Λυγκηστίδα

Η Λυγκηστίδα (Λυγκηστίς ή Λύγκος) ήταν αρχαία «χώρα» της Μακεδονίας, στην οποία κατοικούσαν οι Λυγκηστές, που σύμφωνα με τον Εκαταίο ήταν Μολοσσοί.^[1] Βρισκόταν βόρεια της Εορδαίας και της Ορεστίδας στο νοτιοδυτικό τμήμα του λεκανοπεδίου του Εριγώνα (σημ. πεδιάδα του Μοναστηρίου παρά τη λίμνη Πρέσπα μέχρι του επί της ανατολικής όχθης της Λιχνίτιδας λίμνης (Αχρίδας) όρους Πετρίνο. Εδώ ήταν η αρχαία πόλη Πυλών ως όριο της Μακεδονίας με την Ιλλυρία.

Λυγκηστίς ή Λύγκος

Κατά τον Στράβωνα σπουδαιότερη πόλη ήταν η Ηράκλεια

Η νότια Λυγκηστίδα εκτεινόταν στο νοτιότερο τμήμα του λεκανοπεδίου του Εριγώνα και περιλάμβανε μέσα στα όριά της το μεγαλύτερο μέρος του σημερινού νομού Φλώρινας. Δυτικά συνόρευε με την Ορεστίδα, όπου οι οροσειρές του Βαρνούντα (Περιστέρι) και του Βέρνου (Βίτσι) αποτελούσαν το φυσικό τους σύνορο. Ανατολικά συνόρευε με την Εορδαία και την Αλμωπία, όπου το φυσικό σύνορο οριζόταν από τον ορεινό όγκο του Βόρα (Καϊμακτσαλάν)^[2].

Ιστορικές αναφορές

Οι Λυγκηστές πριν την υποταγή τους στο Μακεδονικό Βασίλειο είχαν ένδοξη ιστορία με δική τους Βασιλική Δυναστεία και αναφέρονται για την καλλιέργεια της αμπέλου.^[3]

Το (410/409 π.Χ.) ο Αρχέλαος Α' της Μακεδονίας πέτυχε την άλωση της Πύδνας και κινδύνεψε να εμπλακεί σε πόλεμο με τους ηγεμόνες της Λυγκηστίδας Αρραβαίο^[4] και της Ελιμίας Δρέσδα Β΄.

Σπουδαιότερη πόλη της Λυγκηστίδας ήταν η Ηράκλεια^[5] που κτίσθηκε από τον Φίλιππο, νοτιότερα του σημερινού Μπίτολα (Μοναστηρίου) το 358 π.Χ. Η πόλη αυτή ανήκε κατ΄ άλλους στη Πελαγονία, που κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους ονομάστηκε Πελαγονία, ενώ κατά τους μεσαιωνικούς απετέλεσε έδρα (ως Μοναστήριο πλέον) του επισκόπου Πελαγονίας.

Από επιγραφές και αρχαιολογικά ευρήματα (ανάγλυφα κ.ά.) ρωμαϊκών χρόνων, που βρέθηκαν στην αρχαία Λυγκηστίδα, αντλούμε πληροφορίες για αρκετές λατρευόμενες θεότητες και τόπους λατρείας. Πρόκειται για τις λατρείες του Δία, του Ερμή, του «Θράκα ιππέα», της Αθηνάς, της Άρτεμης, της Ρώμης, καθώς και για την αλεξανδρολατρεία και αυτοκρατορολατρεία. ^[6] Σχετικά πάλι με την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της περιοχής, με βάση τα καμινεύματα σιδήρου και τα όστρακα αγγείων, συμπεραίνεται ότι σπουδαίο μεταλλευτικό κέντρο υπήρχε στους ανατολικούς πρόποδες του Βέρνου, κοντά στα σημ. χωριά Άνω Κλεινές, Πρώτη, Τροπαιούχος, καθώς και ένα άλλο στη λεκάνη του Γεροπόταμου (Στάρα ρέκα), κοντά στα σημ. χωριά Σκοπός, Αχλάδα, Μελίτη και Νεοχωράκι. ^[7]

Παραπομπές

1. Malkin, Irad (2001). Ancient Perceptions of Greek Ethnicity (στα Αγγλικά). Center for Hellenic Studies, Trustees for Harvard University. σελ. 163. ISBN 978-0-674-00662-1. Hecataeus calls the Eliminiotae, Orestae, Lyncastae, and Pelagones of Uppers Macedonia 'Molossian' and since Molossian inscriptions found at the sanctuary of Dodona are inscribed in a West Greek dialect, one would expect the Macedonians to have belonged to a West Greek linguistic Koinē that extended across much of northern and northwestern Greece
2. Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), Θεσσαλονίκη 1989 (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών), σ. 56-57. ISBN 960-7265-01-7.
3. Rufus (Ρούφος ο Εφέσιος-ιατρός)..Quastiones Medicinale (ιατρικά ερωτήματα) εδ.64. το δέ εν Λυγκηστίδι εις μέθην εμβάλλει...
4. Εκδοτική Αθηνών, τόμ Β΄
5. Στράβων, Γεωγραφικά 3.12.30 <Λυγκηστίδος> Ηράκλεια
6. Δ. Κ. Σαμσάρης, «Οι λατρείες στη Δυτική Μακεδονία κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Συμβολή στη μελέτη των λατρειών της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας», στο βιβλίο του : Έρευνες στην ιστορία, την τοπογραφία και τις λατρείες των ρωμαϊκών επαρχιών Μακεδονίας και Θράκης, Θεσσαλονίκη 1984, σ. 59-130
7. D. C. Samsaris, Les mines et la metallurgie de fer et de cuivre dans la province romaine de Macédoine, Klio 69(1987), 1, σ. 159.

Πρωτογενείς πηγές

• Θουκυδίδης, Ιστοριιαι

• Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη
• Πολύβιος, Ιστορία 34.12.7
• Πλουτ. Φλαμιν.,4
• Πτολεμ. ΙΙΙ,13

Άλλες πηγές

• Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, μτφ. Ελευθέριος Βενιζέλος, Βιβλίο Δ΄

Εξωτερικοί σύνδεσμοι