Ουκρανός-Αμερικανός γενετιστής και εξελικτικός βιολόγος From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Τεοντόσι Γκριγκόροβιτς Ντομπζάνσκι (ουκρανικά: Теодо́сій Григо́рович Добжа́нський; ρωσικά: Феодо́сий Григо́рьевич Добржа́нский ; 25 Ιανουαρίου 1900 - 18 Δεκεμβρίου 1975) ήταν ένας εξέχων Ουκρανός-Αμερικανός γενετιστής και εξελικτικός βιολόγος και κεντρική προσωπικότητα στον τομέα της εξελικτικής βιολογίας για το έργο του στη διαμόρφωση της σύγχρονης σύνθεσης. [24] [25] Ο Ντομπζάνσκι γεννήθηκε στην Ουκρανία, τότε τμήμα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, και έγινε μετανάστης στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1927, σε ηλικία 27 ετών. [26]
Το έργο του Γενετική και η Προέλευση των Ειδών το 1937 επηρέασε σημαντικά τη σύγχρονη σύνθεση. Του απονεμήθηκε το Εθνικό Μετάλλιο Επιστημών των ΗΠΑ το 1964, [27] και το Μετάλλιο Φράνκλιν το 1973.
Ο Ντομπζάνσκι γεννήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 1900 [28] στο Νεμιρίβ, στη Ρωσική Αυτοκρατορία, σήμερα Ουκρανία. Ήταν μοναχοπαίδι. Του δόθηκε ένα σπάνιο όνομα (Θεοδόσιος), επειδή γεννήθηκε, αφού οι μεσήλικες γονείς του προσευχήθηκαν για ένα παιδί στον Άγιο Θεοδόσιο του Τσερνίγκοφ. Ο πατέρας του, ο Γρηγόριος Ντομπζάνσκι, ήταν καθηγητής μαθηματικών και η μητέρα του ήταν η Σοφία Βοινάρσκι. [29] Το 1910 η οικογένεια μετακόμισε στο Κίεβο της Ρωσικής αυτοκρατορίας . Στο γυμνάσιο, ο Ντομπζάνσκι έκανε συλλογή από πεταλούδες και αποφάσισε να γίνει βιολόγος. [30] Το 1915, γνώρισε τον Βίκτωρ Λούτσνικ, που τον έπεισε να ειδικευτεί στα σκαθάρια. Ο Ντομπζάνσκι παρακολούθησε το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Κιέβου μεταξύ 1917 και 1921, όπου στη συνέχεια σπούδασε μέχρι το 1924 με εξειδίκευση στην εντομολογία. [31] Στη συνέχεια μετακόμισε στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας, για να σπουδάσει υπό τον Γιούρι Φιλιπτσένκο, όπου είχε ιδρυθεί ένα εργαστήριο Drosophila melanogaster.
Στις 8 Αυγούστου 1924, ο Ντομπζάνσκι παντρεύτηκε τη γενετίστρια Ναταλία "Νατάσα" Σιβέρτζεβα, που εργαζόταν με τον I. Σμαλχάουσεν στο Κίεβο της Ουκρανίας . Οι Ντομπζάνσκις είχαν μια κόρη, τη Σοφία, η οποία αργότερα παντρεύτηκε τον Αμερικανό αρχαιολόγο και τον ανθρωπολόγο Μάικλ Ν. Κοέ .
Πριν μετακομίσει στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Ντομπζάνσκι δημοσίευσε 35 επιστημονικά έργα για την εντομολογία και τη γενετική.
Ο Ντομπζάνσκι μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1927 με υποτροφία από το Διεθνές Συμβούλιο Εκπαίδευσης του Ιδρύματος Rockefeller για να εργαστεί και να σπουδάσει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κατά την άφιξή του στη Νέα Υόρκη στις 27 Δεκεμβρίου, εντάχθηκε στην Ομάδα Drosophila στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια μαζί με τους Τόμας Χαντ Μόργκαν και Άλφρεντ Στέρτεβαντ. Το έργο τους παρείχε σημαντικές πληροφορίες για την κυτταρογενετική της Drosophila. [32] Επιπλέον, ο Ντομπζάνσκι και η ομάδα του βοήθησαν στη δημιουργία της Drosophila subobscura, μέσα στο γένος Drosophila, ως ευνοϊκού μοντέλου οργανισμού σε εξελικτικές-βιολογικές μελέτες από τότε που δημοσίευσαν τα επιδραστικά τους έργα. [33] [34] Η αρχική νοοτροπία του Ντομπζάνσκι (αφού μελετήθηκε μαζί με τον Γιούρι Φιλιπτσένκο), ήταν ότι υπήρχαν σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με τη χρήση δεδομένων, που αποκτούνται από φαινόμενα, που συμβαίνουν σε τοπικούς πληθυσμούς (μικροεξέλιξη) και φαινόμενα, που συμβαίνουν σε παγκόσμια κλίμακα (μακροεξέλιξη). Ο Γιούρι Φιλιπτσένκο πίστευε επίσης ότι υπήρχαν μόνο δύο τύποι κληρονομικότητας: Μεντελιανή κληρονομικότητα διακύμανσης μέσα στα είδη και η μη-Μεντελιανή κληρονομικότητα παραλλαγής με μακροεξελικτική έννοια. Ο Ντομπζάνσκι ανέφερε αργότερα ότι ο Γιούρι Φιλιπτσένκο «ποντάρει σε λάθος άλογο» [35]
Ακολούθησε τον Μόργκαν στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας από το 1930 έως το 1940. Με βάση τα πειράματά του, διατύπωσε την ιδέα ότι η αναπαραγωγική απομόνωση μπορεί να προκληθεί από διαφορές στην παρουσία μικροβιακών συμβιωτικών οργανισμών μεταξύ των πληθυσμών. [36]
Το 1937, δημοσίευσε ένα από τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης εξελικτικής σύνθεσης, τη σύνθεση της εξελικτικής βιολογίας με τη γενετική, με τίτλο Γενετική και η Προέλευση των Ειδών (Genetics and the Origin of Species), η οποία, μεταξύ άλλων, καθόρισε την εξέλιξη ως «μία αλλαγή στη συχνότητα ενός αλληλόμορφου γονιδίου μέσα σε μια ομάδα γονιδίων». Η δουλειά του Ντομπζάνσκι συνέβαλε στη διάδοση της ιδέας ότι πραγματοποιείται φυσική επιλογή μέσω μεταλλάξεων στα γονίδια. Επίσης το 1937, έγινε πολιτογραφημένος πολίτης των Ηνωμένων Πολιτειών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, είχε μία δημόσια σύγκρουση με έναν από τους συνεργάτες του Drosophila, τον Άλφρεντ Στέρτεβαντ, εξαιτίας κυρίως του επαγγελματικού ανταγωνισμού.
Το 1941, απονεμήθηκε στον Ντομπζάνσκι το μετάλλιο Daniel Giraud Elliot από την Εθνική Ακαδημία Επιστημών . [37] Το 1943, το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο του απένειμε τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα. [38] Επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια από το 1940 έως το 1962. Ήταν ένας από τους υπογράφοντες τη δήλωση της UNESCO του 1950 The Race Question . Στη συνέχεια μετακόμισε στο Ινστιτούτο Rockefeller (σε σύντομο χρονικό διάστημα έγινε το Πανεπιστήμιο Rockefeller) μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1971. Το 1972 εξελέγη ο πρώτος πρόεδρος της BGA ( Ένωση Γενετικής Συμπεριφοράς ), [39] και αναγνωρίστηκε από την κοινωνία για το ρόλο του στη συμπεριφορά των γονιδίων και την ίδρυση της κοινωνίας με τη δημιουργία του βραβείου Ντομπζάνσκι (για μια ζωή εξαιρετικής ακαδημαϊκής σταδιοδρομίας στη συμπεριφορά των γονιδίων).
Το έργο του Ντομπζάνσκι στον τομέα της εξελικτικής γενετικής, με τη βοήθεια του Σίγουολ Ράιτ, ενοποίησε πρότυπα θεωρητικής, φυσικής ιστορικής και πειραματικής εργασίας. [32]
Ο Ντομπζάνσκι εξελέγη ξένο μέλος της Βασιλικής Εταιρείας (ForMemRS) το 1965 . [24] Το 1970, δημοσίευσε τη Γενετική της εξελικτικής διαδικασίας. [40]
Ο Ντομπζάνσκι ήταν διάσημος βιολόγος, που ήταν πρόεδρος της Γενετικής Εταιρείας της Αμερικής το 1941, πρόεδρος της Αμερικανικής Εταιρείας Φυσιολόγων το 1950, πρόεδρος της Εταιρείας για τη Μελέτη της Εξέλιξης το 1951, πρόεδρος της Αμερικανικής Εταιρείας Ζωολόγων το 1963, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Αμερικανικής Εταιρείας Ευγονικής το 1964 και πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Teilhard de Chardin το 1969. [31] [35]
Η έρευνα και οι μελέτες του Ντομπζάνσκι του επέτρεψαν να ταξιδέψει στον κόσμο και να λάβει τιμητικά πτυχία στην Αυστραλία, το Βέλγιο, τη Βραζιλία, τον Καναδά, τη Δανία, την Αγγλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ιαπωνία και τη Σουηδία. [41]
Ο Θεοδόσιος Ντομπζάνσκι είχε τρεις εκδόσεις του βιβλίου του Genetics and the Origin of Species. Αν και το βιβλίο του απευθυνόταν σε άτομα με ιστορικό στη βιολογία, ήταν απλώς κατανοητό. [42] Όσον αφορά τα θέματα της γενετικής και της εξέλιξης, το βιβλίο του Ντομπζάνσκι αναγνωρίζεται ευρέως ως ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία, που έχουν γραφτεί ποτέ. Με κάθε αναθεώρηση της Γενετικής και της Προέλευσης των Ειδών, ο Ντομπζάνσκι πρόσθεσε νέο υλικό σε σχέση με κρίσιμα, ενημερωμένα θέματα και αφαίρεσε υλικό, που θεωρούσε ότι δεν είναι πλέον κρίσιμο. Το βιβλίο του προκάλεσε τάσεις στη γενετική έρευνα και θεωρία. [43]
Εκείνη την εποχή, η πρώτη έκδοση του Ντομπζάνσκι Genetics and the Origin of Species (1937) προσπάθησε να επισημάνει τις πιο πρόσφατες ανακαλύψεις στη γενετική και πώς εφαρμόστηκαν στην έννοια της εξέλιξης. [42] Το βιβλίο ξεκινά εξετάζοντας το πρόβλημα της εξέλιξης και πώς οι σύγχρονες ανακαλύψεις στη γενετική θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξεύρεση λύσης. Τα κύρια θέματα που καλύπτονται στο βιβλίο είναι τα εξής: η χρωμοσωμική βάση του Mendelian Inheritance, ο τρόπος με τον οποίο οι επιδράσεις από αλλαγές στα χρωμοσώματα περισσότερο από τις γονιδιακές μεταλλάξεις είναι κοινές και αποδεκτές και πώς οι μεταλλάξεις σχηματίζουν φυλετικές και συγκεκριμένες διαφορές. [44] Ο Ντομπζάνσκι εξήγησε πώς τρία επίπεδα μπορούσαν να περιγράψουν τις διαδικασίες της εξελικτικής γενετικής του πληθυσμού: 1) η προέλευση των πρώτων υλών από τις μεταλλάξεις των γονιδίων και των χρωμοσωμάτων, 2) οι αλλαγές στους πληθυσμούς μέσω των αλλαγών στις συχνότητες και τους συνδυασμούς των μεταλλάξεων, 3) η παγίωση των αλλαγών με την αναπαραγωγική απομόνωση. [43] Για να υποστηρίξει τα γραπτά του και την έρευνά του, η βιβλιογραφία είχε μήκος είκοσι οκτώ σελίδων με περίπου εξακόσιες πηγές.
Στη δεύτερη έκδοση του Ντομπζάνσκι της Γενετικής και της Προέλευσης των Ειδών (1941), είχαν περάσει τέσσερα χρόνια και μπόρεσε να προσθέσει περισσότερη έρευνα και πρόοδο, που είχε γίνει στη γενετική. Περίπου το ήμισυ της νέας έρευνας, που βρήκε, προστέθηκε στα δύο τελευταία κεφάλαια του βιβλίου του: Μοτίβα της Εξέλιξης και Είδη ως Φυσικές Μονάδες. Στο δεύτερο από το τέλος κεφάλαιο, (Patterns of Evolution) ο Ντομπζάνσκι εξήγησε πώς στο δρόμο προς μια νέα προσαρμογή, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μια μέθοδος όπου ένα είδος θα μπορούσε να περάσει από ένα λιγότερο προσαρμοστικό στάδιο. Στο τελευταίο κεφάλαιο, (Species as Natural Units) ο Ντομπζάνσκι εξήγησε μερικές από τις συνεισφορές, που έγιναν στη γενετική σε αυτό που ονομάστηκε «η νέα συστηματική» Η δεύτερη έκδοση του βιβλίου του Ντομπζάνσκι είχε επίσης διπλάσιες πηγές στη βιβλιογραφία από την πρώτη έκδοση. [42]
Στην τρίτη αναθεώρηση της Γενετικής και της Προέλευσης των Ειδών του Ντομπζάνσκι (1951), έγραψε ξανά και τα δέκα κεφάλαια σχετικά με: Μηχανισμούς Απομόνωσης, Μετάλλαξη στους Πληθυσμούς, Οργανική Ποικιλομορφία, Κληρονομικότητα και Μετάλλαξη, Φυλετικός Σχηματισμός, Επιλογή, Προσαρμοστικός Πολυμορφισμός, Υβριδική Στειρότητα, Είδη ως Φυσικές Μονάδες και Μοτίβα Εξέλιξης. Ο Ντομπζάνσκι αποφάσισε να αφαιρέσει το κεφάλαιο για την Πολυπλοειδία στην τρίτη του έκδοση του βιβλίου. [45] Το νέο κεφάλαιο για τον Προσαρμοστικό Πολυμορφισμό υπογράμμισε το ερευνητικό επίκεντρο του Ντομπζάνσκι από τη δεύτερη έκδοση. Ο Ντομπζάνσκι περιελάμβανε ακριβή, ποσοτικά στοιχεία για την αποτελεσματική φυσική επιλογή σε εργαστηριακούς και ελεύθερους πληθυσμούς. [43]
Ο Θεοδόσιος Ντομπζάνσκι και ο Άσλεϋ Μοντάγκου συζήτησαν τη χρήση και την εγκυρότητα του όρου «φυλή» για μια περίοδο πολλών ετών χωρίς να επιτευχθεί συμφωνία, και η συζήτηση συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ο Μοντάγκου υποστήριξε ότι ο όρος «φυλή» ήταν τόσο φορτωμένος με τοξικούς συσχετισμούς, που ήταν μια λέξη που καλύτερα να απομακρυνόταν από την επιστήμη εντελώς, ενώ ο Ντομπζάνσκι διαφωνούσε έντονα. Υποστήριξε ότι η επιστήμη δεν πρέπει να υποχωρήσει στις καταχρήσεις στις οποίες αυτός ο όρος είχε υποστεί. Οι δύο άντρες δεν κατέληξαν ποτέ σε συμφωνία, πράγμα το οποίο οδήγησε τον Ντομπζάνσκι να πει το 1961, σχολιάζοντας την αυτοβιογραφία του Μοντάγκου, «Το κεφάλαιο για την«Εθνική ομάδα και φυλή »είναι, φυσικά, λυπηρό, αλλά ας πούμε ότι είναι καλό που σε ένα δημοκρατική χώρα οποιαδήποτε γνώμη, ανεξάρτητα από το πόσο θλιβερή, μπορεί να δημοσιευτεί "(Farber 2015 σελ. 3). Η έννοια της «φυλής» ήταν σημαντική σε πολλούς κλάδους της επιστήμης της ζωής. Η σύγχρονη σύνθεση έφερε επανάσταση στην έννοια της φυλής, μεταφέροντάς την από έναν αυστηρά μορφολογικό ορισμό, που βασίζεται σε «φυλετικούς τύπους» στον άνθρωπο, σε έναν ορισμό, που εστιάζει σε πληθυσμούς, που διαφέρουν στις συχνότητες των γονιδίων. Αυτό έγινε με την ελπίδα ότι η ίδρυσή του στη γενετική του πληθυσμού θα υπονόμευε τις βαθιά ριζωμένες κοινωνικές προκαταλήψεις, που σχετίζονται με τη «φυλή». [46]
Ο Ντομπζάνσκι ήταν πεπεισμένος ότι η ανάμιξη των φυλών δεν δημιούργησε σοβαρά ιατρικά προβλήματα. Η εμπειρία του Ντομπζάνσκι με την αναπαραγωγή μυγών φρούτων ενεργοποιήθηκε, όταν έκανε αυτό το συμπέρασμα. Το μόνο ιατρικό ζήτημα που βρήκε ο Ντομπζάνσκι σε αυτήν την αναπαραγωγή ήταν όταν ορισμένες διασταυρώσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε άγονους απογόνους. Ωστόσο, ο Ντομπζάνσκι δεν παρατήρησε τέτοια προβλήματα όταν αναπαράγονταν άνθρωποι από διαφορετικούς πληθυσμούς. Όταν οι ανθρωπολόγοι εκείνη την εποχή προσπαθούσαν να συγκρίνουν τα μέσα φυσικών μετρήσεων ανθρώπων από διαφορετικές φυλές, ο Ντομπζάνσκι ισχυρίστηκε ότι αυτά τα μέσα δεν είχαν καμία αξία, επειδή υπήρχε μεγαλύτερη παραλλαγή μεταξύ των ατόμων κάθε πληθυσμού από ό, τι υπήρχε μεταξύ των ομάδων (Farber 2011 σελ. 63). Ωστόσο, το έργο και οι πεποιθήσεις του Ντομπζάνσκι σχετικά με τη γενετική και την εξέλιξη δημιούργησαν αντίθεση με τις απόψεις του σχετικά με τη φυλετική ανάμειξη. Πρώτον, το ότι η φυλή έχει να κάνει με ομάδες και όχι με μεμονωμένα άτομα και έτσι σε αυτήν την περίπτωση δεν είναι οι φυλές, που αναμιγνύονται, αλλά είναι τα άτομα. Δεύτερον, εάν οι φυλές δεν αναμιχθούν τότε θα γίνουν διαφορετικά είδη, επομένως πρέπει να αναμιχθούν. Όλες οι φυλές, που υπάρχουν επί του παρόντος είναι προϊόντα προηγούμενων αναμεμειγμένων φυλών, οπότε σύμφωνα με τον Ντομπζάνσκι δεν υπάρχει καθαρή φυλή. Τρίτον, όταν η φυλή είχε συζητηθεί στο παρελθόν, αυτό είχε να κάνει με τη σύγκριση των μέσων των χαρακτηριστικών με τα οποία αυτό δεν είχε νόημα σύμφωνα με τον Ντομπζάνσκι (Farber 2011 σ. 65-67). [47]
Η ανησυχία του για τη διασύνδεση μεταξύ ανθρώπων και βιολογίας μπορεί να προήλθε από διαφορετικούς παράγοντες. Ο κύριος παράγοντας θα ήταν η φυλετική προκατάληψη, που συνέβαλε στην Ευρώπη που πυροδότησε τον Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο. Ασχολήθηκε επίσης με το θέμα της θρησκείας στην ανθρώπινη ζωή για την οποία μιλά στο βιβλίο του « Η Βιολογία των Τελευταίων Ανησυχιών» το 1967. "Η διεισδυτικότητα της γενετικής παραλλαγής παρέχει τη βιολογική βάση της ανθρώπινης ατομικότητας". [25] Ο Ντομπζάνσκι αναφέρει με μεγάλη λεπτομέρεια ότι «η ανθρώπινη φύση έχει 2 διαστάσεις: το βιολογικό, το οποίο μοιράζεται η ανθρωπότητα με την υπόλοιπη ζωή και το πολιτιστικό, το οποίο είναι αποκλειστικό για τους ανθρώπους». Και τα δύο πιστεύεται ότι προέρχονται από τη «βιολογική εξέλιξη και την πολιτιστική εξέλιξη».
Ο Ντομπζάνσκι προσπάθησε να θέσει τέρμα στη λεγόμενη επιστήμη, που υποστηρίζει δήθεν ότι η γενετική σύνθεση κάποιου καθορίζει τη φυλή του και, επιπλέον, την κατάταξή του στην κοινωνία. Ο Harrison E. Salisbury έγραψε σε ένα άρθρο των New York Times σχετικά με το βιβλίο του « Κληρονομικότητα και το Μέλλον του Ανθρώπου» ότι ο Ντομπζάνσκι δεν μπορούσε, μαζί με άλλους επιστήμονες, να συμφωνήσει σε αυτό, που ορίζει μια φυλή. Ο Ντομπζάνσκι δήλωσε ότι δεν μπορεί να προσδιοριστεί μια πραγματική γραμμή αίματος για τον άνθρωπο. Δεν πίστευε ότι η γενετική σύνθεση ενός ανθρώπου καθορίζει αν θα είναι σπουδαίος άντρας, αλλά μάλλον ότι ο άνθρωπος "έχει τη σπάνια ευκαιρία" να κατευθύνει την εξέλιξή του "". [48]
Η σύζυγος του Ντομπζάνσκι Νατάσα πέθανε από στεφανιαία θρόμβωση στις 22 Φεβρουαρίου 1969. Νωρίτερα (την 1η Ιουνίου 1968) ο Θεοδόσιος είχε διαγνωστεί με λεμφοκυτταρική λευχαιμία (μια χρόνια μορφή λευχαιμίας) και του είχε δοθεί πρόβλεψη, για να ζήσει μερικούς μήνες έως μερικά χρόνια ακόμα. Αποσύρθηκε το 1971, μετακόμισε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Ντέιβις, όπου ο φοιτητής του Φραντσίσκο Αγιάλα είχε γίνει βοηθός καθηγητής και όπου συνέχισε να εργάζεται ως ομότιμος καθηγητής. Δημοσίευσε ένα από τα πιο διάσημα δοκίμια του "Τίποτα στη Βιολογία δεν κάνει νόημα εκτός από το φως της εξέλιξης" αυτή τη στιγμή, επηρεασμένος από τον παλαιοντολόγο και τον ιερέα Πιερ Τεγιάρ ντε Σαρντέν.
Μέχρι το 1975, η λευχαιμία του είχε γίνει πιο σοβαρή και στις 11 Νοεμβρίου ταξίδεψε στο Σαν Τζασίντο της Καλιφόρνια για θεραπεία και φροντίδα. Δουλεύοντας μέχρι την τελευταία του μέρα ως καθηγητής Γενετικής, ο Ντομπζάνσκι πέθανε (από καρδιακή ανεπάρκεια) στις 18 Δεκεμβρίου 1975 στο Ντέιβις της Καλιφόρνια. [32] Αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του διασκορπίστηκαν σε έρημη περιοχή της Καλιφόρνιας.
Ο Έρνστ Μάυρ δήλωσε: «Από την άλλη πλευρά, διάσημοι εξελικτικοί όπως ο Ντομπζάνσκι ήταν σταθεροί πιστοί σε έναν προσωπικό Θεό». [49] Ο ίδιος ο Ντομπζάνσκι μίλησε για τον Θεό ως δημιουργό μέσω της εξέλιξης, και θεωρούσε τον εαυτό του κοινωνό της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας . [50]
Αν και ο Ντομπζάνσκι προήλθε από μια μακρά σειρά ανατολικών ορθόδοξων ιερέων, αργότερα στη ζωή του, είχε τις αμφιβολίες του για μια συμβατική μετά θάνατον ζωή. Δήλωσε ότι εάν υπήρχε ένας Παράδεισος, δεν θα ήταν ένα μέρος όπου θα μπορούσε κανείς να βρει όλες τις απαντήσεις για τη ζωή σε μια στιγμή. Θα ήταν μάλλον ένα μέρος όπου η εκτέλεση πειραμάτων θα οδηγούσε σε ακριβή και σαφή αποτελέσματα. [31] [35]
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, ο Ντομπζάνσκι δημοσίευσε ευρέως σε βιβλία και επιστημονικά περιοδικά :
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
