Remove ads
Tilacino (dunomo: Thylacinus cynocephalus), ankaŭ konata kiel tasmania lupo aŭ tasmania tigro[3] pro sia stria dorso estis la plej granda predada marsupiulo de la nuna epoko. Thylacinus cynocephalus estis la lasta membro de genro Thylacinus, trovinta en nia geologia epoko, kvankam kelkaj rilataj specioj estas trovitaj en fosilioj de frua miocena epoko.
 | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Troveblo de fosilioj: = Plioceno ĝis Holoceno | ||||||||||||||||||||
 Tilacinoj en Vaŝingtona Bestoĝardeno, ĉ. 1902 | ||||||||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Thylacinus cynocephalus (Harris, 1808) | ||||||||||||||||||||
| Konserva statuso | ||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj | ||||||||||||||||||||
Remove ads
Ĝi native vivis en vastaj areoj de Aŭstralio, Tasmanio kaj Nov-Gvineo, sed eventuale formortis pro ambaŭ homa aktiveco kaj konkuro de aliaj specioj. La lastaj populacioj sur Tasmanio malaperis en 20-a jarcento kaj nun oni kredas la specion tute formortinta. La plej proksimaj nun ekzistantaj specioj estas tasmana diablo aŭ numbato.
Tilacinoj iĝis ege raraj aŭ formortintaj en plejparto de Aŭstralia kontinento longe antaŭ Eŭropa koloniado, plejparte pro konkuro kun dingoj enkondukitaj per aborigenoj. Ili, tamen, travivis en grandaj kvantoj sur Tasmanio, kune kun aliaj endemiaj specioj kiel tasmana diablo. Tie ili formortis jam dum koloniado. La plej grava kaŭzo de formorto de tilacinoj estis ĉasado, foje instiganta de rekompencoj de farmistoj, kiuj rigardis tilacinojn kiel danĝeron por ŝafoj. Aliaj faktoroj estis enkondukitaj malsanoj, konkuro kun hundoj kaj detruo de vivareo pro agrikulturo. Malgraŭ oficiala formortinta statuso, raportoj pri renkontoj de tilacinoj ankoraŭ aperas, kvankam neniu kredinda pruvo ekzistas. Tilacinoj estas unu el plej popularaj objektoj de kriptozoologio.
Tilacino estas klasika ekzemplo de konverĝa evoluo: kvankam nur tre malproksime rilata al placentulaj karnomanĝuloj, ĝi, pro sia rolo kiel superrabobesto kaj aliaj ekologiaj ecoj, iĝis morfologie kaj kondute tre simila al vulpo aŭ lupo. Eĉ formo de kranio kaj aranĝo de dentoj estas tre similaj.
Tilacino estas unu el nur du konataj specioj de marsupiuloj, en kiuj ambaŭ seksoj havas marsupion (la alia estas akva oposumo). Por viraj tilacinoj marsupio servis kiel protekta tego por genitaloj dum kurado tra densa arbustaro.
Remove ads
Moderna formo de tilacino aperis antaŭ ĉ. 4 milionoj da jaroj. Aliaj specioj de familio Thylacinidae ekzistis ekde komenco de mioceno. Ekde fruaj 1990-aj jaroj almenaŭ sep fosiliaj specioj estis trovitaj en Riversleigh, parto de Nacia Parko Lawn Hill en nord-okcidenta Kvinslando.[4][5] Tilacino de Dickson (Nimbacinus dicksoni) estas la plej olda de tiuj sep specioj. Ĝi ekzistis antaŭ ĉ. 23 milionoj da jaroj kaj estis ege malpli granda ol pli malfruaj specioj.[6] La plej granda specio estis la forta tilacino (Thylacinus potens) kiu atingis grandon de lupo kaj estis la sola el la sep, kiu travivis ĝis malfrua mioceno.[7] En malfrua plejstoceno kaj frua holoceno modernaj tilacinoj estis relative komunaj en nunaj Australio kaj Nov-Gvineo.[8]
Kiel ekzemplo de konverĝa evoluo, tilacino montras multajn similaĵojn al placentulaj karnovoraj, aparte membroj de familio Canidae (hundoj) en Norda Hemisfero: akraj dentoj, fortaj maksiloj, digitigradeco kaj sama ĝenerala formo de korpo. Ĉar tilacino okupas saman ekologian niĉon kiel hundoj en Norda Hemisfero, ĝi disvolvis multajn similajn ecojn.[10]
 |
|
Remove ads
Indiĝenaj popoloj de Aŭstralio estis la unuaj homoj, kiuj kontaktis kun tilacinoj. Ekzistas multaj ekzemploj de murpentraĵoj kaj aliaj artaĵoj kiuj reprezentas tilacinojn, plej fruaj datas ĉ. jaro -1000.[11] Petroglifoj pri tilacinoj troveblas ĉe Dampier Rock Art Precinct sur Murujuga duoninsulo en Uesta Aŭstralio. Kiam eŭropanoj alvenis, tilacino jam estas rara en kontinenta Aŭstralio. Ili povis renkonti ĝin ĉ. 1642, kiam Abel Tasman malkovris Tasmanion. Lia ekspedicio raportis pri piedmarkoj de "sovaĝaj bestoj kiuj havas ungegoj kiel tigroj".[12] Marc-Joseph Marion du Fresne, kiu alvenis per ŝipo Mascarin en 1772, raportis ke li vidis "tigran katon".[13] Tamen, oni ne povas certe konkludi ke temis pri tilacino, ĉar tigra kvolo (Dasyurus maculatus), kiu ankaŭ ekzistas sur Tasmanio, estis simile priskribata. La unua senduba raporto estis de francaj esploristoj ĉ. 13-a de majo 1792, kolektita de naturalisto Jacques Labillardière en lia ĵurnalo pri ekspedicio, gvidita de D'Entrecasteaux. Tamen nur en 1805 estro de Tasmanio William Paterson sendis detalan priskribon por publikado en Sydney Gazette.[14]
La unua detala scienca priskribo estis farita de George Harris en 1808, kvin jarojn post fondo de unua vilaĝo ĉe la insulo.[15][16] Harris originale metis tilacinon en la genron Didelphis, kiu estas kreita de Linnaeus por amerikaj oposumoj, sub la nomo Didelphis cynocephala ("hundokapa oposumo"). Post kiam la scienca komunumo komprenis, ke aŭstraliaj marsupiuloj estas fundamente malsamaj ol antaŭe konataj mamulaj genroj, aperis moderna klasado kaj en 1796 Geoffroy Saint-Hilaire kreis genron Dasyurus kien li metis tilacinon en 1810. Por ne miksi grekajn kaj latinajn radikojn en la nomenklaturo, la specia nomo estis ŝanĝita al cynocephalus. En 1824, Coenraad Jacob Temminck proponis ke tilacino estu apartigita en propran genron Thylacinus.[17] La komuna nomo, do, devenas rekte de la genra nomo, kiu baziĝas sur greka vorto θύλακος (thýlakos), signifanta "poŝo" aŭ "sako".[18]
Kelkaj studoj proponas ke tilacino estas baza membro de familio Dasyuromorphia kaj ke la tasmana diablo estas ĝia plej proksima vivanta parenca specio. Tamen genetika esploro, publikigita en Genome Research en Januaro 2009 sugestas ke numbato povas esti pli baza ol tasmana diablo kaj pli proksima al tilacino.[19]
Remove ads
Priskriboj de tilacino estas variaj ĉar ĉiu informo venas de konservitaj idoj (t.n. ĝoeoj), fosiliaj rekordoj, haŭtoj kaj skeletoj, priskriboj de naturalistoj kaj nemultnombraj monokromaj fotoj kaj videoj de la bestoj en bestoĝardenoj.
Tilacino aspektis kiel granda glatlana hundo kun akra vosto, kiu glate eliris el la korpo, simile al tiu de kanguruo. Multaj eŭropaj observistoj komparis tilacinon kun hieno pro ĝia malkutima pozo kaj ĝenerala konduto.[10] La haŭto estis flavece bruna kun 13 ĝis 21 distingaj malhelaj strioj sur malantaŭa parto de dorso kaj ĉe bazo de la vosto (pro la strioj tilacinoj estis foje kromnomataj "tigroj"). La strioj estis pli distingaj en junaj specianoj kaj eventuale malklariĝis kun aĝo.[20] Unu el la strioj daŭriĝis al la ekstero de malantaŭa femuro. La hararo estis densa kaj mola, kun haroj ne pli longaj ol 15 mm. Vostoj de adoleskaj specianoj havis hupeton ĉe la pinto. Tilacinoj havis rondecajn starantajn orelojn ĉ. 8 cm longajn kaj kovritajn per mola lano.[21] Ĝenerala koloro variis ekde oĥra ĝis malhel-bruna, kaj ĉe la ventro la hararo estis kremkolora.[22]
Plenkreska tilacino estis averaĝe 100 ĝis 130 cm longa, kun vosto de ĉ. 50 ĝis 65 cm.[23] La plej granda konata speciano longis 290 cm de nazo ĝis vosto.[22] Plenkreskuloj estis ĉ. 60 cm altaj kaj 20 ĝis 30 kg pezaj.[23] Estis ioma seksa duformismo, ĉar maskloj estis ĝenerale pli grandaj ol inoj.[24]
Ina tilacino havis marsupion kun kvar mamoj, sed, malsimile al aliaj marsupiuloj, la marsupio malfermiĝis malantaŭen. Maskloj ankaŭ havis marsupion, en kiun ili povis kaŝi siajn skrotojn por protekto.[20] Tio estas unika ekzemplo inter aŭstraliaj marsupiuloj. La sola alia specio kun vira marsupio estas akva oposumo, Chironectes minimus, kiu vivas en Meksiko, Centra kaj Suda Ameriko.
Tilacinoj povis malfermi siajn maksilojn je nekutime granda angulo: ĝis 120 gradoj.[25] Tion oni povas vidi en serio de monokromaj videoj de kaptita tilacino, kiujn filmis David Fleay en 1933. La maksiloj estis muskolozaj kaj fortaj kaj havis 46 dentojn.[21]
Piedmarkoj de tilacino estas facile distingeblaj de tiuj de aliaj nativaj aŭ enkondukitaj mamuloj; malsimile al hundoj, vulpoj, katoj, vombatoj aŭ tasmanaj diabloj tilacinoj havis ege grandan malantaŭan parton de la marko kaj kvar rimarkeblajn antaŭajn partojn aranĝitajn je preskaŭ perfekta rekta lineo.[26] Malantaŭaj piedoj estis tre similaj al la antaŭaj, sed havis kvar fingrojn anstataŭ kvin. La ungegoj estis ne retroeblaj.[20]
Fruaj sciencaj studoj sugestas ke tilacino havis fortegan senton de odoro, kiu ebligis ĝin ĉasi,[26] sed analizo de ĝia cerba strukturo montris ke ĝia olfakta bulbo ne estis tre disvolvita. Pli verŝajne, tilacinoj pli utiligis rigardon kaj sonon.[20] Kelkaj observintoj rimarkis, ke tilacinoj havis fortan kaj distingan propran odoron, aliaj priskribis malfortan odoron, kaj aliaj tute ne menciis iun odoron. Posible tilacinoj, samkiel parencaj tasmanaj diabloj, emitis odoron pro agitiĝo.[27]
Laŭ multaj priskriboj, tilacinoj havis nekutiman kaj iom malgracian irmanieron, pro kiuj ili ne povis kuri je granda rapido. Ili ankaŭ povis performi dupiedan salton, kiel kanguruoj, kion montris en multaj okazoj la kaptitaj specianoj.[20] Guiler proponis, ke tio estis formo de akcelita movo kiam la besto estis alarmita. Ankaŭ tilacino povis blanciĝi kaj stari sur malantaŭaj piedoj dum iomaj periodoj.[28]
Malgraŭ ke ekzistas neniuj rekordaĵoj de voĉo de tilacino, observantoj kelkfoje raportis, ke ili povis graŭli kaj ŝuŝi en agitiĝo. Ofte ili samtempe produktis minacan "oscedon", montrante la dentojn. Dum ĉasado ili produktis seriojn de ventrecaj tus-similaj blekoj, priskribataj kiel 'jip-jap', 'kaj-jip' aŭ 'hop-hop-hop', verŝajne por komunikado kun samfamilianoj.[29] Ili ankaŭ uzis longajn hurlojn, verŝajne pro longdistanca identifikiĝo.[30]
Remove ads
Oni ne multon scias pri konduko kaj ekologio de tilacino. Oni faris iom da esploroj de la besto en bestoĝardenoj, sed nur kelkaj anekdotaj priskriboj ekzistas pri ĝia konduko en naturaj kondiĉoj. Plimulto de observaĵoj estis faritaj dum tago, kaj tilacino estas nature nokta animalo. Observoj el 20-a jarcento plej verŝajne priskribas netipan kondukon, ĉar en la tempo la specio jam estis sub granda streso, gvidanta ĝis formorto. Kelkajn kondukajn ecojn oni povas ekstrapoli de konduko de tasmana diablo, la specio genetike kaj ekologie proksima al tilacino.
Tilacinoj preferis sekajn eŭkaliptajn arbarojn kaj herbejojn de kontinenta Aŭstralio.[26] Petroglifoj far indiĝenaj Aŭstralianoj montras ke tilacinoj renkonteblis tra tuta Aŭstralio kaj Nov-Gvineo. Plua pruvo de ĝia ekzisto en kontinenta Aŭstralio venis de dishakita karkaso, trovita en groto en plato Nurralbor, Uesta Aŭstralio en 1990. Karbono-14-testo montris, ke ĝi aĝas ĉ. 3300 jaroj.[31]
En Tasmanio tilacinoj preferis arbarojn de mezlando kaj ĉebordajn kalunejojn, kiuj iĝis unuavice uzataj por paŝtejoj de eŭropanaj kolonioj.[32] Stria haŭto probable servis kiel kamuflilo[20], sed ankaŭ povas helpi identigi individuoj en la familio.[33] Vivareo de individua speciano estis plej kutime inter 40 kaj 80 km2.[22] Verŝajne tilacinoj havis pli-malpli stabilan vivareojn sed ne estis vere teritoriaj. Estis raportoj pri observo de grupoj pli grandaj ol kia nuklea familio povas esti.[34]
Tilacino estis nokta aŭ krepuska rabobesto, dum tago kaŝanta sin en malgrandaj grotoj aŭ malplenaj arbotrunkoj. Supozeble ili havis pli-malpli stabilajn nestojn aŭ kaŝejojn. Dum tago ili plej ofte kaŝiĝis en arbaroj kaj holmaroj, kaj ĉasis en malfermaj kalunejoj nokte. Fruaj observantoj notis, ke la besto estis sinĝena kaj sekretema kaj plej kutime evitis kontaktojn kun homoj, kvankam okaze ĝi ankaŭ montris scivolemon.[29]
Estas indikoj ke tilacinoj povis reproduktiĝi tutan jaron (oni trovis ĝoeojn en inaj marsupioj dum ĉiuj sezonoj), sed pinto de reproduktiĝo estis dum vintro kaj printempo.[20] Ili naskis ĝis 4 idojn po staplo, sed plej kutime du aŭ tri. Patrinoj tenis ĝoeojn en siaj poŝoj ĝis tri monatoj kaj defendis ilin ĝis ili grandis almenaŭ duono de plenkreskula grando. Ĵusnaskintaj idoj estis blindaj kaj senharaj, sed ili iĝis harozaj kaj iliaj okuloj plene malfermiĝis ĝis kiam ili forlasis la poŝon.[20] Post forlaso de la poŝo kaj ekde la tempo, kiam ili kreskis sufiĉe por asisti en ĉasado, junuloj resis en la nesto dum la ino ĉasis.[35] Estis nur unu okazo, kiam tilacinoj sukcese reproduktiĝis en kapteco - en 1899 en Melburna zoo.[36] En naturaj kondiĉoj tilacinoj vivis averaĝe 5 ĝis 7 jarojn, kvankam en zooj ili povis vivi ĝis 9 jarojn.[26]
Dieto
Tilacinoj estis ekskluzive karnovoraj. Iliaj stomakoj estas muskulozaj kaj povis ekstendiĝi, ebligante la bestojn manĝi po grandaj kvantoj, probable por kompensi longajn periodojn de sensukcesa ĉasado.[20] Morfologia analizo de skeletoj kaj observoj de kaptitaj bestoj sugestas ke tilacinoj preferis elekti unu predbeston kaj sekvi ĝin ĝis ĝi malfortiĝus pro laco. Kelkaj studoj konkludas ke tilacinoj povis ĉasi en familiaj grupoj kaj utiligi taktikon de grupa ĉasado, kiam la grupo pelas herdon al unu aŭ kelkaj individuoj, atendantaj en embusko.[15] Ĉasistoj raportis, ke tilacino estis embuska rabobesto.[20]
Tilacinoj kutime ĉasis kanguruojn, valabiojn, vombatojn, birdojn kaj malgrandajn bestojn kiel potoruoj kaj posumoj. Ilia plej preferata predo, tamen, estis iam multnombra tasmania emuo.[37] Ĝi estas subspecio de emuo, granda nefluganta birdo, kiu loĝis en sama arealo kiel tilacino. Post alveno al Tasmanio, koloniistoj ĉasis la emuon ĝis formorto ĉ. 1850-aj jaroj, kaj verŝajne tio kontribuis al malkresko de tilacina populacio.[38] Estas konate, ke ambaŭ dingoj[39] kaj vulpoj[40], plej ekologie analogaj specioj al tilacino, ĉasis emuojn en kontinenta Aŭstralio. Estis populara onidiro en Aŭstralio, ke tilacinoj ne tiom manĝis viandon de predo kiom trinkis ĝian sangon, sed tiu kredo estas tute ne subtenita science.[41] Eŭropanaj koloniistoj kredis, ke tilacino estis grava danĝero por farmaj ŝafoj kaj kokoj, sed nuna esploristo Robert Paddle asertas ke ĝia danĝero estis granda troigo. Li sugestas ke oni uzis tilacinon kiel preteksto por malapero de ŝafoj pro misregado, kaj la imago de tilacino kiel kok-mortigisto baziĝas nur sur falsa foto far Henry Burrell[42]
En zooj, tilacinoj volonte manĝis multajn speciojn de viando, inkluzive freŝmortigitajn kuniklojn kaj valabioj, kaj ankaŭ bovaĵon, ŝafaĵon, ĉevalaĵon kaj, okaze, birdviandon.[43]
Remove ads
Formorto en kontinenta Aŭstralio
Plej verŝajne tilacinoj iĝis tre raraj aŭ tute formortaj en plejparto de kontinenta Aŭstalio antaŭ pli ol 2000 jaroj, kaj eble eĉ pli frue en Nov-Gvineo (kvankam ekzistas raportoj ke tilacinoj troveblis en kelkaj malgrandaj areoj de suda Aŭstralio kaj Novsudkimrio eĉ ĝis la 1830-aj jaroj).[44] Nun sciencistoj plej ofte ligas la formorton kun konkuro kun indiĝenaj homoj kaj invadaj dingoj, enkondukitaj per ili. Tamen, ekzistas duboj pri tio versio, ĉar dingoj ne rekte konkuris kun tilacinoj. Dingoj estas tagaj animaloj kaj tilacinoj estis noktuloj, do ili apenaŭ renkontiĝis kaj plej verŝajne ĉasis malsaman predon. Krome, tilacinoj estis kutime pli grandaj kaj fortaj, aparte je maksiloj, do ili havis avantaĝon kontraŭ dingoj.[45] Tamen, modernaj morfologiaj esploroj de kranioj de dingoj kaj tilacinoj montras, ke kvankam maksiloj de dingoj estis malpli fortaj ol tiuj de tilacinoj, iliaj kranioj estis pli fortikaj, kaj tio ebligis ilin kontraŭlukti pli grandan predon ol tilacino. Krome, tilacino estis ekskluziva rabobesto, dum dingoj estis preskaŭ ĉionvoraj, kaj do povis pli bone travivi mankon de predo.[46] Fosiliaj kaj sub-fosiliaj esploroj montras, ke arealoj de dingoj kaj tilacinoj evinente kongruis. Kiam dingoj iĝis pli vaste uzataj en ĉaso far indiĝenuloj, tio verŝajne pligrandigis premon al tilacino.[8]
Petroglifoj en Kakadu Nacia Parko klare montras, ke fruaj indiĝenuloj ĉasis tilacinojn.[47]
Tamen, tio estas nur stumpigo de originala bildo, sur kiu videblas, ke la tilacino estas fakte kaptita, kaj antaŭnelonge unu esploristo eĉ konkludis, ke montrata estas remburita speciano.[48]
Formorto en Tasmanio
Kvankam tilacinoj en kontinenta Aŭstralio proksimiĝis al formorto eĉ antaŭ apero de unuaj Eŭropanaj vilaĝoj kaj formortis iam dum 19-a jarcento, ili travivis ĝis la 1930-aj jaroj sur insulo Tasmanio. Dum apero de unuaj vilaĝoj sur Tasmanio, tilacinoj plejparte loĝis en densaj arbaroj de norda, nord-uesta kaj mezlanda partoj de la insulo.[32] Pro tio oni malofte renkontis ilin dum tiuj tempoj. Tamen, eventuale tilacnoj iĝis akuzataj je multaj atakoj al ŝafoj, kvankam sen kredinda pruvo, kaj tio konduktis al kreo de ĉaspremioj por kontroli iliajn nombrojn. Firmao Van Diemen's Land Company enkondukis premiojn por mortigo de tilacinoj ĉ. 1830. Inter 1888 kaj 1909 la registaro de Tasmanio pagis po £1 por mortigita plenkreska tilacino kaj po dek ŝilingojn por idoj. Entute ili pagis 2184 premiojn, sed oni kredas ke aparte multe pli tilacinoj estis mortigitaj.[26] Formorto de tilacinoj estas, laŭ multaj kredoj, plejparte pro tiu senprudenta forĉasado far farmistoj kaj kapĉasistoj.[26] Tamen, pli verŝajne multaj faktoroj ludas rolon en la formorto, inkluzive konkuron kun eŭropanaj hundoj,[49] detruo de vivmedio, samtempan formorton de predaj specioj kaj malsano, simila al hunda pesto, kiu ankaŭ tuŝis multajn kaptitajn specianojn en tiu tempo.[22][50]
Senrigarde de la kialo, la besto iĝis ege rara en naturo ĉ. malfruaj 1920-aj jaroj. Malgraŭ la fakto ke tilacinoj estis onikrede kulpa je atakoj al ŝafoj, kelkaj provoj estis faritaj por savi la specion de tuta formorto. Rekordoj de Wilsons Promontory enhavis rekomendon reenkonduki tilacinojn al kelkaj taŭgaj lokoj en Viktorio. En 1928 Tasmania Komitato por Endemia Faŭno rekomendis krei rezervejon por protekti travivantajn tilacinojn kun potenciaj lokoj kun taŭga ekosistemo, inkluzive Arthur- kaj Pieman-riveroj en uesta Tasmanio.[51]
En 1930 farmisto Wilf Batty mortigis la lastan konatan sovaĝan tilacinon en Mawbanna, en nordokcidenta parto de la insulo. La besto, plej verŝajne vira, estis vidata ĉirkaŭ farmo de Batty dum kelkaj semajnoj.[52]
Benjamin kaj serĉoj
La lasta konata tilacino, al kiu oni donis nomon Benjamin (kvankam ties sekso neniam estis konfirmita) estis kaptita en 1933 kaj sendita al Hobart zoo, kie ĝi vivis dum tri jaroj. Poste, Frank Darby, kiu, laŭ siaj propraj asertoj, laboris en la zoo dum tiu tempo, sugestis en gazeta intervjuo en 1968, ke nomo Benjamin estis uzata kiel kromnomo de la besto. Tamen, ekzistas neniuj rekordoj de tiu tempo, kiuj mencius la nomon, kaj tiama estro de la zoo Alison Reid kaj publikisto Michael Sharland asertis, ke neniu kun nomo Frank Darby iam ajn laboris en la zoo. Darby ankaŭ estas fonto de aserto, ke la lasta tilacino estis masklo. Fotoj sugestas, ke ĝi pli probable estis ino.[53]
Tiu ĉi tilacino mortis en 7-a de septembro 1936. Plej verŝajne ĝi mortis rezulte de neglekto: oni ŝlosis ĝin ekster ŝirmejo dum rara ekstremo de Tasmania vetero - treega varmo dum tago kaj frosto dum nokto.[54] Ĝi ankaŭ aperas en la lasta videa rekordo de vivanta tilacino - 62 sekundoj de monkroma filmo, farita en 1933 de natursciencisto David Fleay.[55]. Dum kreo de la filmeto, Fleay ricevis mordon sur la gluteo pro ignoro de "minaca oscedo" kaj ŝuŝo de la besto. Nacia Tago de Minacataj Specioj en Aŭstralio okazas ĉiujare ekde 1996 je 7-a de septembro por rememori morton de la lasta konata tilacino.[56]
![Thumb](#/media/Dosiero:"Benjamin".jpg)
Kvankam movado por konservo de la specio aperis en 1901, parte pro la fakto ke iĝis tre malfacile trovi specianojn por zooj kaj kolekcioj, politikaj kialoj obstaklis aperon de iu formo de oficia protekto ĝis 1936. Oficia jura decido por protekto de la specio estis enkondukita je 10-a de julio 1936, 59 tagojn antaŭ morto de la lasta konata speciano.[57]
Postaj serĉoj montris eblecon de travivo de la specio en Tasmanio ĝis la 1960-aj jaroj. Dr. Eric Guiler kaj David Fleay, dum siaj serĉoj en nordokcidenta Tasmanio, trovis piedmarkojn kaj fekaĵojn, tre similajn al tiu de tilacino, aŭdis tre similajn vokalaĵojn kaj kolektis raportojn de loĝantoj, kiuj asertis, ke ili vidis tilacinojn. Tamen, neniuj kredindaj pruvoj de ekzisto de sovaĝaj tilacinoj estas trovitaj.[10]
Tilacino havis statuson de minacata specio ĝis 1986. IUCN-normoj sugestas, ke ĉiu specio, en kiu neniu viva ano estas rekordita dum 50 jaroj, estu deklarita formortinta. Ĉar neniuj pruvoj de ekzisto de tilacinoj estis trovitaj ekde morto de Benjamin en 1936, IUCN proklamis la specion formortinta. CITES estas pli atentema, listigante la specion kiel "probable formortinta".[58]
Hipoteza postvivo
Kvankam la tilacino oficiale formortis en 1936, multaj personoj opinias, ke la besto ankoraŭ vivas. Malsimile al aliaj formortintaj specioj, kiel dido aŭ falklanda vulpo, iama vivareo de tilacino estas sufiĉe vasta kaj ĝis nun havas multajn malfacile atingeblajn areojn. Oni asertas esti vidinta tilacinojn en Tasmanio, kontinenta Aŭstralio, kaj eĉ en la indonezia parto de Nov-Gvineo, apud la landlimo de Papuo-Nov-Gvineo. La akcidenta morto de juna masklo[59], 25 jaroj post la oficiala formorto, relanĉis la hipotezojn. Aŭstralia Asocio por Esploroj de Rara Faŭno ricevis pli ol 3800 raportojn pri renkontoj kun tilacinoj ekde 1936,[60] kriptozoologia Centro de Esploro de Mistikaj Animaloj de Aŭstralio kolektis 138 raportojn antaŭ 1998, kaj la Departamento de Medio kaj Konservado de Uesta Aŭstralio rekordis 65 raportojn nur el Uesta Aŭstralio.[29] Sendependaj tilacin-esploristoj Buck kaj Joan Emburg el Tasmanio kolektis 360 raportojn el Tasmanio kaj 269 el kontinenta Aŭstralio, kombinante multajn fontojn.[61] Kelkaj vidaĵoj produktis grandan kvanton de publikeco. En 1973, Gary kaj Liz Doyle filmis sur 8mm-a filmo 10-sekundan videon pri nekonata hund-simila animalo, kuranta trans la vojo en Suda Aŭstralio. Tamen, oni ne povas sekure difini la beston kiel tilacino pro malbona kvalito de la video.[62] En 1982 esploristo de Tasmania Servo de Parkoj kaj Naturo Hans Naarding observis beston, kiun li kredis esti tilacino, dum tri minutoj nokte apud Arthur-rivero en Nordokcidenta Tasmanio. Tiu vidaĵo kondukis al dumjara registar-sponsorita esploro en la areo, sed ĝi ne donis la rezulton.[63] En Januaro 1995 alia oficisto pri Parkoj kaj Naturo raportis observon de tilacino apud Pyengana en nordorienta Tasmanio je tre frua mateno. Postaj serĉoj en tiu regiono ne montris iujn signifoj de la animalo.[64] En 1997 lokaj loĝantoj kaj misiistoj raportis vidaĵon de tilacino apud Carstensz-piramido en Uesta Nov-Gvineo (dingoj, plej verŝajnaj konkurantoj de tilacinoj, estas nun ege raraj en Nov-Gvineo).[65]. Supozeble, nov-gvineanoj konis tilacinojn dum multaj jaroj, sed ne faris ofician raporton.[66] En februaro de 2005, germana turisto Klaus Emmerichs, asertis, ke li sukcesis fari fotojn de tilacino en Nacia Parko Lake St. Clair, sed vereco de la fotoj estas nepruvita.[67] La fotoj iĝis publikigataj nur en aprilo 2006, 14 monatojn poste de la vidaĵo. Ili montris nur la dorson de la animalo kaj ne estis, laŭ asertoj de esploristoj, kredenda pruvo de ekzisto de tilacino.[68]
Premioj
En 1983, Ted Turner proponis premion de $100000 por kredinda pruvo de pluekzisto de tilacino.[69] Tamen, respondo al letero de tilacin-serĉisto Murray McAllister en 2000 montris, ke la premio estis nuligita.[70] En marto 2005, Aŭstralia gazeto The Bulletin, dum ferio de sia 125-jariĝo, proponis premion de $1.25 milionoj por kapto de viva tilacino. Tamen ĝis fino de la propono neniu produktis iun pruvon de ekzisto de la besto. Poste premion de $1.75 milionoj proponis estro de Tasmania turista firmao Stewart Malcolm.[68] Laŭ leĝoj de Tasmanio kaptado de animaloj ne estas permesita, do premioj por kapto de tilacino estas kontraŭleĝaj.[69]
Remove ads
Oni kreis datumbazon International Thylacine Specimen Database en aprilo 2005 por katalogi kaj, se eblas, fotografii ĉiujn konatajn specianojn de tilacino[51] en muzeoj kaj privataj kolekcioj. La rekordoj estas administrataj far Zoologia Societo de Londono.[71]
En 1999 grupo de esploristoj en Aŭstralia Muzeo en Sidnejo anoncis projekton de klonado, celantan rekrei vivan tilacinon el genetika materialo el konservitaj specianoj.[72] Kelkaj biologiistoj publike proklamis la projekton "media truko" kaj ĝia estro, profesoro Michael Archer, estis nominita por Bent Spoon Award de Australian Skeptics kiel "propaganto de plej ridinda paranorma pseŭdo-scienca volapukaĵo".[73]
En fino de 2002 la esploristoj sukcesis ekstrakti ioman DNA-on el la specianoj.[74] Tamen, en 15-a de februaro 2005 la muzeo anoncis, ke la ricevita DNA estas tro detruita kaj ne utileblas.[75][76] En majo 2005, Michael Archer, estro de projekto kaj dekano pri scienco en Universitato de Novsudkimrio, anoncis ke la projekto estas restartigita far grupo de universitatoj kaj esploraj institucioj.[68][77]
En 2008 esploristoj Andrew J. Pask kaj Marilyn B. Renfree el Universitato de Melbourne kaj Richard R. Behringer el Universitato de Teksaso raportis ke ili sukcesis restarigi genon Col2A1 enhancer el speciano, konservata en etanolo dum pli ol 100 jaroj. La genetika materialo funkciis en transgenaj musoj. Tiu ĉi malkovro revivigis la esperon de restarigado de tilacino.[78][79] Dum la sama jaro, alia grupo de esploristoj sukcese ricevis plenan sekvencon de tilacina mitokondrian genomon el du muzeaj specianoj. Ilia sukceso sugestaj ke teorie ankaŭ eblas ekstrakti kompletan nuklean genomon el konservitaj specianoj. La rezultoj estas publikigitaj en ĵurnalo Genome Research en 2009.[19]
Remove ads
.jpg)
La plej konataj ilustraĵoj, montrantaj Thylacinus cynocephalus, estis tiuj en libro The Mammals of Australia (1845-63) far John Gould. Ĝuste ili estas la plej ofte kopiitaj kaj reproduktitaj[80] kaj poste ĝuste ili uzatis sur emblemoj de Cascade Brewery en 1987.[81] Registaro de Tasmanio publikis monokroman reprezentaĵon de la sama bildo en 1934,[82] kaj verkisto Louisa Anne Meredith kopiis ĝin en sian libron Tasmanian Friends and Foes (1881).[80]
Tilacino iĝis populara kiel simbolo de Tasmanio. La animalo aperas sur oficia blazono de Tasmanio. Oni uzas ĝin sur oficiaj logotipoj de firmao Tourism Tasmania kaj de urba konsilio de Launceston. Ekde 1998, ili ofte aperis sur tasmaniaj aŭtokodoj.
Tilacino estis baza parto de kampanjo de The Wilderness Society kun nomo We used to hunt Thylacines ("Iam ni ĉasis tilacinojn"). Ekzistis triopo de videoludoj, kie ĉefrolis tilacino Ty the Tasmanian Tiger. Kelkaj epizodoj de animacia serio "Taz-Mania" de 1990-aj jaroj enhavis rolulon 'Wendell T. Wolf', kiu estis supozeble la lasta vivanta tilacino ("tasmania lupo" ). En Aŭstralio estas populara infanlibro Tiger Tale surbaze de aboriĝena legendo pri kiel tilacino ekhavis siajn striojn. Tilacino kun nomo 'Rolf' aperis en muzikalo pri formortintaj specioj Rockford's Rock Opera. Tilacino estas maskoto de Tasmania kriketa teamo Tasmanian Tigers. Ĝi ankaŭ aperas sur poŝtmarkoj el Aŭstralio, Ekvatora Gvineo kaj Federacio de Mikronezio.[83]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads