Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής[1] (Edward the Confessor, 1003 – 5 Ιανουαρίου 1066), γνωστός και ως Άγιος Εδουάρδος ο Ομολογητής, ήταν ένας από τους τελευταίους Αγγλοσάξονες βασιλείς της Αγγλίας. Θεωρούμενος συνήθως ως ο τελευταίος βασιλιάς του Οίκου του Ουέσσεξ, κυβέρνησε από το 1042 έως το 1066.
| Εδουάρδος ο Ομολογητής | |
|---|---|
 | |
| Περίοδος | 8 Ιουνίου 1042 – 5 Ιανουαρίου 1066 |
| Στέψη | 3 Απριλίου 1043 Καθεδρικός του Γουίντσεστερ |
| Προκάτοχος | Αρθακανούτος |
| Διάδοχος | Χάρολντ Β΄ της Αγγλίας |
| Γέννηση | 1003 Άισλιπ, Όξφορντσερ, Αγγλία |
| Θάνατος | 5 Ιανουαρίου 1066 (63 ετών) Λονδίνο, Αγγλία |
| Τόπος ταφής | Αββαείο του Ουέστμινστερ, Αγγλία |
| Σύζυγος | Έντιθ του Ουέσσεξ |
| Οίκος | Οίκος του Ουέσσεξ |
| Πατέρας | Έθελρεντ του Ουέσσεξ |
| Μητέρα | Έμμα της Νορμανδίας |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Γιος του Έθελρεντ του Ουέσσεξ και της Έμμας της Νορμανδίας, ο Εδουάρδος διαδέχθηκε τον γιο του Κνούτου -και ετεροθαλή αδελφό του ίδιου- Αρθακανούτο, επαναφέροντας τον Οίκο του Ουέσσεξ μετά την περίοδο της δανικής κυριαρχίας από τότε που ο Κνούτος κατέκτησε την Αγγλία το 1016. Όταν πέθανε ο Εδουάρδος το 1066, τον διαδέχτηκε ο Χαράλδος Β΄ της Αγγλίας, ο οποίος ηττήθηκε και σκοτώθηκε την ίδια χρονιά από τους Νορμανδούς του Γουλιέλμου του Κατακτητή στη μάχη του Χέιστινγκς.
Ο Έντγκαρ Έθελινγκ ο τελευταίος εκπρόσωπος από τον Οίκο του Ουέσσεξ που ανακηρύχθηκε βασιλιάς μετά τη μάχη του Χέιστινγκς δεν κυβέρνησε και καθαιρέθηκε μετά από 8 περίπου εβδομάδες. Οι ιστορικοί παρουσιάζουν πολλές διαφωνίες σχετικά με την μεγάλη περίοδο 24 ετών της βασιλείας του, το προσωνύμιο του παρουσιάζει την εικόνα ενός βασιλιά τραχύτατου και ευσεβούς, πολλοί τον αγιοποιούν σαν μια προσπάθεια ανταγωνισμού με τον Εδουάρδο τον Μάρτυρα. Η βασιλεία του χαρακτηρίζεται από μεγάλη πτώση της βασιλικής εξουσίας στην Αγγλία και την άνοδο του Οίκου του Γκόντουιν μετά την ηρωική πτώση του ίδιου. Συγγραφείς όπως ο Φρανκ Μπάρλοου (1911 - 2009) και ο Πίτερ Ρεξ (1930 - 2012) αναφέρουν από την άλλη μεριά ότι ήταν πολύ δυναμικός, ενεργητικός και μερικές φορές βίαιος αλλά του χάλασε την εικόνα η Νορμανδική κατάκτηση.[2][3] Ο Ρίτσαρντ Μόρτιμερ από την άλλη πλευρά σημειώνει οτι η επιστροφή των Γκόντουιν από την εξορία (1052) αποδεικνύει ότι ήταν άβουλος και ανίκανος βασιλιάς που δεν μπόρεσε να αποκτήσει τον έλεγχο του βασιλείου του. Έναν αιώνα αργότερα (1161) ο Πάπας Αλέξανδρος Γ΄ ρύθμισε την αγιοποίηση του με αποτέλεσμα η Αγγλική εκκλησία να βρεθεί μεταξύ πολλών πολιούχων αγίων. Ο Εδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας έλυσε οριστικά το πρόβλημα ορίζοντας οριστικά σαν εθνικό Άγιο του Αγγλικού έθνους τον Άγιο Γεώργιο (1350). Ο Άγιος Εδουάρδος ο Ομολογητής εορτάζεται από την Αγγλικανική εκκλησία, την Εκκλησία της Ουαλίας και την Καθολική εκκλησία, η μνήμη του εορτάζεται στις 13 Οκτωβρίου.
Πρώτα χρόνια
Τα δυο μικρότερα αδέλφια του Εδουάρδου ήταν ο Άλφρεντ Έθελινγκ και η Γκόντα της Αγγλίας, είχε πολλά μεγαλύτερα ετεροθαλή αδέλφια από τον πρώτο γάμο του πατέρα του με την Ελφγκίφου της Υόρκης και στα γενεαλογικά καταγράφεται πάντοτε πίσω από αυτά.
Παιδική ηλικία
.jpg)
Την περίοδο που ήταν ακόμα μικρό παιδί η Αγγλία έγινε στόχος επίθεσης των επιδρομών των Βίκινγκ υπό την ηγεσία αρχικά του Σβεν Α' της Δανίας και στην συνέχεια του γιου του Κνούτου. Στα τέλη του 1013 ο Σβεν ο Διχαλογένης κατέλαβε τον θρόνο της Αγγλίας, ο μικρός Εδουάρδος συνόδευσε τους γονείς του και τα αδέλφια του στην εξορία στην Νορμανδία. Ο Σβεν πέθανε αμέσως μετά τον Φεβρουάριο του 2014, ακολούθησε η ανακατάληψη του Αγγλικού θρόνου από τον πατέρα του ο οποίος ορκίστηκε ξανά βασιλιάς αφού πρώτα συμφώνησε με τους ευγενείς να κυβερνήσει με περισσότερη δικαιοσύνη σε σχέση με την πρώτη περίοδο της βασιλείας του.[4] Ο πατέρας του πέθανε τον Απρίλιο του 2016, τον διαδέχτηκε ο μεγαλύτερος ετεροθαλής αδελφός του Έντμουντ ο Σιδηρόπλευρος ο οποίος βρισκόταν εκείνη την εποχή σε σκληρούς πολέμους με τον Κνούτο που επανήλθε δυναμικά να ανακαταλάβει την Αγγλία. Σύμφωνα με τα Σκανδιναβικά χρονικά ο μικρός 13χρονος Εδουάρδος πολέμησε με μεγάλο θάρρος στο πλευρό του αδελφού του αλλά η ιστορία αυτή αμφισβητείται.[4][5] Ο Έντμουντ πέθανε τον Νοέμβριο του 2016 και ο Κνούτος παρέμεινε μοναδικός βασιλιάς της Αγγλίας. Ο ίδιος και τα αδέλφια του οδηγήθηκαν στην εξορία ενώ ο Κνούτος παντρεύτηκε στον δεύτερο γάμο του την μητέρα του Έμμα (1017), ο μεγαλύτερος από τους ετεροθαλείς αδελφούς του Έντουιγκ Έθελινγκ εκτελέστηκε την ίδια εποχή απο τον Κνούτο αφήνοντας τον Εδουάρδο διεκδικητή του θρόνου από τον Οίκο του Ουέσσεξ.[6]
Εξορία στην Νορμανδία
Ο Εδουάρδος πέρασε 25 χρόνια στην εξορία τα περισσότερα από αυτά ζούσε στην πατρίδα της μητέρας του στην Νορμανδία, είχε την υποστήριξη της αδελφής του Γκόντα της Αγγλίας η οποία παντρεύτηκε τον ισχυρό Ντρόγκο της Μαντ, κόμη του Βεξίν (1024). Στις αρχές της δεκαετίας του 1030 ο Εδουάρδος ο Ομολογητής υπέγραψε τέσσερα καταστατικά στην Νορμανδία στα δυο από τα οποία παρουσιάζεται ως βασιλεύς της Αγγλίας. Ο Γουλιέλμος της Γιουμιέγκ αναφέρει ότι ο Ροβέρτος Α΄ της Νορμανδίας σχεδίαζε εκστρατεία στην Αγγλία για να επαναφέρει στον θρόνο τον ανιψιό του αλλά η προσπάθεια τελικά απέτυχε. Ο Εδουάρδος είχε όμως την υποστήριξη της εκκλησίας και πολλών ηγούμενων, ανάμεσα τους ο Ροβέρτος ο Νορμανδός επίσκοπος της Γιουμιέγκ ο οποίος έγινε αργότερα από τον Εδουάρδο τον Ομολογητή αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι.[7] Ο Εδουάρδος τότε απέκτησε βαθιά θρησκευτική πίστη αλλά μετέπειτα ιστορικοί τονίζουν ότι οι αναφορές αυτές είναι ψευδείς, ειπώθηκαν πολύ αργότερα από τον ίδιο από όσους έκαναν προσπάθειες για την αγιοποίηση του.[8] Την περίοδο εκείνη είχε λίγες ελπίδες για την άνοδο του στον Αγγλικό θρόνο επειδή η φιλόδοξη μητέρα του προτιμούσε τον ετεροθαλή αδελφό του Αρθακανούτο.[9]
Δολοφονία του αδελφού του Άλφρεντ Έθελινγκ
Ο Κνούτος πέθανε (1035) τον διαδέχθηκε στον θρόνο της Δανίας ο γιος του Αρθακανούτος αλλά είναι αμφίβολο αν κληρονόμησε και την Αγγλία, το βέβαιο είναι ότι δεν μπόρεσε να μετέβη στην Αγγλία επειδή ήταν απασχολημένος σε πόλεμο με τους Σκανδιναβούς. Στην Αγγλία τοποθετήθηκαν αντιβασιλείς για λογαριασμό του ο ετεροθαλής αδελφός του Χάρολντ ο Λαγοπόδαρος και η μητέρα του Έμμα αναμένοντας να έρθει ο Αρθακανούτος αλλά ο Χάρολντ σφετερίστηκε τον θρόνο και ανακηρύχτηκε μόνος βασιλιάς.[10] Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής και ο αδελφός του Άλφρεντ Έθελινγκ προσκλήθηκαν ξεχωριστά στην Αγγλία την ίδια χρονιά (1036), μερικοί ιστορικοί αναφέρουν ότι το γράμμα για να προσκληθούν το έγραψε ο ίδιος ο Χάρολντ με την υπογραφή τάχα της μητέρας τους Έμμας, άλλοι αναφέρουν ότι προσκλήθηκαν από την Έμμα για να αποδυναμώσουν τον Χάρολντ.[11] Ο Άλφρεντ συνελήφθη από τον κόμη Γκόντουιν, τον οδήγησε στον Χάρολντ ο οποίος τον τύφλωσε με βίαιο τρόπο, στην συνέχει πέθανε από τα τραύματα του, ο φόνος του Άλφρεντ ήταν ο λόγος για τον οποίο εξορίστηκε αργότερα ο Γκόντουιν το φθινόπωρο του 1051.[8] Ο Εδουάρδος πραγματοποίησε μια επίθεση στο Σαουθάμπτον και στην συνέχεια επέστρεψε στην Νορμανδία.[12] Την περίοδο εκείνη όπως φαίνεται ο Εδουάρδος είχε αποκτήσει πολύ καλή φήμη ως στρατιώτη τόσο στην Νορμανδία όσο και στην Σκανδιναβία.[13] Ο Χάρολντ έγινε αποδεκτός σαν μοναδικός βασιλιάς (1037) και η Έμμα της Νορμανδίας εξορίστηκε στην Μπρυζ ζητώντας από τον γιο της Αρθακανούτο να πραγματοποιήσει επίθεση στην Αγγλία αλλά εκείνος ήταν ανέτοιμος στρατιωτικά να το κάνει.[13] Την εποχή που ετοιμαζόταν ο Αρθακανούτος για επίθεση ήρθαν τα νέα για τον θάνατο του Χάρολντ (1040), με αυτόν τον τρόπο μπόρεσε ανενόχλητα να μετέβη στην Αγγλία για να κληρονομήσει τον θρόνο.
Διάδοχος του Αρθακανούτου
Ο Αρθακανούτος προσκάλεσε την επόμενη χρονιά (1041) τον Εδουάρδο τον Ομολογητή στην Αγγλία για να τον ορίσει διάδοχο του επειδή ήταν βαριά άρρωστος, γνώριζε ότι δεν θα ζήσει πολύ και δεν είχε απογόνους.[10] Ο ιστορικός Τζον Μάντικοττ (γεν. 1943) αναφέρει ότι προσκλήθηκε με παρέμβαση του κόμη Γκόντουιν, συνάντησε τους ευγενείς στην Νήσο Γουάιτ, έγινε δεκτός σαν βασιλιάς αφού οι ευγενείς τον έβαλαν πρώτα να ορκιστεί ότι θα τηρήσει τους νόμους του Κνούτου.[14] Το Αγγλοσαξωνικό χρονικό αναφέρει ότι ορκίστηκε βασιλιάς μαζί με τον Αρθακανούτο αλλά ένα καταστατικό που εκδόθηκε το 1042 τον αναφέρει σαν αδελφό του βασιλιά.[15] Μετά τον θάνατο του Αρθακανούτου στις 8 Ιουνίου 1842 ο Γκόντουιν, ο ισχυρότερος κόμης της Αγγλίας υποστήριξε τον Εδουάρδο για την διαδοχή στον θρόνο, το Αγγλοσαξωνικό χρονικό αναφέρει με λεπτομέρειες την μεγάλη δημοτικότητα και αποδοχή που είχε ο Εδουάρδος στον Αγγλικό λαό.[16] Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής στέφθηκε βασιλιάς της Αγγλίας στον καθεδρικό ναό του Ουέστμινστερ την βασιλική έδρα των δυτικών Σαξόνων στις 3 Απριλίου 1043.[17]
Βασιλιάς της Αγγλίας
Πρώτα χρόνια
Μετά την άνοδο του στον θρόνο ο Εδουάρδος διαμαρτυρήθηκε για το γεγονός οτι η μητέρα του δεν ενδιαφέρθηκε καθόλου για τον ίδιο, τον Νοέμβριο του 1043 έκανε επιδρομή στο Ουίντσεστερ με τον Λέοφρικ της Μερκίας, τον Γκόντουιν και τον Σίουαρντ της Νορθούμπριας για να κάνει κατάσχεση της περιουσίας της η οποία όπως δήλωσε ήταν βασιλική. Ο βασικός σύμβουλος της μητέρας του Στίγκαντ επίσκοπος του Έλμχαμ στην ανατολική Αγγλία καθαιρέθηκε αλλά σύντομα αποκαταστάθηκε, η Έμμα πέθανε το 1052.[18] Η θέση του Εδουάρδου στον θρόνο αρχικά ήταν αρκετά εξασθενημένη, από τους τρεις ισχυρούς κόμητες που υποστήριζαν τον Οίκο του Ουέσσεξ την περίοδο της Δανικής κατάκτησης μονάχα ο Λέοφρικ τον υποστήριζε επειδή η οικογένεια του είχε προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στον πατέρα του Έθελρεντ. Ο Σιούαρντ ήταν πιθανότατα Δανός στην καταγωγή ενώ ο Γκόντουιν αν και Άγγλος είχε εισέλθει στις υπηρεσίες του Κνούτου και είχε παντρευτεί την πρώην νύφη του. Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής ωστόσο στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του αποδείχτηκε ισχυρός και φιλόδοξος μονάρχης, όπως αναφέρει ο συγγραφέας Φράνκ Μπάρλοου (1911 - 2009) "ήταν φιλόδοξος σαν τον πατέρα του και τρομερός όπως η μητέρα του Έμμα".[19]
Ο μεγαλύτερος γιος του Γκόντουιν Σβεν διορίστηκε στις 23 Ιανουαρίου 1045 σε μια κομητεία των νοτιοδυτικών Μίνλαντς ενώ ο ίδιος ο Εδουάρδος παντρεύτηκε την κόρη του Σβεν Έντιθ, αμέσως μετά ο αδελφός της Χάρολντ και ο ξάδελφος της Δανός πρίγκιπας Μπέορν Έστριτσον ανέλαβαν κομητείες στην νότια Αγγλία. Ο Έντουιν και η οικογένεια του κυβερνούσαν ολόκληρη την νότια Αγγλία ωστόσο ο γιος του Σβεν εξορίστηκε (1047) επειδή επιχείρησε να απαγάγει την ηγουμένη του Λέομινστερ. Ο Σβεν επέστρεψε (1049) και επιχείρησε να πάρει πίσω την κομητεία του αλλά βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Μπέορν Έστριντσον και τον Χάρολντ στους οποίους είχε μοιραστεί η κομητεία του την διετή περίοδο της εξορίας του. Ο Σβεν σκότωσε τον ξάδελφο του Μπέορν, εξορίστηκε ξανά και ο ανιψιός του βασιλιά Ραλφ ανέλαβε την κομητεία του αλλά ο πατέρας του Σβεν Έντουιν κατόρθωσε τα επόμενα χρόνια ύστερα από διαπραγματεύσεις με τον βασιλιά να αποκαταστήσει τον γιο του.[20]
Εντάσεις με τον Οίκο του Γκόντουιν
Τα πλούτη των εδαφών του Εδουάρδου του Ομολογητή ήταν τα μεγαλύτερα από όλους αλλά βρίσκονταν διάσπαρτα στην νότια Αγγλία χωρίς κεντρική διοίκηση. Κατόρθωσε την περίοδο (1050 - 1051) να πληρώσει τα 14 πλοία που αποτελούσαν τον στόλο του και να καταργήσει τον φόρο πληρωμής τους.[21][22] Ο φιλόδοξος Νορβηγός βασιλιάς Μάγκνους ο Καλός είχε ισχυρές βλέψεις στον Αγγλικό θρόνο, ο Εδουάρδος υπό τον φόβο επίθεσης την περίοδο (1045 - 1046) άρχισε να προετοιμάζει τον Αγγλικό στόλο στο Σάντουιτς και ανέλαβε την ηγεσία του. Ο μεγαλύτερος αδελφός του δολοφονημένου Μπέορν Έστριντσον Σβεν Β΄ της Δανίας δήλωσε με κάθε τρόπο την υποστήριξη του στον Εδουάρδο τον Ομολογητή, του δήλωσε ότι τον έχει σαν γιο του ελπίζοντας να τον βοηθήσει στον πόλεμο που βρισκόταν με τον Μάγκνους τον Καλό για τον έλεγχο της Δανίας. Ο Έντουιν εισηγήθηκε στον Εδουάρδο να στείλει στρατιωτική βοήθεια στον Σβεν αλλά ο Εδουάρδος απέρριψε το αίτημα (1047), μόνο ο θάνατος του Μάγκνους του Καλού τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου επέτρεψε στον Σβεν Β΄ να ανακτήσει τον θρόνο της Δανίας ενώ ο Εδουάρδος ο Ομολογητής γλύτωσε την στρατιωτική επίθεση.[21]
Οι σύγχρονοι ιστορικοί απορρίπτουν το γεγονός ότι ο Εδουάρδος είχε μεγάλη εύνοια στους Νορμανδούς, ευνόησε μονάχα λίγους οι οποίοι του ήταν πιστοί την περίοδο της εξορίας του, ανάμεσα σε αυτούς ο Ροβέρτος, πρώην επίσκοπος της Γιουμιέγκ που τον βοήθησε σημαντικά την δεκαετία του 1030. Ο Ροβέρτος ήρθε στην Αγγλία (1041), έγινε επίσκοπος στο Λονδίνο (1043) και σύμφωνα με τα Χρονικά του Εδουάρδου ήταν ο κύριος σύμβουλος και συνεργάτης του βασιλιά.[23] Στους εκκλησιαστικούς διορισμούς ο Εδουάρδος και οι σύμβουλοι του έδειξαν άρνηση σε οποιονδήποτε είχε συγγενικούς δεσμούς με κόμητες, όταν ο κλήρος του Καντέρμπερι εξέλεξε αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπερι έναν συγγενή του Έντουιν ο βασιλιάς απέρριψε το αίτημα τοποθετώντας αρχιεπίσκοπο τον Νορμανδό Ροβέρτο του Γιουμιέγκ. Τον Σεπτέμβριο ο Εδουάρδος ο Ομολογητής δέχτηκε την επίσκεψη του Ευστάθιου Β΄ της Βουλώνης δεύτερου συζύγου της αδελφής του Γκόντας. Σε μια ανταρσία εναντίον του βασιλιά στο Ντόβερ ο Εδουάρδος ζήτησε από τον Έντουιν να τιμωρήσει τους κατοίκους αλλά εκείνος το αρνήθηκε, ο Εδουάρδος το εκμεταλλεύτηκε σαν ευκαιρία να αποδομήσει τον Γκόντουιν. Ο αρχιεπίσκοπος Ροβέρτος κατηγόρησε τον Έντουιν ότι συνωμότησε να δολοφονήσει τον βασιλιά επαναφέροντας τις μνήμες της τύφλωσης και της δολοφονίας του αδελφού του βασιλιά Άλφρεντ (1036). Ο Λέοφρικ και ο Σιούαρντ οι οποίοι υποστήριζαν τον βασιλιά είχαν την υποστήριξη των υπηκόων τους, αντίθετα όταν ζήτησαν το ίδιο πράγμα ο Σβεν και ο Χάρολντ από τους υπηκόους του να πολεμήσουν εναντίον του βασιλιά το αρνήθηκαν. Ο Έντουιν τελικά όταν κατάλαβε ότι ελάχιστοι ήταν διατεθειμένοι να πολεμήσουν στο πλευρό του εναντίον του βασιλιά αναγκάστηκε να δραπετεύσει μαζί με τους γιους του στην Φλάνδρα και την Ιρλανδία.[21] Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής χώρισε την Έντιθ με την δικαιολογία ότι δεν του έκανε παιδιά και την έστειλε σε μοναστήρι, ο αρχιεπίσκοπος Ροβέρτος δέχτηκε πρόθυμα να υπογράψει το διαζύγιο.[24]
Η κρίση του 1051 - 1052
Ο Σβεν πήγε για προσκύνημα στα Ιεροσόλυμα, αλλά ο πατέρας του Γκόντουιν με τους υπόλοιπους γιους του για δυναμική επίθεση στην Αγγλία την επόμενη χρονιά. Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής φοβήθηκε ότι ο νέος εμφύλιος πόλεμος θα διαλύσει του βασίλειο απέναντι στους εχθρούς του, δέχτηκε πιέσεις από τους ευγενείς να συμφιλιωθεί με τον Γκόντουιν αλλά ο Ροβέρτος και οι υπόλοιποι επίσκοποι ζήτησαν από τον βασιλιά να το αρνηθεί επειδή φοβήθηκαν την εκδίκηση του Γκόντουιν. Η Έντιθ επανήλθε στην αυλή ως βασίλισσα και ο Στίγκαντ ο οποίος ανέλαβε τις περισσότερες πρωτοβουλίες να συμφιλιώσει τις δυο πλευρές ορίστηκε αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι στην θέση του Ροβέρτου, αυτό τον έφερε σε σύγκρουση με τον πάπα επειδή ο Στίγκαντ ήταν και επίσκοπος του Ουίντσεστερ.[25] Ο ανιψιός του Εδουάρδου του Ομολογητή Ραλφ ο οποίος ήταν ο πιο πιστός οπαδός του στην κρίση του 1051 - 1052 δέχτηκε την κομητεία του Χέρεφορντ την οποία κατείχε παλιότερα ο Σβεν.[26] Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1050 ο Εδουάρδος μπόρεσε χωρίς προβλήματα να ελέγξει την Αγγλία από την οικογένεια του Γκόντουιν, ο ίδιος ο Γκόντουιν πέθανε (1053) ο γιος του Χάρολντ τον κληρονόμησε στην κομητεία του Ουέσσεξ αλλά κανένας από τους υπόλοιπους γιους του δεν πήρε τίποτα. Η κατάσταση άλλαξε τα επόμενα χρόνια λόγω μιας σειράς από θανάτους των ισχυρών κομήτων οι οποίοι ήταν αντίπαλοι της οικογένειας του Γκόντουιν. Ο Σιούαρντ πέθανε (1055), ο γιος του θεωρήθηκε αρκετά ανήλικος για να κληρονομήσει την Νορθούμπρια γι'αυτό ορίστηκε νέος κόμης ο Τόστικ αδελφός του Χάρολντ. Ακολούθησε ο θάνατος του Λέοφρικ και του Ραλφ (1057), ο γιος του Λέοφρικ Έλφργκαρ διαδέχθηκε τον πατέρα του ως κόμης της Μερκίας, ο άλλος αδελφός του Χάρολντ Γκίρθ διαδέχθηκε τον Έλφγκαρ σαν κόμης της Ανατολικής Αγγλίας. Ο τέταρτος αδελφός του Γκόντουιν ο οποίος ζούσε ακόμα Λεοφγουίν ανέλαβε να κυβερνήσει μια κομητεία μέσα στην περιοχή του Χάρολντ και ο ίδιος ο Χάρολντ κληρονόμησε τις κομητείες του Ραλφ σαν αποζημίωση. Το 1057 οι αδελφοί του Γκόντουιν είχαν υπό τον έλεγχο τους ολόκληρη την Αγγλία, ο Εδουάρδος ο Ομολογητής με την σειρά του στάθηκε αδιάφορος γι'αυτόν τον κίνδυνο, το ενδιαφέρον του ήταν πλέον πέρα από τα βασιλικά καθήκοντα με βασικότερες ασχολίες του το κυνήγι και τον εκκλησιασμό.[21][27]
Σχέσεις με Ουαλία και Σκωτία
_obverse.jpg)
Στα μέσα της δεκαετίας του 1050 ο Εδουάρδος ο Ομολογητής χειρίστηκε με μεγάλη επιτυχία τις εξωτερικές σχέσεις του με την Ουαλία και την Σκωτία. Ο Μάκβεθ της Σκωτίας δολοφόνησε τον Ντάνκαν Α΄ της Σκωτίας και σφετερίστηκε τον θρόνο της Σκωτίας, ο γιος του Ντάνκαν Μάλκολμ Γ΄ της Σκωτίας κατέφυγε στην αυλή του Εδουάρδου ζητώντας την βοήθεια του. Ο Εδουάρδος έστειλε τον Σιούαρντ εναντίον του Μάκβεθ (1054), η εκστρατεία ήταν επιτυχής και ο Μάλκολμ κατόρθωσε να αποκτήσει τον έλεγχο στην νότια Σκωτία, λίγο αργότερα ο Μάλκολμ σκότωσε τον Μάκβεθ και ανακηρύχτηκε νέος βασιλιάς της Σκωτίας (1058). Το 1059 ο Μάλκολμ έκανε νέα επίσκεψη στον Εδουάρδο αλλά το 1061 ξεκίνησε τις επιδρομές στην Νορθούμπρια την οποία ήθελε να προσαρτήσει στο βασίλειο του.[21][28] Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής διέταξε την δολοφονία του Ουαλλού πρίγκιπα Ρις-απ-Ρίντερχ ο οποίος είχε κάνει επιδρομή στην Αγγλία, η κεφαλή του μεταφέρθηκε στον βασιλιά.[21] Το 1055 κόμης των Ουαλλών ανακηρύχτηκε ο Γκρίφφιντ-απ-Λιουέλιν, συμμάχησε με τον Έλγφγκαρ της Μερκίας ο οποίος είχε επικηρυχτεί ως προδότης, νίκησαν τον κόμη Ραλφ στο Χέρεφορντ και ο Χάρολντ εξαναγκάστηκε να συγκεντρώσει στρατό από ολόκληρη την Αγγλία για να επιτεθεί στους Ουαλούς. Στην συνέχεια κλείστηκε ειρήνη ανάμεσα στις δυο πλευρές, ο Έλφγκαρ μπόρεσε να διαδεχτεί τον πατέρα του σαν κόμης της Μερκίας (1057) και ο Γκρίφφιντ-απ-Λιουέλιν ορκίστηκε υποταγή στον Εδουάρδο τον Ομολογητή. Ο Έλφγκαρ πέθανε (1062) και τον διαδέχτηκε ο ανήλικος γιος του Έντουιν, ο Χαρολντ εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να επιτεθεί στον Γκρίφφιντ-απ-Λιουέλιν. Η επίθεση απέτυχε, ο Χάρολντ και ο Τόστικ επιτέθηκαν την επόμενη χρονιά και ο Γκρίφφιντ δολοφονήθηκε από τους Ουαλούς εχθρούς του, ο Εδουάρδος και ο Χάρολντ κατόρθωσαν να επεκτείνουν τις εξουσίες τους σε όλους τους Ουαλούς πρίγκιπες.[29][30]
Θάνατος
Τον Οκτώβριο του 1065 ο αδελφός του Χάρολντ Τόστικ Γκόντουινσον κυνηγούσε μαζί με τον βασιλιά όταν έφτασαν τα νέα ότι οι ευγενείς της Νορθούμπριας επαναστάτησαν εναντίον του Εδουάρδου επειδή αισθάνονταν καταπιεσμένοι, σκότωσαν και 200 από τους οπαδούς του. Τοποθέτησαν νέο κόμη τον Μόρκαρ, αδελφό του Έντουιν της Μερκίας καλώντας τα δυο αδέλφια να επιτεθούν στην νότια Αγγλία. Συναντήθηκαν με τον Χάρολντ στο Νορθάμπτον και ο Τόστικ κατηγόρησε τον Χάρολντ στον βασιλιά ότι συνωμότησε μαζί με τους επαναστάτες, ο Τόστικ ήταν πλέον ο ευνοούμενος του βασιλιά αλλά ήταν ανεπιθύμητος και κανένας δεν στάθηκε πρόθυμος να πολεμήσει μαζί του. Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής αναγκάστηκε να υποταχθεί, αισθάνθηκε υπερβολικά ταπεινωμένος και η στενοχώρια του προκάλεσε στον βασιλιά μια σειρά από εγκεφαλικά που τον οδήγησαν στον θάνατο.[21][31] Η άσχημη κατάσταση της υγείας του δεν τον άφησε να παρακολουθήσει την ολοκλήρωση της ανέγερσης της νέας εκκλησίας του Ουέστμινστερ η οποία πραγματοποιήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου.[32][33] Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής πέθανε στις 5 Ιανουαρίου 1066 ορίζοντας ως κληρονόμους του τον Χάρολντ και τον Έντιθ, η κηδεία του έγινε στην 6 Ιανουαρίου στο Αββαείο του Ουέστμινστερ, ο Χάρολντ ορκίστηκε βασιλιάς την ίδια μέρα.[21] Το ζήτημα της διαδοχής του Εδουάρδου του Ομολογητή ήταν ένας βασικός προβληματισμός από τους μετέπειτα ιστορικούς, ο πρώτος που ασχολήθηκε σοβαρά με το ζήτημα ήταν ο Γουλιέλμος του Μαλμέσμπουρι (1080 - 1143) στις αρχές του 12ου αιώνα. Μια ομάδα ιστορικών τονίζει ότι ο Εδουάρδος είχε ορίσει σαν διάδοχο του τον Γουλιέλμο τον Κατακτητή, άλλοι πίστευαν ότι μέχρι την σύγκρουση του με τον Γκόντουιν (1051) είχε ορίσει ως διάδοχο του τον Έντιθ. Ο Γουλιέλμος είχε πραγματικά επισκεφτεί τον Εδουάρδο τον Ομολογητή κατά την διάρκεια της εξορίας του Γκόντουιν αλλά οι ιστορικοί αμφιβάλουν αν είχε στόχο ο Εδουάρδος να κρατήσει την υπόσχεση του.
Διαδοχή
Ο γιος του Έντμουντ του Σιδηρόπλευρου, o Εδουάρδος ο Εξόριστος, ήταν ο νόμιμος διάδοχος του Εδουάρδου του Ομολογητή απ;o τον Οίκο του Ουέσσεξ. Ο Εδουάρδος ο Εξόριστος ήταν εξόριστος στην Ουγγαρία, ο επίσκοπος Ίλντριντ του Ουόρκεστερ επισκέφτηκε τον Ερρίκο Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1054) για να υποστηρίξει τα δικαιώματα του Εδουάρδου στον θρόνο, έφτασε με την οικογένεια του στην Αγγλία (1057) αλλά πέθανε αμέσως μετά.[34] Ο γιος του Έντγκαρ Έθελινγκ ο οποίος ήταν τότε μόλις 5 ετών μεταφέρθηκε στην βασιλική αυλή, ανακηρύχτηκε βασιλιάς για ένα μικρό χρονικό διάστημα μετά τον θάνατο του Χάραλντ και πριν την Νορμανδική κατάκτηση.[35] Ο Έντγκαρ Έθελινγκ δεν βρίσκεται ωστόσο ποτέ στον κατάλογο των υποψήφιων μνηστήρων του θρόνου τους οποίους είχε δημιουργήσει ο Εδουάρδος τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του.[36] Μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1050 ο Εδουάρδος ο Ομολογητής φαίνεται ότι είχε συμβιβαστεί με την ιδέα ότι ένας από τους διαδόχους του θα ανήκει στην οικογένεια του Γκόντουιν. Οι Νορμανδοί με την σειρά τους ισχυριζόντουσαν ότι ο Εδουάρδος έστειλε τον Χάρολντ στην Νορμανδία (1064) προκειμένου να καλέσει τον Γουλιέλμο να τον διαδεχτεί. Η μεγαλύτερη απόδειξη σε αυτό το θέμα έρχεται από τον Νορμανδό απολογητή Γουλιέλμο του Πουατιέ σύμφωνα με την οποία λίγο πριν την μάχη του Χέιστινγκς έστειλε ο Χάραλντ απεσταλμένο του στον Γουλιέλμο να του δηλώσει ότι αν και του είχε υποσχεθεί τον θρόνο στο νεκροκρέβατο του άλλαξε την άποψη του ορίζοντας διάδοχο του τον Χάρολντ. Σε απάντηση ο Γουλιέλμος ανέφερε ότι ήταν πάντοτε ο διάδοχος του Εδουάρδου του Ομολογητή, τον είχε ορίσει από την εποχή της νεότητας του.[37] Ο συγγραφέας Στέφεν Μπάξτερ (γεν. το 1957) αναφέρει ότι οι ασάφειες του Εδουάρδου σχετικά με το θέμα της διαδοχής του οδήγησαν σε καταστρεπτικά προβλήματα ολόκληρο το βασίλειο της Αγγλίας.[38] Οι συμπάθειες του Εδουάρδου του Ομολογητή στους Νορμανδούς φαίνονται καθαρά στα έργα του, στην αρχιτεκτονική των οικοδομημάτων του ιδιαίτερα με του Νορμανδικού ρυθμού Αββαείο του Ουέστμινστερ. Η παραγγελία για την κατασκευή του έγινε την περίοδο 1042 - 1052, εγκαινιάστηκε στις 28 Δεκεμβρίου 1065, ολοκληρώθηκε το 1090 και κατεδαφίστηκε το 1245 από τον Ερρίκο Γ΄ της Αγγλίας για να ανεγερθεί στην θέση του νέο μεγαλύτερο και πολυτελέστερο αβαείο το οποίο υπάρχει μέχρι και σήμερα. Στην ομοιότητα φαίνεται σε μεγάλο βαθμό ίδιο με το αβαείο του Γκιουμιέγκ, ο Ροβέρτος πρώην επίσκοπος της Γκιουμιέγκ και τοποθετήθηκε αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι ήταν ο βασικός του σύμβουλος στην κατασκευή των οικοδομημάτων του.[33] Ο Εδουάρδος δεν ενδιαφέρθηκε έντονα για τις τέχνες και την αρχιτεκτονική αλλά το συγκεκριμένο αβαείο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Αγγλική αρχιτεκτονική αφού ο ίδιος καθιερώθηκε προστάτης της εκκλησίας.[39]
Συμπεράσματα
Θρησκευτική πολιτική
Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής ήταν ο πρώτος Αγγλοσάξονας βασιλιάς και ο μοναδικός βασιλιάς της Αγγλίας που αγιοποιήθηκε αλλά η τακτική της αγιοποίησης του ήταν πρακτική που ακολουθήθηκε και σε άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας όπως η Ίντμπουρ του Ουίντσεστερ κόρη του Εδουάρδου του Πρεσβύτερου, η Έντιθ του Ουίλτον κόρη του Έντγκαρ του Ειρηνικού και ο Εδουάρδος ο Μάρτυρας.[40] Ο Εδουάρδος αναφέρεται από τους περισσότερους ιστορικούς σαν ανεπιθύμητος άγιος τονίζοντας ότι η αγιοποίηση του έγινε μονάχα για πολιτικούς λόγους, οι πρώτες ενδείξεις όμως για την αγιοποίηση του έγιναν από πολύ νωρίς.[41] Ο Εδουάρδος είχε έντονες επεμβάσεις στους εκκλησιαστικούς διορισμούς, όταν διόρισε τον Ροβέρτο του Γιουμιέγκ αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπερι (1051) επέλεξε τον διάσημο τεχνίτη Σπίρχακοφ να αντικαταστήσει τον Ροβέρτο στην επισκοπή του Λονδίνου. Ο Ροβέρτος αρνήθηκε τον συγκεκριμένο διορισμό επειδή δεν ήταν δεκτός από τον πάπα, ο Σπίρχακοφ παρ'όλα αυτά παρέμεινε επίσκοπος του Λονδίνου για λίγους μήνες με την υποστήριξη του Εδουάρδου. Όταν εξορίστηκε η οικογένεια του Γκόντουιν καθαιρέθηκε και ο Σπίρχακοφ ο οποίος δραπέτευσε από την επισκοπή του Λονδίνου με τους περισσότερους θησαυρούς οι οποίοι είχαν δοθεί για το στέμμα του Εδουάρδου.[42] Ο Στίγκαντ ήταν ο πρώτος αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι ο οποίος δεν ήταν μοναχός και είχε αφοριστεί από πολλούς πάπες για περισσότερο από 100 χρόνια επειδή διατήρησε μαζί την αρχιεπισκοπή του Καντέρμπερι και την επισκοπή του Λονδίνου, πολλοί επίσκοποι έφυγαν από την χώρα λόγω της θέσης του Στίγκαντ.[43] Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής προτιμούσε συχνά ιερείς προκειμένου να πραγματοποιήσουν σημαντικούς ρόλους στις πολιτικές υποθέσεις. Όταν πέθανε η Όντα του Ντίρχαστ χωρίς απογόνους (1056) ο Εδουάρδος έκανε κατάσχεση της περιουσίας του παραχωρώντας τα εδάφη του αβαείου του Πέρσορ στο αβαείο του Ουέστμινστερ. Ο συγγραφέας Μίχαελ Άνν Ουίλιαμς (γεν. το 1953) τονίζει ότι "ο Εδουάρδος ο Ομολογητής δεν είχε φήμη αγίου τον 11ο αιώνα, την απέκτησε πολλά χρόνια αργότερα χάρη στις έντονες προσπάθειες των μοναχών του αβαείου του Ουέστμινστερ"'Italic text.[44]
Πρώτες αποτυχημένες προσπάθειες αγιοποίησης
Αμέσως μετά τον θάνατο άρχισαν έντονα οι προσπάθειες για την αγιοποίηση του με την πρωτοβουλία των μοναχών του αβαείου του Ουέστμινστερ.[45] Οι προσπάθειες των μοναχών του ίδιου του αβαείου έγιναν περισσότερο έντονες τον 12ο αιώνα.[46] Ο Όζμπερτ του Κλερ ο προϊστάμενος του αβαείου του Ουέστμινστερ ξεκίνησε πρώτος τις προσπάθειες για την αγιοποίηση του Εδουάρδου, από το 1138 ξεκίνησε την συγγραφή του έργου σχετικά με την ζωή του Αγίου Εδουάρδου.[45] Το έργο είχε μια σχετική αναφορά για την ατεκνία του Εδουάρδου του Ομολογητή τονίζοντας ότι δεν απέκτησαν παιδιά επειδή δεν ήρθαν σε επαφή και όχι λόγω της ανικανότητας της Έντιθ.[47] Ο Όζμπερτ πήγε στην Ρώμη (1139) προκειμένου να ζητήσει την αγιοποίηση του Εδουάρδου του Ομολογητή, σύμμαχος του ήταν ο Στέφανος της Αγγλίας αλλά δεν τον υποστήριζαν οι περισσότεροι επίσκοποι της Αγγλίας που ήρθε σε προστριβή μαζί τους. Ο Πάπας Ιννοκέντιος Β΄ εξετάζοντας όλα τα στοιχεία ανέβαλλε την αγιοποίηση του Εδουάρδου του Ομολογητή λόγω αμφιβολιών.[48]
Αγιοποίηση
Μετά από την αμφισβητούμενη εκλογή του πάπα Αλεξάνδρου Γ΄ στην οποία βοήθησε ο Ερρίκος Β΄ της Αγγλίας (1159) ο νέος ηγούμενος του Ουέστμινστερ Λαουρέν έκανε νέο αίτημα για την αγιοποίηση του Εδουάρδου (1160). Αυτή την φορά το αίτημα είχε την υποστήριξη τόσο του Άγγλου βασιλιά, όσο του πάπα και ολόκληρης της Αγγλικής εκκλησίας, το αίτημα έγινε δεκτό ο Εδουάρδος αγιοποιήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1161.[49] Ο Εδουάρδος μετά την αγιοποίηση του ονομάστηκε "Ομολογητής" λόγω του γεγονότος ότι έζησε ζωή αγίου αλλά χωρίς να έχει μαρτυρικό θάνατο.[50] Την δεκαετία του 1230 ο Ερρίκος Γ΄ της Αγγλίας καθιέρωσε την λατρεία του Εδουάρδου του Ομολογητή με βασικό εντολοδόχο τον Ματθαίο των Παρισίων.[51] Έκτισε έναν μεγάλο τάφο αφιερωμένο στον Εδουάρδο τον Ομολογητή στην θέση που βρισκόταν το αββαείο του Ουέστμινστερ (1269) ονομάζοντας τον μεγαλύτερο γιο και διάδοχο του Εδουάρδο στην μνήμη του αγίου.[52] Ο Εδουάρδος ο Μάρτυρας, ο Εδουάρδος ο Ομολογητής και ο Πάπας Γρηγόριος Α΄ ήταν οι εθνικοί άγιοι της Αγγλίας μέχρι το 1350, τότε ο Εδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας καθιέρωσε ως εθνικό άγιο της Αγγλίας τον Άγιο Γεώργιο και δημιούργησε το τάγμα του Αγίου Γεωργίου. Το κάστρο του Ουίνδσορ και το παρεκκλήσι του Εδουάρδου του Ομολογητή αφιερώθηκε στον Άγιο Γεώργιο που έγινε ο προστάτης - άγιος του Αγγλικού λαού (1351).[53] Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής ποτέ δεν ήταν δημοφιλής άγιος στην Αγγλία αλλά ήταν σημαντικός για την Άγγλο-Νορμανδική δυναστεία που διεκδικούσε την καταγωγή της από τον τελευταίο νόμιμο Αγγλοσάξονα βασιλιά.[54] Ο ναός του Αγίου Εδουάρδου του Ομολογητή παρέμεινε μέχρι την μεταφορά των οστών του στο νέο ιερό ανατολικά στις 13 Οκτωβρίου 1269 από τον Ερρίκο Γ΄ της Αγγλίας (1269).[55] Η 13η Οκτωβρίου, η ημέρα της μεταφοράς αναφέρεται ως η μέρα εορτής του αγίου και εορτάζεται κάθε χρόνο με μεγαλοπρεπείς εκδηλώσεις για να τιμήσουν την μνήμη του.[56] Ο Εδουάρδος είχε αφήσει πολλά πολύτιμα αντικείμενα στο αβαείο τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την στέψη όλων των βασιλέων μετά τον 13ο αιώνα αλλά καταστράφηκαν από τον Όλιβερ Κρόμγουελ (1649).[57] Η 13η Οκτωβρίου είναι η μέρα εορτής του Εδουάρδου του Ομολογητή από την Καθολική εκκλησία, την εκκλησία της Αγγλίας και της Ουαλίας.[58] Ο Εδουάρδος ο Ομολογητής θεωρείται ο προστάτης - άγιος ιδιαίτερα των δύσκολων γάμων.[59] Περιγράφεται σαν ένας ψηλός άνθρωπος με άσπρα μαλλιά, μακριά γενειάδα και ροζ μάγουλα, λεπτά λευκά χέρια με μακριά διαφανή δάκτυλα ήταν πάντοτε αξιοπρεπής περπατώντας με τα μάτια κάτω.[60]
Παραπομπές
Πηγές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
