• 919 mila tona olo.
• 712 mila tona gari.
• 593 mila tona patata.
• 453 mila tona azukre-erremolatxa.

Abeltzaintza da lehenengo sektoreak duen duen jarduera nagusiena, diru sarrera handiena ematen baitu. Herrialde honetan behia, txerria, oiloak, ardiak, ahuntzak, zaldiak hazten dira eta horietatik behiak % 63a, zaldiak % 15a eta ahuntzak % 8a dute nagusitasuna.

Oulanka Parke Nazionala.

Basoak dira Finlandiako baliabide naturalik garrantzitsuena, herrialdeko % 86a basoz estalita baitago. Lurzoru zuhaiztiak 20,3 milioi hektarea ditu, non % 60a jabetza pribatukoa den, % 9a enpresen jabetzakoa eta % 26a Estatukoa.

Bigarren sektorea

Bigarren sektoreak barne produktu gordinaren % 21,8a ordezkatu zuen 2019.urtean.

Herrialde honetan baso industriak garrantzia handia du, basoak baitira Finlandiako baliabide naturalik garrantzitsuena. Industria multzo honetan, hurrengo jarduerak biltzen dira: sektore mekanikoa, zerrategia, paper-orea, papera eta kartoia. Sektore honetan Stora Enso, UPM-Kymmene taldea eta Metsäliitto taldea dira enpresarik garrantzitsuenak.

Ontzigintzak ere badu garrantzia ekonomian. Hiru ontziola nagusi bereiz daiteke Finlandian eta Turkun (Meyer Turku Oy), Rauman (publikoa) eta Helsinkin (Arctech Helsinki Shipyard) eta azken honetan munduan dauden ontzi izotz-hauslegehienak eraiki dira, % 60a hain zuzen ere. Izotz hausleez gain, plataforma petroliferikoak, belaontziak eta luxuzko gurutzaontziak ere eraikitzen dira.

Turkuko portua.

Industria kimikoan baso industriara, nekazaritzara, eraikuntzara, industria elektronikoetara eta elikagai industria bideraturiko produktuak nabarmentzen dira. Sektore honetan bi enpresa publiko nagusitzen dira: Fortum eta Kemira.

Finlandia munduko herrialderik erakargarriena da meatzaritza industrian inbertsioa egiteko. Azpiegituren kalitate handia, estabilitatea, transparentzia politikoa, meatzaritza legea eta Finlandiar Institutu Geologikoak ematen duen informazio geologikoa dira horren arrazoi. 2019. urtean 17 meatze aktibo zeuden, 9 proiektu eta 30 esplorazio proiektu baino gehiago.

Hirugarren sektorea

Finlandiako ekonomiaren %74,5a hirugarren sektoreari lotuta dago, %53,7a zerbitzu pribatuetan eta %20,8a zerbitzu publikoetan banatzen dena. Zerbitzuek 2019. urtean, guztira, 30 mila milioi euro fakturatu zuten, aurreko bi urteekin konparatuta, %35eko hazkunde positiboa dena.

Startup-ak nagusitu dira azken urteetan eta enpresa mota hau sortzeko ekosistema hobe bat duten herrialdeen artean hamabigarren sailkatuta dago. Helsinki, Oulu eta Tampere dira hiri nabarmenenak. Honen adibide dira bideojoken industrian diharduten Supercell eta Rovio enpresak, zeintzuek “Clash of Clan”s (2012) eta “Angry Birds” merkaturatu dituzten.

Azpiegitura elektriko fidagarriak eta 2016an Alemaniarekin lotzen duen urazpiko datu kable baten eraikuntzaren amaiera direla eta, Finlandia herrialde erakargarria bihurtu da datu zentroak ezartzeko. Adibidez, Googlek inbertsio handia egin zuen Haminan datu zentro bat ezartzeko.

Bi zentral nuklear eta lau erreaktore nuklear daude, erabiltzen den energiaren % 30a ekoizten dutenak: bi Loviisan (Fortum Power and Heat Oy) eta beste bi Olkiluoton (Teollisuuden Voima Oy). 2030. urterako helburua ekoizten den energia guztiraren % 40 zentral nuklearretatik etorria izatea da.

Finnair hegazkina, Helsinki-Vantaako aireportuan.

2019. urtean, herrialdeak 3,3 milio nazioarteko turista jaso zituen eta 5 milioi euroko gastua egin zuten herrialdean. Nazioarteko bidaiari gehienak Helsinkiko aireportutik egiten dute sarrera herrialdean, 2016. urtean 17 milioi bidaiari pasatu baitziren aireportu honetatik. Helsinki-Vantaako aireportuak kokapen ezin  hobea du Europako eta Ekialde Urruneko aire-bideak lotzeko. Horrez gain, Ouluk ere badu aireportu garrantzitsu bat eta beste 25 aurkitu daitezke Finlandia osoan zehar^[3].

Aipatu behar den beste garraio bat ferryak dira. Turkutik Tallinera, Mariehamnera eta Stocholmora lotura dago itsasoz eta Helsinkitik Tallinerako lotura, munduko igaroena da. Proeiktu bat martxan jarri da Helsinki eta Tallin hiriak, Finlandia eta Estonia, urazpiko tunel bat eraikitzeko eta bertan tren bidaiak eskaintzeko.

Kanpo merkataritza

2020. urtean Alemania (% 13,8), Suedia (% 10,5) eta Ameriketako Estatu Batuak (% 8,5) izan ziren Finlandiaren esportazioen hartzaile nagusienak. Laugarren postuan Herbeereak daude esportazioen % 6,7arekin eta bere atzetik Txinaeta Errusia daude, % 5,3arekin bakoitzak.

Inportazioei dagokienez, Alemania da finlandiarren hornitzaile nagusiena % 15,7arekin. Bere atzetik Suedia (% 11), Errusia (% 9,8) eta Txina (% 9) daude.

Inportazioak

Hurrengo taulan azkenengo hiru urteetan zehar Finlandiak egin dituen inportazioak ikus daitezke. Datuak milioi eurotan adierazten dira. Handizkako eta txikizkako merkataritza; motordun ibilgailuen eta motozikleten erreparazioak eta manufakturak dira gehien inportatzen direnak. Inportazioen guztiaren % 49,73a eta % 39,57a irudikatzen dute, hurrenez hurren^[4].

INPORTAZIOAK SEKTOREKA	2018	2019	2020	%
Nekazaritza, basogintza eta arrantza	212	196	180	0,3
Meatzaritza eta harrobiak	138	183	126	0,21
Manufakturak	29.611	28.542	23.513	39,57
Elektrizitate, gas, lurrun eta aire girotu horniketa	1.392	1.380	873	1,47
Ur-hornikuntza; estolderia kudeaketa hondakinak eta konponketa jarduerak	87	79	75	0,13
Eraikuntza	611	847	840	1,41
Handizkako eta txikizkako merkataritza; motordun ibilgailuen eta motozikleten konponketa	30.090	30.244	29.548	49,73
Garraioa eta biltegiratzea	469	623	631	1,06
Ostatu eta janari zerbitzu jarduerak	63	67	48	0,08
Informazioa eta komunikazioa	1.355	1.023	1.000	1,68
Finantza eta aseguru jarduerak	0	102	79	0,13
Higiezinen jarduerak	27	29	56	0,09
Jarduera profesionalak, zientifikoak eta teknikoak	714	637	629	1,06
Administrazio zerbitzu eta euskarri jarduerak	458	453	428	0,72
Administrazioa eta defendatza publikoa; derrigorrezko gizarte segurantza	0	0	0	0
Hezkuntza	51	47	46	0,08
Giza osasuna eta lan jarduera sozialak	87	88	90	0,15
Artea, entretenimendua eta aisialdia	72	64	44	0,07
Beste zerbitzu jarduera batzuk	94	103	132	0,22
Industria ezezaguna	711	810	829	1,4
Guztira	66.585	65.658	59.420	100

Esportazioak

Esportazioei dagokienez, manufakturak (% 76,44) eta handizkako eta txikizkako merkataritza; motordun ibilgailuen eta motozikleten konponketak  (% 14,76) dira gehien esportatzen direnak.

ESPORTAZIOAK SEKTOREKA	2018	2019	2020	%
Nekazaritza, basogintza eta arrantza	172	181	144	0,25
Meatzaritza eta harrobiak	503	468	579	1,01
Manufakturak	50.544	51.128	43.824	76,44
Elektrizitate, gas, lurrun eta aire girotu horniketa	0	0	0	0
Ur-hornikuntza; estolderia kudeaketa hondakinak eta konponketa jarduerak	264	250	269	0,47
Eraikuntza	95	99	67	0,12
Handizkako eta txikizkako merkataritza; motordun ibilgailuen eta motozikleten konponketa	8.999	9.414	8.465	14,76
Garraioa eta biltegiratzea	84	77	282	0,49
Ostatu eta janari zerbitzu jarduerak	5	2	2	0
Informazioa eta komunikazioa	225	268	316	0,55
Finantza eta aseguru jarduerak	11	12	14	0,02
Higiezinen jarduerak	0	10	11	0,02
Jarduera profesionalak, zientifikoak eta teknikoak	450	427	753	1,31
Administrazio zerbitzu eta euskarri jarduerak	84	81	118	0,21
Administrazioa eta defendatza publikoa; derrigorrezko gizarte segurantza	6	0	13	0,02
Hezkuntza	3	2	3	0,01
Giza osasuna eta lan jarduera sozialak	0	0	13	0,02
Artea, entretenimendua eta aisialdia	0	22	0	0
Beste zerbitzu jarduera batzuk	33	29	27	0,05
Industria ezezaguna	2.026	2.259	2.199	3,84
Guztira	63.682	64.932	57.332	100

Datu makoekonomiko basikoak

Helsinkiko inguru metropolitarrak barne produktu gordinaren hiru herena sortzen du.

Hurrengo taulan, Espainiar Estatuko Merkataritza Idazkaritzak Finlandiari buruz 2019an idatzitako dokumentutik ateratako datu makroeknomikoak ikus daitezke:

DATUAK	2016	2017	2018	2019
BPG
BPG (milioi €)	216.073	223.892	232.096	240.912
Aldakuntza erreal tasa (%)	2,8	2,7	1,7	1,0
Aldakuntza nominal tasa (%)	2,9	3,6	3,7	2,8
INFLAZIOA
Urteko batas bestekoa (%)	0,4	0,7	1,1	1,0
BANKU ZENTRALAREN ESKU HARTZE INTERES TASA
Urteko batas bestekoa (%)	-0,04	-0,15	-0,18	-0,22
LAN ETA LANGABEZI TASA
Biztanleria 15-64 urte (x1000)	3.463	3.451	3.439	3.428
Biztanleria aktiboa 15-64 urte (x1000)	2.615	2.635	2.665	2.669
Biztanleria aktiboak duan langabezi tasa (%)	9,0	8,8	7,5	6,8
DEFIZIT PUBLIKOA
BPGren %koa	-1,7	-0,8	-0,7	-1,1
ZOR PUBLIKOA
milioi €tan	136.150	137.278	137.545	142.507
BPGren %tan	63,0	61,3	58,9	59,2
ONDASUNEN ESPORTAZIOAK
milioi €tan	51.878	59.711	63.864	64.932
ONDASUNEN INPORTAZIOAK
milioi €tan	55.003	62.469	66.525	65.658

Finlandia nazioarteko testuinguruan

Finlandia 1995eko urtarrilaren 1ean Europar Batasunera anexionatu zen, horrela integrazio hobeago bat lortuko zuelako inguruko herrialdeekin. Horretaz gain, Schengen eremuko eta Euroguneko partaidea ere bada.

Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundean ez du parte hartzen baina erakunde honekin batera lan egiten du, Suediarekin batera.

Errusiak Finlandiarekin muga partekatzen du ekialde osoan zehar. Hori dela eta, erlazio diplomatiko onak izatea komenigarria da eta Europar Batasunak Errusiara hurbiltzeko zenbait politika sustatu egin ditu azken urteetan zehar^[5].

Ustelkeri pertzepzio indizea kontuan hartzen bada, Finlandiak hirugarren postua lortu zuen 2020. urtean. Honek esan nahi du munduko ustelkeri mailarik baxuenetako bat duela^[6].

Erreferentziak

1. (Gaztelaniaz) «Economía en Finlandia en comparación con la UE» DatosMundial.com (Noiz kontsultatua: 2021-12-21).
2. Txantiloi:Fin Partala, Anneli. Crop Production Statistics. Natural Resources Institute Finland.
3. Finlandia - Economía. .
4. Sector Exterior Finlandia. .
5. Finlandia. Oficina Económica y Comercial de España en Helsinki, 10 or..
6. (Ingelesez) «Corruption Perceptions Index 2020 for Finland» Transparency.org (Noiz kontsultatua: 2021-12-21).

Kanpo estekak

• Datuak: Q1404632
• Multimedia: Economy of Finland / Q1404632