Γεώργιος Γρίβας
Ελληνοκύπριος στρατιωτικός From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Γεώργιος Γρίβας (6 Ιουνίου 1897 - 27 Ιανουαρίου 1974), με το γνωστό ψευδώνυμο Διγενής, ήταν Ελληνοκύπριος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού και ηγέτης των παραστρατιωτικών οργανώσεων, Οργάνωση Χ (1942-1949), ΕΟΚΑ (1955-1959) και ΕΟΚΑ Β΄ (1971-1974). Υπήρξε και Αρχηγός των Ένοπλων Δυνάμεων στην Κύπρο γνώστη ως Ανωτέρα Στρατιωτική Διοίκησης Αμύνης Κύπρου (ΑΣΔΑΚ) που σε περίπτωση πολέμου, θα ηγείτο την Εθνική Φρουρά, την ΕΛ.ΔΥ.Κ. και την Ελληνική μεραρχία.[1]
| Γεώργιος Γρίβας | |
|---|---|
 Ο Γρίβας π. 1967 | |
| Ψευδώνυμο | Διγενής |
| Γέννηση | 6 Ιουνίου 1897 Τρίκωμο, Βρετανική Κύπρος, (Τώρα Κυπριακή Δημοκρατία) |
| Θάνατος | 27 Ιανουαρίου 1974 Λεμεσός, Κύπρο |
| Ενταφιασμός | Λεμεσός, Κύπρο |
| Χώρα | Ελλάδα Κύπρος |
| Κλάδος | Ελληνικός Στρατός Εθνική Φρουρά Κύπρου |
| Εν ενεργεία | 1916-1974 |
| Βαθμός |  Αντιστράτηγος |
| Μονάδες | 10η Μεραρχία Πεζικού |
| Διοικήσεις | Οργάνωση Χ (1942 - 1949) ΕΟΚΑ (1955 - 1959) Ανωτέρα Στρατιωτική Διοίκησις Αμύνης Κύπρου (1964 - 1967) |
| Μάχες/πόλεμοι | Μικρασιατική εκστρατεία |
| Τιμές | Άξιον τέκνον της Πατρίδος (Ελλάδα και Κύπρο) |
| Σύζυγος | Βασιλική Ντέκα (Απο το 1938) |
| Υπογραφή |  |
| Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Εμπειρογνώμονας στον Ανταρτοπόλεμο και ασύμμετρο πόλεμο, ήταν ένας από τους πρωταγωνιστές στον Απελευθερωτικό Αγώνα της Κύπρου το 1955-59, εξασφαλίζοντας την ανεξαρτησία της Κύπρου ενάντια της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.[2][3] Πέθανε μόλις έξι μήνες πριν το Πραξικόπημα και την μεταγενέστερη Τουρκική εισβολή στην Κύπρο.[4]
Αρχικά Χρόνια
Ο Γρίβας γεννήθηκε στο χωριό Τρίκωμο το 1897 και ήταν το τέταρτο παιδί των Ελληνοκυπρίων γονιών του, Καλομοίρα Χατζιμιχαήλ και Θεόδωρο Γρίβα και μεγάλωσε εκεί.[5] Μετά όταν τελείωσε το σχολείο στο χωριό του, φοίτησε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο στη Λευκωσία από το 1909 μέχρι το 1915, μένοντας με την γιαγιά του.[6]
Στρατιωτική διαδρομή
Αρχή Στρατιωτικής καριέρας
Το 1916, Ο Γρίβας μετακόμισε στην Ελλάδας, απέκτησε Ελληνική υπηκοότητα και γράφτηκε στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.[7] Αποφοίτησε το 1919 και εντάχθηκε στον Ελληνικό Στρατό ως Ανθυπολοχαγός και αμέσως στάλθηκε στο μέτωπο της Μικράς Ασίας στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο.[8] Υπηρέτησε με την 10η Μεραρχία και συμμετείχε στην προέλαση από την Σμύρνη προς τη Πάνορμος Κυζίκου, Εσκισεχίρ, πέρασε την Προύσα και συμμετείχε στη Μάχη του Σαγγαρίου. Μετά την απόσυρση του Ελληνικού Στρατού από την Μικρά Ασία το 1922 (Συνθήκη της Λωζάνης), μετατέθηκε στη Ραιδεστός στη Θράκη.[9] Παρασημοφορήθηκε για την γενναιότητα του και προήχθη σε Υπολοχαγός.[10] Μετά διαλέχθηκε να φοιτήσει στην Ανώτερη Σχολή Πολέμου στο Παρίσι και όταν επέστρεψε με τιμές, υπηρέτησε σε διάφορα πόστα συμπεριλαμβανόμενο και ως λέκτορας στη Στρατιωτική Σχολή στην Ελλάδα.[11] Προήχθη σε Λοχαγός το 1925, Ταγματάρχης το 1935 και το 1938, παντρεύτηκε την Βασιλική Ντέκα, η κόρη Αθηναίου φαρμακοποιού.[12]
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και Γερμανική κατοχή
Στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γρίβας μετατέθηκε στο τμήμα επιχειρήσεων της κεντρικής διοίκησης του Ελληνικού Στρατού και επεξεργάζονταν την στρατηγική άμυνας για την Βόρεια Ελλάδα. Όταν ξέσπασε ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος, ο Γρίβας πήγε στο Αλβανικό Μέτωπο τον Δεκέμβριο του 1940 και υπηρέτησε ως επιτελάρχης της 2ης Μεραρχίας.[13][14]
Μετά την Γερμανική κατοχή κατά την διάρκεια του πολέμου, Ο Γρίβας ηγήθηκε την Οργάνωση Χ, μια αντάρτικη οργάνωση στελεχωμένη από Έλληνες αξιωματικούς, παίζοντας ρόλο στην Ελληνική Αντίσταση ενάντια της κατοχής.[15] Η δραστηριότητες συμπεριλάμβαναν κατασκοπεία για τους Συμμάχους και κάνοντας επίθεσης και δολιοφθορές ενάντια των κατακτητών. Στα Δεκεμβριανά το 1944, μέλη της Οργάνωσης χρησιμοποιώντας όπλα από τους Γερμανούς που υποχωρούσαν, πολέμησαν στο Θησείο με Ελληνικές και Αγγλικές δυνάμεις για να εμποδίσουν τους μαχητές της ΕΑΜ/ ΕΛΑΣ που να παίρνουν τον έλεγχο της Αθήνας.[16][17][18]
Το 1946, αφυπηρέτησε με δικό του αίτημα και δοκίμασε να μπει στην πολιτική χωρίς όμως αποτέλεσμα.[19]
Απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ
Κάποιος δεν χρησιμοποιεί τεθωρακισμένο για να πιάσει μια ποντίκια - μια γάτα θα κάνει τη δουλειά καλύτερα.
– Ο Γρίβας μιλώντας για της Βρετανικές στρατιωτικές τακτικές στο βιβλίο του "Αγών Ε.Ο.Κ.Α. και ανταρτοπόλεμος[20]
Μετά την αποστρατεία του, Ο Γρίβας συγκεντρώθηκε στην ιδέα της αποτίναξης τους Βρετανούς αποικιοκράτες από την Κύπρο με τελικό προορισμό την Ένωση με την Ελλάδα.[21] Ως μέλος της μυστικής επιτροπής για τον Αγώνα της Κύπρου, πήρε τον όρκο της Ένωσης μαζί με τον νεοεκλεγείς Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ', που με τον οποίο συνεργάστηκε για την προετοιμασία του ένοπλου αγώνα.[22] Εισήλθε μυστικά στην Κύπρο τον Οκτώβριο του 1954 και απευθείας άρχισε τον σχηματισμό της αντάρτικης οργάνωσης της ΕΟΚΑ.[23] Την 1η Απριλίου 1955, με διακήρυξη που υπέγραψε ως ΔΙΓΕΝΗΣ και με βομβαρδισμούς σε διάφορους στόχους στις 4 μεγάλες πόλεις της Κύπρου, ανακοίνωσε την αρχή του απελευθερωτικού αγώνα για αποτίναξη του Βρετανικού ζυγού απο την Κύπρο.[24][25]
Κατεύθυνε τις πρώτες επιχειρήσεις της ΕΟΚΑ από το κρησφύγετο του στη Λευκωσία αλλά μετακινήθηκε στα βουνά του Τρόοδος για να ηγηθεί τις αντάρτικες ομάδες.[26] Τότε, ήθελε μόνο Άγγλους στρατιώτες και προδότες να στοχοποιούνται και απαγόρευσε επιθέσεις ενάντια Τουρκοκυπρίων.[27] Στρατολόγησε τον Γρηγόρη Αυξεντίου ως ένας από τους ομαδάρχες, αρχικά στην Επαρχία Αμμοχώστου.[28] Ο Γρίβας ξέφυγε από σύλληψη δυο φορές όταν τον περικυκλώσαν Αγγλικές δυνάμεις στα Σπήλια το 1955 οδηγώντας στη μάχη στα Σπήλια και μετά στον Κύκκο τον Μάιο του 1956.[29] Ένα μήνα αργότερα, κυνηγημένος από τις Αγγλικές δυνάμεις, μετατέθηκε υπό μυστικότητα από τα βουνά με το αυτοκίνητο του αγωνιστή, Κώστα Ευσταθίου, με το ψευδώνυμο "Παχύκωστης", και βρήκε καταφύγιο σε ένα κρησφύγετο στη Λεμεσό οπού διηύθυνε όχι μόνο τις στρατιωτικές δραστηριότητες αλλά και την πολιτική εκστρατεία, αφού ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος τον Μάρτιο του 1956 εξορίστηκε από τις αρχές.[30][31]
Κατά την διάρκεια του αγώνα, η Βρετανική Αποικιοκρατική Κυβέρνηση πρόσφερε ανταμοιβή 10,000 Βρετανικές λίρες και φυγή σε όποια χώρα επιθυμίας για πληροφορίες που θα οδηγούσαν στην σύλληψη του Συνταγματάρχη Γρίβα.[32]
Επιστροφή στην Ελλάδα και ίδρυση της Εθνικής Φρουράς
Με τις υπογραφές τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου στις αρχές του 1959 και την ανακήρυξη της Κύπρου ως ανεξάρτητο κράτος, ο Γρίβας απρόθυμα διέταξε την κατάπαυση του πυρός και η απόψεις του ήταν αντίθετες με αυτές του Μακάριου που δέχτηκε τις συμφωνίες αντιπροσωπεύοντας την Ελληνοκυπριακή πλευρά.[33][34] Τον Μάρτιο του 1959, βγήκε από το κρησφύγετο του και αναχώρησε για την Αθήνα οπού δέχτηκε κάλεσμα ενός ήρωα ως ο απελευθερωτής των Ελληνοκυπρίων και στη συνέχεια παρασημοφορήθηκε με τις υψηλότερες τιμές από την Ελληνική Βουλή και την Ακαδημία Αθηνών και προήχθη στον βαθμό του Στρατηγού.[35]
Ο Γρίβας επέστρεψε στην Κύπρο το 1964 μετά την έξαρση των διακοινοτικών ταραχών ανάμεσα των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και ηγήθηκε την Ανωτέρα Στρατιωτική Διοίκησης Αμύνης Κύπρου (ΑΣΔΑΚ) και είχε υπό τον έλεγχο του, την Εθνική Φρουρά, την ΕΛΔΥΚ και την Ελληνική Μεραρχία που στάλθηκε στην Κύπρο από τον Γεώργιος Παπανδρέου γα να βοηθήσει στην άμυνα της νήσου ενάντια μίας ενδεχόμενης Τουρκικής επιθέσεις.[36] Διηύθυνε την κατασκευή οχυρωματικών έργων και συγκροτημάτων με τον στόχο την αντίσταση μίας Τουρκικής εισβολής. Στις 15 Νοεμβρίου 1967, η Εθνική Φρουρά, μετά από διαταγές από την πολιτική ηγεσία, έκανε μια επιχείρηση στα χωριά τις Κοφίνου και του Αγίου Θεόδωρου λόγο του ότι Τουρκοκύπριοι με υποστήριξη από τις Τουρκικές μυστικές υπηρεσίες και τις ένοπλες δυνάμεις διέκοψαν την κίνηση στον κρίσιμο αυτοκινητόδρομο που ένωνε την Λάρνακα, την Λευκωσία και την Λεμεσό.[37][38] Στην επιχείρηση σκοτώθηκαν 27 άτομα, οι παραπάνω Τούρκοι στασιαστές και ως αποτέλεσμα, η Τουρκία έστειλε τελεσίγραφο απειλώντας εισβολή εάν δεν διωχνόταν ο Γρίβας και η Μεραρχία από το νησί και ανακλήθηκε πίσω στην Αθήνα ο Γρίβας και αποσύρθηκε η Μεραρχία.[39][40]
Από το 1968 μέχρι το 1969, υπό στενή παρακολούθηση, ο Γρίβας συμμετείχε σε αντιστασιακό κίνημα με τον στόχο την καθαίρεση της χούντας και αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα με ένα αριθμό στελεχών του Ελληνικού Στρατού, μαθητές και πρώην στελέχη της ΕΟΚΑς.[41] Ο Γρίβας άρχισε τον σχηματισμό ομάδων αντίστασης σε διάφορες γειτονιές στην Αθήνα οπλισμένοι με τυφέκια και βόμβες που είχαν σταλθεί μυστικά από την Κύπρο αλλά ανακαλύφθηκε από της αρχές και πολλά μέλη συλληφθήκαν.[42][43][44]
Τελευταία του χρόνια
Το 1971 υπό άκρα μυστικότητα, επέστρεψε στην Κύπρο στις 31 Αυγούστου του 1971 και ίδρυσε την ΕΟΚΑ Β ως μοχλός πιέσεως ενάντια του Μακαρίου για να τον κάνει να αλλάξει γνώμη για το Κυπριακό και να επιστρέψει στην αρχική του θέση της Αυτοδιοικήσεις και ενώσεως με την Ελλάδα.[45] Η ΕΟΚΑ Β δεν ανέτρεψε τον Μακάριο αλλά άνοιξε ένας κύκλος βίας ανάμεσα των Ελληνοκυπρίων από το 1971-1974.[46]
Στις 27 Ιανουαρίου 1974, ο Γρίβας πέθανε από καρδιακή ανακοπή σε ηλικία 76 ετών στο κρησφύγετο του.[47] Μερικά στελέχη της ΕΟΚΑ Β, ενώ είχαν διαταγές από τον Γρίβα πριν πεθάνει να μην συνεργαστούν με την Χούντα, υπέγραψαν μυστική συμφωνία με τον Δημήτριο Ιωαννίδη, τον "αόρατο δικτάτορα" της Ελλάδας και ήταν υπό τον έλεγχο της Αθήνας. Η κηδεία του Γρίβα έγινε στις 29 Ιανουαρίου 1974 και στον κήπο που κρυβόταν στο τελευταίο του κρησφύγετο κατά την διάρκεια του αγώνα και ήρθαν μερικοί χιλιάδες Ελληνοκύπριοι. Η Κυπριακή Κυβέρνηση κήρυξε τριήμερο επίσημο πένθος και μετά από τρεις μέρες, τον κηρύξαν "Άξιον τέκνο της Πατρίδος" αλλά η κυβέρνηση Μακαρίου δεν παρευρέθηκε στην κηδεία.[48]
Μετά τον θάνατο του
Η δεύτερη χούντα της Ελλάδας, υπό τον Ιωαννίδη, ανέτρεψε τον Μακάριο μόλις έξι μήνες μετά τον θάνατο του Γρίβα.[49][50] Ο Ιωαννίδης σχεδίαζε την ανατροπή του Μακαρίου από πριν αλλά η τελική απόφαση ελήφθη στις 2 Ιουλίου 1974 όταν αποφάσισε ο Μακάριος να διώξει 650 στελέχη της Εθνικής Φρουράς που ήρθαν από την Ελλάδα που σήμαινε τον μι στρατιωτικό έλεγχο της Κύπρου από την Ελλάδα αλλά και την προσβολή του Ιωαννίδη.[51] Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 που ανέτρεψε τον Μακάριο εκτελέστηκε από δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς υπό τις διαταγές του Ιωαννίδη.[52] Πέντε μέρες μετά το πραξικόπημα, έγινε η Τούρκικη εισβολή στην Κύπρο και πήρε τον Ιωαννίδη υπό έκπληξη και δεν του υπακούσαν οι αξιωματικοί του όταν διέταξε την αποστολή βοήθειας στην Κύπρο.[53] Αυτό σήμανε και το τέλος του Ιωαννίδη.[54]
Συγγραφικό Έργο
- Γρίβας-Διγενής, Γεώργιος (1961). Απομνημονεύματα αγώνος Ε.Ο.Κ.Α. 1955-1959. Αθήνα: Αθήνα.
- Γρίβας-Διγενής, Γεώργιος (1962). Αγών Ε.Ο.Κ.Α και ανταρτοπόλεμος. Αθήνα: Ιδιωτική έκδοση.
Παραπομπές
Πηγές
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.