Ειδομένη Κιλκίς

Η Ειδομένη είναι ένα χωριό της Ελλάδας κοντά στα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία. Διοικητικά, ύστερα από τη διοικητική μεταρρύθμιση του προγράμματος «Καλλικράτης», ανήκει στο Δήμο Παιονίας της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς ενώ παλαιότερα ανήκε στον καποδιστριακό Δήμο Αξιούπολης. Το χωριό είναι συνυφασμένο με το σιδηροδρομικό σταθμό, ο οποίος αποτελεί τον πρώτο σιδηροδρομικό σταθμό που συναντάει ο ταξιδιώτης εισερχόμενος στην Ελλάδα από τις ευρωπαϊκές χώρες. Οι κάτοικοι της Ειδομένης είναι ένα μείγμα Μακεδόνων γηγενών και απογόνων προσφύγων που εγκαταστάθηκαν το 1922 προερχόμενοι από την Ανατολική Θράκη και τα παράλια της Μικράς Ασίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2021, ο πληθυσμός της Ειδομένης ανέρχεται στους 221 κατοίκους^[2].

Ειδομένη
Ειδομένη Ειδομένη
Διοίκηση
Περιφέρεια	Κεντρικής Μακεδονίας
Περιφερειακή Ενότητα	Κιλκίς
Δήμος	Παιονίας
Δημοτική Ενότητα	Αξιούπολης
Γεωγραφία
Υψόμετρο	65
Έκταση	26,944 km²[1]
Πληθυσμός
Μόνιμος	111
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Σέχοβο
Ταχ. κώδικας	614 00
Τηλ. κωδικός	23430
www.idomeni.gr
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Τοποθεσία

Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 65 μέτρων, στις παρυφές του λόφου Κουρί. Βρίσκεται στη δυτική όχθη του ποταμού Αξιού και πλησίον της οριογραμμής με τη Βόρεια Μακεδονία.

Ιστορικά στοιχεία

Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν «Σέχοβο» ή «Σέοβο», η οποία αντικαταστάθηκε με την υπάρχουσα σημερινή το 1936, βασισμένη στην ομώνυμη αρχαία πόλη, που βρίσκονταν στη δυτική όχθη του Αξιού κοντά στο χωριό. Κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 οι Σεχοβίτες εξεγέρθηκαν κατά των Οθωμανών με πρωτεργάτη τον Ζαφείριο Σταματιάδη, ο οποίος αργότερα πολέμησε στη Νότια Ελλάδα. Το αποτέλεσμα για την Ειδομένη, που τότε αποτελούσε τσιφλίκι του Γιουσούφ Μουχλίς πασά, γιου του Ισμαήλ μπέη από τις Σέρρες, ήταν να δεχτεί τα Οθωμανικά αντίποινα μετά την καταστολή των εξεγέρσεων στη Μακεδονία, και να καταστραφεί σχεδόν ολοσχερώς. Πολλοί κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το χωριό και έκτοτε ο Ελληνισμός του Σεχόβου συρρικνώθηκε ανεπανόρθωτα, καθώς άρχισαν να εγκαθίστανται Βούλγαροι αγροτοεργάτες προκειμένου να καλύψουν το κενό στα τσιφλίκια.^[3] Από το 1860 το χωριό έγινε στόχος Ουνιτών του τάγματος των Λαζαριστών που είχε εδρεύσει στη Θεσσαλονίκη, και προσηλύτιζε τους κατοίκους στην Ουνία με την οικονομική βοήθεια των Προξενείων της Γαλλίας και της Αυστρίας^[4]. Κατά τη Μακεδονική επανάσταση του 1878, οι Σεχοβίτες ενεργοποιήθηκαν και πάλι σχηματίζοντας ένοπλα αντάρτικα σώματα υπό τους Δέλλιο Κοβάτση, Στογιάννη (Στόικο) Στοΐδη καί Νικόλαο Στοΐδη.^[5] Την ίδια χρονιά ο Βούλγαρος Ουνίτης επίσκοπος Νείλος Ισβόρωφ εισήλθε στο Σέχοβο και προσηλύτισε αρκετούς στην Ουνία. Αργότερα, όταν ο Νείλος Ισβόρωφ μεταστράφηκε στη Βουλγαρική Εξαρχία, τον ακολούθησαν και πολλοί Ουνίτες οπαδοί του.^[6]. Το 1883 οι Βουλγαρουνίτες προκάλεσαν επεισόδια απαιτώντας τις εκκλησίες και τα σχολεία^[7]. Παρόλ' αυτά το Ελληνικό σχολείο συνέχισε να λειτουργεί^[8]. Το 1898, Βούλγαροι κομιτατζήδες δολοφόνησαν τον Αθανάσιο Στόικο^[9], ενώ το 1899 τον παπα-Δέλλιο, ιερέα του χωριού^[10]. Τότε, ζητήθηκε χωρίς αποτέλεσμα, από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, να οριστεί αρχιερατικός επίτροπος στη Γευγελή γιατί η μητρόπολη Βοδενών, όπου υπάγονταν η περιοχή, δεν μπορούσε να ελέγξει την κατάσταση^[11]. Λόγω των πολλών επεισοδίων η εκκλησία του χωριού σταμάτησε τη λειτουργία της, αλλά τον Οκτώβριο του 1903, ξαναλειτούργησε από την Ελληνική κοινότητα Σεχόβου^[12]. Στις αρχές του 1904 το Σέχοβο παρέμενε ένα από τα σημαντικότερα χωριά του Ελληνισμού στην περιοχή, παρότι οι κάτοικοί του είχαν υποφέρει τα πάνδεινα από τις δράσεις των κομιτατζήδων^[13]. Σπουδαία υπήρξε και η προσφορά των Σεχοβιτών κατά το Μακεδονικό Αγώνα με κυριότερους αγωνιστές τους Γεώργιο Σταματιάδη, το γιο του Ζαφείριο Σταματιάδη Παπαζαφειρίου, τους εγγονούς του Γεώργιο Παπαζαφειρίου Σταματιάδη και Γρηγόριο Παπαζαφειρίου Σταματιάδη, καθώς και τον Στυλιανό Κοβάτση.^[14][15]

Μεταναστευτικό

Από το 2014 άρχισαν να συρρέουν στην Ειδομένη κυρίως Σύροι, Ιρακινοί και Αφγανοί μετανάστες^[16], αλλά και Μαροκινοί, Πακιστανοί και άλλων εθνικοτήτων, με σκοπό να διαβούν τα σύνορα και να εισέλθουν στη Βόρεια Μακεδονία. Επειδή η Βόρεια Μακεδονία και βορειότερα η Σερβία είναι εκτός Συνθήκης Σέγκεν, οι πρόσφυγες προτιμούν αυτόν τον δρόμο προς τη Βόρεια Ευρώπη, ώστε εισερχόμενοι εκ νέου στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την Ουγγαρία, σε περίπτωση σύλληψής τους, να θεωρηθεί ως πρώτη χώρα εισόδου η Ουγγαρία και να επαναπροωθηθούν εκεί, και όχι στην Ελλάδα. Το 2015 οι αρχές της Βόρειας Μακεδονίας αποφάσισαν τη φύλαξη των συνόρων τους από το στρατό, ώστε να αποτρέπεται η είσοδος των μεταναστών.

Το κλείσιμο των συνόρων είχε ως άμεσο αποτέλεσμα την δημιουργία ενός άτυπου προσφυγικού καταυλισμού, όπου κατέληγαν οι πρόσφυγες που δεν μπορούσαν να περάσουν τα σύνορα, με αριθμό εγκατεστημένων που φτάνει τις 5.000,^[17] ενώ κατά καιρούς και τις 10.000.^[18] Με αριθμούς μεταναστών και προσφύγων που άγγιξαν τις 15.000 το 2016 λόγω του κλεισίματος των συνόρων της ΠΓΔΜ, ο καταυλισμός της Ειδομένης ήταν ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη^[19]. Οι διαμαρτυρίες των προσφύγων και των μεταναστών στην περιοχή είχαν ως αποτέλεσμα το συχνό κλείσιμο της σιδηροδρομικής γραμμής προς τη Βόρεια Μακεδονία. Στις 10 Απριλίου 2016 σημειώθηκαν επεισόδια μεταξύ μεταναστών και αστυνομικών της γείτονος με αποτέλεσμα τον τραυματισμό 264 προσφύγων.

Στα τέλη Μαΐου του 2016, με απόφαση της κυβέρνησης, ο καταυλισμός εκκενώθηκε, ενώ οι πρόσφυγες μεταφέρθηκαν σε άλλες δομές και στρατόπεδα.^[20] Ταυτόχρονα, έγιναν επικρίσεις για την βιαστική αυτή ενέργεια, οι οποίες αναφέρουν πως οι μετανάστες μεταφέρθηκαν σε ακατάλληλες δομές.^[21]

Συγκοινωνίες

Κοντά στην Ειδομένη, υπάρχει ο σιδηροδρομικός σταθμός με δρομολόγια από και προς τη Θεσσαλονίκη και την κεντρική Ευρώπη.

Απογραφές πληθυσμού

Απογραφή	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011	2021
Πληθυσμός	532[22]	542[22]	422[22]	511[22]	393[22]	421[22]	334[22]	235[2]	154[2]	221

Παραπομπές

1. dlib.statistics.gr/Book/GRESYE_02_0101_00098%20.pdf.
2. «Απογραφή ενός Αιώνα». idomeni.gr. Ειδομένη. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2016.
3. Γεώργιος Χ. Χιονίδης, διάλεξη: Τα ληφθέντα υπό των Τούρκων μέτρα κατά των Ελλήνων επαναστατών του 1821 εις την Μακεδονίαν (ανάτυπον από Μακεδονικά ΙΑ΄ τεύχος. 27), Θεσσαλονίκη 1971
4. Νεότερη ιστορία της Μακεδονίας 1830-1912, Κωνσταντίνος Απ. Βακαλόπουλος, Εκδόσεις Αντώνιου Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2000, σσ. 81, 82
5. μακεδονικά Σύμμεικτα, Η εθνική δράση του Γεώργιου και Ιωάννου Ξάνθου(Γευγελή) και του Αλέξανδρου Ζουμετίκου (Μοναστήρι) κατά το Μακεδονικό Αγώνα, Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος
6. Κωνσταντίνος Α. Βακαλόπουλος, Ο βόρειος ελληνισμός κατά την πρώιμη φάση του μακεδονικού αγώνα 1878-1894, Εκδόσεις Σταμούλη, 2004, σελ. 91
7. Κωνσταντίνος Α. Βακαλόπουλος, Ο βόρειος ελληνισμός κατά την πρώιμη φάση του μακεδονικού αγώνα 1878-1894, Εκδόσεις Σταμούλη, 2004, σελ. 124
8. Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 54
9. Νεοκλής Καζάζης, Hellenisme et la Macedoine, Παρίσι, 1903, σελ. 80
10. Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σσ. 142, 146
11. Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 151
12. Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 223
13. Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 241
14. Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος (επιστημονική επιμέλεια), Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σσ. 92, 93, 94
15. Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία 1904-1908, εκδόσεις Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 342
16. «Λαθρομετανάστες συρρέουν απεγνωσμένα στην Ειδομένη Κιλκίς». tovima.gr.
17. «Ειδήσεις από το πρακτορείο Deutsche-Welle, 23 Αυγούστου 2015, Βοήθεια στο δράμα των προσφύγων, Διογένης Δημητρακόπουλος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2015.
18. Πρώτο Θέμα, 8 Νοεμβρίου 2015, Διακόσια λεωφορεία περιμένουν στα σύνορα, Εγκλωβισμένοι 10.000 πρόσφυγες στην Ειδομένη
19. Ειδομένη: Ο μεγαλύτερος καταυλισμός στην Ευρώπη, LiveLeak. 7.3.2016
20. Interactive, Pegasus. ««Αδειασε» ο καταυλισμός στην Ειδομένη». Ημερησία. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2016.
21. «Guardian: Συνθήκες «ούτε για ζώα» στους χώρους φιλοξενίας μετά την Ειδομένη». In.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2016.
22. Μιχαήλ Σταματελάτος - Φωτεινή Βαμβά Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σ. 210.