Ο Ιάκωβος ΣΤ΄ της Σκωτίας και Α΄ της Αγγλίας (αγγλ. James VI of Scotland and I of England, 19 Ιουνίου 1566 – 27 Μαρτίου 1625) του Οίκου των Στιούαρτ ήταν βασιλιάς της Σκωτίας (1567 - 1625) και βασιλιάς της Αγγλίας και της Ιρλανδίας (1603 - 1625).
| Ιάκωβος ΣΤ΄ και Α΄ | |
|---|---|
 | |
| Περίοδος | 24 Ιουλίου 1567 – 6 Απριλίου 1625 |
| Στέψη | 29 Ιουλίου 1567 |
| Προκάτοχος | Μαρία Α΄ της Σκωτίας |
| Διάδοχος | Κάρολος Α΄ της Αγγλίας |
| Περίοδος | 24 Μαρτίου 1603 – 6 Απριλίου 1625 |
| Στέψη | 25 Ιουλίου 1603 |
| Προκάτοχος | Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας |
| Διάδοχος | Κάρολος Α΄ της Αγγλίας |
| Γέννηση | 19 Ιουνίου 1566 Κάστρο του Εδιμβούργου, Σκωτία |
| Θάνατος | 27 Μαρτίου 1625 (59 ετών) Οικία Θίομπαλντς, Αγγλία |
| Τόπος ταφής | 7 Μαΐου 1625 Αββαείο του Ουέστμινστερ |
| Σύζυγος | Άννα της Δανίας |
| Επίγονοι | Ερρίκος Φρειδερίκος Ελισάβετ Μαργαρίτα Κάρολος Α΄ της Αγγλίας Ροβέρτος Μαρία Σοφία |
| Οίκος | Οίκος των Στιούαρτ |
| Πατέρας | Χένρυ Στιούαρτ, Λόρδος Ντάρνλεϋ |
| Μητέρα | Μαρία Α΄ της Σκωτίας |
| Υπογραφή |  |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Τα βασίλεια της Αγγλίας και της Σκωτίας ήταν ξεχωριστά βασίλεια με διαφορετικά κοινοβούλια μέχρι την ένωση τους με τον Ιάκωβο. Ο Ιάκωβος διαδέχθηκε στη Σκωτία τη μητέρα του, Μαρία, σε ηλικία 13 μηνών όταν υποχρεώθηκε να παραιτηθεί για λογαριασμό του, την περίοδο που ήταν ανήλικος κυβέρνησαν τέσσερις διαφορετικοί αντιβασιλείς μέχρι το 1578 αλλά ο ίδιος πήρε την εξουσία το 1583.
Το 1603 διαδέχθηκε στον θρόνο της Αγγλίας και της Ιρλανδίας την τελευταία μονάρχη του Οίκου των Τυδώρ, Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας, που πέθανε χωρίς απογόνους. Ο Ιάκωβος συνέχισε να κυβερνάει και τα τρία βασίλεια για 22 χρόνια μια περίοδος που έμεινε γνωστή ως Ιακωβιανή εποχή μέχρι τον θάνατο του σε ηλικία 58 ετών (1625). Μετά την "Ένωση των Στεμμάτων" είχε από το 1603 σαν έδρα την Αγγλία και επέστρεψε μόνο μια φορά στη Σκωτία (1617), πήρε τον τίτλο του "Βασιλιά της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας". Εγκατέστησε ένα κοινοβούλιο για την Αγγλία και τη Σκωτία, την εποχή του ξεκίνησε ο αγγλικός εποικισμός της Αμερικής.
Τα 57 χρόνια και οι 246 μέρες που κυβέρνησε στη Σκωτία ήταν ο μεγαλύτερος χρόνος από όλους τους προκατόχους του, οι πρωτοβουλίες του στράφηκαν στη Σκωτία, αλλά συνάντησε μεγάλες δυσκολίες στην Αγγλία όπως η Συνωμοσία της Πυρίτιδας (1605) και πολλές συγκρούσεις στο αγγλικό κοινοβούλιο. Με τον Ιάκωβο Α΄ η "Χρυσή Εποχή της Ελισάβετ" στη λογοτεχνία και το δράμα συνεχίστηκε με μεγάλους συγγραφείς όπως ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, ο Τζον Νταν, ο Μπεν Τζόνσον και ο σερ Φράνσις Μπέικον.[1] Ο Ιάκωβος ήταν συγγραφέας πολλών έργων όπως "Δαιμονολογία" (1597), "Οι αληθινοί νόμοι της ελεύθερης μοναρχίας" (1598) και το "Βασιλικό δώρο" (1599). Μετέφρασε τη Βίβλο στα αγγλικά, η δική του μετάφραση έγινε γνωστή σαν "η ελεύθερη μετάφραση του Ιακώβου".[2] Ο Σερ Άντονυ Ουέλντον (1583 - 1648) έδωσε στον Ιάκωβο τον τίτλο "ο πιο σοφός τρελός της Χριστιανοσύνης" που σχετίζεται με τον χαρακτήρα του.[3] Το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα οι ιστορικοί αναβίωσαν τη φήμη του Ιακώβου Α΄ σαν μεγάλου και σοφού μονάρχη.[4] Ακολούθησε ειρηνική πολιτική και προσπάθησε να αποφύγει τους θρησκευτικούς πολέμους όπως τον Τριακονταετή Πόλεμο (1618 - 1648) που μάστιζε τότε την Κεντρική Ευρώπη αλλά δεν μπόρεσε να αποφύγει τον πόλεμο με την Ισπανία που επιθυμούσε έντονα το κοινοβούλιο.[5]
Βιογραφία
Παιδική ηλικία
Ο Ιάκωβος γεννήθηκε στις 19 Ιουνίου 1566 στο Κάστρο του Εδιμβούργου το 1566. Ήταν το μοναδικό παιδί του Χένρυ Στιούαρτ, Λόρδου Ντάρνλεϋ, και της Μαρίας Α΄ της Σκωτίας. Σαν μεγαλύτερος γιος και διάδοχος πήρε τους τίτλους του Δούκα του Ρόθσεϋ και του Μεγάλου Προστάτη της Σκωτίας. Βαπτίστηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1566 με το όνομα Κάρολος Ιάκωβος ή Ιάκωβος Κάρολος σε μια μεγαλοπρεπή τελετή στο Κάστρο του Στέρλινγκ. Οι νονοί του ήταν ο Κάρολος Θ΄ της Γαλλίας (με εκπρόσωπο τον Ιωάννη, Δούκα του Λινύ), η Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας (με εκπρόσωπο τον Φράνσις Ράσσελ, 2ο Κόμη του Μπέντφορντ) και ο Εμμανουήλ Φιλιβέρτος της Σαβοΐας (με εκπρόσωπο τον πρέσβη Φιλιμπέρ ντυ Κροκ). Η Μαρία απαγόρευσε στον Αρχιεπίσκοπο του Σαιντ Άντριους που τον έλεγε "χοντρό ιερέα" να φτύσει στον στόμα του μωρού σύμφωνα με το έθιμο.[6] Η ψυχαγωγία που ακολούθησε επινοήθηκε από τον Γάλλο Μπαστιάν Παγκέζ με άντρες ντυμένους σάτυρους και με αθλητικές ουρές, οι Άγγλοι καλεσμένοι ένιωσαν προσβολή ευχαριστώντας τους σάτυρους που "στράφηκαν εναντίον τους".[7]
Οι γονείς του ήταν δισέγγονα του Ερρίκου Ζ΄ της Αγγλίας μέσω της Μαργαρίτας Τυδώρ, της μεγαλύτερης αδελφής του Ερρίκου Η΄ της Αγγλίας. Η κυριαρχία της μητέρας του στη Σκωτία ήταν ανασφαλής, διότι η ίδια και ο σύζυγος της ήταν πιστοί Καθολικοί και αντιμετώπισαν την εξέγερση των Προτεσταντών. Ο γάμος της Μαρίας με τον Ντάρνλεϋ, συνάντησε μεγάλες δυσκολίες, καθώς εκείνος συμμάχησε με τους επαναστάτες και δολοφόνησε τον γραμματέα της Βασίλισσας, Ντέηβιντ Ρίτσιο (1533 - 1566), μόλις τρεις μήνες πριν από τη γέννηση του Ιακώβου.[8][9] Ο πατέρας του Ιάκωβου, Λόρδος Ντάρνλεϋ, δολοφονήθηκε πιθανότατα λόγω εκδίκησης για τη δολοφονία του Ρίτσιο, ο Ιάκωβος κληρονόμησε τους τίτλους του Δούκα του Ώλμπανυ και του Κόμη του Ρος. Η Μαρία είχε γίνει μισητή στους Σκωτσέζους και ο γάμος της με τον Τζέημς Χέπμπορν, 4ο Κόμη του Μπόθγουελ, για τον οποίο ακουγόταν ότι είχε σκοτώσει τον σύζυγο της, έφερε έντονες αντιδράσεις εναντίον της.
Τον Ιούνιο του 1567 η Μαρία συνελήφθη και φυλακίστηκε στο Κάστρο του Λοχ Λήβεν, δεν είδε ξανά τον γιο της, πιέστηκε και αναγκάστηκε να παραιτηθεί στις 24 Ιουλίου 1567 για χάρη του Ιακώβου και να διορίσει τον νόθο ετεροθαλή αδελφό της, Τζέημς Στιούαρτ, Κόμη του Μάρεϋ, αντιβασιλέα.[10]
Αντιβασιλεία
Η φροντίδα του Ιακώβου ανατέθηκε στον Κόμη και την Κόμισσα του Μαρ, "να τον μεγαλώσουν, να τον διδάξουν και να τον νοσηλεύσουν" στο ασφαλές Κάστρο του Στέρλινγκ.[11][12] Ο Ιάκωβος ΣΤ΄ στέφθηκε βασιλιάς της Σκωτίας σε ηλικία 13 μηνών στις 29 Ιουλίου 1567 από τον Άνταμ Μπόθγουελ, Επίσκοπο των Ορκάδων (1527 - 1593).[13] Ο κήρυκας στη στέψη του νέου Βασιλιά ήταν ο πασίγνωστος Προτεστάντης ιεράρχης Τζον Νοξ. Σε αντίθεση με άλλα επιφανή μέλη της σκωτικής αριστοκρατίας, ο Ιάκωβος ανατράφηκε από το προτεσταντικό συμβούλιο της Σκωτίας με μεγάλους δασκάλους όπως ο Τζωρτζ Μπιουκάναν, ο Πήτερ Γιάνγκ, ο Άνταμ Έρσκιν και ο Ντέηβιντ Έρσκιν.[14] Ο Μπιουκάναν προσπάθησε να υποτάξει τον μικρό Ιάκωβο με συνεχείς ξυλοδαρμούς αλλά του δημιούργησε μεγάλη αγάπη για τη μάθηση και τη λογοτεχνία.[15] Ο Μπιουκάναν προσπάθησε με κάθε μέσο να αναθρέψει τον μικρό Ιάκωβο σαν θεοφοβούμενο Προτεστάντη βασιλιά που θα δεχτεί τους περιορισμούς στην εξουσία του.[16]
Η Μαρία δραπέτευσε από τη φυλακή στο Κάστρο του Λοχ Λέβεν (1568) οδηγώντας τους Σκωτσέζους σε βίαιες εμφύλιες συγκρούσεις. Ο Κόμης του Μορέυ νίκησε τα στρατεύματα της Μαρίας στη Μάχη του Λάνγκσαιντ και την ανάγκασε να δραπετεύσει στην Αγγλία, όπου έζησε την υπόλοιπη ζωή της στην αυλή της Ελισάβετ υπό περιορισμό. Ο Μορέυ δολοφονήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 1570 από τον Τζέημς Χάμιλτον.[17] Ο επόμενος αντιβασιλέας της Σκωτίας ήταν ο παππούς από πατέρα του μικρού Ιακώβου, Μάθιου Στιούαρτ, 4ος Κόμης του Λέννοξ, που τραυματίστηκε θανάσιμα έναν χρόνο αργότερα από επιδρομή οπαδών της Μαρίας στο Κάστρο του Στέρλινγκ.[18] Ο διάδοχος του, Κόμης του Μαρ, υπέφερε από "σοβαρή ασθένεια" και πέθανε στις 28 Οκτωβρίου 1572 στο Στέρλινγκ, η ασθένεια προήλθε από ένα δείπνο που δόθηκε στα Ανάκτορα του Ντάλκιθ από τον Τζέημς Ντάγκλας, 4ο Κόμη του Μόρτον.[19] Ο Μόρτον στη συνέχεια έγινε για πολλά χρόνια ο πιο αποτελεσματικός αντιβασιλέας του Ιακώβου, αλλά συνάντησε μεγάλες αντιδράσεις λόγω της σκληρότητας του.[20][21] Ο Μόρτον έπεσε από τις εξουσίες του όταν έφτασε από τη Γαλλία ο Έσμε Στιούαρτ, Κύριος του Ωμπινύ, πρώτος ξάδελφος του πατέρα του Ιακώβου, Λόρδου Ντάρνλεϋ, και διάδοχος της κομητείας του Λέννοξ, όταν ήρθε στη Σκωτία έγινε ο ισχυρότερος οπαδός του Ιακώβου.[22] Ο Μόρτον εκτελέστηκε στις 2 Ιουνίου 1581 αρκετά καθυστερημένα με την κατηγορία της συμμετοχής του στον φόνο του Ντάρνλεϋ.[23] Ο Ιάκωβος ΣΤ΄ έκανε στις 8 Αυγούστου τον Κόμη του Λέννοξ τον μοναδικό δούκα στη Σκωτία, ο 15χρονος Βασιλιάς έμεινε υπό την επίδραση του Λέννοξ περισσότερο από έναν χρόνο.[24][25]
Βασιλιάς της Σκωτίας
Άνοδος στη Σκωτία
Ο Λέννοξ ήταν φανατικός Προτεστάντης αλλά δέχτηκε σκληρές κατηγορίες από Σκωτσέζους Καλβινιστές επειδή παρατηρούσαν τις εκδηλώσεις αγάπης που έδειχνε στον νεαρό Βασιλιά και κατέληξαν ότι τον οδηγεί σε "σαρκικές αμαρτίες".[21] Στην επιδρομή του Ράθβεν τον Αύγουστο 1582 οι Προτεστάντες κόμητες του Γκάουρι και του Άνγκους συνέλαβαν τον Ιάκωβο, τον αιχμαλώτισαν στο Κάστρο του Ράθβεν και πίεσαν τον Κόμη του Λέννοξ να φύγει από τη Σκωτία. Την εποχή που ήταν αιχμάλωτος ο Ιάκωβος στις 19 Σεπτεμβρίου 1582 ο Τζον Κραιγκ, που είχε διορίσει ο ίδιος ο Βασιλιάς γραμματέα (1579), τον κατηγόρησε πολύ σκληρά από τον άμβωνα επειδή εξέδωσε μια προσβλητική ανακοίνωση για τον κλήρο ότι "ο Βασιλιάς έκλαψε".[26] Ο Ιάκωβος ΣΤ΄ ελευθερώθηκε τον Ιούνιο του 1583 και σταδιακά απέκτησε τον έλεγχο στο βασίλειο του, προσπάθησε να ελέγξει το Κερκ και απαρνήθηκε τον πρώην δάσκαλο του, Μπιουκάναν.[27]
Την περίοδο 1584 - 1603 κατάφερε να ολοκληρώσει τη βασιλική εξουσία και να φέρει την ειρήνη ανάμεσα στους λόρδους με την επίδραση του Τζον Μαίτλαντ του Θέρλσταν που είχε την κυβέρνηση μέχρι το 1592.[28] Μια οκταμελή επιτροπή οι "Οκταβιανοί" αποκατέστησαν τον έλεγχο στη διαλυμένη οικονομία του Ιακώβου (1596) αλλά συγκρούστηκαν με συμφέροντα, διαλύθηκαν σε έναν χρόνο από επιδρομή αντί-Καθολικών στο Εδιμβούργο και η Αυλή αποσύρθηκε προσωρινά στο Λινλίθγκαου.[29] Ο Βασιλιάς δέχτηκε μια τελευταία επίθεση τον Αύγουστο του 1600 από τον Αλεξάντερ Ράθβεν, νεότερο αδελφό του Κόμη του Γκάουρι, στο Ράθβεν.[30] Στις μάχες που ακολούθησαν ο Τζον Ράμσεϋ και ο Κόμης του Γκάουρι σκοτώθηκαν αλλά υπάρχουν ελάχιστες μαρτυρίες. Ακούγεται ότι ο Βασιλιάς χρωστούσε πολλά χρήματα στους Ράθβεν, αλλά οι πηγές δεν έχουν γίνει ευρύτερα αποδεκτές.[31]
Ο Ιάκωβος ΣΤ΄ υπέγραψε με την Αγγλία τη Συνθήκη του Μπέρικ (1586). Η εκτέλεση της μητέρας του (1587) για την οποία δήλωσε ότι ήταν "περίεργη και παράνομη διαδικασία" τον βοήθησε να διεκδικήσει τον θρόνο της Αγγλίας. Η βασίλισσα Ελισάβετ ήταν άγαμη και άτεκνη με αποτέλεσμα να είναι ο Ιάκωβος ο πιο πιθανός διάδοχος, γι' αυτό προσπάθησε με όλα τα μέσα να της είναι αρεστός και έγινε οπαδός της.[32] Στην κρίση της Ισπανικής Αρμάδας (1588) διαβεβαίωσε την Ελισάβετ ότι έχει την υποστήριξη της σαν "φυσικός γιος της και Άγγλος πατριώτης".[33]
Γάμος
Την εποχή της νεότητας του ο Ιάκωβος ΣΤ΄ επαινέθηκε για την αγνότητα του, αλλά δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον για τις γυναίκες. Μετά την απώλεια του Λέννοξ προτιμούσε άντρες συνοδούς.[34] Μια γαμήλια συνθήκη θεωρήθηκε απαραίτητη για να κατοχυρώσει ο Ιάκωβος τον θρόνο, η επιλογή του ήταν η 14χρονη Άννα της Δανίας, μικρότερη κόρη του Προτεστάντη Φρειδερίκου Β΄ της Δανίας. Το προξενιό έγινε στην Κοπεγχάγη τον Αύγουστο του 1589. Η Άννα αναχώρησε για τη Σκωτία, αλλά η τρικυμία την ανάγκασε να καταφύγει στις ακτές της Νορβηγίας. Ο Ιάκωβος, όταν έμαθε τα νέα για την αποτυχία της Άννας, αναχώρησε με μια ισχυρή συνοδεία 300 ανδρών για να την ενισχύσει, γεγονός που ο ιστορικός Ντέηβιντ Χάρρις Ουίλσον (1901 - 1973) σημειώνει ότι ήταν το "πρώτο ρομαντικό επεισόδιο της ζωής του".[35] Το ζεύγος παντρεύτηκε στις 23 Νοεμβρίου στα Ανάκτορα του Όσλο και επέστρεψε στη Σκωτία στις 1 Μαΐου 1590. Στον δρόμο της επιστροφής τους επισκέφτηκαν την Κοπεγχάγη και το Χέλσινγκερ, όπου είχαν μια συνάντηση με τον διάσημο αστρονόμο Τύχο Μπράχε.
Η σχέση ανάμεσα στον Ιάκωβο ΣΤ΄ και την Άννα ήταν πολύ ιδανική, τα πρώτα χρόνια υπήρχε μεγάλη αγάπη και υπομονή μεταξύ τους.[36] Το ζεύγος απέκτησε πολλά παιδιά από τα οποία επέζησαν τα τρία: ο Ερρίκος Φρειδερίκος, Πρίγκιπας της Ουαλίας, που πέθανε από τύφο σε ηλικία 18 ετών, η Ελισάβετ Στιούαρτ, Βασίλισσα της Βοημίας, και ο διάδοχος του Κάρολος Α΄ της Αγγλίας. Η Άννα πέθανε τον Μάρτιο του 1619 πριν από τον σύζυγο της.
Το κυνήγι της μαγείας
Η επίσκεψη του Ιακώβου στη Δανία που είχε τότε τη φήμη για κυνήγι μαγισσών του έδωσε την ευκαιρία να ασχοληθεί με τη μαγεία, την οποία πολλοί θεωρούσαν κλάδο της θεολογίας.[37][38] Βρέθηκε στο Νορθ Μπέρικ σε δοκιμές μαγείας και ξεκίνησε την πρώτη μεγάλη δίωξη μαγισσών (1563) με το πρόσχημα ότι ήταν υπεύθυνες για τις τρικυμίες στα πλοία του, η πιο διάσημη ήταν η Άγκνες Σάμπσον. Ο Ιάκωβος έγραψε κατόπιν το έργο του "Δαιμονολογία" (1597) στο οποίο καταδίκαζε τα κακά της μαγείας και στάθηκε το υπόβαθρο για την τραγωδία του Σαίξπηρ, Μάκβεθ.[39] Ο ίδιος ο Βασιλιάς βρέθηκε μπροστά σε μαρτύρια γυναικών που είχαν κατηγορηθεί για τη χρήση μαγείας.[40] Από το 1599 έγινε περισσότερο σκεπτικός- σε ένα γράμμα στον γιο του Ερρίκο τον συγχαίρει "για την ανακάλυψη μιας μαγικής απάτης και παρακαλώ τον θεό να γίνεις διάδοχος μου, όλα τα θαύματα στις μέρες μας είναι απάτες και οι δικαστές πρέπει να γίνουν περισσότερο δύσπιστοι".[41][42]
Εβρίδες και Σέτλαντ
Η ταχύτατη διάλυση της ηγεμονίας του Άιλα από τον Ιάκωβο Δ΄ της Σκωτίας (1493) οδήγησε σε πλήθος ταραχών στις δυτικές ακτές, διέλυσε τον στρατό των Εβρίδων, αλλά οι διάδοχοι του δεν είχαν επαρκή έλεγχο στην περιοχή. Το αποτέλεσμα ήταν να ξεκινήσουν τον 16ο αιώνα εκτεταμένες ταραχές.[43] Οι θρησκευτικές προσπάθειες της Μεταρρύθμισης έγιναν με εξαιρετικά αργό ρυθμό στην περιοχή, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα θρησκευτικό χάσμα ανάμεσα στις δυτικές ακτές και την κεντρική Σκωτία.[44] Ο Ιάκωβος Ε΄ επισκέφτηκε τις Εβρίδες (1540) πιέζοντας τους φυλάρχους να τον συνοδεύσουν. Ακολούθησε περίοδος ειρήνης, αλλά σύντομα ξέσπασαν σκληρές μάχες ανάμεσα στους φυλάρχους.[45] Την εποχή του Ιακώβου ΣΤ΄, οι κάτοικοι των Εβρίδων είχαν τη φήμη των βάρβαρων, δεν ακολούθησαν το λίκνο του Σκωτσέζικου χριστιανισμού και εθνότητας. Τα έγγραφα της εποχή τους περιγράφουν να υποφέρουν από "κενά στον λόγο του θεού" και έπασχαν από "όλα τα είδη ανομίας και βιαιότητας".[46] Η γαελική γλώσσα, που ήταν εκτεταμένη στη Σκωτία όταν ήταν βασιλείς ο Ιάκωβος Δ΄ και ο Ιάκωβος Ε΄, είχε γίνει περιθωριακή την εποχή του Ιακώβου ΣΤ΄ και τη μιλούσαν μονάχα οι βάρβαροι στην Ιρλανδία. Το σκωτικό κοινοβούλιο θεώρησε τη γλώσσα σαν τη βασική αιτία του κακού στην περιοχή και αποφάσισε την κατάργηση της.[45][46]
Ο Ιάκωβος ΣΤ΄ ύστερα από την απόφαση διέταξε τους λόρδους του Φάιφ να εποικίσουν το "πιο βάρβαρο νησί του Λιούις" (1598), οι εντολές τους ήταν να "μην γίνει συμφωνία με τους αποικιστές αλλά να εκριζωθούν". Αποβιβάστηκαν στο Στόρνογουεϋ αλλά οι αποικιστές εκδιώχθηκαν από τις τοπικές δυνάμεις του Μέρντοχ και Νικ ΜακΛάουντ. Επιχείρησαν δεύτερη φορά πάλι χωρίς αποτέλεσμα (1605), αλλά η τρίτη προσπάθεια τους ήταν περισσότερο επιτυχής (1607).[46][47] Το Καταστατικό της Αϊόνα (1609) απαιτούσε όλοι οι οπλαρχηγοί των νησιών να εκπαιδευτούν στη σκωτική γλώσσα, την Προτεσταντική θρησκεία και να δίνουν αναφορά στο Κοινοβούλιο του Εδιμβούργου για τις πράξεις τους.[48] Το καταστατικό έφερε σταδιακά "εξαφάνιση της γαελικής γλώσσας και καταστροφή της τοπικής παράδοσης και γλώσσας".[49] Ο ξάδελφος του, Πάτρικ Στιούαρτ, Κόμης των Ορκάδων, αντιστάθηκε στο Καταστατικό της Αϊόνα και φυλακίστηκε.[50] Ο γιος του Πάτρικ, Ρόμπερτ, ξεκίνησε μια ανεπιτυχή επανάσταση εναντίον του Ιακώβου ΣΤ΄. Πατέρας και γιος κρεμάστηκαν, έγινε κατάσχεση της περιουσίας τους και οι Ορκάδες και οι Σέτλαντ προσαρτήθηκαν στο στέμμα της Σκωτίας.[51]
Θεωρίες για τη μοναρχία
Την περίοδο 1597 - 1598 ο Ιάκωβος έγραψε τα έργα "Οι αληθινοί νόμοι της ελεύθερης μοναρχίας" και "Βασιλικό δώρο" στα οποία τοποθετούσε το ζήτημα της μοναρχίας θεολογικά. Στο πρώτο έργο τοποθετεί τα θεία δικαιώματα του κάθε βασιλιά, εξηγεί γιατί οι βασιλείς είναι ανώτεροι από τους υπόλοιπους ανθρώπους, σύμφωνα με τη Βίβλο, με τη φράση "ο ψηλότερος πάγκος είναι ο πιο επιθυμητός να καθίσεις πάνω".[52] Το έργο συμφωνεί με μια απολυταρχική διακυβέρνηση των βασιλιάδων, αλλά με περιορισμούς από τον Θεό ο οποίος "θα βρει τις μάστιγες και θα τιμωρεί σκληρά τους πονηρούς βασιλιάδες".[53] Το "Βασιλικό Δώρο" το έγραψε για τον πρίγκιπα Ερρίκο και περιγράφει έναν πρακτικό οδηγό για τη βασιλεία, το έργο αποτελεί το καλύτερο δείγμα για τη βασιλεία του Ιακώβου.[54][55] Ο Ιάκωβος συμβουλεύει τον γιο του για τις δυσκολίες που θα συναντήσει στη λειτουργία των κοινοβουλίων με τη φράση "Όχι νέα κοινοβούλια παρά μόνο για την ανάγκη νέων νόμων αν χρειαστούν".[56] Στο πρώτο έργο του ο Ιάκωβος σημειώνει ότι ο βασιλιάς είναι απόλυτα κυρίαρχος στο φέουδο του σαν αληθινός φεουδάρχης με τη φράση "οι βασιλιάδες προέκυψαν πριν από όλες τις υπόλοιπες τάξεις ανθρώπων και πριν από τη διανομή της γης που ήταν στην αρχή εξ' ολοκλήρου δική τους, γι' αυτό οι νόμοι δημιουργήθηκαν για να υπηρετούν τους βασιλιάδες και όχι οι βασιλιάδες τους νόμους".[57]
Τη δεκαετία του 1580 και του 1590 ο Ιάκωβος προώθησε τη λογοτεχνία του τόπου της καταγωγής του με έργο που έγραψε το 1584 σε ηλικία 18 ετών, το έργο περιγράφει την ποιητική παράδοση των Σκώτων σύμφωνα με τις αρχές της Αναγέννησης.[58] Το έργο ήταν ένα εγχειρίδιο που αναφερόταν στην ποιητική παράδοση των Σκωτσέζων στη μητρική του γλώσσα και είχε σκοπό τη διδασκαλία της μουσικής σε συνδυασμό με την ποίηση.[59] Ο Ιάκωβος έγινε προστάτης σε στενό κύκλο Σκώτων μουσικών και ποιητών για να πετύχει τους στόχους του ανάμεσα στους οποίους βρισκόταν ο Ουίλλιαμ Φάουλερ και ο Αλεξάντερ Μοντγκόμερυ (1550 - 1598), ενώ ο Μοντγκόμερυ έγινε ευνοούμενος του Βασιλιά.[60] Ο Ιάκωβος ΣΤ΄ ήταν και ο ίδιος από μόνος του ποιητής γι' αυτό παρέμεινε μέλος της ομάδας.[61]
Βασιλιάς της Αγγλίας
Άνοδος στην Αγγλία
Στα τέλη της δεκαετίας του 1590 οι σκωτικές παραδόσεις άρχισαν να παρακμάζουν επειδή αυξήθηκαν σημαντικά οι πιθανότητες να ανέβει ο Ιάκωβος στον θρόνο της Αγγλίας.[62] Ο Ουίλλιαμ Αλεξάντερ και πολλοί άλλοι ποιητές της Αυλής αγγλοποίησαν τη γλώσσα τους και ακολουθούσαν τον Βασιλιά στην Αγγλία μετά το 1603.[63] Ο ρόλος του Ιακώβου σαν λογοτέχνη τον έκανε σημαντική φυσιογνωμία σε πολλά αγγλικά ποιήματα και δράματα της Αναγέννησης που έφτασαν στο αποκορύφωμα τους την εποχή που ήταν βασιλιάς και το ύφος της σκωτσέζικης παράδοσης που κυριαρχούσε από την εποχή του Ιακώβου Α΄ της Σκωτίας υποτιμήθηκε.[64] Η Ελισάβετ Α΄ ήταν η τελευταία απόγονος του Ερρίκου Η΄ και ο Ιάκωβος φάνηκε περισσότερο απόγονος της Μαργαρίτας Τυδώρ, Βασίλισσας της Σκωτίας, που ήταν η μεγαλύτερη αδελφή του Ερρίκου Η΄ και προγιαγιά του Ιακώβου. Από το 1601 την τελευταία χρονιά της Ελισάβετ πολλοί Άγγλοι υπουργοί όπως ο Ρόμπερτ Σέσιλ, Κόμης του Σώλσμπρυ, ξεκίνησαν αλληλογραφία με τον Ιάκωβο για να προετοιμαστούν σχετικά με την πιθανότητα για τη διαδοχή της.[65]
Όταν πέθανε η Ελισάβετ, ο Σέσιλ έστειλε τον Μάρτιο του 1603 διακήρυξη στον Ιάκωβο για την άνοδο του στον θρόνο της Αγγλίας. Η Ελισάβετ πέθανε τις πρωινές ώρες της 24ης Μαρτίου και ο Ιάκωβος ανακηρύχτηκε την ίδια μέρα βασιλιάς στο Λονδίνο.[66] Ο Ιάκωβος έφυγε στις 5 Απριλίου από το Εδιμβούργο για το Λονδίνο με την υπόσχεση να επιστρέφει κάθε τρία χρόνια, έμεινε έκπληκτος καθώς προχωρούσε νότια με τα πλούτη της γης που συναντούσε και δήλωσε ότι "ανταλλάσσει έναν πέτρινο καναπέ με ένα βαθύ κρεβάτι φτερού". Στο σπίτι του Σέσιλ στο Χάρτφορντσιρ ο Ιάκωβος απογοητεύτηκε τόσο πολύ που έφτασε στην πρωτεύουσα στις 7 Μαΐου, εννιά μέρες μετά την κηδεία της Ελισάβετ.[67] Οι νέοι του υπήκοοι έσπευσαν να τον δουν και ανακουφίστηκαν επειδή η διαδοχή δεν προκάλεσε ταραχές. Όταν έφτασε στο Λονδίνο έγινε δεκτός από ένα μεγάλο πλήθος θεατών.[68][69] Η στέψη του στην Αγγλία έγινε στις 25 Ιουλίου και υμνήθηκε με αλληγορίες από ποιητές όπως ο Τόμας Ντέκκερ (1572 - 1632) και ο Μπεν Τζόνσον. Σε ένα ξέσπασμα από πανηγύρια, όπως γράφει ο Ντέκκερ, "οι δρόμοι καλύφτηκαν με άντρες".[70] Το νέο βασίλειο του Ιακώβου είχε τεράστια προβλήματα, η μεγάλη φορολογία και το κόστος του πολέμου με την Ιρλανδία έφερε μεγάλη δυσαρέσκεια, τα χρέη έφτασαν τις 400.000 λίρες.[71]
Πρώτα χρόνια στην Αγγλία
Ο Ιάκωβος Α΄ ξεπέρασε επιτυχώς δυο συνωμοσίες την πρώτη χρονιά της βασιλείας του παρά το ότι έγινε δεκτός με θέρμη από τους πολίτες, η "Μπάυ Πλοτ" ("παράπλευρη συνωμοσία") και η "Μέιν Πλοτ" ("κύρια συνωμοσία") είχαν σαν αποτέλεσμα τις συλλήψεις του Λόρδου Κόμπαμ και του Ουόλτερ Ράλεϋ.[82] Οι ίδιοι ελπίζοντας σε ανατροπή του Ιακώβου είχαν εκδιωχθεί από το βασιλικό συμβούλιο της Ελισάβετ ύστερα από μυστικό σχέδιο με τον Σέσιλ, ο Ιάκωβος τους υπέταξε εύκολα με τη βοήθεια του Χένρυ Χάουαρντ, Κόμη του Νορθάμπτον, του ανεψιού του Τόμας Χάουαρντ, Κόμη του Σάφφοκ, και άλλων Σκωτσέζων ευγενών.[72] Τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του η διακυβέρνηση ανατέθηκε σταδιακά στον ικανότατο Ρόμπερτ Σέσιλ, μετέπειτα Κόμη του Σώλσμπερυ, με τη βοήθεια του Τόμας Έτζερτον, Βαρόνου Έλσμηρ, τον οποίο ο Ιάκωβος έκανε καγκελάριο και του Τόμας Σάκβιλ, Κόμη του Ντόρσετ και βασιλικού θησαυροφύλακα.[72] Ο Ιάκωβος Α΄ ήταν ελεύθερος να ασχοληθεί με σοβαρότερες υποθέσεις όπως οι προσπάθειες του για μια στενή κοινοβουλευτική ένωση ανάμεσα στην Αγγλία και τη Σκωτία και με τις αγαπημένες του συνήθειες όπως το κυνήγι.[72]
Ο στόχος του Ιακώβου Α΄ ήταν να ενώσει τη Σκωτία και την Αγγλία σε μια χώρα με ένα κοινοβούλιο, κοινή εκπαίδευση, γλώσσα και νομοθεσία, αλλά συνάντησε σκληρές αντιδράσεις και από τις δυο χώρες.[73] Ο Ιάκωβος Α΄ μιλώντας στο Αγγλικό Κοινοβούλιο είπε χαρακτηριστικά "ο Θεός έριξε τη Μεγάλη Βρετανία στη θάλασσα σαν ένα νησί, σε καμιά περίπτωση διασπασμένο". Τον Οκτώβριο του 1604 πήρε τον τίτλο του "Βασιλιά της Μεγάλης Βρετανίας", αλλά όπως του τόνισε ο σερ Φράνσις Μπέικον δεν μπορούσε να το χρησιμοποιήσει επίσημα σε νομικό επίπεδο, να τοποθετήσει τον τίτλο στα βασιλικά έγγραφα και στα διατάγματα.[74] Ο Ιάκωβος πίεσε το βασίλειο της Σκωτίας να αποδεχτεί τον τίτλο και χρησιμοποιήθηκε έντονα σε νομίσματα, επιστολές και προκηρύξεις και στα δυο βασίλεια.[75] Ο Ιάκωβος Α΄ είχε περισσότερες επιτυχίες στην εξωτερική του πολιτική: αγωνίστηκε σκληρά να κλείσει ειρήνη με την Ισπανία που υπογράφηκε τον Αύγουστο του 1604 με τη βοήθεια του Ρόμπερτ Σέσιλ και του Κόμη του Νορθάμπτον και εορτάστηκε με μεγαλοπρεπές συμπόσιο.[76] Η θρησκευτική ελευθερία που είχαν οι Καθολικοί στην Αγγλία με εντολή του ίδιου του Ιακώβου είχε βασικά στόχο τις καλές σχέσεις με την Ισπανία, αλλά έφερε σκληρές αντιδράσεις στο βασιλικό συμβούλιο εναντίον του.[77]
Η Συνωμοσία της Πυρίτιδας
Ένας έντονα δυσαρεστημένος Καθολικός, ο Γκάυ Φωκς, τοποθέτησε σε ένα κελάρι κάτω από το κτίριο της Βουλής των Λόρδων στις 5 Νοεμβρίου 1605 36 βαρέλια πυρίτιδας με στόχο να ανατινάξει το κτίριο και να δολοφονήσει τον Ιάκωβο Α΄, τα μέλη της οικογένειας του και τους υπόλοιπους λόρδους. Ο Ιάκωβος Α΄ όπως δήλωσε "δεν ήθελαν να σκοτώσουν μόνο εμένα, ούτε μόνο τη σύζυγο μου αλλά όλα τα μέλη του Κοινοβουλίου".[78] Η ανακάλυψη της Συνωμοσίας της Πυρίτιδας έφερε τεράστιο δέος σε ολόκληρη τη χώρα. Μετά την αποκάλυψη της συνωμοσίας και την εξουδετέρωση της απειλής, ο Βασιλιάς και τα μέλη της οικογένειας του ανακουφίστηκαν σε σημαντικό βαθμό. Ο Κόμης του Σώλσμπρυ εκμεταλλεύτηκε το γεγονός για να διεκδικήσει περισσότερα έσοδα από το κοινοβούλιο σε μεγαλύτερο βαθμό από τη βασίλισσα Ελισάβετ.[79] Ο Γκάυ Φωκς και οι υπόλοιποι συνωμότες καταδικάστηκαν και στις 31 Ιανουαρίου 1606, εκτελέστηκαν με αγχόνη και διαμελισμό.
Κοινοβούλιο
Η συνεργασία ανάμεσα στον Ιάκωβο Α΄ και το Κοινοβούλιο έγινε περισσότερο έντονη μετά τη Συνωμοσία της Πυρίτιδας, σε αντίθεση με τις ψυχρές σχέσεις που είχαν πριν το 1604, ο κοινός κίνδυνος έφερε πολύ κοντά τις δυο πλευρές.[80] Ο Ιάκωβος Α΄ οργίστηκε έντονα με το Κοινοβούλιο στις 7 Ιουλίου 1604 μετά την αποτυχία να κερδίσει τη στήριξη του σε οικονομικές επιδοτήσεις, όπως δήλωσε "δεν αισθάνομαι καμιά υποχρέωση να ευχαριστήσω ανόητους, είδατε πόσα καλά έκανα για χάρη σας, θα ήταν καλό να χρησιμοποιήστε τις ελευθερίες σας με μεγαλύτερη σύνεση".[81] Η βασιλεία του Ιακώβου αντιμετώπισε σταδιακά όλο και μεγαλύτερες οικονομικές δυσκολίες λόγω της αύξησης του πληθωρισμού και της οικονομικής ανεπάρκειας της αυλής του. Ο Κόμης του Σώλσμπρυ πρότεινε τον Φεβρουάριο του 1610 τη σύναψη της "Μεγάλης Συνθήκης" σύμφωνα με την οποία το κοινοβούλιο σε αντάλλαγμα 10 βασιλικών παραχωρήσεων θα έδινε στον Ιάκωβο 600.000 λίρες και ετήσια χορηγία 200.000 λιρών για να καλύψει τα έξοδα του.[82] Οι διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν είχαν τραγικά αποτελέσματα, ο Βασιλιάς έχασε την υπομονή του στις 31 Δεκεμβρίου 1610 και είπε στον Σώλσμπρυ "το μεγαλύτερο λάθος σας ήταν ότι προσπαθήσατε να βγάλετε μέλι από τη χολή".[83] Την ίδια τύχη είχε το "Πρόσθετο Κοινοβούλιο" (1614), ο Βασιλιάς το διέλυσε ύστερα από 9 μέρες μετά από νέα αποτυχία να πάρει τα χρήματα που ζητούσε.[84] Ο Ιάκωβος Α΄ στη συνέχεια μέχρι το 1621 βασίλευσε χωρίς κοινοβούλιο χρησιμοποιώντας αυλικούς όπως ο έμπορος Λάιονελ Κράνφιλντ για να συγκεντρώσουν χρήματα πουλώντας βαρονίες ή με τη χρήση άλλων εναλλακτικών μεθόδων για έσοδα.[85]
Ισπανική πολιτική
Μια σημαντική πηγή για να αυξήσει ο Ιάκωβος τα έσοδα του ήταν ο στόχος να παντρέψει τον γιο του Κάρολο, Πρίγκιπα της Ουαλίας, με τη Μαρία Άννα της Ισπανίας.[86] Οι στόχοι του για έναν ισπανικό γάμο ήταν εξαιρετικά ελκυστικοί αφού θα διατηρούσε την ειρήνη και δεν θα είχε πολεμικά έξοδα.[87] Η ειρήνη θα μπορούσε να είναι εφικτή μόνο με συνέχιση των διαπραγματεύσεων, ο Ιάκωβος κατάφερε να τις παρατείνει για περίπου μια δεκαετία.[88]
Η πολιτική του είχε την υποστήριξη των Χάουαρντ και άλλων Καθολικών υπουργών που ανήκαν στην Ισπανική ομάδα αλλά είχαν έντονη επίδραση από την Προτεσταντική Αγγλία. Ο Σερ Ουόλτερ Ράλεϋ ελευθερώθηκε από την αιχμαλωσία (1616) και πήγε στη Νότια Αμερική για κυνήγι χρυσού, αφού πρώτα πήρε αυστηρές εντολές από τον Ιάκωβο να μην εμπλακεί σε πόλεμο με τους Ισπανούς.[89] Η εκστρατεία του Ράλεϋ ήταν τελικά καταστροφική, ενώ ο γιος του Ουόλτερ σκοτώθηκε σε πόλεμο με τους Ισπανούς.[90] Ο Ράλεϋ εκτελέστηκε από τον Ιάκωβο όταν επέστρεψε στην Αγγλία με την κατηγορία ότι δυναμίτισε τις καλές σχέσεις της χώρας του με τους Ισπανούς.[91]
Η πολιτική του Ιακώβου Α΄ υπονομεύτηκε περισσότερο με την έκρηξη του Τριακονταετούς Πολέμου, ειδικά όταν ο γαμπρός του, Φρειδερίκος Ε΄ του Παλατινάτου, διώχτηκε από τη Βοημία από τον Καθολικό αυτοκράτορα Φρειδερίκο Β΄ (1620) και ισπανικά στρατεύματα επιτέθηκαν στη Ρηνανία, την πατρίδα του Φρειδερίκου. Ο Ιάκωβος συγκάλεσε το Κοινοβούλιο (1621) με αίτημα να οργανώσει στρατιωτική εκστρατεία για την υποστήριξη του γαμπρού του.[92] Το Κοινοβούλιο του έδωσε βοήθεια που ήταν ανεπαρκής αλλά από την άλλη τον προκάλεσε σε πόλεμο εναντίον της Ισπανίας και του θύμισε τα κέρδη που είχε η Ελισάβετ από τον πόλεμο.[93] Τον Νοέμβριο του 1621 δέχτηκε μεγαλύτερες προκλήσεις από τον Σερ Έντουαρντ Κουκ (1552 - 1634) όταν του ζήτησε όχι μόνο να κηρύξει τον πόλεμο στην Ισπανία αλλά να παντρέψει επίσης τον πρίγκιπα Κάρολο με μια πριγκίπισσα από τους Προτεστάντες και να κάνει πιο σκληρούς τους αντί-Καθολικούς νόμους.[94] Ο Ιάκωβος του υπενθυμίσει ότι δεν πρέπει να επεμβαίνει στα εσωτερικά της βασιλικής οικογένειας επειδή θα τιμωρηθεί σκληρά, αυτό τον έκανε να διαμαρτυρηθεί για έλλειψη ελευθερίας του λόγου.[95][96] Με την επίδραση του Τζορτζ Βίλλερς, Δούκα του Μπάκιγχαμ, και του Ισπανού απεσταλμένου Γονδομάρ, ο Ιάκωβος διέλυσε το Κοινοβούλιο.[97]
Στις αρχές του 1623 ο 22χρονος Κάρολος και ο Μπάκιγχαμ ταξίδευσαν στην Ισπανία για να ζητήσουν το χέρι της Ινφάντας αλλά η αποστολή κατέληξε σε φιάσκο.[98] Η Ινφάντα απέρριψε τον Κάρολο και οι Ισπανοί τους ζήτησαν να καταργήσουν τους σκληρούς αντι-Καθολικούς νόμους του Αγγλικού κοινοβουλίου. Υπέγραψαν μεταξύ τους συνθήκη αλλά επέστρεψαν τον Οκτώβριο στην Ισπανία απογοητευμένοι χωρίς την Ινφάντα και αποκήρυξαν τη συνθήκη σύμφωνα με τις επιθυμίες του αγγλικού λαού.[99] Μετά την αποτυχία για τη δημιουργία ενός Ισπανικού δεσμού, ο Κάρολος και ο Μπάκιγχαμ στράφηκαν στους Γάλλους και αποφάσισαν να κηρύξουν τον πόλεμο στους Αψβούργους.[100] Ο Ιάκωβος συγκάλεσε ξανά το Κοινοβούλιο τον Φεβρουάριο του 1624 λόγω των οικονομικών δυσκολιών της εκστρατείας, το αντί-καθολικό αίσθημα του Κοινοβουλίου ήταν ξανά μεγάλο, ζήτησαν από τον Κάρολο και τον Μπάκιγχαμ να πιέσουν τον βασιλιά για πόλεμο.[101] Ο θησαυροφύλακας Λάιονελ Κράνφιλντ, Κόμης του Μίντλσεξ, είπε ότι ο Βασιλιάς αντιτάχθηκε στον πόλεμο λόγω του κόστους.[102] Τα αποτελέσματα του Κοινοβουλίου του 1624 ήταν αμφίβολα, ο Ιάκωβος αρνήθηκε να προχωρήσει σε πόλεμο αλλά ο Κάρολος από την άλλη πλευρά πίστευε ότι το κοινοβούλιο τον είχε χρηματοδοτήσει, αυτό θα του δημιουργήσει αργότερα μεγάλα προβλήματα στη δική του βασιλεία.[103]
Θρησκεία
Μετά την καταστολή της Συνωμοσίας της Πυρίτιδας, ο Ιάκωβος πήρε σκληρά μέτρα εναντίον των Άγγλων Καθολικών. Το Μάιο του 1606 το Κοινοβούλιο ψήφισε την Παπική Πράξη των Πολιτών σύμφωνα με την οποία κανένας πολίτης δεν έπρεπε να αναγνωρίσει την εξουσία του Πάπα στον βασιλιά.[104] Ο Ιάκωβος παρόλα αυτά στάθηκε επιεικής τόσο στους Καθολικούς που θα έδιναν όρκο υποταγής στον βασιλιά όσο και στους κρυπτοκαθολικούς.[105] Ο Χένρυ Χάουαρντ για παράδειγμα που ήταν κρυπτοκαθολικός έγινε δεκτός στην Καθολική εκκλησία τους τελευταίους του μήνες.[106] Ο Ιάκωβος Α΄ χρειαζόταν την υποστήριξη των Καθολικών της Αγγλίας γι' αυτό διαβεβαίωσε τον Κόμη του Νορθάμπερλαντ ότι "δεν θα διώξει για θρησκευτικούς λόγους οποιονδήποτε δηλώσει υποταγή στον ίδιο και στους νόμους".[107]
Στην "Αναφορά της Χιλιετίας" (1603) οι Πουριτανοί ζήτησαν κατάργηση των επιβεβαιώσεων, των γαμήλιων δακτυλίων και ζητούσαν να γίνει το κάλυμμα της κεφαλής προαιρετικό.[108] Ο Ιάκωβος στάθηκε σκληρός στους Πουριτανούς τα πρώτα χρόνια αλλά οι διώξεις στη συνέχεια έγιναν όλο και λιγότερες.[109][110] Με τη "Διάσκεψη του Χάμπτον Κορτ" (1604) αποφασίστηκε μια νέα μετάφραση της βίβλου για να λυθούν οι διαφορές που υπήρχαν στις προηγούμενες μεταφράσεις, η αυθεντική μετάφραση του Ιακώβου ολοκληρώθηκε το 1611 και θεωρείται το αριστούργημα της λογοτεχνίας του Ιακώβου.[111] Τη σημερινή εποχή βρίσκεται στην πιο εκτεταμένη χρήση.[112] Ο Ιάκωβος προσπάθησε να μεταφέρει στη Σκωτία το Αγγλικό τελετουργικό αλλά συνάντησε σκληρές αντιδράσεις από τους πρεσβυτέρους, επισκέφτηκε τη Σκωτία (1617) τη μοναδική φορά μετά την άνοδο του στον θρόνο. Οι επίσκοποι που συνεδρίασαν στο Περθ αντιστάθηκαν σκληρά, με αποτέλεσμα η Εκκλησία να παραμείνει διαιρεμένη μέχρι τον θάνατο του, ενώ τα εκκλησιαστικά προβλήματα κληρονόμησε ο γιος του.[113]
Πιθανοί ερωμένοι
Η σεξουαλική συμπεριφορά του Ιακώβου Α΄ είναι ένα ζήτημα αμφιλεγόμενο, οι στενές σχέσεις του με πολλούς άντρες αυλικούς οδήγησαν τους ιστορικούς σε προβληματισμό.[114] Η ειρηνική πολιτική μετά την άνοδο του στον θρόνο της Αγγλίας σε αντίθεση με την πολεμική πολιτική της Ελισάβετ φαίνεται στο επίγραμμα της εποχής του "η Ελισάβετ ήταν βασιλιάς και ο Ιάκωβος βασίλισσα".[115] Πολλοί βιογράφοι του αναφέρουν ότι ο Έσμε Στιούαρτ, μετέπειτα Δούκας του Λέννοξ, ο Ρόμπερτ Καρρ, μετέπειτα Δούκας του Σόμερσετ, και ο Τζορτζ Βίλλερς, μετέπειτα Δούκας του Μπάκιγχαμ, ήταν οι ερωμένοι του.[116][117] Ο σερ Τζον Όγκλαντερ (1585 - 1655) σημειώνει "ποτέ δεν έχω δει σύζυγο να παιδιαρίζει τόσο έντονα με την όμορφη σύζυγο του, όπως τον Ιάκωβο με τους ερωμένους του, ιδιαίτερα τον Μπάκιγχαμ", τον οποίο ο Βασιλιάς, όπως υπενθυμίζει ο σερ Έντουαρντ Πέιτον, "πέφτει και φιλάει σαν ερωμένη".[118][119] Στην πρόσφατη αποκατάσταση του Παλατιού του Άπθορπ (2004-8) βρέθηκε ένα μυστικό πέρασμα ανάμεσα στις κρεβατοκάμαρες του Ιακώβου και του Βίλλερς.[120]
Πολλοί βιογράφοι του Ιακώβου αναφέρουν ότι οι σχέσεις του με τους ερωμένους του δεν ήταν σεξουαλικές.[121] Ο Ιάκωβος Α΄ στο έργο του "Βασιλικό Δώρο" τοποθετεί τον σοδομισμό στα βαριά αμαρτήματα "που δεν συγχωρούνται ποτέ από τη συνείδηση" και η σύζυγος του Άννα γέννησε επτά παιδιά, επιπλέον άλλα δυο παιδιά τους πέθαναν στη γέννα, ενώ είχε τουλάχιστον άλλες τρεις αποβολές.[122] Ο Ουγενότος ποιητής Τεοφίλ ντε Βιώ παρατηρεί "είναι γνωστό ότι ο Βασιλιάς της Αγγλίας Ιάκωβος συνευρίσκεται με τον Δούκα του Μπάκιγχαμ".[123] Ο Δούκας του Μπάκιγχαμ γράφει στον Ιάκωβο πολλά χρόνια αργότερα και του υπενθυμίζει ότι κοιμήθηκαν μαζί στο ίδιο κρεβάτι με τη φράση "πιστεύω ότι τώρα με αγαπάς περισσότερο από τότε, δεν θα ξεχάσω ποτέ στο Φάρναμ που στην κεφαλή του κρεβατιού δεν μπορούσες να ξεχωρίσεις το αφεντικό από τον σκύλο".[124] Οι φράσεις του Μπάκιγχαμ δεν θεωρούνται απαραίτητα σεξουαλικές, σύμφωνα με τα δεδομένα της ζωής των αυλικών του 16ου αιώνα η ερμηνεία τους είναι αμφίβολη.[125][126] Ο θάνατος του Ρόμπερτ Σέσιλ, Κόμη του Σώλσμπρυ (1612), άφησε τεράστιο κενό εξουσίας. Την περίοδο που ζούσε ο Σώλσμπρυ, το σύστημα διοίκησης της Ελισάβετ ήταν υπαρκτό, από τότε η βασιλεία του Ιακώβου Α΄ πέρασε μεγάλη παρακμή.[127] Τα δύσκολα καθήκοντα του Κόμη του Σώλσμπρυ αναπληρώθηκαν τμηματικά από τον Ρόμπερτ Καρρ, ερωμένο του Βασιλιά, αλλά η αδυναμία του Ιακώβου να τον παρακολουθήσει στενά τον εξέθεσε ανεπανόρθωτα.[128]
Η ομάδα του Χάουαρντ στην οποία ανήκαν ο Χένρυ Χάουαρντ, Κόμης του Νορθάμπτον, ο Τόμας Χάουαρντ, Κόμη του Σάφφοκ, ο Λόρδος Ουίλλιαμ Νόλλυς, Βαρόνος του Μπάμπρυ (γαμπρός του Σάφφοκ), ο Τσαρλς Χάουαρντ, Κόμης του Νότιγχαμ, και ο Σερ Τόμας Λέηκ (1567 - 1630) ανέλαβαν σύντομα τον έλεγχο της κυβέρνησης. Ο ισχυρός Ρόμπερτ Καρρ υπέκυψε στην οικογένεια Χάουαρντ, δεν μπορούσε να αναλάβει τις ευθύνες του και πολλές φορές αναγκαζόταν να ζητήσει από τον φίλο του Τόμας Όβερμπρυ (1581 - 1613) να τον βοηθήσει στα κυβερνητικά έγγραφα.[129][130] Ο Καρρ είχε μια εξώγαμη σχέση με τη Φράνσες Χάουαρντ, κόρη του Κόμη του Σάφφοκ, την οποία ο Ιάκωβος βοήθησε να ακυρώσει τον γάμο της για να τον παντρευτεί, όπως και συνέβη. Το καλοκαίρι του 1615 κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο Όβερμπρυ δηλητηριάστηκε, είχε πεθάνει στις 15 Σεπτεμβρίου 1613 στον Πύργο του Λονδίνου που είχε μεταφερθεί με αίτημα του Βασιλιά.[131] Οι ύποπτοι για τον φόνο ήταν η Φράνσες και ο Ρόμπερτ Καρρ που είχε αντικατασταθεί σαν ευνοούμενος του Βασιλιά από τον Βίλλερς, ο Ιάκωβος τον καταδίκασε σε θάνατο αλλά τελικά τον συγχώρεσε (1624).[132] Η εμπλοκή του Βασιλιά σε τέτοιο σκάνδαλο έφερε μεγάλη ζημιά στη φήμη του και την κυβέρνηση του, η πτώση των Χάουαρντ άφησε από το 1619 κυρίαρχο τον Βίλλερς.[133][134]
Το τέλος
Ο Ιάκωβος Α΄, μετά την ηλικία των 50 ετών, υπέφερε συχνά από αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα και πέτρες στα νεφρά, είχε χάσει τα δόντια του και έπινε βαριά.[135][136] Ο Βασιλιάς ήταν συνεχώς βαριά άρρωστος τον τελευταίο χρόνο της ζωής του, σπάνια μπορούσε να επισκεφτεί το Λονδίνο, ενώ ο Μπάκιγχαμ είχε καταφέρει να αποκτήσει τον έλεγχο στον διάδοχο του Κάρολο. Μια θεωρία περιγράφει ότι έπασχε από πορφυρία, συμπτώματα της ασθένειας είχε και ο απόγονος του Γεώργιος Γ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο προσωπικός του γιατρός Τεοντόρ ντε Μαγιέρν περιγράφει τα ούρα του Ιακώβου "σκοτεινά κόκκινα, όπως το κρασί του Αλικάντε", οι πέτρες στα νεφρά μπορούσαν πραγματικά να χρωματίσουν τα ούρα κόκκινα.[137][138] Στις αρχές του 1625 ο Ιάκωβος είχε συχνές επιθέσεις από αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα και λιποθυμίες, ενώ τον Μάρτιο αρρώστησε βαριά με εγκεφαλικό επεισόδιο.
Πέθανε στις 27 Μαρτίου σε ηλικία 58 ετών από βίαιη επίθεση δυσεντερίας, με τον Μπάκιγχαμ στο πλευρό του. Η κηδεία του έγινε στις 7 Μαΐου με μεγαλοπρέπεια, αλλά άτακτα.[139] Ο Τζον Ουίλλιαμ, Επίσκοπος του Λίνκολν, στο κήρυγμα του είπε "ο Βασιλιάς Σολομών έζησε 60 χρόνια και πέθανε ειρηνικά, το ίδιο και ο Βασιλιάς Ιάκωβος", το κήρυγμα έγινε γνωστό σαν Σολομωνική της Μεγάλης Βρετανίας.[140] Ο Ιάκωβος Α΄ της Αγγλίας τάφηκε στο Αββαείο του Ουέστμινστερ. Η θέση του τάφου του είχε χαθεί πολλά χρόνια αλλά τελικά βρέθηκε το φέρετρο του τον 19ο αιώνα στον θόλο του Ερρίκου Ζ΄ στη διάρκεια μιας ανασκαφής.[141]
Θρύλοι
Ο λαός της Αγγλίας θρήνησε έντονα τον Ιάκωβο, τον αγαπούσε για την ειρηνική του βασιλεία και για τη μεγάλη μείωση της φορολογίας, ο Κόμης του Κέλλι σημειώνει "όπως ζούσε ο ίδιος ειρηνικά με τον ίδιο τρόπο επιθυμούσε να ζήσει ο γιος και διάδοχος του Ιάκωβος, παρακαλούσε τον θεό να τον μιμηθεί".[142] Ο Κόμης του Μπάκιγχαμ τον οδήγησε, όμως, σε μια σειρά από στρατιωτικές αποτυχίες που αμαύρωσαν τη φήμη του.[143] Ο Ιάκωβος Α΄ πολύ συχνά αμελούσε τα βασιλικά του καθήκοντα για άλλες συνήθειες όπως το κυνήγι, ενώ τα σκάνδαλα έριξαν σημαντικά το κύρος της βασιλείας του που είχε ανέβει την περίοδο της προκατόχου του Ελισάβετ.[144] Την εποχή του ξεκίνησε ο εποικισμός της Αμερικής από τους Άγγλους με την ίδρυση της Τζέημσταουν στη Βιρτζίνια (1607) και της Κούπερς Καβ στη Νέα Γη (1610).[145] Τα επόμενα 150 χρόνια θα ακολουθήσουν σκληροί πόλεμοι της Αγγλίας με την Ισπανία, τη Γαλλία και την Ολλανδία ενώ οι θρησκευτικοί πόλεμοι ανάμεσα στους Προτεστάντες και τους Καθολικούς θα διατηρηθούν 400 χρόνια. Ο Ιάκωβος Α΄ έβαλε τις βάσεις για ένα ισχυρό και ενωμένο Βρετανικό βασίλειο.[146]
Τον 17ο αιώνα οι ιστορικοί που ήταν εχθρικοί απέναντι στον Οίκο των Στιούαρτ τον κατηγόρησαν για αυταρχισμό, οικονομική ανευθυνότητα τονίζοντας ότι στάθηκε με την πολιτική του αιτία για την έκρηξη του Αγγλικού Εμφύλιου Πολέμου. Ο Ιάκωβος είχε διδάξει στον γιο του Κάρολο τη θεία προέλευση της βασιλείας και την περιφρόνηση του Κοινοβουλίου και οι τακτικές του θα οδηγήσουν τον επόμενο αιώνα σε ανατροπή της μοναρχίας και εκτέλεση του Καρόλου. Η φήμη του Βασιλιά υπέστη σημαντική φθορά από τις περιγραφές του αυλικού σερ Άντονυ Ουέλντον (1583 - 1648), τον οποίο ο Βασιλιάς είχε απολύσει.[147] Άλλοι ιστορικοί που έγραψαν αρνητικές ιστορίες εναντίον του Ιακώβου τη δεκαετία του 1650 ήταν: ο σερ Έντουαρντ Πέιτον στο έργο του "Θεία καταστροφή της ευγενούς οικογένειας των Στιούαρτ" (1652), ο Άρθουρ Ουίλσον στο έργο του "Η ιστορία της Μεγάλης Βρετανίας, η ζωή και η βασιλεία του Ιακώβου Α΄" (1658) και ο Φράνσις Όσμπορν (1593 - 1659) στο έργο του "Ιστορικές μνήμες της Βασίλισσας Ελισάβετ και του Βασιλιά Ιακώβου" (1658).[148] Η βιογραφία του ιστορικού Ντέηβιντ Χάρρις Ουίλλσον (1901 - 1973) το 1956 αποτελεί το αποκορύφωμα του μίσους και της αρνητικής κριτικής στον Ιάκωβο.[149] Η ιστορικός Τζέννυ Ουόρμαλντ (1942 - 2015) σημειώνει "κάθε λέξη στο έργο του Ουίλσον μοναδικό στόχο είχε να θίξει και να υποτιμήσει τον άνθρωπο που αναφερόταν".[150] Μέχρι την εποχή του Ουίλσον η γενική εικόνα που επικρατούσε στους ιστορικούς για τον Ιάκωβο ήταν οι πεφωτισμένες απόψεις του για τη θρησκεία και τον πόλεμο.
Οικογένεια
Με τη σύζυγο του Άννα των Όλντενμπουργκ, κόρη του Φρειδερίκου Β΄ της Δανίας, απέκτησε:[151]
- Ερρίκος Φρειδερίκος (1594 - 1612), Πρίγκιπας της Ουαλίας.[152]
- Ελισάβετ (1596 - 1662), παντρεύτηκε τον Φρειδερίκο Ε΄ του Παλατινάτου.
- Μαργαρίτα (1598 - 1600).
- Κάρολος Α΄ (1600 - 1549), Βασιλιάς της Αγγλίας, Σκωτίας & Ιρλανδίας.
- Ροβέρτος Μπρους (18 Ιανουαρίου - 27 Μαΐου 1602), Δούκας του Κίνταϋρ.
- Μαρία (1605 - 1607), πέθανε από πνευμονία.[153]
- Σοφία (22 - 23 Ιουνίου 1607).[154]
Πρόγονοι
Παραπομπές
Πηγές
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
