Ιερά Μητρόπολις Κορίνθου

Η Ιερά Μητρόπολις Κορίνθου, Σικυώνος, Ζεμενού, Ταρσού και Πολυφέγγους είναι μια Μητρόπολη της Εκκλησίας της Ελλάδος με έδρα την Κόρινθο. Από τον Μεσαίωνα υπήρχε επίσης και ως τίτλος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Σημερινός μητροπολίτης (από το 2006) είναι ο Διονύσιος Μάνταλος.

Ιερά Μητρόπολις Κορίνθου, Σικυώνος, Ζεμενού, Ταρσού και Πολυφέγγους
Γενικές πληροφορίες
Ίδρυση	50
Ιδρυτής	Απόστολος Παύλος
Xώρα	Ελλάδα
Έδρα	Κόρινθος
Υπαγωγή	Εκκλησία της Ελλάδος
Αρχιερατικές Περιφέρειες	13
Ενορίες	162
Μονές	18 (7 ανδρικές και 11 γυναικείες)
Μητροπολιτικός Ναός	Ιερός Καθεδρικός Ναός Αποστόλου Παύλου
Ιεραρχία
Μητροπολίτης	Διονύσιος
Πρωτοσύγκελλος	Επίσκοπος Κεγχρεών Αγάπιος
Ιστοσελίδα
imkorinthou.org

Ιστορία

Η ίδρυση της επισκοπής της Κορίνθου αποδίδεται στον Απόστολο Παύλο, ο οποίος κήρυξε στην πόλη και απηύθυνε δύο επιστολές στην Κορινθιακή Εκκλησία. Διάδοχός του και πρώτος επίσκοπος ήταν ο Άγιος Απόλλων της Εφέσου. Ο Πάπας Κλήμης Α΄ έγραψε επίσης μια επιστολή στην τοπική εκκλησία, τον πρώτο αιώνα μ.Χ.^[1] Κατά την ρωμαϊκή και πρώιμη βυζαντινή περίοδο, η Κόρινθος ήταν η πρωτεύουσα και μητροπολιτική έδρα της επαρχίας Αχαΐας (νότια Ελλάδα)^[2].

Η πόλη καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό από τους σεισμούς του 365 και 375, και κατόπιν από την εισβολή του Αλάριχου το 396. Ανακατασκευάστηκε σε μικρότερη κλίμακα στη συνέχεια, αλλά με μεγαλοπρεπή κτήρια^[2]. Η Κόρινθος παρήκμασε μετά τον 6ο αιώνα και ο κύριος οικισμός μετακινήθηκε από την κάτω πόλη στην Ακροκόρινθο. Παρότι έγινε πρωτεύουσα των θεμάτων της Ελλάδας και της Πελοποννήσου, μόλις τον 9ο αιώνα άρχισε να ανακάμπτει, φτάνοντας στο απόγειό της τον 11ο και 12ο αιώνα, όταν έγινε κέντρο ακμάζουσας βιομηχανίας μεταξιού. Η περίοδος αυτή της ευημερίας τελείωσε με την νορμανδική λεηλασία του 1147.

Εκτός από τον Άγιο Απόλλωνα, ο Le Quien (II, 155) αναφέρει σαράντα τρεις επισκόπους κατά την Ρωμαϊκή / Βυζαντινή εποχή: ανάμεσά τους ο Άγιος Σωσθένης, μαθητής του Αποστόλου Παύλου, ο Άγιος Διονύσιος, ο Παύλος, αδελφός του Αγίου Πέτρου, επισκόπου Άργους τον δέκατο αιώνα, ο Άγιος Αθανάσιος τον ίδιο αιώνα, ο Γεώργιος ή Γρηγόριος, σχολιαστής λειτουργικών ύμνων. Μέχρι τον 9ο αιώνα, η Κόρινθος παρέμεινε η μητρόπολη της νότιας Ελλάδας, και ιδιαίτερα της Πελοποννήσου. Πράγματι, ο επίσκοπος Κορίνθου ήταν ο μόνος επίσκοπος από την Πελοπόννησο που συμμετείχε στην Σύνοδο της Εφέσου το 431, και ο μόνος επίσκοπος από την Ελλάδα που παρευρέθηκε στην Τρίτη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 680^[2]. Από τις αρχές του 9ου αιώνα, ωστόσο, το πρωτείο της Κορίνθου στην Πελοπόννησο αμφισβητήθηκε από την Επισκοπή Πατρών και από τον 10ο αιώνα η Κόρινθος περιορίστηκε στην ανατολική Πελοπόννησο και σε ορισμένα από τα Ιόνια νησιά. Σύμφωνα με διάφορα εκκλησιαστικά τακτικά του 10ου-12ου αιώνα, η Κόρινθος αριθμούσε επτά επισκοπές: Κεφαλληνίας, Ζακύνθου, Δαμαλών, Λακεδαίμονος/Μονεμβασίας, Άργους, Έλους και Ζεμενού^[3].

Το 1203/4, η πόλη περιέπεσε στον φιλόδοξο άρχοντα της Αργολίδας, Λέοντα Σγουρό, ο οποίος εξασφάλισε την κατοχή της Κορίνθου προσκαλώντας τον Μητροπολίτη της, Νικόλαο, στην Ακροναυπλία για δείπνο, και ρίχνοντάς τον στη συνέχεια από τα ύψη^[4]. Οι φιλοδοξίες του Σγουρού να δημιουργήσει δικό του κράτος στη νότια Ελλάδα περιορίστηκαν από νικηφόρα επίθεση Σταυροφόρων, οι οποίοι κατέλαβαν την Κόρινθο το 1210^[5][6]. Μετά την κατάληψη της πόλης, οι Σταυροφόροι δημιούργησαν Λατινική Αρχιεπισκοπή σε αντικατάσταση της ελληνορθόδοξης^[3][7]. Ο Le Quien (III, 883) αναφέρει είκοσι λατίνους επισκόπους από το 1210 έως το 1700, αλλά ο Eubel (I, 218, II, 152) αναφέρει είκοσι δύο αρχιεπισκόπους την περίοδο από το 1212 έως το 1476. Αν και η Κόρινθος ήταν η παλαιότερη και πιο σπουδαία επισκοπή στη νότια Ελλάδα, κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας επισκιάστηκε από τη Λατινική Αρχιεπισκοπή Πατρών^[8].

Η πόλη ανακτήθηκε από το Βυζαντινό Δεσποτάτο του Μυστρά το 1395 και, μετά από μια σύντομη περίοδο (1397-1404) κυριαρχίας από Ιππότες, επέστρεψε σε βυζαντινά χέρια, όπου παρέμεινε έως ότου έπεσε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία στις 8 Αυγούστου 1458^[2]. Μετά τη βυζαντινή ανάκτηση της πόλης, ο καθολικός επίσκοπος διατηρήθηκε ως τιτουλάριος. Σήμερα, η Μητρόπολη Κορίνθου ανήκει στην Εκκλησία της Ελλάδος.

Επισκοπικός κατάλογος

Όνομα	Έτη	Σημειώσεις
Απόλλων	μέσα 1ου αιώνα	Άγιος
Σίλας		Άγιος
Ονησιφόρος
Σωσθένης
Απολλώνιος	αρχές 2ου αιώνα
Διονύσιος Α΄	~ 170
Βακχύλος	~ 196
Ησίοδος	3ος αιώνας
Διονύσιος Β΄	~ 350
Δωρόθεος	τέλη 4ου αιώνα
Ευστάθιος	~ 381
Αλέξανδρος	~ 406
Περιγένης	~ 431
Ερασίστρατος	~ 446
Πέτρος	~ 451	συμμετείχε στη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο[9]
Φώτιος	~ 536
Θεόδωρος	6ος αιώνας[10]
Αναστάσιος	~ 590 – 591
Ιωάννης Α΄	~ 591
Στέφανος Α΄	~ 681
Γαβριήλ Α΄ (Μορμόριος)	8ος/9ος αιώνας[11]
Ιλαρίων	~ 869[12]
Ιωάννης Β΄	879 – 880
Παύλος	10ος αιώνας[13]
Βασίλειος	10ος αιώνας[14]
Αθανάσιος	~ 976[15]
Νικόδημος	αρχές 11ου αιώνα[15]
Γαβριήλ
Γεώργιος	~ 1027[12] – μετά τον Ιανουάριο 1028[16]
Νικήτας	πριν τον Μάιο 1030 – μετά τον Απρίλιο 1032[16]
Μιχαήλ
Νικόλαος
Ιωάννης	β΄ μισό 11ου αιώνα[17]
Γεώργιος	β΄ μισό 11ου αιώνα[18]
Στέφανος Β΄
Σέργιος	1092[19] – ;	επί Αλεξίου Κομνηνού[12]
Γρηγόριος (κατά κόσμον Γεώργιος Πάρδος)	α΄ τέταρτο 12ου αιώνα[20]
Νικόλαος	~ 1156	δολοφονήθηκε από τον Λέοντα, τύραννο Ναυπλίου και Άργους[12]
Θεόδωρος	~ 1166[21]
Νικόδημος Α΄
Υάκινθος	1343 – 1347[22]
Θεόληπτος
Ισίδωρος
Θεόγνωστος	~ 1394[12]
Λατίνοι Αρχιεπίσκοποι, 1212–μέσα 15ου αιώνα
Μάρκος	~ 1445
Μαλαχίας	~ 1446
Ιωακείμ	~ 1447
Κύριλλος Α΄	1492 – 1507	παραιτήθηκε[23]
Μακάριος Α΄ (Παπαγεωργόπουλος)	Οκτώβριος 1507 – 4 Απριλίου 1517	κατόπιν Θεσσαλονίκης[24]
Θεοφάνης	1517 – 1534
Ιωάσαφ Α΄	πριν το 1541[25] – 1549
Σωφρόνιος	1549 – 1569
Λαυρέντιος	1574 – 1585	παραιτήθηκε[12]
Νεόφυτος Α΄	1585 – 1589
Λαυρέντιος	~ 1590
Νεόφυτος Α΄	~ 1595
Άνθιμος	πριν τις 23 Μαρτίου 1601[26] – 1622
Νεόφυτος Β΄	Μάιος 1622 – Ιούλιος 1624	καθαιρέθηκε[27]
Δανιήλ	Σεπτέμβριος 1624[27] – μετά τον Ιούλιο 1628[28]	κατόπιν Σερρών
Κύριλλος Α΄ (Σπανός)	1628 – 1635/6[29]	μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης (1652, 1654)
Ιεζεκιήλ Β΄	1636 – 1638	καθαιρέθηκε[29]
Ιωάσαφ Β΄	23 Αυγούστου 1638 – Ιανουάριος 1640[30]	από Ελασσώνος[31]
Γρηγόριος Α΄ (ο Γουλανός)	πριν τον Φεβρουάριο 1641[32] – 1660
Παρθένιος	1660 – 1668 †
Κάλλιστος	7 Νοεμβρίου 1668[33] – 1672
Ζαχαρίας Α΄	~ 1676[34] – 1684	μαρτύρησε[29]
Γρηγόριος Β΄ (Νοταράς)	1684 – 1715	υπό Ενετοκρατία
Ιωάσαφ Γ΄	1715 – 1719
Μητροφάνης	~ 1719
Παρθένιος	1734 – 1763
Μακάριος (Νοταράς)	1764 – 1768;[29]/1770
Γαβριήλ Γ΄	Απρίλιος 1771[35] – 14 Φεβρουαρίου 1783	κατόπιν Νικαίας
Ζαχαρίας Β΄ (Σεβαστός)	Φεβρουάριος 1784 – Οκτώβριος 1819 †
Κύριλλος Β΄ (Ροδόπουλος)	Σεπτέμβριος 1819 – 22 Φεβρουαρίου 1836 †
Κύριλλος Γ΄ (Βογάσαρης)	16 Δεκεμβρίου 1841 – 21 Αυγούστου 1842 †	ως Αργολίδος και Κορινθίας
Γεράσιμος (Ράλλης-Σπανός)	18 Δεκεμβρίου 1842 – 13 Αυγούστου 1843 †
Ιωνάς (Κωνσταντινίδης)	10 Ιουλίου 1852 – 29 Νοεμβρίου 1853 †
Αμφιλόχιος (Γαρδέλης)	23 Αυγούστου 1854 – 8 Φεβρουαρίου 1875 †
Σωκράτης (Κολιάτσος)	2 Φεβρουαρίου 1884 – 15 Φεβρουαρίου 1899 †
Βαρθολομαίος (Γεωργιάδης)	26 Σεπτεμβρίου 1899 – 26 Φεβρουαρίου 1918 †
Δαμασκηνός (Παπανδρέου)	20 Δεκεμβρίου 1922 – 6 Νοεμβρίου 1938	μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών (1941–1949)
Μιχαήλ (Κωνσταντινίδης)	10 Σεπτεμβρίου 1939 – 11 Οκτωβρίου 1949	κατόπιν Αρχιεπίσκοπος Αμερικής
Προκόπιος (Τζαβάρας)	23 Νοεμβρίου 1949 – 3 Δεκεμβρίου 1964 †
Παντελεήμων (Καρανικόλας)	18 Νοεμβρίου 1965 – 16 Αυγούστου 2006 †
Διονύσιος (Μάνταλος)	10 Οκτωβρίου 2006 – σήμερα

Αρχιερατικές περιφέρειες

Η Ιερά Μητρόπολη Κορίνθου διαιρείται σε 13 αρχιερατικές περιφέρειες: Κορίνθου, Βέλου, Βόχας, Ευρωστίνης, Κλεωνών, Λουτρακίου, Νεμέας, Ξυλοκάστρου, Σικυώνος, Στυμφαλίας, Σολυγείας, Τρικάλων και Φενεού.

Παραπομπές

1. First Epistle to the Corinthians (Clement)
2. Gregory 1991, σελ. 531–533.
3. Setton 1975, σελ. 36–37 σημ. 45.
4. Setton 1975, σελ. 21–24 σημ. 28.
5. Bon 1969, σελ. 56–59.
6. Setton 1975, σελ. 22–25, 36.
7. Bon 1969, σελ. 93-94.
8. Bon 1969, σελ. 92.
9. Λέων, Πάπας Ρώμης (1846). Sancti Leonis Magni, romani pontificis, Opera omnia. J.-P. Migne. σελ. 1252. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2024.
10. Laurent 1963, σελ. 413.
11. Laurent 1963, σελ. 413-414.
12. Μυστακίδης 1936, σελ. 183.
13. Laurent 1963, σελ. 414-415.
14. Laurent 1963, σελ. 416-417.
15. Laurent 1963, σελ. 417.
16. Laurent 1963, σελ. 418.
17. Laurent 1963, σελ. 419.
18. Laurent 1963, σελ. 420.
19. Laurent 1963, σελ. 421.
20. Laurent 1963, σελ. 422.
21. Χωνιάτης, Νικήτας (1865). Τα ευρισκόμενα πάντα. σελ. 256.
22. Preiser-Kapeller, Johannes (2008). Das Episkopat im späten Byzanz : ein Verzeichnis der Metropoliten und Bischöfe des Patriarchats von Konstantinopel in der Zeit von 1204 bis 1453. Saarbrücken: VDM Verlag Dr. Müller. ISBN 978-3836487863.
23. Γλαβίνας 1973, σελ. 169.
24. Γλαβίνας 1973, σελ. 163 κ.ε..
25. «Έγγραφον συνοδικόν 68 Μητροπολιτών (...)». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 226. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022.
26. Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 225-226.
27. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς 1963, σελ. 13.
28. Μέρτζιος 1951, σελ. 47.
29. Μυστακίδης 1936, σελ. 184.
30. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς 1963, σελ. 471.
31. Αποστολόπουλος 1987, σελ. 420.
32. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς 1963, σελ. 16.
33. Αποστολόπουλος 1987, σελ. 167.
34. Δελιάλης, Ν. (2017). «Δύο Πατριαρχικά Σιγίλλια Διονυσίου του Δ' και Γρηγορίου του Ε'». Μακεδονικά (1): 112. doi:https://doi.org/10.12681/makedonika.9121.
35. Μυστακίδης 1936, σελ. 185.

Πηγές

• Bon, Antoine (1969). La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la principauté d'Achaïe [The Frankish Morea. Historical, Topographic and Archaeological Studies on the Principality of Achaea] (στα Γαλλικά). Paris: De Boccard.
• (Αγγλικά) Gregory, Timothy E. (1991). «Corinth». Στο: Kazhdan, Alexander, επιμ. The Oxford Dictionary of Byzantium. Οξφόρδη και Νέα Υόρκη: Oxford University Press, σσ. 531–533. ISBN 0-19-504652-8.
• Setton, Kenneth M. (1976). The Papacy and the Levant, 1204-1571, Volume I: The Thirteenth and Fourteenth Centuries (στα Αγγλικά). Philadelphia: American Philosophical Society. ISBN 0-87169-114-0.
• Μυστακίδης, Βασίλειος (1936). «Επισκοπικοί κατάλογοι». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών. https://core.ac.uk/download/pdf/132806845.pdf. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2021.
• Konrad Eubel, Hierarchia Catholica Medii Aevi, vol. 1, p. 210; vol. 2, p. 136; vol. 3, p. 178; vol. 4, pp. 164-165; vol. 5, p. 173; vol. 6, p. 183
• Le Quien, Michel (1740). "Ecclesia Corinthi". Oriens Christianus, in quatuor Patriarchatus digestus: quo exhibentur ecclesiæ, patriarchæ, cæterique præsules totius Orientis. Tomus secundus, in quo Illyricum Orientale ad Patriarchatum Constantinopolitanum pertinens, Patriarchatus Alexandrinus & Antiochenus, magnæque Chaldæorum & Jacobitarum Diœceses exponuntur (in Latin). Paris: Ex Typographia Regia. cols. 155–168. OCLC 955922747.
• "Corinthe", in Dictionnaire d'Histoire et de Géographie ecclésiastiques, vol. XIII, Paris 1956, pp. 876-880
• Γλαβίνας, Α. Α. (1973). «Μακάριος Παπαγεωργόπουλος ο από Κορίνθου Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης: (1465; - 12 Απριλίου 1546)». Μακεδονικά 13 (1). https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/makedonika/article/view/6454/6189. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2022.
• Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.
• Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, Αθανάσιος (1963). Ιεροσολυμιτική Βιβλιοθήκη, ήτοι κατάλογος των εν ταις βιβλιοθήκαις του αγιωτάτου αποστολικού τε και καθολικού ορθοδόξου πατριαρχικού θρόνου των Ιεροσολύμων και πάσης Παλαιστίνης αποκειμένων ελληνικών κωδίκων, τόμος τέταρτος (1899) (PDF). Βρυξέλλες: Culture et Civilisation. σελ. 11. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2023.
• Μέρτζιος, Κωνσταντίνος Δ (1951). «Πατριαρχικά, ήτοι ανέκδοτοι πληροφορίαι σχετικαί προς τους Πατριάρχας Κωνσταντινουπόλεως από του 1556-1702». Πραγματείαι της Ακαδημίας Αθηνών 15 (4). https://digitallibrary.academyofathens.gr/archive/item/10758?lang=el. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2023.
• Laurent, V. (1963). Le Corpus des sceaux de l' empire Byzantin. V.1 (L'eglise) (στα Γαλλικά). Paris: Centre National de la Recherche Scientifique.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημος ιστότοπος Μητροπόλεως
• Παλιός ιστότοπος