Καλλιθέα Πιερίας

Η Καλλιθέα είναι κωμόπολη της Πιερίας και υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Κατερίνης. Έχει 3.134 κατοίκους (με βάση την απογραφή πληθυσμού του 2011). Βρίσκεται σε εύφορη περιοχή, ανατολικά της Κατερίνης, κοντά στις ακτές του Θερμαϊκού Κόλπου. Η απόστασή της από την Κατερίνη είναι 8 χιλιόμετρα. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία και ειδικότερα η παραγωγή ροδακίνων, μήλων, δημητριακών και ακτινιδίων.

Καλλιθέα
Καλλιθέα Καλλιθέα
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Αποκεντρωμένη Διοίκηση	Μακεδονίας-Θράκης
Περιφέρεια	Κεντρικής Μακεδονίας
Περιφερειακή Ενότητα	Πιερίας
Δήμος	Κατερίνης
Δημοτική Ενότητα	Παραλίας
Δημοτική Κοινότητα	Καλλιθέας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Μακεδονία
Νομός	Πιερίας
Υψόμετρο	10
Πληθυσμός
Μόνιμος	2.933
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Γεωγραφικός κωδικός	12
Ταχ. κώδικας	60150
Τηλ. κωδικός	23510
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Οι πρώτοι κάτοικοι είναι ντόπιοι προερχόμενοι από χωριά του νομού. Πολύ αργότερα έφτασαν στην περιοχή πρόσφυγες από τον Πόντο και από την Ανατολική Θράκη.

Ο κεντρικός ναός του χωριού είναι ο Άγιος Στυλιανός, με το παρεκκλήσι της Αγίας- Μαρίνας. Υπάρχει επίσης και ο ναός του Αγίου Νικολάου με το παρεκκλήσι των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης

Στην Καλλιθέα, υπάρχει το Δημαρχείο και ΚΕΠ, πολιτιστικός σύλλογος (από το 1985), αγροτικός συνεταιρισμός, αγροτικό ιατρείο, δύο νηπιαγωγεία και ένα δωδεκαθέσιο Δημοτικό Σχολείο, καθώς επίσης και Δημοτικό Στάδιο. Τελευταία είναι σε εξέλιξη έργα αποχέτευσης.

Η τοπική ποδοσφαιρική ομάδα, ο Μ.Α.Σ.Κ. Καλλιθεακός, αγωνίζεται στη Β΄ ερασιτεχνική της Ε.Π.Σ. Πιερίας και ιδρύθηκε το 1971.

Ιστορικά

Η ονομασία Βρωμερή

Η παλαιότερη ονομασία του χωριού είναι Βρωμερή ή Βρομερή. Σε οθωμανικά έγγραφα αναφέρεται ως Ivroumeri^[1]. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την ονομασία της. Ο Μητροπολίτης Κίτρους και Κατερίνης Παρθένιος, αναφέρει ότι κάποτε το κύριο είδος καλλιέργειας των κατοίκων της ήταν η βρώμη εξ ου και Βρωμερή η ονομασία. Οι άλλες, ατεκμηρίωτες, εκδοχές κάνουν λόγο για το γεγονός ότι παλαιότερα το χωριό ήταν σε βαλτώδη περιοχή, ότι από εκεί διερχόταν ο οδικός άξονας Πύδνας- Ηρακλείου (Πλαταμώνας) και έτσι ονομάστηκε το χωριό Δρομερή. Το Δ έγινε Β κατά τη γραφή των συμφώνων στη Μακεδονία. Μια ακόμα εκδοχή λέει ότι η Βρομερή πήρε την ονομασία της από τον Βρομερό (βρομερός= τρομερός), βασιλιά των Λυγκιστών Μακεδόνων^[2]. Αργότερα το βασίλειο των Λυγκιστών συνενώθηκε με την υπόλοιπη Μακεδονία επί Φιλίππου Β΄ πατέρα του Μ. Αλεξάνδρου. Πολεμιστές από την χώρα των Λυγκιστών συμμετείχαν στην εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου και διακρίθηκαν σε μάχες για την ανδρεία και μαχητικότητα τους. Ο Αρριανός στο βιβλίο του Αλεξάνδρου Ανάβαση περιγράφει αναφορά του Μ. Αλεξάνδρου σε ομιλία του προς τους πολεμιστές Λυγκιστές, πως χάριν του Φιλίππου που τους μετέφερε από τα δύσβατα βουνά της Λυγκιστίδας (ορεινή Φλώρινα) όπου έβοσκαν τα λίγα πρόβατα τους και πολεμούσαν με τους Ιλλυριούς και Θράκες, φορώντας προβιές και ζούσαν φτωχή νομαδική ζωή και τους εγκατέστησε σε εύφορες πεδινές εκτάσεις, τους έδωσε ρούχα και εκπαίδευση σωστή για να γίνουν μαχητές που τους τρέμουν οι βάρβαροι. Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στην υπόθεση προέλευσης του ονόματος του οικισμού στον ιδρυτή της Δυναστείας των Λυγκιστών Μακεδόνα τον βασιλέα Βρομερό και τον γιό του βασιλέα Αρραβαίο Α.

Στα αρχαία ελληνικά λεξικά η λέξη βρομερός σημαίνει κρατερός^[3] και η λέξη βρόμεος αποτελεί επίθετο του θεού Διόνυσου.^[4].

Τον Ιούλιο του 1780 έφτασε εκεί ο Γάλλος περιηγητής Σοννίνι απεσταλμένος του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου XVI. Μάλιστα, στο ημερολόγιό του, ο περιηγητής αναφέρει ότι για να εξασφαλίσουν οδηγούς (αυτός και η ακολουθία του) είπαν ψέματα ότι ήταν γιατροί και μάζευαν θεραπευτικά βότανα, αντιμετωπίζοντας έτσι την καχυποψία των χωρικών.^[5] Επίσης αναφέρει το χωριό ως Βρουμερή. Η ντοπιολαλιά του χωριού συχνά μετατρέπει το ο ή ω σε ου και πιθανόν ο Σοννίνι άκουσε από τον πρώτο κάτοικο το όνομα του χωριού σαν Βρουμερή. Ο Σοννίνι περιγράφει ένα χωριό με ωραία κτιστά πέτρινα σπίτια με μεγάλες αυλές και κήπους, με οπωροφόρα δέντρα και κηπευτικά που ζήλεψε και θα ήθελε να περάσουν στην γαλλική κουζίνα. Η απόσταση μεταξύ των κατοικιών του έδωσε αμέσως την αίσθηση του καλού αερισμού και δροσιάς λόγω των δέντρων που κυριαρχούσαν στο τοπίο. Ακόμη περιγράφει τα σκυλιά-φύλακες των αυλών των κατοικιών, όμορφων, μεγαλόσωμων, άγριων και πολύ υπάκουων στον κύριο τους. Ο υψηλός επισκέπτης διανυκτέρευσε στην Βρωμερή, συναντήθηκε με τον παπά και τους κατοίκους. Φίλος του από την Θεσσαλονίκη τον συμβούλευσε να παραστήσει τον γιατρό, ώστε να κερδίσει την εύνοια των χωρικών. Αργότερα μέσω του βιβλίου ζητά συγγνώμη για την εξαπάτησή τους. Η συνάντηση με τον παπά ήταν η αφορμή του φόβου και πανικού που τον οδήγησαν να αποφασίσει για το ψέμα και την απάτη. Ο παπάς δεν είχε καμιά σχέση με τους ιερείς του Παρισιού που συνάντησε στο παλάτι, ήταν ένας αγρότης, κτηνοτρόφος και πνευματικός ηγέτης, ηλιοκαμένος και τραχύς, ώστε έδωσε την εντύπωση στον ξένο πως δεν θα γλίτωναν από τα στιβαρά του χέρια. Ο ξένος ζητούσε βοήθεια για να φτάσει στον Όλυμπο με σκοπό την συλλογή βοτάνων και ο άλλος ζητούσε ιατρική βοήθεια για του πιστούς του (πρώτο περιστατικό του ψευτογιατρού ήταν μια ογδοντάχρονη γυναίκα που έπασχε για δέκα χρόνια από τρεμούλιασμα των χεριών, ίσως πάρκινσον). Με την βοήθεια του παπά φτάνουν στην αυλή του αλβανού πρίγκηπα στην Κατερίνη και εξασφαλίζουν δύο ένοπλους συνοδούς για το ταξίδι στον Όλυμπο. Επισκέπτονται και φιλοξενούνται στο Μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου και πραγματοποιούν μια ανάβαση σε κάποιο υψόμετρο μέχρι που συναντούν σημεία χιονισμένα και θάμνους ακόμη παγωμένους παρά το καλοκαίρι. Επιστρέφουν περνώντας από την Κατερίνη για να ευχαριστήσουν τον Αλβανό πρίγκηπα και μέσω της Βρομερής επιβιβάζονται σε φορτηγό πλοιάριο γεμάτο με καλαμπόκι και μαζί με μια ομάδα Οθωμανών στρατιωτών επιστρέφουν στην Θεσσαλονίκη, 20 Ιουλίου 1870.

Ο οικισμός μετονομάστηκε σε Καλλιθέα το 1950.

Κατοχή, εκπαίδευση και πληθυσμός

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία των τελών του 19ου αιώνα, στη Βρωμερή υπήρχε το 1894 ένα Δημοτικό Σχολείο με 2 δασκάλους και 145 παιδιά, καθώς επίσης και 1 Παρθεναγωγείο με 1 διδάσκουσα και 158 μαθήτριες. Ο περιηγητής Τρύφων Ευαγγελίδης πέρασε από το χωριό και ο ίδιος αναφέρει ότι είχε 300 κατοίκους στις αρχές του 20ού αιώνα. Την περίοδο της Κατοχής από τους Ναζί, οι κάτοικοι φιλοξένησαν Νεοζηλανδούς στρατιώτες, οι οποίοι στρατοπέδευαν στην Παναγία της Περίστασης.

Παραπομπές

1. Καζταρίδης Ι.Φ. Η Μακεδονία κατά την Τουρκοκρατία: Η Πιερία των περιηγητών και των γεωγράφων.
2. Θουκυδίδης. «βιβλίο Δ 83». Πελοποννησιακός Πόλεμος.
3. Liddell & Scott (1843). Μέγα Λεξικό Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας.
4. Henri Estienne, Charles Benoit Hase (1828). Thesauros tes hellenikes glosses.
5. C.S.Sonnini (1801). travels in Greece and Turkey. London.