Έλληνας ζωγράφος και σκηνογράφος From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Μίνως Αργυράκης (Αϊδίνι, 1919[1] - Αθήνα, 26 Μαΐου 1998) ήταν Έλληνας Μικρασιάτης ζωγράφος, σκιτσογράφος, σκηνογράφος του θεάτρου, δημοσιογράφος και λογοτέχνης.
| Μίνως Αργυράκης | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1919 Αϊδίνιο |
| Θάνατος | 26 Μαΐου 1998 (79 ετών) Αθήνα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ζωγράφος δημιουργός κόμικς σκηνογράφος σατιρικός συγγραφέας |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος |
|
| Τέκνα | 3 |
Γεννήθηκε στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας το 1919. Ως τόπος γέννησης δηλώθηκε από τους γονείς του η Σμύρνη και ως έτος το 1920,[2] μια κοινή πρακτική των προσφύγων που ήθελαν να κρατήσουν τα παιδιά τους λίγο ακόμα κοντά τους πριν τα στείλουν στο σχολείο.[3]
Στις 19 Μαΐου του 1919 ο πατέρας του, Φιλοκτήτης, από εύπορη οικογένεια προυχόντων, τραπεζίτης και αρχηγός της Α' προσκοπικής ομάδας του Αϊδινίου, έπεσε θύμα της τουρκικής θηριωδίας. Η μητέρα του Γαλάτεια, με τα δυο της μωρά, κατέφυγε με την οικογένειά της στη Σμύρνη. Στη Μικρασιατική Καταστροφή, ο Αργυράκης βρέθηκε πρόσφυγας στον Βύρωνα μαζί με τη μητέρα του Γαλάτεια, τη γιαγιά του Καλλιρόη, τον παππού του Ιωάννη Ιωαννίδη και τον αδελφό του Φιλοκτήτη (τον νεότερο).
Με τη φροντίδα της Πηνελόπης Δέλτα, φοίτησε στο Κολέγιο του Ψυχικού. Προσπάθησε δύο φορές να γίνει δεκτός από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, αλλά χωρίς επιτυχία. Αναγκαστικά, στράφηκε προς την Ανωτάτη Εμπορική Σχολή (σημερινό Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών).
Μαθήευσε δίπλα στον Γιάννη Τσαρούχη, που ήταν προσωπικός του φίλος. Ο ίδιος επίσης ισχυρίζονταν πως υπήρξε μαθητής του Φώτη Κόντογλου, του Θεόφιλου και του Κωνσταντίνου Παρθένη. Έκανε παρέα με άλλους καλλιτέχνες όπως η Ναταλία Μελά, ο γλύπτης Takis, ο Γιάννης Μόραλης, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Σπύρος Βασιλείου, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Νίκος Γκάτσος, ο Οδυσσέας Ελύτης και ο Νάνος Βαλαωρίτης.
Παράλληλα με τη ζωγραφική, ασχολήθηκε από πολύ νωρίς και με το σκίτσο και τη δημοσιογραφία. Κατά την περίοδο της Κατοχής, εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ. Με τους αντάρτες περιήλθε τα βουνά της Ευρυτανίας[4], ενώ μετά τα Δεκεμβριανά βρέθηκε κρατούμενος στο στρατόπεδο της Ελ-Ντάμπα.[5] Το 1948 και το 1951, συμμετείχε στις πανελλήνιες εκθέσεις ζωγραφικής. Ταυτοχρόνως δημοσίευε κείμενα και σκίτσα σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής (Ελληνική Δημιουργία, Αυγή). Υπήρξε μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας «Αρμός» από το 1949 έως το 1953 (χρονιά που ο Αρμός διέκοψε τη δράση του).[6]
Το 1952 παντρεύεται την πρώτη του γυναίκα, την πιανίστα Ελένη Σαράντη, και γεννιέται η πρώτη κόρη του, Μαρία[7]. Το 1953 έκανε έκθεση στη γκαλερί Βήμα στην Αθήνα. Το 1954 φεύγει για το Λονδίνο όπου εργάζεται για λίγο ως δημοσιογράφος στο BBC μαζί με τον Νάνο Βαλαωρίτη[8]. Το 1955 παντρεύεται τη δεύτερή του γυναίκα, τη ζωγράφο Jenny Tempest-Radford και γεννιέται η δεύτερη κόρη του, Madaleine[7]. Τον ίδιο χρόνο εκθέτει στην γκαλερί Μόνικα Πέιν στην Αθήνα, ενώ το 1957 συμμετέχει στο Διεθνές Φεστιβάλ Νεότητας της Μόσχας και στην Μπιενάλε Σχεδίου στο Ταλεντίνο της Ιταλίας.
Το 1956-57 συνεργάζεται με το Βασιλικό (Εθνικό) Θέατρο για τα σκηνικά του έργου Ο Ανδροκλής και το λιοντάρι, του Τζορτζ Μπέρναρ Σω.[9] Το 1957 εξέδωσε το πρώτο του λεύκωμα με σκίτσα της περιόδου 1948-1957 με τίτλο Οδός Ονείρων, «μια αιχμηρή, καυστική, κοινωνική σάτιρα της Ελλάδας του '50, που περιέχει πολλά μυθολογικά στοιχεία, αλλά αποπνέει και έναν έντονο λυρισμό»[10]. Το 1959 εκθέτει στην Γκαλερί Iris Clert, στο Παρίσι.
Το 1960 στη Νέα Υόρκη γνωρίζει την τρίτη γυναίκα[7] και σύντροφό του, την ποιήτρια και μεταφράστρια Αμυ Μιμς με την οποία αποκτά την τρίτη κόρη του, Ελένη-Μόιρα. Το 1961 οργανώνει στην Librairie Anglaise στο Παρίσι το εικαστικό χάπενινγκ Necropsie Cantabile. Στις αρχές της δεκαετίας του '60 συμμετείχε στην καλλιτεχνική «Ομάδα Τέχνης α».[11] Ο Μάνος Χατζιδάκις, γοητευμένος από το λεύκωμα της Οδού Ονείρων, χρησιμοποίησε τον τίτλο του στην ομώνυμη μουσική επιθεώρηση Οδός Ονείρων, η οποία παρουσιάστηκε στο θέατρο «Μετροπόλιταν» της Αθήνας το 1962 με την συνεργασία του ίδιου του Αργυράκη (σκηνικά, κοστούμια, και στίχοι ενός τραγουδιού), του σκηνοθέτη Αλέξη Σολομού και του ηθοποιού Δημήτρη Χορν. Το 1963 πραγματοποίησε έκθεση "Αθήνα Αγάπη μου" στην γκαλερί «Ζυγός», με κύριο θέμα την εισβολή των ξένων (τουριστών και μη) και την αλλαγή της κοινωνίας στην μεταπολεμική Ελλάδα. Το ίδιο έτος υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά στελέχη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη.[4] Το καλοκαίρι του 1963 ο Αργυράκης συνεργάζεται ως σκηνογράφος στη Μαγική Πόλη (Μάνος Χατζιδάκις - Μίκης Θεοδωράκης), στο θέατρο Παρκ. Το 1964 εξέδωσε από τον εκδ. οίκο Γαλαξία μια συλλογή ταξιδιωτικών άρθρων και σκίτσων δημοσιευμένων στην εφ. Ελευθερία Ο Γύρος του Κόσμου, και από τις εκδόσεις Θεμέλιο του Δημήτρη Δεσποτίδη το λεύκωμα Η Πολιτεία έπλεε εις την Μελανόλευκον, ποιητικό και σκιτσογραφικό έργο του 1958, στο Λονδίνο. Επίσης εικονογράφησε μια σειρά βιβλίων ελληνικής λογοτεχνίας, όπως Ο κίτρινος φάκελος του Μ. Καραγάτση, Το πράσινο βιβλίο του Στράτη Μυριβήλη, Ο κήπος με τ' αγάλματα της Ελένης Σαραντίτη (1980), Amour Amour του Ανδρέα Εμπειρίκου, το Μαουτχάουζεν του Ιάκωβου Καμπανέλλη στην εφ. Ελευθερία (1965) , τα 18 Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας του Γιάννη Ρίτσου, και εξώφυλλα πολλών δίσκων του Μάνου Χατζιδάκι (Ελλάς η Χώρα των Ονείρων, Οδός Ονείρων κ.ά.).
Λίγο πριν από τη δικτατορία, δημιούργησε με τον Τσαρούχη και τον Ευγένιο Σπαθάρη την «Κιβωτό της Άμυ», έναν χώρο καλλιτεχνικού πειραματισμού, στην Πλάκα, όπου γίνονταν διάφορα χάπενινγκ με λόγους και μουσικοχορευτικά δρώμενα.
To 1967 συμμετέχει στα γυρίσματα της ταινίας Οιδίπους τύραννος (1968) του Φίλιπ Σαβίλ ως μέλος του χορού.
Η χούντα έκλεισε την «Κιβωτό της Άμυ» με την δικαιολογία πως δεν διέθετε άδεια «μετά μουσικών οργάνων», και ο Αργυράκης έφυγε εκτός Ελλάδας. Σταθμοί του η Κύπρος, το Λονδίνο, το Παρίσι. Το 1968 εκθέτει στη Walton Gallery, στο Λονδίνο, ενώ το 1969 εγκαθίσταται στην Κοπεγχάγη με την τέταρτη γυναίκα και σύντροφό του, νηπιαγωγό-ερασιτέχνη ηθοποιό Janne Sylvester[7]. Εκεί, τον ίδιο χρόνο, ανέβασε μια δική του σατιρική επιθεώρηση, το Sexagon, όπως και τις Θεσμοφοριάζουσες[7]. Τον ίδιο χρόνο έζησε για μερικούς μήνες στην Carboneras της Ισπανίας όπου και δημιούργησε μια σειρά ρηξικέλευθων σκίτσων EROS-SPACE-REVO, με τη χορηγία του γλύπτη Takis. To 1970 εκθέτει στο Μουσείο του Odense, στη Δανία. Το 1972 συνεργάστηκε για τα κοστούμια και τη σκηνογραφία στη Σαμία του Μένανδρου με τη σκηνοθέτη Εύη Γαβριηλίδη, για λογαριασμό της Κυπριακής Τηλεόρασης[7].
Με την πτώση της χούντας, επέστρεψε στην Ελλάδα. Εκθέτει στην Αίθουσα Τέχνης, στην Αθήνα. Το 1974 συνεργάστηκε με το ΕΙΡΤ στα σκηνικά της τηλεοπτικής σειράς Λούνα Πάρκ. Το 1975 εικονογράφησε έναν αγγλικό ταξιδιωτικό οδηγό για την Ελλάδα (Fodor's Greece 1975) και εργάστηκε για τα σκηνικά και τα κοστούμια της όπερας Καμπανέλο του Γκαετάνο Ντονιτσέττι, σε σκηνοθεσία Γιώργου Χριστοδουλάκη και μουσική διεύθυνση Μάνου Χατζιδάκι, στη Λυρική Σκηνή[7]. Το 1976 εκθέτει στη Γκαλερί Γιάννη Σταθά του Λεωνίδα Χρηστάκη. Το 1977 πρωταγωνιστεί στην ταινία Οι άρχοντες του Μανούσου Μανουσάκη. Το 1978 συνεργάζεται με το Εθνικό Θέατρο για τα σκηνικά και τα κοστούμια του θεατρικού Νέα από τον κόσμο που ανακαλύφτηκε στο φεγγάρι, της σπονδυλωτής παράστασης Μάσκες του Μπεν Τζόνσον, σε σκηνοθεσία Γιώργου Χριστοδουλάκη[12]. Το 1979 αφιερώνει μια έκθεση έργων στη μητέρα του Γαλάτεια, στην Γκαλερί Ευγένη. Το 1981 συνεργάζεται με το Εθνικό Θέατρο για τα κοστούμια και τα σκηνικά στο παιδικό έργο Το Αυγό της Κότας[13]. Το 1982 εκδίδεται μια σειρά από σκίτσα για τον Μουσικό Αύγουστο '81, του Μάνου Χατζιδάκι (εκδ. Άγρα 1982). Τον ίδιο χρόνο επιμελήθηκε τα σκηνικά των Β' Αγώνων Ελληνικού Τραγουδιού, Κέρκυρα '82, του Μάνου Χατζιδάκι. Το 1982-83 συνεργάστηκε για τελευταία φορά με τον Χατζιδάκι, στα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης Πορνογραφία, την οποία πάντα ο ίδιος ο Αργυράκης ανέφερε ως "Ερωτική Πορνογραφία". Τη δεκαετία του '80 ξεκινάει η σταθερή συνεργασία του με την εφ. Έθνος και σποραδικά με το περιοδικό Ταχυδρόμος, ενώ παράλληλα εκθέτει κατά καιρούς στην Γκαλερί Βουρκαριανή του Νίκου Δαλαρέτου, στην Τζια. Το 1983 εκθέτει έργα από το Colombo, Ινδία, στο Athens Center, στο Μετς. Το 1984 κυκλοφόρησε μια συλλογή άρθρων και σκίτσων, Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Το 1986 εκθέτει τα σκίτσα της σειράς EROS-SPACE-REVO (1969) μαζί με τους φίλους του Ραϋμόνδο και Takis, στην γκαλερί Medusa της Μαρίας Δημητριάδη[14]. Έκτοτε έκανε μερικές ακόμη ατομικές εκθέσεις για τις οποίες δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία.
Η υγεία του κλονίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Έπαψε να ζωγραφίζει και να συμμετέχει ενεργά στην καλλιτεχνική ζωή. Το 1992 ο ΟΕΔΒ εκδίδει το αναγνωστικό της ΣΤ' Δημοτικού με εικονογράφηση του Μίνου Αργυράκη. Από τον Απρίλιο του 1997 ήταν τρόφιμος στο Γηροκομείo Αθηνών. Ο Takis φρόντισε να γίνει μια έκθεση με έργα του Αργυράκη στην Γκαλερί Diana & Yuliα, στη γειτονιά της Βαρβακείου Αγοράς.
Πέθανε το 1998, πριν προλάβει να υλοποιηθεί η υπόσχεση του τότε Υπουργού Πολιτισμού Ευάγγελου Βενιζέλου για μια αναδρομική έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη.
Οι μετά θάνατον εκθέσεις του περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: τον Κόσμο των Ονείρων, Ελληνογερμανική Αγωγή, Παλλήνη Αττικής (2001), Μίνως Αργυράκης - Ερωτικά, Xippas Gallery, Αθήνα (2013), Μίνως Αργυράκης - Ένας μποέμ ταξιδευτής, The Pulse, Αθήνα (2016), Carnival - Behind the Masks, Γκαλερί Σκουφά (ομαδική, 2021).
Έργα του Μίνου Αργυράκη βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές καθώς και στο Μουσείο Μπενάκη - Πινακοθήκη Ν. Χατζηκυριάκου-Γκίκα.
Για το έργο του Μίνου Αργυράκη, η Ελένη Βακαλό έχει γράψει:
«Μέσα στα πλαίσια της ελληνικότητας, την πρώτη χρήση ειρωνείας, από τη δεκαετία του '40, την έχουμε στα σκίτσα του Μ. Αργυράκη. Ο Μ. Αργυράκης λειτουργεί βέβαια ως γελοιογράφος. Το ρεπερτόριό του, όμως, αγγίζει όλα τα σύμβολα της ελληνικότητας. Τα απομυθοποιεί γελοιογραφικά από το κύρος τους, αλλά συγχρόνως τα μεταφέρει στο χώρο ονείρων, στην "Οδό Ονείρων" του Νεοέλληνα […]. Με την παρεμβολή του Μ. Αργυράκη τοποθετείται το σημείο που έγινε η στροφή, για να περάσουμε σ' ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα στην Ελλάδα, από το βίωμα στη μνήμη».
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
