Ciklopentanolo

Ciclopentanolo estas organika komponaĵo, cikla alkoholo, senkolora oleeca likvaĵo kun milda odoro je amila alkoholo. Ĝi estas milde solvebla en akvo sed solvebla en etanolo, duetila etero, ketono kaj organikaj solvantoj kaj okazas en etaj kvantoj en la pasifrukto. Ĉi-substanco estas relative stabila sed estas brulema kiam ekspoziciita al altaj temperaturoj aŭ libera flamo.

Ciclopentanolo
Plata kemia strukturo de la Ciclopentanolo
Tridimensia strukturo de la Ciclopentanolo
Alternativa(j) nomo(j)
Ciklopentila alkoholo Hidroksociklopentano
Kemia formulo	C5H9OH
CAS-numero-kodo	96-41-3
ChemSpider kodo	7026
PubChem-kodo	7298
Merck Index	15,2737
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora likvaĵo kun malagrabla odoro
Molmaso	86.1323 g·mol-1
Denseco	0.949 g cm−3
Fandpunkto	−19 °C
Bolpunkto	139 °C
Refrakta indico	${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,45512
Ekflama temperaturo	51 °C
Solvebleco	Akvo: Malmulte solvebla
Mortiga dozo (LD50)	2000 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
Risko	R10 R36/37/38
Sekureco	S16 S24/25 S26 S36
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero Xi Irita
GHS etikedigo de kemiaĵoj[1]
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H226, H301, H310, H319, H371
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P210, P233, P240, P241, P242, P243, P260, P262, P264, P270, P280, P301+310, P303+361+353, P305+351+338, P309+311, P310, P321, P330, P337+313, P361, P363, P370+378, P403+235, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

La ciklopentanolo estas industrie sintezita per reduktado de la ciklopentanono kun litia aluminia kvarhidrido sub meditemperaturo aŭ per kataliza hidrogenigo. La ciklopentanolo uzatas kiel solvanto en la industrio de lakoj, medicinaĵoj kaj kiel kemia reakcianto. Ĝi ankaŭ uzatas kiel solvento en parfumfabrikado.

Sintezo

• Ciklopentanolo estas sintezita per reduktado de la ciklopentanono en ĉeesto de natria borohidrido:

Sintezo de ciklopentanolo ekde la ciklopentanono.

Reakcio

Reakcio 1

• Sintezo de la ciklopenteno per senhidratigo de la ciklopentanolo:

${\displaystyle {\mathsf {\,{\xrightarrow[{-H_{2}O}]{}}\,}}}$

Reakcio 2

• Per agado de la dumetila sulfato kun la ciklopentanolo eblas estigi la ciklopentilan metil-eteron.

Sintezo de ciklopentila metil-etero.

Reakcio 3

• La interagado de la metala natrio kun ciklopentanolo estigas natrian ciklopentokson kaj hidrogenon.

Sintezo de natria ciklopentokso.

Literaturo

• NIST Chemistry WebBook
• Chemical Book
• Organic Chemistry, Joseph M. Hornback
• Zeolites and Related Materials: Trends Targets and Challenges(SET): 4th ..., Antoine Gedeon,Pascale Massiani,Florence Babonneau
• Olfaction, Lloyd M. Beidler

Kunrilataj kemiaĵoj

• 
  Ciklopentil-metil-etero
• 
  Aminometil-ciklopentilamino
• 
  Metil-ciklopentilamino
• 
  Ciklopentilamino
• 
  Dumetil-ciklopentilamino
• 
  Metilciklopentano
• 
  Metokso-ciklopentano
• 
  Metil-ciklopentanolo
• 
  1,3-dukloro-2-bromo-ciklopentano
• 
  Etokso-ciklopentano
• 
  Kloro-ciklopentano
• 
  Etil-ciklopentano

Vidu ankaŭ

• Alkoholoj
• Ciklopentano
• Ciklopentanono
• Ciklopentilamino
• Ciklopropeno
• Cikloheksano

Referencoj

1. PubChem

• Kategorio Ciklopentanolo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).