Το Συντηρητικό Κόμμα (αγγλικά: Conservative Party), επισήμως Συντηρητικό και Ενωτικό Κόμμα (Conservative and Unionist Party), επίσης αποκαλούμενοι και ως Τόρηδες (Tories), είναι το δεύτερο παλαιότερο ενεργό πολιτικό κόμμα παγκοσμίως, μετά απο το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ, και ένα από τα δύο κύρια πολιτικά κόμματα του Ηνωμένου Βασιλείου, μαζί με το αντίπαλο Εργατικό Κόμμα. Στις γενικές εκλογές του 2024 πήρε 121 από τις 650 έδρες στη Βουλή των Κοινοτήτων, το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία του κόμματος, ενώ παραμένει το μεγαλύτερο στην Βουλή των Λόρδων, με 274 έδρες.
Συντηρητικό Κόμμα Conservative Party | |
|---|---|
 | |
| Ηγέτης | Κέμι Μπέιντενοχ |
| Πρόεδρος | Ρίτσαρντ Φούλερ |
| Ίδρυση | 1834 (Αρχική Μορφή) 1912 (Σύγχρονη Μορφή) |
| Έδρα | Conservative Campaign Headquarters, 30 Millbank, Λονδίνο, SW1P 4DP |
| Ιδεολογία | Συντηρητισμός Οικονομικός φιλελευθερισμός Κλασσικός φιλελευθερισμός Βρετανικός ενωτισμός[1] Ευρωσκεπτικισμός |
| Πολιτικό φάσμα | Κεντροδεξιά |
| Ευρωπαϊκή προσχώρηση | Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές |
| Διεθνής προσχώρηση | Διεθνής Δημοκρατική Ένωση |
| Χρώματα | Μπλε |
| Βουλή των Κοινοτήτων | 121 / 650 |
| Βουλή των Λόρδων | 274 / 783 |
| Σκωτικό Κοινοβούλιο | 31 / 129 |
| Ουαλική Συνέλευση | 6 / 60 |
| Συνέλευση του Λονδίνου | 8 / 25 |
| Τοπική Αυτοδιοίκηση | 5,034 / 19,191 |
| Ιστότοπος | |
| conservatives.com | |
| Πολιτικό σύστημα Ηνωμένου Βασιλείου Πολιτικά κόμματα Εκλογές | |
Το Συντηρητικό Κόμμα, είναι το κύριο κόμμα της κεντροδεξιάς στο Ηνωμένο Βασίλειο, όμως εντός του υπάρχουν ιδεολογικές πτέρυγες που εκτείνονται από το κέντρο έως και την δεξιά. Ιδεολογικά συμφωνεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο με τον οικονομικό φιλελευθερισμό, τον συντηρητισμό, τον κοινωνικό συντηρητισμό, τον φιλελεύθερο συντηρητισμό, τον κλασσικό φιλελευθερισμό, τον Βρετανικό ενωτισμό.[2][3]
Το σύγχρονο Συντηρητικό Κόμμα έχει τις ρίζες του στο κόμμα των Τόρηδων το οποιο ιδρύθηκε κατά τον 17ο αιώνα με πρώτο πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας από το κόμμα τους να είναι ο Γουΐλιαμ Πιτ ο Νεότερος (1783-1801 και 1804-1806). Την δεκαετία του 1830, ο σερ Ρόμπερτ Πίλ, μέλος του κόμματος των Τόρηδων και μετέπειτα πρωθυπουργός (10 Δεκεμβρίου 1834–8 Απριλίου 1835 και 30 Αυγούστου 1841–29 Ιουνίου 1846) έδωσε το όνομα Συντηρητικοί στο κόμμα του. Κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου εκλέγεται μια ιστορική προσωπικότητα της Μεγάλης Βρετανίας, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, υπό την ηγεσία του οποίου η Μεγάλη Βρετανία βγήκε νικήτρια από τον πόλεμο. Το 1979, πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας εκλέχθηκε η Μάργκαρετ Θάτσερ, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, που πραγματοποίησε μεγάλες τροποποιήσεις στο πολιτικό σύστημα της Μεγάλης Βρετανίας και φιλελευθεροποίησε σημαντικά τη βρετανική οικονομία[4].
Σημερινή Ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος, από τον Νοέμβριο του 2024, είναι η Κέμι Μπέιντενοχ.
| Ηγέτης | Περίοδος |
|---|---|
| Σερ Ρόμπερτ Πηλ | 1834–1846 |
| Έντουαρντ Σμιθ-Στάνλεϋ, 14ος Κόμης του Ντάρμπι | 1846–1868 |
| Μπέντζαμιν Ντισραέλι | 1868–1881 |
| Ρόμπερτ Γκάσκοϋν-Σέσιλ, 3ος Μαρκήσιος του Σόλσμπερι | 1885–1902 |
| Άρθουρ Μπάλφουρ | 1902–1911 |
| Άντριου Μπόναρ Λω | 1916–1921, 1922–1923 |
| Στάνλεϊ Μπάλντουιν | 1923–1937 |
| Νέβιλ Τσάμπερλεν | 1937–1940 |
| Σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ | 1940–1955 |
| Σερ Άντονι Ήντεν | 1955–1957 |
| Χάρολντ Μακμίλαν | 1957–1963 |
| Σερ Άλεκ Ντάγκλας Χιουμ | 1963–1965 |
| Σερ Έντουαρντ Χιθ | 1965–1975 |
| Λαίδη Μάργκαρετ Θάτσερ | 1975–1990 |
| Σερ Τζον Μέιτζορ | 1990–1997 |
| Ουίλιαμ Χέιγκ | 1997–2001 |
| Σερ Ιαν Ντάνκαν Σμιθ | 2001–2003 |
| Μάικλ Χάουαρντ | 2003–2005 |
| Ντέιβιντ Κάμερον | 2005–2016 |
| Τερέζα Μέι | 2016–2019 |
| Μπόρις Τζόνσον | 2019–2022 |
| Λιζ Τρας | 2022 |
| Ρίσι Σούνακ | 2022–2024 |
| Κέμι Μπέιντενοχ | 2024–σήμερα |
Οι Συντηρητικοί είναι ένα κόμμα με πλήθος εσωτερικών πτερύγων και ιδεολογικά στελεχώνεται από αξίες και ιδέες που συχνά είναι αντικρουόμενες. Εντός του κόμματος τα σημεία στα οποία υπάρχει μια γενική συμφωνία είναι η κοινή πίστη στην αρχή του Βρετανικού Ενωτισμού, ότι δηλαδή η Μεγάλη Βρετανία αποτελεί και πρέπει να διατηρηθεί ως ένα ενιαίο έθνος-κράτος, η κοινή αποδοχή της φιλελεύθερης οικονομίας και της ελεύθερης αγοράς καθώς και μια κοινή υποστήριξη του πολιτεύματος της Συνταγματικής Κοινοβουλευτικής Μοναρχίας, παρόλο που η ανωτέρω πολιτική δεν είναι επίσημη και δεσμευτική. Επίσης, σημαντικό στοιχείο του βρετανικού συντηρητισμού είναι η πεποίθηση πως οι αλλαγές, κοινωνικές και μη, πρέπει να γίνονται με ταργό ρυθμό ώστε να εξασφαλίζεται η πολιτική σταθερότητα και η αποτελεσματικότητα των αλλαγών αυτών. Πατέρας της θεωρίας αυτής είναι ο Ιρλανδός πολιτικός και φιλόσοφος του 18ου αιώνα Έντμουντ Μπερκ.
Ωστόσο, τα εσωκομματικά σημεία τριβής είναι σημαντικά και διαμορφώνουν την πολυπλοκότητα των κομματικών συσχετισμών. Σήμερα, τα τρία σημαντικότερα σημεία τριβής θα μπορούσαν να προσδιορισθούν ως εξής: Οικονομία και κοινωνική πολιτική, Κοινωνικά θέματα και σχέσεις με την Ευρώπη.
Οικονομία και Κοινωνική Πολιτική
Στα τέλη του 19ο αιώνα ο τότε ηγέτης των Συντηρητικών Μπέντζαμιν Ντισραέλι διαμόρφωσε τη θεωρία του "Συντηρητισμού του Ενός Έθνους" (One-nation conservatism). Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, το βρετανικό έθνος ταξικά διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τους προνομιούχους και την εργατική τάξη. Παρόλα αυτά αποτελεί έναν ενιαίο θεσμό και η βρετανική κοινωνικά λειτουργεί οργανικά, δηλαδή η ευημερία όλου του έθνους προϋποθέτει καλές συνθήκες διαβίωσης όλων των πολιτών. Εάν η εργατική τάξη ζει υπό δυσχερείς οικονομικές συνθήκες, τοτε και η προνομιούχες ομάδες θα επηρεαστούν αρνητικά λόγω των αναταραχών και του κινδύνου ξεσηκωμού και επανάστασης. Αυτό το αλληλένδετο σχήμα που διέπει την οργάνωση της κοινωνίας υποχρεώνει τις προνομιούχες ομάδες να ενδιαφέρονται και να προωθούν "πατερναλιστικές" πολιτικές που θα στοχεύουν στην εξομάλυνση των συνθηκών ζωής των μη-προνομιούχων και συνολικά στην εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας. Στα πλαίσια αυτής της θεωρίας, μεγάλη μερίδα του Συντηρητικού Κόμματος παραδοσιακά υποστηρίζει πατερναλιστικές και κεϋνσιανές πολιτικές στην Οικονομία. Αυτή η πτέρυγα των Συντηρητικών του Ενός Έθνους ήταν η επικρατούσα ομάδα εντός του κόμματος από την διαμόρφωσή της κατά τα τέλη του 19ου αιώνα έως την εκλογή της Μάργκαρετ Θάτσερ στην ηγεσία του Κόμματος το 1975. Σημαντικές προσωπικότητες που ασπάζονταν αυτές τις αντιλήψεις του Ντισραέλι ήταν για παράδειγμα οι πρώην πρωθυπουργοί Χάρολντ Μακμίλαν και Έντουαρντ Χιθ, ο πρώην υπουργός Άμυνας Μάικλ Χέσελταϊν, ενώ σήμερα σημαντικός εκπρόσωπος της πτέρυγας αυτής είναι ο πρώην υπουργός Οικονομικών Κέννεθ Κλαρκ. Κατά το παρελθόν ο Ντέιβιντ Κάμερον και ο Μπόρις Τζόνσον έχουν αυτοπροσδιοριστεί ως ασπαστές, έστω και εν μέρει, αυτών των αρχών. Το παρατσούκλι των υποστηρικτών αυτής της οικονομικής παράδοσης που προσομοιάζει στο ευρωπαϊκό μοντέλο της Οικονομίας της Κοινωνικής Αγοράς (Social Market Economy) είναι "wets" (wet = υγρός, και ως εκ τούτου "μαλακός"). Ο όρος αυτός προκύπτει από την ηπιότητα που προσδίδεται στις επιπτώσεις των πολιτικών αυτών στις δομές του Κράτους Πρόνοιας και του Κοινωνικού Κράτους. Σήμερα το εσωκομματικό αυτό ρεύμα εκπροσωπείται από το "Tory Reform Group".
Αντιθέτως, με την εκλογή της Μάργκαρετ Θάτσερ στην ηγεσία των Συντηρητικών ήρθε στο προσκήνιο η πτέρυγα των λεγόμενων "dries" (dry = ξηρός, και κατά συνέπεια "σκληρός"). Η θατσερική ιδεολογία ασπάζεται τις αρχές του κλασικού φιλελευθερισμού, όπως εκφράστηκε από τον Άνταμ Σμιθ και τον Φρίντριχ Χάγιεκ, και του μονεταρισμού στην οικονομία όπως διαμορφώθηκε από τον Μίλτον Φρίντμαν. Οι πολιτικές αυτές ταυτίστηκαν με τις αρχές της μείωσης των κρατικών δαπανών, της χαμηλής φορολόγησης, του στενού ελέγχου της ροής των χρημάτων στην αγορά ώστε να αποφεύγεται ο πληθωρισμός και της μείωσης του ρυθμιστικού ρόλου του κράτους στην αγορά. Αυτές οι πολιτικές χαρακτήρισαν τις πολιτικές των κυβερνήσεων της Θάτσερ (1979-1990) που ακολουθήθηκαν ως αποτέλεσμα της διαρκούς και μόνιμης ύφεσης που βίωνε η Βρετανία από τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Οι πολιτικές αυτές συνδέθηκαν με την πολιτική παράδοση του Ρόναλντ Ρήγκαν και του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στις Ηνωμένες Πολιτείες. Άλλοι ιστορικοί εκπρόσωποι του Νεοφιλελευθερισμού εντός της Βρετανίας ήταν ο Ένωχ Πάουελ, ο Νόρμαν Τέμπιτ, ο Τζέφρυ Χάου, ο Νάιτζελ Λώσον και ο Νόρμαν Λαμόν.
Κοινωνικά Θέματα
Το συντηρητικό κόμμα έχει πολλές φορές αντιμετωπίσει κατηγορίες από αλλα ευρωπαϊκά και όχι μόνο συντηρητικά κόμματα ότι τα τελευταία χρόνια πραγματοποιεί ορισμένες φιλελεύθερες στροφές σε κοινωνικά ζητήματα όπως π.χ στο ζήτημα των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤ. Αυτό δυσχαιραίνει τις σχέσεις του με αλλά συντηρητικά κόμματα κυρίως το Ρεπουμπλικανικό κόμμα των ΗΠΑ ενώ προκαλεί τη δυσφορία διαφόρων συντηρητικών και εντός του κόμματος οι οποίοι το κατηγορούν ότι δεν προωθεί τις παραδοσιακές-συντηρητικές αξίες όπως όφειλε να κάνει.
Ευρωπαϊκές Σχέσεις
| Εκλογή | Αριθμός ψήφων | Ποσοστό ψήφων | Έδρες | Αποτέλεσμα της εκλογής |
| 1900 | 1.767.958 | 50.3% | 335 / 670 |
Νίκη των Συντηρητικών |
| 1906 | 2.422.071 | 43.4% | 131 / 670 |
Νίκη των Φιλελευθέρων |
| 1910 (Ιανουάριος) | 3.104.407 | 46.8% | 240 / 670 |
Μετέωρο κοινοβούλιο Κυβέρνηση μειοψηφίας Φιλελευθέρων |
| 1910 (Δεκέμβριος) | 2.420.169 | 46.6% | 235 / 670 |
Μετέωρο κοινοβούλιο Κυβέρνηση μειοψηφίας Φιλελευθέρων |
| 1918† | 3.472.738 | 33.3% | 379 / 707 |
Νίκη Συνασπισμού Κυβέρνηση συνεργασίας Φιλελεύθερων/Συντηρητικών |
| 1922 | 5.294.465 | 38.5% | 344 / 615 |
Νίκη των Συντηρητικών |
| 1923 | 5.286.159 | 38.0% | 258 / 625 |
Μετέωρο κοινοβούλιο Κυβέρνηση μειοψηφίας Φιλελευθέρων |
| 1924 | 7.148.983 | 46.8% | 412 / 615 |
Νίκη των Συντηρητικών |
| 1929‡ | 8.252.527 | 38.1% | 260 / 615 |
Μετέωρο κοινοβούλιο Κυβέρνηση μειοψηφίας Εργατικών |
| 1931 | 11.377.022 | 55.0% | 470 / 615 |
Νίκη της Εθνικής Κυβέρνησης Κυβέρνηση ευρείας συνεργασίας |
| 1935 | 10.025.083 | 47.8% | 386 / 615 |
Νίκη της Εθνικής Κυβέρνησης Κυβέρνηση ευρείας συνεργασίας |
| 1945 | 8.716.211 | 36.2% | 197 / 640 |
Νίκη των Εργατικών |
| 1950 | 11.507.061 | 40.0% | 282 / 625 |
Νίκη των Εργατικών |
| 1951 | 13.724.418 | 48.0% | 302 / 625 |
Μετέωρο κοινοβούλιο Κυβέρνηση συνεργασίας Συντηρητικών/Εθνικών Φιλελεύθερων |
| 1955 | 13.310.891 | 49.7% | 324 / 630 |
Νίκη των Συντηρητικών Κυβέρνηση συνεργασίας Συντηρητικών/Εθνικών Φιλελεύθερων |
| 1959 | 13.750.875 | 49.4% | 345 / 630 |
Νίκη των Συντηρητικών Κυβέρνηση συνεργασίας Συντηρητικών/Εθνικών Φιλελεύθερων |
| 1964 | 12.002.642 | 43.4% | 298 / 630 |
Νίκη των Εργατικών |
| 1966 | 11.418.455 | 41.9% | 250 / 630 |
Νίκη των Εργατικών |
| 1970 | 13.145.123 | 46.6% | 330 / 630 |
Νίκη των Συντηρητικών |
| 1974 (Φεβρουάριος) | 11.872.180 | 37.9% | 297 / 635 |
Μετέωρο κοινοβούλιο Κυβέρνηση μειοψηφίας Εργατικών |
| 1974 (Οκτώβριος) | 10.462.565 | 35.8% | 277 / 635 |
Νίκη των Εργατικών |
| 1979 | 13.697.923 | 43.9% | 339 / 635 |
Νίκη των Συντηρητικών |
| 1983 | 13.012.316 | 42.4% | 397 / 650 |
Νίκη των Συντηρητικών |
| 1987 | 13.760.935 | 42.2% | 376 / 650 |
Νίκη των Συντηρητικών |
| 1992 | 14.093.007 | 41.9% | 336 / 651 |
Νίκη των Συντηρητικών |
| 1997 | 9.600.943 | 30.7% | 165 / 659 |
Νίκη των Εργατικών |
| 2001 | 8.357.615 | 31.7% | 166 / 659 |
Νίκη των Εργατικών |
| 2005 | 8.785.941 | 32.4% | 198 / 646 |
Νίκη των Εργατικών |
| 2010 | 10.704.647 | 36.1% | 306 / 650 |
Μετέωρο κοινοβούλιο Κυβέρνηση συνεργασίας Συντηρητικών/Φιλελεύθερων Δημοκρατών |
| 2015 | 11.334.920 | 36.9% | 330 / 650 |
Νίκη των Συντηρητικών |
| 2017 | 13.632.914 | 42.3% | 317 / 650 |
Μετέωρο κοινοβούλιο Κυβέρνηση μειοψηφίας Συντηρητικών |
| 2019 | 13.966.451 | 43.6% | 365 / 650 |
Νίκη των Συντηρητικών |
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
