reĝo de Portugalio From Wikipedia, the free encyclopedia
Eduardo la 1-a de Portugalio, portugale Duarte I de Portugal (naskiĝis la 31-an de oktobro 1391 en Viseu, mortis la 9-an de septembro 1438 en Tomar), kromnomita "la Elokventa" aŭ "la filozofa Reĝo", pro la intereso je la kulturo kaj pro la verkoj kiujn li lasis, estis la dekunua reĝo de Portugalio, filo de Johano la 1-a kaj Dona Filipa de Lankastro[1]. Ekde frue li estis preparita por reĝi kiel la unua de glora dinastio. En 1433 li postvenis sian patron. En mallonga kvinjara reĝado li kontinuis la politikon de maresplorado kaj konkeroj en Afriko. Lia frato Henriko la Naviganto[2] (1394-1460), stariĝis en Sagres, el kie li estris la unuajn navigadojn kaj, en 1434, Gil Eanes[3] kurbigis la Kabon Boĵador, en Afriko, sude de la Kanariaj Insuloj. Pere de malsukcesa kampanjo okazinta en Tanĝero, lia frato Dom Fernando[4] estis kaptita kaj mortis en malliberejo. Dom Duarte interesiĝis pri kulturo kaj verkis plurajn librojn, same kiel la Lojala Konsilisto kaj la libro pri la Instruado de la bona kavalgado. Kiam li mortis pro pesto, li estis preparinta revizion pri la portugala leĝodono.
Dom Duarte ricevis la nomon omaĝe al la avo de sia patrino, la reĝo Eduardo la 3-a de Anglio. Ekde kiam li estis tre juna, Dom Duarte akompanis sian patron en la aferoj pri la regno, do li estis heredanto preparita por regni, kaj en 1412, li estis formale enkorpigita al la regado de la patro, kaj fariĝis lia ĉefa asistanto.
Kontraŭe de Dom Johano la 1-a, Dom Duarte estis monarko kiu priokupiĝis en la generado de akordoj kaj laŭlonge de la mallonga kvinjra reĝado li kunvokis la Kortegojn proksimume kvin fojojn, por pridiskuti ŝtatajn aferojn. Plurfoje la Kortegoj estis petitaj al Johano la 1-a pri la organizado de leĝdono kiu kunordigus kaj aktualigus la rajton tiam en uzo, por la bona fido kaj facila administrado de la justico. Por realigi tiun verkon, Dom Duarte komisiis D-ron Rui Fernandes[5], konsilisto kaj ĉefkanceliero, kiu konkludis tiun laboron ĝis post la morto de la reĝo en 1446, kaj ke, reviziita laŭ ordono de la infanto Dom Petro[6], rezultis en la tiel nomataj Alfonsaj Statutoj[7].
Dom Duarte kontinuis la politikon pri instigo al maresplorado kaj pri konkeroj en Afriko. Dum lia reĝado, lia frato Henriko[2] stariĝis en Sagres, el kie li estris la navigadojn: tiamaniere ke, en 1434, Gil Eanes[3] kurbigis la Kabon Boĵador, legenda punkto de la epoko, kies trapaso kaŭzis hororon en la maristoj, kaj el tie avancoj estis faritaj cele al Angra dos Ruivos[8] en 1435, kaj Alfonso Gonçalves Baldaia atingis la Riveron de la Oro[9], en la Saharo, kaj la Ŝtonon de la Galero[10] en 1436.
En 1437, liaj fratoj Henriko[2] kaj Fernando, la Sanktulo[4], konvinkis lin lanĉi atakon kontraŭ Marokon, celante plifirmigi la portugalan ĉeeston en la nordo de Afriko, kiu intencis starigi bazon por esplorado de la Atlantika Oceano. La ideo ne trovis unuanimecon: Dom Petro[6], Duko de Koimbro kaj Dom Johano, infanto de Portugalio, estis kontraŭ la iniciato de rekta atako al la reĝo de Maroko.
La kampanjo estis malsukcesa kaj la urbo Tanĝero ne estis konkerita, kaj la malvenko kostis grandajn perdojn al la regno. La princo Fernando mem estis kaptita kaj mortis en malliberejo, ĉar li rifuzis sin esti liberigita interŝanĝe de redonado de Ceŭtio, kio donis al li la alnomon la sankta infanto. Dom Duarte mortis iom poste pro pesto.
Ekster la politika rondo, Dom Duarte estis homo kiu interesiĝis pri kulturo kaj konado. Li verkis plurajn librojn pri poezioj kaj prozo. El ĉi-lastaj ni povas mencii la Lojalan Konsiliston, kiu estis eseo pri multenombraj temoj kie la religio kaj la moralo havis specialan fokuson, kaj la Libro de la Instruado pri la Bona Kavalgado de la tuta selo (laŭ la formo de gvidlibro por kavaliroj). Li estis preparinta revizion de la portugala civila kodo kiam la malsano viktimigis lin.
Li kuŝas sur la Neperfektaj Kapeloj de la Monaĥejo de Sankta Maria de la Venko, en Batalla.
Dona Leonor tenis sin kiel regentino ĝis la jaro 1440, kaj signaturis la reĝajn aktojn kiel la malgaja reĝino, kaj en tiu jaro ŝi estis anstataŭita de la infanto Dom Petro kaj forigita de la kortego. Ŝi ekziliĝis en Hispanio kaj mortis en Toledo. El tiu edziniĝo naskiĝis:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg)
