Ισημερινός (χώρα)
χώρα της Νότιας Αμερικής From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Δημοκρατία του Ισημερινού, γνωστή και ως Εκουαδόρ, είναι χώρα στη βορειοδυτική Νότια Αμερική, που συνορεύει με την Κολομβία στα βόρεια, με το Περού στα ανατολικά και νότια και βρέχεται από τον Ειρηνικό ωκεανό στα δυτικά. Η χώρα περιλαμβάνει επίσης τα Νησιά Γκαλαπάγκος (Archipelago de Colón) στον Ειρηνικό, περίπου 965 χλμ. δυτικά της χώρας. Το όνομα οφείλεται στην ισπανική λέξη Ecuador που σημαίνει Ισημερινός επειδή ο τελευταίος διέρχεται από το κράτος αυτό. Έχει έκταση 256.370 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 16.938.986 κατοίκους[3] (κατατάσσεται 73η στον κόσμο), σύμφωνα με την απογραφή του 2022. Το Κίτο είναι η πρωτεύουσα της χώρας.
| Δημοκρατία του Ισημερινού
República del Ecuador | |||
|---|---|---|---|
| |||
Εθνικό σύνθημα: "Dios, patria y libertad" (Ισπανικά) "Pro Deo, Patria et Libertate" (Λατινικά) «Θεός, πατρίδα και ελευθερία» | |||
.svg) Η θέση του Ισημερινού (πράσινο) | |||
| Κίτο 0°15′0″S 78°35′0″W | |||
Μεγαλύτερη πόλη | Γουαγιακίλ | ||
| Ισπανικά1 | |||
| Προεδρική Δημοκρατία | |||
| Ντανιέλ Νομπόα Βερόνικα Αμπάντ Ρόχας | |||
| Ανεξαρτησία από Ισπανία (απέτυχε) από Ισπανία από Μεγάλη Κολομβία Ισχύον Σύνταγμα | 10 Αυγούστου 1809 24 Μαΐου 1822 13 Μαΐου 1830 22 Οκτωβρίου 2008 | ||
| • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή | 256.370 [1][2] km2 (76η) 4 2.010 km 2.237 km | ||
| Πληθυσμός • Απογραφή 2022 • Πυκνότητα | 16.938.986[3] (73η) 66,1 κατ./km2 (150η) | ||
| ΑΕΠ (ΙΑΔ) • Ολικό (2016) • Κατά κεφαλή | 183,610 δισ. $[4] (63η) 11.108 $[4] (92η) | ||
| ΑΕΠ (ονομαστικό) • Ολικό (2016) • Κατά κεφαλή | 98,010 δισ. $[4] (66η) 5.929 $[4] (93η) | ||
| ΔΑΑ (2021) |  0,740[5] (95η) – υψηλός | ||
| Νόμισμα | Δολάριο ΗΠΑ[6] (USD) | ||
| • Θερινή ώρα | ECT, GALT (UTC -5, -6) (UTC δεν τηρείται) | ||
| Internet TLD | .ec | ||
| Οδηγούν στα | δεξιά | ||
| Κωδικός κλήσης | +593 | ||
1Η Κέτσουα και άλλες αμερικανοινδιάνικες γλώσσες ομιλούνται από τις κοινότητες των αυτοχθόνων | |||
Γηγενείς προηγμένοι πολιτισμοί ήκμασαν στον Ισημερινό πολύ πριν η περιοχή κατακτηθεί το 1460 από την αυτοκρατορία των Ίνκας. Το 1531, Ισπανοί κατακτητές, υπό τα όπλα του Φρανσίσκο Πισάρρο, αφίχθησαν στην περιοχή και νίκησαν τον αυτοκράτορα των Ίνκας, Αταουάλπα και το στρατό του κατά τη διάρκεια της μάχης στην Καχαμάρκα, το 1532. Στα επόμενα έτη και για τρεις αιώνες οι Ισπανοί άποικοι έγιναν η νέα ελίτ.
Ο γηγενής πληθυσμός αποδεκατίστηκε τόσο από τις ασθένειες στις πρώτες δεκαετίες της ισπανικής κυριαρχίας όσο και από το δουλοκτητικό σύστημα encomienda. Οι αυτόχθονες ήταν δουλοπάροικοι για λογαριασμό των Ισπανών ιδιοκτητών. Το 1563, το Κίτο έγινε έδρα βασιλικής διοικητικής περιφέρειας της Ισπανίας.
Έπειτα από σχεδόν 300 έτη ισπανικής αποίκισης, το Κίτο ήταν πόλη με περίπου 10.000 κατοίκους. Εκεί στις 10 Αυγούστου του 1809 πρωτακούστηκε η κραυγή για την ανεξαρτησία. Τελικά ο στρατηγός Αντόνιο Χοσέ ντε Σούκρε κατάφερε έπειτα από τρεις πολέμους για ανεξαρτησία της Νότιας Αμερικής να απελευθερωθεί ο Ισημερινός το 1820 και να συμπεριληφθεί στην, υπό τον Μπολίβαρ, ιδρυθείσα Μεγάλη Κολομβία που συμπεριελάμβανε τα σημερινά κράτη Κολομβία, Βενεζουέλα, και Ισημερινό. Τέλος ακολουθώντας το παράδειγμα των άλλων χωρών αποσπάσθηκε από την Κολομβία και τον Μάιο του 1830 ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη χώρα.
Ο 19ος αιώνας χαρακτηρίστηκε από κυβερνητική αστάθεια. Οι κυβερνήσεις διαδέχονταν η μία την άλλη. Ο συντηρητικός Γκαμπριέλ Γκαρσία Μορένο ενοποίησε τη χώρα στη δεκαετία του 1860 με την υποστήριξη της Καθολικής Εκκλησίας. Προς το τέλος του 19ου αιώνα, η παγκόσμια ζήτηση για κακάο έκανε την οικονομία περισσότερο εξαρτημένη από τις εξαγωγές προϊόντων και είχε αποτέλεσμα τη μετανάστευση των κατοίκων από τις ορεινές και τις γεωργικές περιοχές προς τις ακτές.
Η φιλελεύθερη επανάσταση του 1895, που έγινε στην παράκτια περιοχή, με επικεφαλής τον Ελόι Αλφάρο μείωσε τη δύναμη της Εκκλησίας και άνοιξε το δρόμο για την κεφαλαιοκρατική ανάπτυξη. Ο τερματισμός της παραγωγής κακάο ανανέωσε την πολιτική αστάθεια και ένα στρατιωτικό πραξικόπημα το 1925. Η δεκαετία του '30 και η δεκαετία του '40 χαρακτηρίστηκαν από τους λαϊκιστές πολιτικούς που ανέδειξαν για 5 έτη Πρόεδρο τον Χοσέ Βελάσκο Ιμπάρρα.
Η οικονομική κρίση και η λαϊκή ανησυχία οδήγησαν σε μια επιστροφή στη λαϊκίστικη πολιτική και τις εσωτερικές στρατιωτικές επεμβάσεις στη δεκαετία του '60, ενώ οι ξένες επιχειρήσεις εκμεταλλεύτηκαν τα κοιτάσματα πετρελαίου στην περιοχή της Αμαζονίας στον Ισημερινό. Το 1972, ένα εθνικιστικό στρατιωτικό καθεστώς κατέλαβε δια της βίας την εξουσία και χρησιμοποίησε τα κέρδη από το πετρέλαιο και τα δάνεια από τις ξένες χώρες για την ολοκλήρωση ενός προγράμματος εκβιομηχάνισης, της απαλλοτρίωσης της γης και των επιχορηγήσεων προς τους πολίτες.
Με τη δύναμη του πετρελαίου, που όμως εξασθένιζε, ο Ισημερινός επέστρεψε στη δημοκρατία το 1979, αλλά ως το 1982 η κυβέρνηση αντιμετώπισε μια οικονομική κρίση, που χαρακτηρίστηκε από τον υψηλό πληθωρισμό, τα δημοσιονομικά ελλείμματα, την υποτίμηση του νομίσματος και τη συσσώρευση χρεών. Από την επιστροφή του στη δημοκρατία, ο Ισημερινός έχει χαρακτηριστεί από χρόνια κυβερνητική αστάθεια. Η συνεχής κακοδιαχείριση και η συσσώρευση χρεών κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού καθεστώτος της δεκαετίας του '70, έχουν αφήσει τη χώρα ουσιαστικά χωρίς ανάκαμψη.
Ως τα μέσα της δεκαετίας του '90, η κυβέρνηση του Ισημερινού χαρακτηριζόταν από αδύναμη εκτελεστική εξουσία. Οι τελευταίοι τρεις δημοκρατικά εκλεγμένοι Πρόεδροι απέτυχαν να εκπληρώσουν τις υποσχέσεις τους κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου. Μεταξύ των σημαντικότερων παραγόντων που οδήγησαν στη δημοκρατική αστάθεια ήταν η εμφάνιση του γηγενούς πληθυσμού ως ενεργού εκλογικής δύναμης.
Τον Απρίλιο του 2005 το Κογκρέσο καθαίρεσε τον πρόεδρο Λούσιο Γκουτιέρρες. Ο αντιπρόεδρος, Αλφρέδο Παλάσιο, πήρε τη θέση του και παρέμεινε στην εξουσία μέχρι τη διενέργεια των επόμενων εκλογών.
Στις εκλογές του 2009 πρόεδρος εξελέγη ο Ραφαέλ Κορέα.
Η χώρα αποτελείται από τρεις κύριες γεωγραφικές περιοχές, καθώς επίσης και από μια νησιωτική περιοχή στον Ειρηνικό ωκεανό. Στα δυτικά βρίσκεται η Κόστα (Costa), που περιλαμβάνει και την παράκτια περιοχή στον Ειρηνικό. Η περιοχή των υψιπέδων βρίσκεται στο κέντρο του κράτους. Η ανατολική ζώνη (Oriente) περιλαμβάνει τα τροπικά δάση της Αμαζονίας στο ανατολικό τμήμα της χώρας. Η περιοχή των υψιπέδων είναι τμήμα των Άνδεων. Οι ισημερινές Άνδεις έχουν μήκος 650 χιλιόμετρα και πλάτος 150 και χωρίζονται σε δύο οροσειρές, τη δυτική, ή Κορδιλιέρα Οξιντετάλ και την ανατολική, ή Κορδιλιέρα Ρεάλ. Αυτές οι οροσειρές έχουν ύψος 3 με 4 χιλιόμετρα, ενώ οι ηφαιστειακές κορυφές που περιλαμβάνουν φτάνουν σε ύψος τα έξι χιλιόμετρα που καλύπτονται με παγετώνες. Τα ηφαίστεια της ανατολικής οροσειράς υπήρξαν πιο ενεργά στους ιστορικούς χρόνους από αυτά της δυτικής. Ηφαίστεια της ανατολικής οροσειράς είναι το Κοτοπάξι, το Ρεβενταδόρ, το Τουνγκουράουα και το Σανγκάι. Στην δυτική βρίσκεται το Τσιμποράσο, το ψηλότερο βουνό της χώρας. Ανάμεσα στις δύο οροσειρές βρίσκεται ένα βύθισμα, η Ενδοανδική Κοιλάδα, η οποία έχει ύψος δύο με τρία χιλιόμετρα. Σε αυτή τη κοιλάδα μήκους 300 και πλάτους 20 με 30 χιλιομέτρων βρίσκεται η πρωτεύουσα Κίτο. Τέλος, η νησιωτική περιοχή αποτελείται από τα νησιά Γκαλαπάγκος, περίπου 1.000 χλμ. δυτικά της χώρας στον Ειρηνικό ωκεανό.[7]
Πρωτεύουσα του Ισημερινού είναι το Κίτο, και βρίσκεται στην επαρχία Πιτσίντσα στην ορεινή περιοχή. Η μεγαλύτερη πόλη της είναι το Γουαγιακίλ, που βρίσκεται στην επαρχία Γουάγιας στο Κόστα. Στα νότια του Κίτο βρίσκεται το Κοτοπάξι, που αποτελεί έδρα φερώνυμης επαρχίας. Εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο ενεργό ηφαίστειο στη χώρα.
Ο Ισημερινός διαιρείται σε είκοσι τέσσερις επαρχίες:
| Επαρχία | Έκταση (τ.χλμ.) | Πληθυσμός (2010)[8] | Πρωτεύουσα | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Ασουάι | 8.639 | 702.893 | Κουένκα |
| 2 | Μπολίβαρ (επαρχία) | 3.254 | 182.744 | Γουαράντα |
| 3 | Κανιάρ | 3.908 | 223.463 | Ασόγκες |
| 4 | Κάρτσι | 3.699 | 165.659 | Τούλκαν |
| 5 | Τσιμποράσο | 5.287 | 452.352 | Ριομπάμπα |
| 6 | Κοτοπάξι (επαρχία) | 6.569 | 406.798 | Λατακούνγκα |
| 7 | Ελ Όρο | 5.988 | 588.546 | Ματσάλα |
| 8 | Εσμεράλδας (επαρχία) | 15.216 | 520.711 | Εσμεράλδας |
| 9 | Γκαλαπάγκος | 8.010 | 22.770 | Πουέρτο Μπακερίσο Μορένο |
| 10 | Γουάγιας | 17.139 | 3.573.003 | Γουαγιακίλ |
| 11 | Ιμπαμπούρα | 4.599 | 400.359 | Ιμπάρρα |
| 12 | Λόχα (επαρχία) | 11.027 | 446.743 | Λόχα |
| 13 | Λος Ρίος | 6.254 | 765.274 | Μπαμπαόγιο |
| 14 | Μανάμπι | 18.400 | 1.345.779 | Πορτοβιέχο |
| 15 | Μορόνα Σαντιάγο | 25.690 | 147.886 | Μάκας |
| 16 | Νάπο | 13.271 | 104.047 | Τένα |
| 17 | Ορεγιάνα | 20.773 | 137.848 | Πουέρτο Φρανσίσκο δε Ορεγιάνα |
| 18 | Παστάσα | 29.520 | 84.329 | Πούγιο |
| 19 | Πιτσίντσα | 9.494 | 2.570.201 | Κίτο |
| 20 | Σάντα Έλενα (επαρχία) | 3.763 | 301.168 | Σάντα Έλενα |
| 21 | Σάντο Δομίγκο δε λος Τσατσίλας | 3.857 | 365.965 | Σάντο Δομίγκο δε λος Κολοράδος |
| 22 | Σουκούμπιος | 18.612 | 174.522 | Νουέβα Λόχα |
| 23 | Τουνγκουράουα (επαρχία) | 3.334 | 500.775 | Αμπάτο |
| 24 | Σαμόρα Τσιντσίπε | 10.556 | 91.219 | Σαμόρα |
Το Σύνταγμα προβλέπει τετραετή θητεία για τον Πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο, και τα μέλη του Κογκρέσου. Οι δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου διορίζονται από το Κογκρέσο.
Εκλογές
Η κυβέρνηση περιλαμβάνει 15 υπουργεία. Οι επαρχιακοί κυβερνήτες και οι σύμβουλοι, όπως οι δήμαρχοι και οι δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται άμεσα. Το Κογκρέσο συνέρχεται καθ' όλη τη διάρκεια του έτους εκτός από τον Ιούλιο και το Δεκέμβριο. Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική για εγγεγραμμένα πρόσωπα ηλικίας από 18 ως και 65 ετών και προαιρετική για τους υπόλοιπους.[9]
Η οικονομία της χώρας στηρίζεται στα έσοδα από το πετρέλαιο, όπως επίσης και στη γεωργία, στις πλούσιες περιοχές. Επειδή η χώρα εξάγει τα κύρια προϊόντα όπως πετρέλαιο, μπανάνες και γαρίδες, οι διακυμάνσεις στις τιμές της παγκόσμιας αγοράς μπορούν να ασκήσουν ουσιαστική εσωτερική επίδραση. Η βιομηχανία είναι κατά ένα μεγάλο μέρος προσανατολισμένη στη συντήρηση της εγχώριας αγοράς. Τα οικονομικά προβλήματα της περιόδου του 1997-98 είχαν αποτέλεσμα την οικονομική και νομισματική κρίση του 1999. Η κρίση επιδεινώθηκε από διάφορους εξωτερικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του καιρικού φαινομένου Ελ Νίνιο το 1997, της κατακόρυφης πτώσης στις τιμές του πετρελαίου το 1997-98, και της διαφαινόμενης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης το 1997-98. Οι παράγοντες αυτοί οδήγησαν στη συρρίκνωση κατά 7,3% του ΑΕΠ, σε ετήσιο πληθωρισμό της τάξης του 52,2% και σε υποτίμηση (κατά 65%) του εθνικού νομίσματος το 1999.
Στις 9 Ιανουαρίου του 2000, η κυβέρνηση του Προέδρου Χαμίλ Μαχουάντ εξήγγειλε την πρόθεσή της να υιοθετήσει το δολάριο ΗΠΑ ως επίσημο νόμισμα του Ισημερινού για να αντιμετωπίσει την τρέχουσα οικονομική κρίση. Έπειτα από ταραχές ο Μαχουάντ απομακρύνθηκε από την εξουσία και τον διαδέχθηκε ο Γκουστάβο Νομπόα. Ελήφθησαν νέα οικονομικά μέτρα και το 2000 η οικονομία άρχισε να ανακάμπτει, με το ΑΕΠ να παρουσιάζει αύξηση κατά 1,9%. Εντούτοις, το 30% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και ο πληθωρισμός το 2000 παρέμενε υψηλός κατά 96,1%, αλλά το ποσοστό πληθωρισμού συνεχίζει να πέφτει. Ο μηνιαίος πληθωρισμός τον Φεβρουάριο του 2001 ήταν 2,9%.
Στις 21 Νοεμβρίου του 2008 η Βραζιλία ανακάλεσε τον πρέσβη της στον Ισημερινό έπειτα από την αναστολή της αποπληρωμής δανείου προς την Τράπεζα Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης (BNDES) της Βραζιλίας και το αίτημά του Ισημερινού για διεθνή διαιτησία.[10]
Ο πρόεδρος Κορρέα ανακοίνωσε στις 12 Δεκεμβρίου 2008 ότι η χώρα του αποφάσισε να αναστείλει την αποπληρωμή σχεδόν του 40% του διεθνούς χρέους της για τρίτη φορά σε 14 χρόνια, Ο Κορρέα επικαλέστηκε παρατυπίες κατά τη διαπραγμάτευση της αποπληρωμής.[11]
Στον Ισημερινό ζουν κυρίως μιγάδες Αμερικανοί Ινδιάνοι και λευκοί (μεστίζο) σε ποσοστό 65%, Αμερικανοί ινδιάνικης καταγωγής σε ποσοστό 25%, ενώ οι υπόλοιποι είναι Ισπανοί και αφροαμερικανοί. Το 67% του συνολικού πληθυσμού ζει στις πόλεις, σύμφωνα με στοιχεία για το 2010.
Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 78,4 χρόνια (76,4 χρόνια οι άνδρες και 80,5 οι γυναίκες).[12]
Θρησκεία
Περίπου το 90% των κατοίκων ασπάζονται το Ρωμαιοκαθολικό δόγμα. Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού λαμβάνει μέρος σε εκκλησιαστικές εκδηλώσεις τακτικά. Αυξημένο είναι και το ποσοστό των Προτεσταντών Ευαγγελιστών. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά περιλαμβάνουν περισσότερα από 81.512 μέλη[13]. και παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις. Οι Μορμόνοι επίσης είναι πολλοί (220.247 μέλη[14]) και υπάρχει μια μικρή (περίπου 1000 άτομα) μουσουλμανική μειονότητα. Οι Εβραίοι αριθμούν επίσης πάνω από 1.000 άτομα και είναι συνήθως γερμανικής προέλευσης.
Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.
Ο πολιτισμός του Ισημερινού καθορίζεται από την πλειοψηφία των μιγάδων της χώρας, με δεδομένη την καταγωγή τους. Είναι ένα μίγμα ευρωπαϊκών και ινδιάνικων επιρροών που εμφορούνται με τα αφρικανικά στοιχεία που κληρονόμησαν από τους προγόνους τους, οι οποίοι ήταν σκλάβοι.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
