Pronunciation
- IPA(key): (10th–15th CE) /paɕt͡ɕ/
- IPA(key): (15th CE) /paɕt͡ɕ/
Etymology 1
Inherited from Proto-Slavic *pàsti (“to fall”). First attested in the 14th century.
Verb
paść pf (imperfective padać)
- (attested in Lesser Poland) to fall (to come to the ground, usually involuntarily)
1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 32:Nacloni se y padne, gdy panowacz bødze vbogim- [Nakłoni sie i padnie, gdy panować będzie ubogim]
1930 [c. 1455], “III Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 20, 30:Vcyekly cy, gysz bily ostaly, do Affet myasta a padl mur na dwadzeszcya a na syedm tysyøczow lyvdzi, gisz bily ostaly- [Uciekli ci, jiż byli ostali, do Afet miasta a padł mur na dwadzieścia a na siedm tysiącow ludzi, jiż byli ostali]
- The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
- to fall (to become corrupted)
1915 [XV med.], Jan Łoś, editor, Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543, page 517:Nagle pascz succumbere- [Nagle paść succumbere]
- (attested in Lesser Poland) to fall to (to submit to someone)
1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 44, 7:Lud pod czø padne- [Lud pod cię padnie]
- (attested in Lesser Poland, Masovia) to fall (to go to the ground so as to beg for mercy, forgiveness, etc.) [with do (+ genitive) or ku (+ dative) ‘to what’; or with przed (+ accusative or instrumental) ‘before whom/what’]
1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 21, 31:W obesrzenu iego padnø wszitczi, gisz se spuszczaiø w zemø- [W obeźrzeniu jego padną wszytcy, jiż sie spuszczają w ziemię]
1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 306:Czo gdy vyrzal Szymon Pyothr, padl do kolyan Ihusevych- [Co gdy ujrzał Szymon Piotr, padł do kolan Krystusewych]
Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 437:Marya... vzrączy y padla na sve kolana y na szve oblycze kv yego nogam- [Maryja... uźręcy ji padła na swe kolana i na swe oblicze ku jego nogam]
1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume V, page 265:Et procidentes adorauerunt eum a padwschy przed nye korzyly sze yemu- [Et procidentes adorauerunt eum a padwszy przed nie korzyli sie jemu]
- to fall (to die, usually from battle)
- (attested in Lesser Poland) to fall (to descend downward)
1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 139, 11:Padne na ne wangle- [Padnie na nie węgle]
- (figuratively) to fall
1451-1455, Legenda o świętym Aleksym, line 155:Tham byl czvl szwyąthego Pawla, thv byla gyego myszl padla- [Tam był czuł świętego Pawła, tu była jego myśl padła]
- (attested in Lesser Poland) to fall into (to enter by falling)
1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 140, 11:*Pado w syecy gego grzeszny- [Padą w sieci jego grzeszni]
- (attested in Silesia, figuratively) to fall into the hands of (to allow oneself to be taken over)
1956 [XV med.], Jerzy Woronczak, editor, Teksty polskie w rękopisie nr 43 Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu z połowy XV wieku, Silesia, page 63v:Oblitus domini dei sui in arroganciam mentis proruppit padl- [Oblitus domini dei sui in arroganciam mentis proruppit padł]
- (attested in Greater Poland) to fall to someone's lot [with na (+ accusative) ‘to whom’]
1959 [1393], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 162, Poznań:Jaco czi dzedzici... mimo lata trzymali, asz na Chwala... pusczina padla- [Jako ci dziedzicy... mimo lata trzymali, aż na Chwała... puścina padła]
1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 36, 3:Gesz to gdisz ginego pokolenya lvdze poymvyø sobye za zony, padnye s nimi *gymyeney gich a przenyesono bødze do gynego pokolenya z naszego dzedzicztwa- [Jeż to gdyż jinego pokolenia ludzie pojmują sobie za żony, padnie s nimi jimienie jich a przeniesiono będzie do jinego pokolenia z naszego dziedzictwa]
1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 32:Padly nynye ceciderunt- [Padli ninie ceciderunt]
- (attested in Lesser Poland) to fall (to lose strength or significance, to suffer setbacks, to be destroyed)
1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 81, 7:Wy zaprawdø iaco ludze mrzecze a iaco ieden ze ksøszøt padnecze- [Wy zaprawdę jako ludzie mrzecie a jako jeden ze książąt padniecie]
- (attested in Lesser Poland, hapax) to overtake [with na (+ accusative) ‘whom’]
1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 54, 4:Strach smercy padl iest na mø- [Strach śmierci padł jest na mię]
- to attack, to assail [with na (+ accusative) ‘whom’]
Derived terms
(phrases):
(verbs):
Etymology 2
Inherited from Proto-Slavic *pasti (“to pasture”). First attested in the 14th century.
Verb
paść impf
- (attested in Greater Poland) to pasture (to take animals to a feeding area and allow them to eat while guarding them)
1888 [1391], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV, Greater Poland, page 63:Kedi Janek otpusczil pascz na swey dzedzine Pascowy- [Kiedy Janek otpuścił paść na swej dziedzinie Paszkowi]
- (attested in Lesser Poland, figuratively) to feed; to protect
1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page 77:Wibral Dawida... pascz Iacoba, slugø swego a Israhel, dzedziczstwo swoie i pasl ie w newynowaczstwe sercza swoiego- [Wybrał Dawida... paść Jakoba, sługę swego a Israhel, dziedzicstwo swoje i pasł je w niewinowacstwie sierca swojego]
- (attested in Greater Poland) to feed with (to give as food)
1959 [1401], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 515, Poznań:Iaco ludze Micolagewi na Baranowe comenderowi pasø lanky, zito gualtem Micolagewø kasnø- [Jaco ludzie Mikołajewi na Baranowie komenderowi pasą łąki, żyto gwałtem Mikołajewą kaźnią]
References
- Boryś, Wiesław (2005) “paść I-II”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “paść I-II”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “paść 1-2”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “paść”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN