Λοτζ

Το Λοτζ ή Γουτζ (πολωνικά: Łódź, προφέρεται Ουούτς [wut͡ɕ] ( ακούστε)) είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Πολωνίας. Ο πληθυσμός της ήταν 698.688 το 2016.^[4] Είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου βοεβοδάτου και βρίσκεται περίπου 135 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Βαρσοβίας. Το όνομα της στα πολωνικά σημαίνει βάρκα, πράγμα που απεικονίζεται στο θυρεό και τη σημαία της πόλης. Βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα της χώρας σε επίπεδο έδαφος και σε υψόμετρο περίπου 161 μέτρων.

Λοτζ
Σημαία Έμβλημα
Ρητό: Ex navicula navis και Z łódeczki łódź
Λοτζ
Χώρα	Πολωνία[1]
Διοικητική υπαγωγή	Βοεβοδάτο Λοτζ
Ίδρυση	29  Ιουλίου 1423
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Χάνα Ζντανόφσκα (από 2010)
• Μέλος του/της	Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων
Έκταση	293 km²
Υψόμετρο	219 μέτρα[2]
Πληθυσμός	670.642 (31  Μαρτίου 2021)[3]
Ταχ. κωδ.	90-001–94-413
Τηλ. κωδ.	42
Ζώνη ώρας	θερινή ώρα Κεντρικής Ευρώπης UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ιστορία

Αγροτικό Λοτζ

Το Λοτζ πρωτοεμφανίζεται σε ένα έγγραφο προς τους Επισκόπους του Ελάσσονος Βρότσουαφ ως χωριό Λότζια το 1332. Το 1423 ο Βασιλιάς Λαδίσλαος Β΄ Γιαγκελόν του έδωσε δικαιώματα πόλης ως Λοτζ. Μέχρι τον 18ο αιώνα παρέμενε ένας μικρός οικισμός στο μέσο εμπορικού δρόμου μεταξύ Σιλεσίας και Μασοβίας.

Με τον δεύτερο διαμελισμό της Πολωνίας η πόλη εντάχθηκε στο Βασίλειο της Πρωσίας και ήταν γνωστή στα γερμανικά ως Lodsch. Το 1806, η πόλη εντάχθηκε στο Δουκάτο της Βαρσοβίας και το 1810 είχε πληθυσμό 190 κατοίκων. Το 1815, ύστερα από απόφαση του Συνεδρίου της Βιέννης η πόλη εντάχθηκε στο Βασίλειο της Πολωνίας, κράτος-μαριονέτα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Βιομηχανικό Λοτζ

Το 1816, άρχισαν να μοιράζονται από τον Τσάρο τεμάχια γης σε Γερμανούς μετανάστες για τη δημιουργία βιομηχανίας. Οι μετανάστες άρχισαν να έρχονται στη Γη της Επαγγελίας (στα πολωνικά Ziemia obiecana, που είναι και το παρωνύμιο της πόλης). Κυρίως προερχόντουσαν από τη Σιλεσία και τη Βοημία αλλά και από άλλες χώρες όπως οι Πορτογαλία, Αγγλία, Γαλλία και Ιρλανδία.

Το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής βαμβακιού άνοιξε το 1825 και, δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, το πρώτο ατμοκίνητο εργοστάσιο σε ολόκληρη την Πολωνία-Ρωσία. Το 1865 άνοιξε η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή και η πόλη άρχισε να αναπτύσσεται.

Το Δεκέμβριο του 1914, μετά από μια μεγάλη μάχη η πόλη καταλαμβάνεται από τους Γερμανούς. Η πολωνική αντίσταση την απελευθέρωσε τον Νοέμβριο του 1918. Η πόλη χάνει σχεδόν το 40% των κατοίκων της κυρίως από στρατιωτικές απώλειες, λιμούς, αλλά και επειδή αρκετοί Γερμανοί εκδιώχθηκαν στη Γερμανία.

Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος

«Με διαταγή του Φύρερ η πόλη αυτή ονομάζεται Λίτσμανστατ». Πινακίδα αναρτημένη το 1940 στην πλατεία Ελευθερίας.

Στις 8 Σεπτεμβρίου 1939, οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την πόλη. Οι Γερμανοί δεν την ενέταξαν στο Γενικό Κυβερνείο λόγω της ύπαρξης αρκετών εθνικοσοσιαλιστών Γερμανών, αλλά την ενσωμάτωσαν στο Ράιχ τον Νοέμβριο του 1939. Την μετονόμασαν σε Λίτσμανστατ (γερμανικά: Litzmannstadt) στη μνήμη του στρατηγού που κατέλαβε την πόλη στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρόλα αυτά, πολλοί Γερμανοί αρνήθηκαν να υπογράψουν την Volksliste και να γίνουν Volksdeutsche.

Σύντομα δημιούργησαν στη πόλη το Γκέτο του Λοτζ, όπου συγκεντρώθηκαν πάνω από 200.000 Εβραίοι κάτοικοι. Επειδή είχε μεγάλη αξία για το γερμανικό στρατό (λόγω παραγωγής στρατιωτικού υλικού) ήταν το τελευταίο γκέτο που διαλύθηκε.

Τον Ιανουάριο του 1945, πολλοί Γερμανοί κάτοικοι έφυγαν από τον φόβο του Κόκκινου Στρατού. Επίσης πολλά μηχανήματα μεταφέρθηκαν στη Γερμανία. Έτσι, παρά τις ελάχιστες καταστροφές λόγω βομβαρδισμών, η πόλη ουσιαστικά καταστράφηκε οικονομικά.

Διοίκηση

Το παλάτι του Βαρώνου Ιούλιου Χάινζελ στην οδό Πιοτρκόφσκα 104, όπου στεγάζεται σήμερα το Δημαρχείο του Λοτζ.

Για διοικητικούς λόγους έχει διαιρεθεί σε 5 διοικητικές περιοχές.

Ονομασία	Επιφάνεια		Πυκνότητα πληθυσμού[5]
	χλμ²	%	ατ./χλμ²
Μπαουούτι	78,9	26,8	2744
Γκούρνα	71,9	24,4	2462
Πολέσιε	46,0	15,6	11307
Σρουντμιέστσε	6,8	2,3	2744
Βίντζεφ	90,8	30,9	1526
Σύνολο	294,4	100,0

Εκπαίδευση

Υπάρχουν 6 κρατικά Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα:

• Ακαδημία Καλών Τεχνών
• Ιατρικό Πανεπιστήμιο
• Κρατική Ανώτατη Σχολή Κινηματογραφίας, Τηλεόρασης και Θεάτρου
• Μουσική Ακαδημία
• Πολυτεχνείο
• Πανεπιστήμιο

και 22 μη κρατικά.

Θρησκεία

Το βασικό θρήσκευμα στο Λοτζ είναι ο Καθολικισμός. Είναι μία από τις 14 Καθολικές Μητροπόλεις της Πολωνίας. Η πόλη αποτελεί, επίσης, την έδρα της Αρχιεπισκοπής Λοτζ και Πόζναν της Αυτοκέφαλης Πολωνικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Εκτός αυτών στην πόλη βρίσκονται αρκετές άλλες Εκκλησίες άλλων Χριστιανικών Δογμάτων αλλά και Εβραϊκή Συναγωγή. Υπάρχουν αρκετά νεκροταφεία διαφόρων θρησκειών.

Κρατική Ανωτέρα Σχολή Κινηματογραφίας, Τηλεόρασης και Θεάτρου

Η σχολή ξεκίνησε ως Κρατική Ανωτέρα Σχολή Θεάτρου παράρτημα Λοτζ το 1946 με Πρύτανη τον Λεονίδα Σίλλερ.

Το 1948 δημιουργείται η Κρατική Ανωτέρα Σχολή Κινηματογράφου (σκηνοθεσίας και οπερατέρ)

Το 1949 δημιουργήθηκε στη θέση της Κρατικής Ανωτέρας Σχολής Θεάτρου παράρτημα Λοτζ η Κρατική Ανωτέρα Σχολή Ηθοποιίας και η σχολή μεταφέρθηκε στη Βαρσοβία.

Στα χρόνια αυτά δημιουργείται η περίφημη Πολωνική Σχολή στην κινηματογραφία.

Το 1958 ενοποιούνται οι δύο σχολές σε Κρατική Ανωτέρα Σχολή Κινηματογραφίας και Θεάτρου και της αποδίδεται το όνομα του πρώτου Πρύτανη Λεωνίδα Σίλλερ.

Στη σχολή φοίτησαν και αργότερα δίδαξαν παγκοσμίως γνωστοί σκηνοθέτες όπως οι Άντζεϊ Βάιντα, Ρόμαν Πολάνσκι, Κσίστοφ Κιεσλόφσκι, κ.ά.

Είναι η βασική σχολή για ηθοποιούς, σκηνοθέτες, φωτογράφους, κινηματογραφιστές και προσωπικό τηλεόρασης σε όλη την Πολωνία.

Σχολή Πολωνικής γλώσσας

Από το 1952 λειτουργεί στο Λοτζ σχολή της Πολωνικής για ξένους (Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców), τμήμα του Πανεπιστημίου του Λοτζ. Η σχολή δίδασκε στην αρχή τη γλώσσα σε ξένους, υποψήφιους φοιτητές των πολωνικών πανεπιστημίων. Από τη δεκαετία του 90, του 20ου αιώνα, μετατράπηκε σε, επιστημονικού-διδακτικού χαρακτήρα ίδρυμα.^[6]

Οδός Πιοτρκόφσκα

Η οδός Πιοτρκόφσκα είναι μία από τις μεγαλύτερες εμπορικές οδούς της Ευρώπης. Βρίσκεται ανάμεσα στην πλατεία Ελευθερίας (plac Wolności) και την πλατεία Ανεξαρτησίας (plac Niepodległości). Από την αρχή υπήρξε η κεντρική αρτηρία που γύρω της χτίζονταν η πόλη και που με την ανάπτυξη της έδωσε και το σημερινό σχήμα στο Λοτζ.

Πανοραμική άποψη της οδού Πιοτρκόφσκα (Piotrkowska)

Στην οδό αυτή βρίσκεται, ίσως η μοναδική στην Ευρώπη «Έκθεση Μεγάλων Λοτζιανών», με μπρούτζινα αγάλματα τοποθετημένα σε επίκαιρα σημεία του δρόμου.

• 
  Το πιάνο του Ρουμπινστάιν
• 
• 
• 
• 
• 

Τραμ

Τραμ στην οδό Πιοτρκόφσκα το 1900

Το τραμ εμφανίστηκε στο Λοτζ στις 23 Δεκεμβρίου 1898. Λόγω του επίπεδου εδάφους, άρχισε να χρησιμοποιείται και ως προαστιακό μέσο μεταφοράς. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 80 του 20ου αιώνα είχε το μεγαλύτερο δίκτυο σε όλη την Πολωνία. Αυτή τη στιγμή λειτουργούν 16 αστικές και 4 προαστιακές. Η μεγαλύτερη διαδρομή στην Πολωνία βρίσκεται στο Λοτζ. Είναι η γραμμή 46 και είναι περίπου 37 χλμ.

Ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης για παιδιά

Ραγισμένη Καρδιά

Στο Λοτζ υπήρχε Ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης (Kinder-KZ Litzmannstadt) για παιδιά (κυρίως πολωνικής καταγωγής). Κατά την εικοστή έκτη επέτειο της νίκης κατά των Γερμανών στήθηκε στην πλατεία, δίπλα στο κρεματόριο, το Μνημείο Μαρτύρων για Παιδιά (ονομαζόμενο και Ραγισμένη Καρδιά).

Αδελφικές πόλεις

Πόλη	Χώρα	Ημερομηνία αδελφοπ.
Κέμνιτς	Γερμανία	1972
Στουτγκάρδη	Γερμανία	26/9/1988
Λυών	Γαλλία	1991
Βίλνιους	Λιθουανία	22/1/1991
Ιβάνοβο	Ρωσία	21/1/1992
Καλίνινγκραντ	Ρωσία	1992
Μινσκ	Λευκορωσία	25/2/1993
Οδησσός	Ουκρανία	07/05/1993
Τελ Αβίβ	Ισραήλ	1994
Τιεντσίν	Κίνα	11/10/1994
Ρουστάβι	Γεωργία	27/6/1995
Μπαρέιρου	Πορτογαλία	3/9/1996
Τάμπερε	Φινλανδία	1996
Πουέμπλα ντε Σαραγόσα	Μεξικό	1997
Μουρθία	Ισπανία	14/10/1999
Έρεμπρο	Σουηδία	25/8/2001
Λβιβ	Ουκρανία	28/11/2003
Σέγκεντ	Ουγγαρία	19/5/2008

Παραπομπές

1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 1403. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
2. it-ch.topographic-map.com/map-p63lgt/%C5%81%C3%B3d%C5%BA/?zoom=19&center=51.76521%2C19.46888&popup=51.76528%2C19.46906.
3. bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/051011661011-0957650?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 4  Οκτωβρίου 2022.
4. I. STAN I STRUKTURA LUDNOŚCI, Ludność, 2016, Ludność stan w dniu 30 VI, 09 - Ludność według płci i miast, Łódzkie Αρχειοθετήθηκε 2018-12-26 στο Wayback Machine. (Πολωνικά)
5. Στοιχεία Δήμου 29 Απριλίου 2009(σελ. 10) Αρχειοθετήθηκε 2012-03-02 στο Wayback Machine. (Πολωνικά)
6. Επίσημη Ιστοσελίδα της Σχολής(Πολωνικά)(Αγγλικά)(Ρωσικά)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Λοτζ

• Επίσημος ιστότοπος
• Επίσημος ιστότοπος MPK
• Χάρτης της πόλη του Λοτζ
• Ιστορικές εικόνες του Λοτζ
• Ειδική Οικονομική Ζώνη του Λοτζ
• Αεροδρόμιο του Λοτζ Αρχειοθετήθηκε 2012-04-14 στο Wayback Machine.
• The Łódź Post Αρχειοθετήθηκε 2019-10-25 στο Wayback Machine.—Αγγλόφωνη εφημερίδα
• The Łódź Ghetto Αρχειοθετήθηκε 2018-10-20 στο Wayback Machine.