Ντόβερ
πόλη και πορθμείο στην Αγγλία From Wikipedia, the free encyclopedia
πόλη και πορθμείο στην Αγγλία From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Ντόβερ (αγγλικά: Dover, /ˈdoʊvər/, γαλλικά: Douvres) είναι πόλη και πορθμείο στην κομητεία του Κεντ, στη Νοτιοανατολική Αγγλία. Βρίσκεται απέναντι από τη Γαλλία στον πορθμό του Ντόβερ, το στενότερο σημείο της Μάγχης, και βρίσκεται νοτιοανατολικά του Καντέρμπερι, ανατολικά από την πρωτεύουσα της κομητείας του Κεντ, Μέιντστοουν και βορειοανατολικά στην ακτογραμμή από το Ντάντζενες και το Χάστινγκς. Η πόλη είναι το διοικητικό κέντρο της Επαρχίας Ντόβερ και έδρα της πορθμειακής γραμμής Ντόβερ-Καλαί μέσω του Λιμανιού του Ντόβερ. Τα τριγύρω υψώματα κιμωλίας είναι γνωστά ως Λευκά Υψώματα του Ντόβερ.
Ντόβερ | |
---|---|
Χώρα | Ηνωμένο Βασίλειο |
Διοικητική υπαγωγή | Dover |
Υψόμετρο | 12 μέτρα |
Πληθυσμός | 31.022 (2011) |
Ταχ. κωδ. | CT16 και CT17 |
Τηλ. κωδ. | 01304 |
Ζώνη ώρας | UTC±00:00 |
Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος |
Σχετικά πολυμέσα | |
Η στρατηγική του θέση είναι έκδηλη στη ροή της ιστορίας: αρχαιολογικά ευρήματα που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή δείχνουν πως η περιοχή ήταν πάντοτε σημείο ενδιαφέροντος ανθρώπων που εισερχόταν ή εξερχόταν από τη Βρετανία. Το όνομα της πόλης προέρχεται από την ονομασία του ποταμού που περνά διαμέσου της, του ποταμού Ντάουρ. Η πόλη κατοικείται από την Εποχή του Λίθου σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, το Ντόβερ είναι μια από τις λίγες περιοχές στη Βρετανία – το Λονδίνο, το Εδιμβούργο, και η Κορνουάλη είναι οι υπόλοιπες – που έχουν παρεμφερή ονομασία στη γαλλική γλώσσα, Douvres.
Μέχρι και το 2007, όταν και έκλεισαν, υπήρχαν στρατώνες στην πόλη.[1] Αν και πολλές από τις πρώην πορθμειακές υπηρεσίες έχουν καταργηθεί, οι υπηρεσίες που σχετίζονται με το Λιμάνι του Ντόβερ απασχολούν μεγάλο μέρος του πληθησμού της πόλης, όπως και ο τουρισμός. Η προπτική ιδιωτικοποίησης και πώλησης του Λιμανιού του Ντόβερ για την απόκτηση εσόδων από την κυβέρνηση έλαβε ειρωνική τροπή λόγω της απόρριψης πιθανής πρότασης από την πόλη του Καλαί στη Γαλλία, μετά από τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν στην πόλη και ανάγκασαν την κυβέρνηση να αποσύρει το λιμάνι από τη διαδικασία πώλησης.[2] Οι κάτοικοι της περιοχής συνασπίστηκαν ώστε να προτείνουν την αγορά του λιμανιού από την κοινότητα, με περισσότερους από 12.000 πολίτες να αγοράζουν μετοχές αξίας 10£.[3]
Η πρώτη καταγραφή της ονομασίας είναι η λατινοποιημένη μορφή του Πόρτους Ντούμπρις (Portus Dubris), με την ονομασία να προέρχεται από τη βρυθονική λέξη για το νερό (dwfr στα μεσαιωνικά ουαλικά). Το ίδιο στοιχείο παρουσιάζεται και στη γαλλική (Douvres) και ουαλική (Dofr) ονομασία της πόλης, όπως και στην ονομασία του ποταμού Ντάουρ ενώ είναι έκδηλη και σε άλλες αγγλικές πόλεις όπως το Γουεντόβερ.[4]
Μελέτη του 2013[5] εισηγήθηκε πως η ονομασία ίσως προέρχεται από την αρχαία λέξη για τη «διπλή όχθη» που αναφέρεται στα βότσαλα που συγκεντρωνόταν στην είσοδο του λιμανιού, για τα οποία η λέξη dover χρησιμοποιείται ακόμη στη Νήσο Γουάιτ. Στις μεταγενέστερες ονομασίες που υπήρξαν περιλαμβάνεται η Doverre.[6]
Η τρέχουσα ονομασία χρησιμοποιείται τουλάχιστον από την εποχή του έργου Βασιλιάς Ληρ του Σαίξπηρ (μεταξύ 1603 και 1606), στο οποίο η πόλη και τα υψώματα της παίζουν κυρίαρχο ρόλο. Η όψη των λευκών υψωμάτων για κάποιον που προσεγγίζει το Ντόβερ από θαλάσσης ίσως έδωσε στη Βρετανία την αρχαία ονομασία της Αλβιώνα.[7]
Το Ντόβερ στην ιστορική του πορεία, εξαιτίας της γειτνίασης του με τη Γαλλία, είχε μεγάλη στρατηγική σημασία για τη Βρετανία. Τα αρχαιολογικά ευρήματα έχουν δείξει πως η περιοχή κατοικείται από την Εποχή του Λίθου, ενώ από την Εποχή του Χαλκού η επίδραση της ναυτιλίας ήταν εξαιρετικά ισχυρή. Επίσης υπάρχουν ευρήματα από την Εποχή του Σιδήρου, αλλά ο ερχομός των Ρωμαίων έκανε το Ντόβερ μέρος του επικοινωνιακού δικτύου τους. Όπως το Lemanis (Λυμπν) και το Rutupiae (Ριτσμπόροου), το Ντόβερ συνδεόταν οδικά με το Καντέρμπερι και τη Γουότλινγκ Στριτ. Τότε μετονομάστηκε σε Πόρτους Ντούμπρις (Portus Dubris), και έγινε οχυρωμένο λιμάνι. Οχυρώσεις κατασκευάστηκαν πάνω από το λιμάνι, φάροι κατασκευάστηκαν για την πλοήγηση των πλοίων, και ένας από τους καλύτερους Ρωμαϊκούς οικισμούς της Βρετανίας βρίσκεται εδώ.[8][9][10]
Το Ντόβερ αναφέρεται στο Domesday Book ως σημαντική κοινότητα. Επίσης λειτούργησε ως προπύργιο απέναντι σε επιτιθέμενους: ειδικά τους Γάλλους κατά τους Ναπολεόντειους Πολέμους, και τη Γερμανία στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν ένα από τα Πέντε Λιμάνια (Cinque Ports) κατά τον μεσαίωνα.[11]
Το Ντόβερ είναι κοντά στο νοτιοανατολικό άκρο της Βρετανίας μεταξύ Ντηλ και Φολκστόουν. Στο Σάουθ Φόουρλαντ, το πλησιέστερο σημείο στην Ευρώπη, το Ακρωτήρι Γκρι Νεζ κοντά στο Καλαί βρίσκεται σε απόσταση 34 χιλιομέτρων (21 μίλια) στον Πορθμό του Ντόβερ - εξαιτίας αυτού, η πόλη είναι ισχυρά συνδεδεμένη με τη Γαλλία.[12]
Η τοποθεσία του αρχικού οικισμού βρίσκεται στην κοιλάδα του ποταμού Ντάουρ, που έκανε το σημείο ιδανικό για τη δημιουργία λιμανιού, προστατευμένου από τους νοτιοδυτικούς ανέμους. Αυτό οδήγησε στην επιχωμάτωση της εκβολής του ποταμού λόγω του φαινομένου της μεταφοράς παράκτιων υδάτων. Η πόλη τότε αναγκάστηκε να κατασκευάσει τεχνητούς κυματοθραύστες για την προστασία του λιμανιού. Οι κυματοθραύστες αυτοί επεκτάθηκαν και τροποποιήθηκαν ώστε το λιμάνι να βρίσκεται εντός της προστατευμένης περιοχής.[13]
Τα υψηλότερα σημεία των δύο πλευρών της κοιλάδας – τα Δυτικά Υψώματα και το ανατολικό υψηλότερο σημείο όπου βρίσκεται το Κάστρο του Ντόβερ – τροποποιήθηκαν ώστε να λειτουργούν ως μέσα προστασίας απέναντι σε εχθρούς. Η πόλη επεκτάθηκε σταδιακά προς την κοιλάδα του ποταμού, περικλείοντας αρκετά χωριά στη διαδικασία αυτή. Η ακτή έχει τη δυνατότητα για ελάχιστη ανάπτυξη, μιας και τα υψώματα είναι στην πλευρά της θάλασσας. Ο σιδηρόδρομος, μέσω σηράγγων και αναχωμάτων, περνά από τους πρόποδες των υψωμάτων.
Το Ντόβερ έχει ωκεάνιο κλίμα (Cfb στην κλιματική ταξινόμηση Κέππεν) παρόμοιο με αυτό του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου με ήπιες θερμοκρασίες καθ' όλη τη χρονιά και ελαφρά ποσότητα βροχοπτώσεων κάθε μήνα. Η υψηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία είναι 31 °C (88 °F) και η ψυχρότερη −8 °C (18 °F), αλλά η θερμοκρασία συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 3 °C (37 °F) και 21,1 °C (70,0 °F). Υπάρχουν στοιχεία πως η θερμοκρασία της θάλασσας είναι ψυχρότερη τον Φεβρουάριο, με την υψηλότερη θερμοκρασία για τον μήνα Φεβρουάριο να είναι 13 °C (55 °F), εν συγκρίσει με τους 16 °C (61 °F) του Ιανουαρίου.[14]
Κλιματικά δεδομένα Λιμάνι του Ντόβερ (Ακτή), υψόμετρο: 0m (1981-2010) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Μήνας | Ιαν | Φεβ | Μάρ | Απρ | Μάι | Ιούν | Ιούλ | Αύγ | Σεπ | Οκτ | Νοε | Δεκ | Έτος |
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) | 16 (61) |
13 (55) |
18 (64) |
23 (73) |
26 (79) |
28 (82) |
31 (88) |
31 (88) |
25 (77) |
24 (75) |
16 (61) |
14 (57) |
31 (88) |
Μέση Μέγιστη °C (°F) | 7.8 | 7.8 | 10.1 | 11.9 | 15.7 | 18.2 | 20.7 | 21.1 | 18.8 | 15.4 | 11.4 | 8.4 | 14,0 |
Μέση Μηνιαία °C (°F) | 5.6 | 5.4 | 7.4 | 9.1 | 12.5 | 15.2 | 17.5 | 17.8 | 15.8 | 12.6 | 8.9 | 6.2 | 11,2 |
Μέση Ελάχιστη °C (°F) | 3.3 | 3.0 | 4.6 | 6.3 | 9.3 | 12.1 | 14.3 | 14.5 | 12.8 | 9.8 | 6.4 | 4.0 | 8,4 |
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) | −5 (23) |
−8 (18) |
−4 (25) |
−1 (30) |
1 (34) |
5 (41) |
6 (43) |
8 (46) |
6 (43) |
1 (34) |
−3 (27) |
−6 (21) |
−8 (18) |
Υετός mm (ίντσες) | 74,9 | 59,4 | 51,5 | 60 | 50,9 | 56,2 | 49,5 | 57,6 | 67,4 | 101,9 | 102,2 | 85,3 | 816,8 |
% υγρασίας | 88 | 86 | 84 | 81 | 83 | 84 | 84 | 82 | 82 | 84 | 87 | 88 | 84,4 |
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 1.0 mm) | 12.3 | 10.6 | 10.6 | 10.5 | 8.1 | 8.2 | 8.2 | 8.0 | 10.2 | 11.6 | 12.6 | 12.7 | 123,5 |
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας | 66.0 | 83.4 | 117.5 | 185.2 | 214.7 | 213.3 | 221.6 | 223.4 | 159.4 | 126.0 | 76.7 | 55.8 | 1.743,0 |
Πηγή #1: Met Office[15] | |||||||||||||
Πηγή #2: weather2[16] |
Το 1800, τη χρονιά πριν από την πρώτη εθνική απογραφή της Βρετανίας, ο Έντουαρντ Χέιστεντ (1732–1812) ανέφερε πως η πόλη είχε πληθυσμό περίπου 10.000 κατοίκων.[17]
Στην απογραφή του 2001, η πόλη του Ντόβερ είχε 28.156 κατοίκους, ενώ ο πληθυσμός όλης της αστικής περιοχής του Ντόβερ, όπως υπολογίστηκε από το Γραφείο Εθνικής Στατιστικής, ήταν 39.078 κάτοικοι.[18]
Με την επέκταση του Ντόβερ, πολλοί από τους απόκεντρους αρχαίους οικισμούς συμπεριλήφθηκαν στην πόλη. Αρχικά οι ενορίες St. Mary's και St. James, από το 1836 το Buckland και το Charlton έγιναν μέρος του Ντόβερ, ενώ τα Maxton (οικισμός στα δυτικά), River, Kearsney, Temple Ewell και Whitfield, όλα βόρεια από το κέντρο της πόλης, αποτελούν πλέον μέρος του αστικού κέντρου.
Η Επιτροπή Λιμένος του Ντόβερ (Dover Harbour Board)[19] είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση του Λιμανιού του Ντόβερ. Η Μάγχη, όπου εδώ είναι το στενότερο σημείο της στον Πορθμό του Ντόβερ, είναι η θάλασσα με την περισσότερη επιβατική κίνηση στον κόσμο. Τα πορθμεία που πηγαινοέρχονται μεταξύ Αγγλίας και Ευρώπης πρέπει να ανταπεξέλθουν στα συνεχή ρεύματα στις διαδρομές τους. Για τον ασφαλή διαχωρισμό των διαδρομών των πλοίων έχουν αναπτυχθεί ειδικά συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας.[20]
Το Λιμάνι του Ντόβερ χρησιμοποιείται και από κρουαζιερόπλοια. Το παλαιό κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού του Λιμένα του Ντόβερ στεγάζει επιβατικό τερματικό σταθμό, μαζί με χώρο στάθμευσης οχημάτων. Ένα δεύτερο κτίριο τερματικού σταθμού, κατασκευασμένο για το σκοπό αυτό, βρίσκεται πιο πέρα κατά μήκος της προβλήτας.[21]
Υπάρχει πληθώρα ακτοπλοϊκών δρομολογίων μεταξύ Ντόβερ και Καλαί σε καθημερινή βάση.[22]
Η κύρια επικοινωνιακή αρτηρία του Ντόβερ, η οδός A2 βρίσκεται πάνω σε δύο πρώην διαδρομές, που συνδέουν την πόλη με το Καντέρμπερι. Η Ρωμαϊκή οδός χρησιμοποιούνταν για αιώνες, μέχρι που στα τέλη του 18ου αιώνα έγινε δρόμος με διόδια. Άμαξες εκτελούσαν δρομολόγια στη διαδρομή: μια περιγραφή αναφέρει πως η διαδρομή για το Λονδίνο διαρκούσε μια ολόκληρη μέρα, από τις 4 πμ ώστε «να φτάσουν στην ώρα του δείπνου».[23]
Οι υπόλοιπες κύριες οδοί, από τα δυτικά και τα ανατολικά, είναι η A20 προς το Φολκστόουν και από εκεί στο Λονδίνο και η A258 προς το Ντηλ διαμέσου Σάντουιτς.
Ο σιδηρόδρομος έφτασε στο Ντόβερ από δυο κατευθύνσεις: η κύρια γραμμή του Νοτιοανατολικού Σιδηροδρόμου το συνέδεσε με το Φολκστόουν το 1844, και ο Σιδηρόδρομος Λονδίνου, Τσάταμ και Ντόβερ εγκαινιάστηκε στο Καντέρμπερι το 1861.[24]
Σύστημα τροχιοδρόμου (τραμ) λειτουργούσε στην πόλη από το 1897 έως το 1936.[24][25]
Από το Ντόβερ περνούν δύο μονοπάτια μεγάλων αποστάσεων: το Saxon Shore Way και το North Downs Way.[26] Δυο διαδρομές του Εθνικού Δικτύου Ποδηλασίας ξεκινούν από την πόλη.[27]
Η πορθμειακή γραμμή μεταξύ Ντόβερ και Δουνκέρκης ήταν σε λειτουργία μέσω της εταιρείας Norfolkline. Στη συνέχεια, τον Ιούλιο του 2010, η εταιρεία εξαγοράστηκε από την πανευρωπαϊκή εταιρεία DFDS Seaways.[28] Η διαδρομή διαρκεί περίπου δύο ώρες.[29] Μιας και η διαδρομή αυτή δεν είναι αρκετά γνωστή, οι τιμές είναι φθηνότερες.[30] Η τοποθεσία της Δουνκέρκης είναι πιο βολική για όσους ταξιδεύουν προς τη βόρεια Ευρώπη, αλλά και Βέλγιο, Ολλανδία και Γερμανία.
Η εταιρεία Stagecoach in East Kent εκτελεί τοπικά δρομολόγια λεωφορείων.[31] Η National Express[32] εκτελεί δρομολόγια από το Ντόβερ σε άλλες πόλεις του Κεντ και το Λονδίνο.
Οι κύριοι εμπορικοί δρόμοι της πόλης είναι η High Street και η Biggin Street. Το Εμπορικό Πάρκο Castleton βρίσκεται βορειοδυτικά από το κέντρο της πόλης. Υπάρχουν σχέδια για την κατασκευή νέου εμπορικού κέντρου. Τα ανεξάρτητα καταστήματα συνεχίζουν να αυξάνονται στο Ντόβερ, αλλά το εμπορικό κέντρο της πόλης έχει συρρικνωθεί εν συγκρίσει με άλλες πόλες της περιοχής, οι οποίες ελκύουν το εμπόριο του Ντόβερ.
Υπάρχουν 9 σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, 16 σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, και 2 σχολεία ειδικής εκπαίδευσης.[33]
Το Κολλέγιο Τεχνών Άστορ συνασπίστηκε με το Δημοτικό Σχολείο Σεντ Ράντιγκουντς, για τον σχηματισμό της Ομοσπονδίας Τεχνών του Ντόβερ (Dover Federation for the Arts, DFA). Στη συνέχεια, εντάχθηκαν και το Σχολείο Μπάρτον και το Νηπιαγωγείο Σάτερλοκς. Δύο σχολεία έχουν καταταχθεί ως Εξαιρετικά και δύο Αρκετά Καλά από την OFSTED. Το 2014 η Ομοσπονδία Τεχνών του Ντόβερ έλαβε σύσταση από το Υπουργείο Παιδείας για «αδικαιολόγητα χαμηλά επίπεδα στις αποδόσεις των μαθητών».[34]
Η Στρατιωτική Σχολή του Δούκα του Γιορκ (Duke of York's Royal Military School), η μοναδική σχολή εκπαίδευσης στρατιωτικών για παιδιά και προσωπικό, βρίσκεται στο Ντόβερ, δίπλα από την πρώην τοποθεσία των Στρατώνων Κόνο.[35]
Το Κολλέγιο του Ντόβερ, είναι δημόσιο σχολείο ιδρύθηκε το 1871 από επιχειρηματίες της περιοχής.[36]
Το Ντόβερ διαθέτει νοσοκομείο, χτισμένο το 2015 που βρίσκεται κοντά στην προηγούμενη τοποθεσία του.[37] Η πόλη στο παρελθόν διέθετε τέσσερα νοσοκομεία, σε διάφορες περιοχές της πόλης.
Το Ντόβερ ήταν έδρα τηλεοπτικών στούντιο και γραφείων παραγωγής της Southern Television Ltd, της εταιρείας που χρησιμοποιούσε την επωνυμία της ITV στη Νότια και Νοτιοανατολική Αγγλία την περίοδο 1958-1981. Πληθώρα εκπομπών παραγόταν από τα στούντιο αυτά, τα οποία πέρασαν στα χέρια της TVS το 1982, αλλά έκλεισαν έναν χρόνο αργότερα λόγω της ίδρυσης του Κέντρου Τηλεόρασης στο Μέιντστοουν.[38]
Στο Ντόβερ εκδίδονται δύο εφημερίδες, η Dover Express (που εκδίδεται από την εταιρεία Kent Regional News and Media) και η Dover Mercury[39] (που εκδίδεται από την KM Group). Στις ελεύθερες εφημερίδες περιλαμβάνονται οι Dover and Deal Extra, παράρτημα της KM Group και η yourdover, παράρτημα της KOS Media.
Στο Ντόβερ έχει την έδρα του ένας τοπικός εμπορικός ραδιοφωνικός σταθμός, ο KMFM Shepway and White Cliffs Country, που εκπέμπει στη συχνότητα 106.8FM. Ο σταθμός ιδρύθηκε ως Neptune Radio τον Σεπτέμβριο του 1997 στο Ντόβερ αλλά μεταφέρθηκε στο Φόλκστοουν το 2003 και στη συνέχεια άλλαξε ονομασία μετά την εξαγορά από την KM Group.[40] Το Ντόβερ καλύπτεται επίσης από τους κομητειακής εμβέλειας σταθμούς Heart, Gold και BBC Radio Kent.
Ο σταθμός Gateway Hospital Broadcasting Service, του νοσοκομείου Μπάκλαντ, έκλεισε στα τέλη του 2006. Ήταν ο παλαιότερος ραδιοφωνικός σταθμός νοσοκομείο στο Ανατολικό Κεντ έχοντας ιδρυθεί το 1968.[41]
Ο σταθμός Dover Community Radio (DCR) παρέχει υπηρεσίες διαδικτυακού ραδιοφώνου σχετικά με γεγονότα της περιοχής και οργανώσεις στην ιστοσελίδα του. Ο διαδικτυακός σταθμός με το ίδιο όνομα ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 30 Ιουλίου 2011, μεταδίδοντας τοπικά προγράμματα, μουσική και νέα για το Ντόβερ και την επαρχία.[42]
Υπάρχουν τρία μουσεία: το κύριο Μουσείο του Ντόβερ,[43] το Μουσείο Μεταφορών του Ντόβερ[44] και η Ρωμαϊκή Οικία.[45]
Το Ντόβερ έχει αδελφοποιηθεί με τρεις πόλεις:
Το Αθλητικό Κέντρο του Ντόβερ, βρίσκεται υπό την εποπτεία του Your Leisure, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού[48], ο οποίος φροντίζει για τον αθλητισμό και περιλαμβάνει πισίνα.
Υπάρχουν αθλητικοί συλλογοι στην πόλη, εκ των οποίων κάποιοι (Dover Athletic F.C.) αγωνίζονται στο περιφερειακό πρωτάθλημα, σε ράγκμπι, κολύμβηση, υδατοσφαίριση και δικτυόσφαιρα (Dover and District Netball League).[49]
Ο Κωπηλατικός Σύλλογος του Ντόβερ (Dover Rowing Club) είναι ο παλαιότερος σύλλογος παράκτιας κωπηλασίας στη Βρετανία και έχει πλούσια ιστορία, όντας στο παρελθόν ο καλύτερος σύλλογος στη νότια ακτή.[50]
Ένα από τα γεγονότα που ελκύει τα φώτα της δημοσιότητας είναι η κολύμβηση στη Μάγχη.[51]
Η αλιεία από την ακτή, την προβλήτα ή στα ανοιχτά, είναι συνηθισμένη στην περιοχή.[52] Η αποκαλούμενη γλώσσα του Ντόβερ (solea solea) βρίσκεται σε όλα τα ευρωπαϊκά ύδατα.
Ο Μ.Ρ. Τζέιμς χρησιμοποίησε το μνημείο του Ντόβερ, το ξενοδοχείο Lord Warden ως τοποθεσία του διηγήματός του Casting the Runes που κυκλοφόρησε το 1911.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.