Bikŝuejo
From Wikipedia, the free encyclopedia
Bikŝuejo esta loko kie rezidas bikŝuoj portempe aŭ malprovizore, kaj loko de kultado kaj lernado por budhistoj. La komunumoj de bikŝuoj estas unu el la tri juveloj de budhismo, kaj tial, kie ajn estas bikŝuoj, estas grava loko por budhistoj, kiuj vizitas ilin por manĝigi ilin, fari donacojn al ili, kaj aŭskulti iliajn instruojn.
Bikŝuejo | |
---|---|
Tradukoj de विहार (Vihāra) सँघाराम (Saṁghārāma) | |
Esperante | Bikŝuejo |
Palie | विहार (Vihāra) |
Sanskrite | विहार (Vihāra) सँघाराम (Saṁghārāma) |
Ĉine | 佛寺 (Fósì) 寺院 (Sìyuàn) 伽藍 (Qíelán) |
Japane | 寺院 (Jiin) 寺 (Tera) 仏閣 (Bukkaku) 伽藍 (Garan) 精舎 (Shōja) |
Kmere | វត្ត (Wōat) |
Koree | 사찰 (寺刹, Sachal) |
Laŭe | ວັດ (Vat) |
Taje | วัด (Wat) วิหาร (Wihan) |
Vjetname | Tịnh xá |
Terminaro de Budhismo | |
La unuaj bikŝuoj estis senhejmaj asketoj, vagantaj de loko en lokon, sed tra la tuta pluva sezono ili ekloĝis en portempaj ŝirmejoj. Ĉar manĝigi kaj ŝirmi bikŝuojn estas maniero akiri meriton, la unuaj bikŝuejoj estis konstruitaj de riĉaj budhistoj kaj donacitaj al la komunumo. Hodiaŭ, la normo estas ke bikŝuoj loĝu konstante en bikŝuejo.
Kelkaj bikŝuejoj fariĝis institutoj de lernado, kie filozofiaj nocioj estis ellaboritaj kaj pridiskutitaj, kaj tia tradicio estis la origino de la unuaj gravaj universitatoj en antikva Barato, kiel Nālandā kaj Vikramaśilā. Tiu ĉi tradicio ankoraŭ estas konservita ĉe budhismaj universitatoj, kiuj ofte troviĝa ene de bikŝuejo.
Arbaraj bikŝuejoj en Sudazio estas ĉefe dediĉitaj al studi meditadon, anstataŭ tekstojn kaj ceremoniojn. La komunumo tie ermite vivas ĉirkaŭ plenaĝa majstro, kaj pro la malgrandiĝo de arbaroj, bikŝuoj kiuj loĝas en tiaj bikŝuejoj ofte loĝas la tutan jaron en fiksita loko, anstataŭ vagadi.
Bikŝuejoj povas havi inter unu aŭ dek mil rezidantajn bikŝuojn, kiel la bikŝuejo Drepung en Tibeto, antaŭ ol la okupacio de Ĉinio.[1][2] Hodiaŭ, la translokigita bikŝuejo en Barato havas ĉirkaŭ ok mil.
En budhismaj landoj, bikŝuejoj havas grandan terenon kun pluraj konstruaĵoj. En landoj kun malmultaj budhistoj, bikŝuejoj povas esti nura domo kie loĝas bikŝuo.
En la pasinteco, bikŝuejoj komencis havi specialan lokon kun stupao, kiun oni ĉirkaŭiris (parikrama).[3] En la unua periodo, la bildo de la budho Gotamo neniam estis montrita, kaj ĝi estis anstataŭigita de simboloj, kiel lia piedspuro aŭ lia pado. Poste oni komencis uzi statuojn de li kaj de aliaj budhoj, arahantoj, bodisatvoj kaj aliaj religiaj estaĵoj. Nuntenpe preskaŭ ĉiu bikŝuejo havas en ĝi statuojn de iu budhoj, aŭ bodisatvoj.
Originale, bienoj donacitaj al la komunumo apartenis al la tuta komunumo, sed en kelkaj landoj tiu ĉi tradicio ŝanĝiĝis kiam bienoj estis doncitaj al bikŝuoj mem kaj malgraŭ ke la Regularo malpernesas la havadon de riĉeco, multaj bikŝuoj fariĝis grandaj bienposedantoj. En Ĉinio, kamparanoj prilaboris la terenojn de bikŝuejoj kaj bezonis pagi la bikŝuojn per parto de la jara rikolto. En Srilanko kaj Tibeto, la posedanto se bikŝuejo ofte fariĝis unu bikŝuo, kiu tenadis la bienon ene de sia familio, herediganta ĝin al nevo, kiu bikŝuiĝis. En Japanio, kie bikŝuoj rajtas edziĝi, la posteno de ĉefbikŝuo fariĝis hereda, transdonita de patro al filo tra pluraj generacioj.