Οι Ογουζικές γλώσσες είναι κλάδος της τουρκικής γλωσσικής οικογένειας. Οι ογουζικές γλώσσες ομιλούνται από 108 εκατομμύρια άτομα περίπου. Οι κύριες ογουζικές γλώσσες είναι τα τουρκικά, τα αζερικά και τα τουρκμενικά, των οποίων οι ομιλητές αντιστοιχούν στην συντριπτική πλειοψηφία των ομιλητών ογουζικών γλωσσών.
Ο καραχανίδης λόγιος Μαχμούντ αλ-Κασγκαρί, ο οποίος έζησε τον 11ο αιώνα, γράφει ότι η ογουζική γλώσσα ήταν η απλούστερη των τουρκικών γλωσσών.[1]
Ο σουηδός τουρκολόγος και γλωσσολόγος Λαρς Γιόχανσον σημειώνει ότι οι ογουζικές γλώσσες αποτελούν μια καθαρά διακριτή και στενά σχετιζόμενη ομάδα στην τουρκική γλωσσική οικογένεια καθώς η πολιτιστική και πολιτική ιστορία των Ογούζικων γλωσσών έχει διατηρήσει τους ομιλητές σε επαφή μέχρι σήμερα.[2]
Ο όρος "Ογουζικές γλώσσες" εφαρμόζεται στο νοτιοδυτικό κλάδο των τουρκικών γλωσσών. Αυτό σχετίζεται με τους Ογούζους Τούρκους, οι οποίοι μετανάστευσαν από τα όρη Αλτάι[3] με προορισμό την Κεντρική Ασία κατά τον 8ο αιώνα και επεκτάθηκαν στην Μέση Ανατολή και στα Βαλκάνια όπου διαφοροποιήθηκαν.
Οι ογουζικές γλώσσες που ομιλούνται σήμερα έχουν διακριθεί σε νότιες, δυτικές και ανατολικές με βάση την γεωγραφική τους θέση.
| Πρωτοτουρκική γλώσσα | Κοινές τουρκικές γλώσσες | Ογουζικές γλώσσες | ||
| Δυτικός κλάδος |
| |||
| Ανατολικός κλάδος |
| |||
| Νότιος κλάδος |
| |||
Δύο επιπλέον γλώσσες, τα ταταρικά Κριμαίας και τα ουρούμ, ανήκουν στις γλώσσες Κιπτσάκ αλλά έχουν μεγάλη επιρροή από τις ογουζικές γλώσσες.
Η εξαφανισμένη πατζινακική γλώσσα ήταν μάλλον ογούζικη γλώσσα, αλλά επειδή είναι ανεπαρκώς τεκμηριωμένη η όποια σχέση, είναι δύσκολη η ταξινόμηση της και συνήθως αποκλείεται από την ταξινόμηση.[4]
Οι ογουζικές γλώσσες μοιράζονται διάφορα χαρακτηριστικά βοηθώντας στην ταξινόμηση τους στον κλάδο. Μερικά χαρακτηριστικά είναι κοινά με άλλες τουρκικές γλώσσες και άλλα είναι παρόντα μόνο στην ογουζική οικογένεια.
Κοινά χαρακτηριστικά
- Απώλεια του αρχικού ήχου *h (συμβαίνει σε όλες τις τουρκικές γλώσσες εκτός των Χαλάτζ)
- Απώλεια της παραγωγικότητας της αρχικής τουρκικής οργανικής πτώσης -ν (εμφανίζεται σε όλες τις τουρκικές γλώσσες εκτός από τα γιακουτικά και τα χαλάτζ)
Μοναδικά χαρακτηριστικά
Η αξιοσημείωτη ομοιότητα των ογουζικών γλωσσών μπορεί να αποδειχθεί μέσα από την πρόταση, η οποία χρησιμοποιεί ένα λεκτικό ουσιαστικό σε δοτική ως σύνδεσμο του κύριου και του βοηθητικού ρήματος. Αυτό το χαρακτηριστικό εμφανίζεται σε όλες τις ογουζικές γλώσσες.[5] Ο τουρκολόγος Γιούλιαν Ρεντς χρησιμοποιεί αυτή την ιδιαίτερη πρόταση στο έργο του με τίτλο "Ομοιομορφία και διαφορετικότητα στις εναρκτικές κατασκευές των τουρκικών γλωσσών":[6]
Ελληνικά: Ο νεκρός άνδρας σηκώθηκε, κάθισε και άρχισε να μιλάει.
- Τουρκικά: Ölü doğrulup oturdu ve konuşmaya başladı.
- Τουρκμενικά: Öli ýerinden galyp oturdy-da, geplemäge başlady.
- Αζερμπαϊτζάν: Ölü durub oturdu və danışmağa başladı.
- Γκαγκαουζιανά: Ölü oturdu da bašladï lafetmää.
- Βιβλίο του Ντεντέ Κορκούτ
- Έπος του Κόρογλου
- Ταριχί Αλί Σελτζούκ (Ιστορία του Οίκου των Σελτζούκων) από τον Αλί Γιαζουτζούογλου
- Σικαγιετναμέ (شکايت نامه; Şikâyetnâme, "Καταγγελία") από τον Φουζουλί
- Νταστανού Λεϊλί βε Μετζνούν (Dâstân-ı Leylî vü Mecnûn) από τον Φουζουλί
- Ρισαλετούν-Νουσιγιέ (Risâletü'n-Nushiyye) από τον Γιουνούς Εμρέ
- Μαριφετναμέ (معرفتنامه, Mârifetnâme, "Βιβλίο της Γνώσης") από τον Ιμπραήμ Χακού Ερζουρουμί
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
