Danimàrca
From Wikipedia, the free encyclopedia
C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś |
Artéccol in dialètt mudnés
La Danimàrca (a s diś Danmark in Danéś, a s lèś [ˈd̥ænmɑɡ̊]) l'è na nasiòṅ dl'Europa dal nòrd ch'la s cata in dla penìśula dal Jutland, ch'la spartìs a sud cun la Germàgna (regiòṅ dal Schleswig-Holstein), e in un nùmar dimóndi élt (da piò ad quatàr-sènt) 'd ìśuli, al più impurtànti i èṅ Sjælland, Fyn, Falster, Lolland, Vendsyssel-Thy e Bornholm. Cuntànd tut al Régn ad Danimàrca a gh'è da śuntàr anc gl'Ìśuli Fær Øer e la Gruenlàndia. La gh'à sinc migliòṅ e sèt 'd abitànt e na superfìsi ad 43.098 km².
Storicamènt l'è cunsideràda 'n paéś scandinàṿ cuma la Śvèsia, la Nurvégia e la Finlàndia ma la n fà mia part dla Penìśula Scandinàva anc s'adès i aṅ fat un pònt ch'l unìs Cupenàghen, la sò capitàla, a Malmö. Atri sità impurtànti i èṅ Århus, Aalborg, Esbjerg e Udénse. Al sò mòt 'l è „Guds hjælp, Folkets kærlighed, Danmarks styrke“ ch'a vōl dir „'L ajùt ad Dio, 'l amōr dal pòpul, la fòrsa dla Danimàrca“.
La sò léngua l'è 'l Danéś ma 'l Ingléś i al sànan praticamènt tut. La fà part dl'Ugnòṅ Européa da 'l 1 ad Śnar dal 1973 (ma la Gruenlàndia l'è fóra).
L'è divìśa in sinc regiòṅ: Hovedstaden, Sjælland, Syddanmark, Midtjylland e Nordjylland. La sò munéda l'è la Curóna danéśa (krone), ligàda in tut al manéri a 'l Euro par via di acòrd européi ad cambi.
Al sò óm ad létri più famóś 'l è 'l scritōr ad fòli Hans Christian Andersen. In dal camp dla mùśica i èṅ vgnû fóra la Whigfield e 'l grup pop di Aqua, qvéi dla Barbie girl. Fra i sò piàt 'd arcurdàr in cuśina a gh'è 'l frikadeller (pulpéti 'd carna frita) e la risalamande (un dōls ad riś c'n al mandli).
Culegamènt estéran
AlbanîAlbanìaAlbanîAlbanìa
AndorraAndárraAndorraAndárra
ArmeniaArmèniaArmègna
AustriaAustriaAustriaAustria
AzerbaigiànAzerbaigiànAzerbaigiàn
BelgioBélgiBélgiBélgi
BielorussiaBieloróssiaRossia biancaBieloróssia
Bosnia-EzegovinaBosnia-ErzegòvinaBôsgna-ErzegovinaBosnia-Erzegòvina
BulgariaBulgarìaBulgarîBulgarìa
CiproZìperZìperZìper
CroaziaCruâżiaCruaziaCruâżia
DanimarcaDanimèrcaDanimèrcaDanimèrca
EstoniaEstánniaEstògnaEstánnia
FinlandiaFinlèndiaFinlandiaFinlèndia
FranciaFrànsaFränzaFrànsa
GeòrgiaGeòrgiaGeòrgia
GermaniaGermàgnaGermâgnaGermàgna
GreciaGrésaGreciaGrésa
IrlandaIrlèndaIrlandaIrlènda
IslandaIslandaIslandaIslanda
ItaliaItàliaItâgliaItàlia
LettoniaLetánniaLettògnaLetánnia
(manca)LiechtensteinLiechtensteinLiechtenstein
LituaniaLituàniaLituàgnaLituània
LussemburgoLussembûrghLussembûrgLussembûrgh
MacedoniaMażedánniaMazedògnaMażedánnia
MaltaMaltaMaltaMalta
MoldaviaMuldàviMuldàviMuldàvi
MonacoMònechMònacMònech
MontenegroMòuntnégherMåunt naigherMòuntnégher
NorvegiaNorvegiaNurvegiaNorvegia
PoloniaPulòniaPulògnaPulònia
PortogalloPortugâlPortugâlPortugâl
Regno UnitoRággn UnîRàggn UnéRággn Unî
Repubblica cecaRepùbblica SécaRipóbblica CecaRepùbblica Séca
RomaniaRumanìaRumanîRumanìa
RussiaRóssiaRóssiaRóssia
San MarinoSan MarèinSan MarénSan Marèin
SerbiaSerbiaSerbiaSerbia
SlovacchiaSluvâchiaSlovachîSluvâchia
SloveniaSluveniaSluvêniaSluvenia
SpagnaSpègnaSpâgnaSpègna
SveziaSvèziaSvèziaSvèzia
SvizzeraSvézzraSvézzraSvézzra
TurchiaTurchîTurchîTurchî
UcrainaUcrèinaUcraìnaUcrèina
OlandaUlandaUlandaUlanda
UngheriaUngherîUngherîUngherî
Città del VaticanoVaticânAl vaticànVaticân