From Wikipedia, the free encyclopedia
C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś |
Artéccol in dialètt mudnés
La Śvèsia (denuminasiòṅ uficiàla: Régn dla Śvèsia, in śvedéś Sverige, a s lèś /ˈsvæːɾ(i)jə/) l'è na nasiòṅ dl'Europa dal nòrd ch'la s cata in dla penìśula scadinàva. La gh'à na pupulasiòṅ ad nóṿ migliòṅ e mèś 'd abitànt, dagnóra tut muciâ in dal sità mént'r a 'l intèr'n a gh'è dimóndi furèsti, e na superfìsi ad 450.295 km² ch'la la mét a 'l quìnt pòst di paéś più grand dal cuntinènt dòp la Rùsia, l'Ucraìna, la Frància e la Spaggna.
In di tèmp antìg l'éra abitàda p'r al pòpul di Vichìng méntar l'à tacâ a fat part dl'Ugnòṅ Européa da 'l 1 ad Luj dal 1995.
La cunfìna cun la Nurvégia e òvest e cun la Finlàndia nòrd-èst. Da 'l an 2000 un pònt 'l unìs la sità 'd Malmö cun la sità danéśa ad Cupenàghen. La Śvèsia la gh'à tri regiòṅ, al Norrland (Tèra dal nòrd), al Svealand (Tèra di Śvedéś) e 'l Götaland (Tèra di Gôt), e vint-i-òṅ cuntèi ciamàdi län.
La sò capitàla l'è Stucólma mént'r àtar sènt'r impurtànt i èṅ Göteborg, Malmö e Uppsala. La léngua ufisiàla de facto dal stat 'l è 'l Śvedéś ma cuma léngui minuritàri i èṅ arcgnusùdi anc al Finlandéś, al Meänkieli, al Sami, al Romani e 'l Yiddish.
Fra i sò piàt più famóś a 'rcurdém al Köttbullar, pulpéti 'd carna, e la Nässelsoppa, na supa 'd urtìghi cun di óṿ sôd.
In dal mónd dal cìnema i èṅ al regìsta Ingmar Bergman e gl'atōr Max von Sydow, la Greta Garbo, l'Ingrid Bergman e l'Anita Ekberg.
Dimóndi fòrt i ér'n anc i sò tenìsta masć cuma Bjorn Borg, èx marè dla Loredana Berté, Mats Wilander, Stefan Edberg, Joakim Nyström, Anders Järryd, Jonas Björkman, Thomas Enqvist, Magnus Gustafsson, Peter Lundgren, Magnus Norman e Robin Söderling. Soquànt di sò grup muśicài i aṅ fat furtùna in tut al móndi cuma gl'ABBA, gl'Europe e i Roxette. Gh'è anca Greta Thunberg, ativista.
Albanî
Andorra
Armenia
Austria
Azerbaigiàn
Belgio
Bielorussia
Bosnia-Ezegovina
Bulgaria
Cipro
Croazia
Danimarca
Estonia
Finlandia
Francia
Geòrgia
Germania
Grecia
Irlanda
Islanda
Italia
Lettonia
(manca)
Lituania
Lussemburgo
Macedonia
Malta
Moldavia
Monaco
Montenegro
Norvegia
Polonia
Portogallo
Regno Unito
Repubblica ceca
Romania
Russia
San Marino
Serbia
Slovacchia
Slovenia
Spagna
Svezia
Svizzera
Turchia
Ucraina
Olanda
Ungheria
Città del Vaticano
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.