Ιεράπετρα
πόλη της Ελλάδας From Wikipedia, the free encyclopedia
Αυτό το λήμμα αφορά την πόλη της Ιεράπετρας. Για την ομώνυμη κοινότητα (τ. δήμος), δείτε: Κοινότητα Ιεράπετρας. Για τον ομώνυμο νυν δήμο, δείτε: Δήμος Ιεράπετρας.
Η Ιεράπετρα είναι η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη του νομού Λασιθίου και τέταρτη μεγαλύτερη της Κρήτης, έδρα της ομώνυμης Κοινότητος και του ομώνυμου Δήμου. Βρίσκεται 95 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από το Ηράκλειο, 242 χιλιόμετρα από τα Χανιά και 36 χιλιόμετρα νότια από τον Άγιο Νικόλαο. Παλιότερα η Ιεράπετρα ήταν έδρα της ομώνυμης επαρχίας η οποία συγκροτεί το μεγαλύτερο τμήμα του σημερινού Δήμου Ιεράπετρας. Κατά την απογραφή του 2021 ο πληθυσμός του κέντρου της πόλεως ήταν 13.609, ενώ μαζί με τους προαστιακούς οικισμούς της, ο πληθυσμός της Κοινότητας Ιεράπετρας έφθασε τους 17.710.
| Ιεράπετρα | |
|---|---|
 | |
Χάρτης  | |
| Διοίκηση | |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Κρήτης |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Λασιθίου |
| Δήμος | Ιεράπετρας |
| Δημοτική Ενότητα | Ιεράπετρας |
| Δημοτική Κοινότητα | Ιεράπετρας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Κρήτη |
| Νομός | Λασιθίου |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 13.609 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ονομασία κατοίκων | Γεραπετρίτες |
| Ταχ. κώδικας | 72200 |
| Τηλ. κωδικός | 28420 |
| http://www.ierapetra.gr | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Την τελευταία δεκαετία αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Κρήτης και πόλο έλξης εγχώριων και ξένων τουριστών εξαιτίας των βραβευμένων παραλιών της (2ο Ευρωπαϊκό Βραβείο Παραλιών). Η έντονη νυχτερινή ζωή ξεκινάει από τα ρακάδικα της παραλίας και τελειώνει στα μπαρ στα στενά δρομάκια της πόλης. Τους καλοκαιρινούς μήνες πραγματοποιούνται οι πολιτιστικές εκδηλώσεις "Κύρβεια", με πληθώρα συναυλιών και παραστάσεις θεάτρου.
Σήμερα είναι το μόνο αστικό κέντρο στη νότια Κρήτη, ενώ αποτελεί σπουδαίο εμπορικό κέντρο εξαγωγής αγροτικών προϊόντων προς την Ευρώπη[εκκρεμεί παραπομπή] και αποτελεί το κύριο οικονομικό και εμπορικό κέντρο του νομού Λασιθίου.
Η ίδρυση της πόλης χάνεται στα μυθικά χρόνια, όταν την ίδρυσαν οι Κορύβαντες, οι οποίοι ήρθαν στην Ιεράπυτνα από τη Ρόδο (εξ' ου και η ονομασία Κάμιρος, η οποία ήταν αρχαία ροδίτικη πόλη). Η πόλη βρίσκεται στη θέση της αρχαίας πόλης Ιεράπυτνας στη νοτιοανατολική Κρήτη.[1] Παλαιότερες ονομασίες της Ιεράπυτνας ήταν Κύρβα (από τον πρώτο της οικιστή που είχε το ίδιο όνομα), Κάμιρος, Πύτνα (= λόφος) και ήταν μια από τις σπουδαιότερες πόλεις της Κρήτης, ιδιαίτερα κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο. Η θέση της αρχαίας Ιεράπυτνας, η οποία καταστράφηκε (πιθανότατα από τον σεισμό του 796) ήταν σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τη σημερινή πόλη, στη θέση Βιγλιά[2].
Ονομασία
Η σημερινή ονομασία της πόλης προέρχεται από το επίθετο "ιερός" και τη λέξη πέτρα. Η ονομασία Ιεράπυτνα είναι αρχαιότερη και αναφέρεται στον Στράβωνα (ο οποίος εσφαλμένα την τοποθέτησε πάνω σε λόφο του βουνού Ίδη) τον 1ο αιώνα π.Χ. και στον Στέφανο το Βυζάντιο τον 6ο μ.Χ. αιώνα (στο Λεξικό του, όπου αναφέρει και το εθνικό "Ιεραπύτνιος"). Με την ίδια ονομασία (Ιεράπυτνα, από το ιερά και το πύτνα = λόφος στα πελασγικά) αναφέρεται στον Πλίνιο, τον Πτολεμαίο, το Συνέκδημο του Ιεροκλή και στους καταλόγους του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Επίσης, η πόλη τοποθετείται στο νότιο τμήμα της Κρήτης, σε κόλπο του Λιβυκού, από τους γεωγράφους Ιερώνυμο και Αρτεμίδωρο.[3] Κατά τον Μεσαίωνα η Ιεράπετρα ονομαζόταν Ιεράπολη ή Ιερά Πόλη (με την ονομασία αυτή αναφέρεται και στον Κριστόφορο Μπουοντελμόντι, έναν μοναχό από τη Φλωρεντία, στο βιβλίο του Ένας γύρος της Κρήτης το 1415.[4] Ο Έλληνας λόγιος Μιχαήλ Αποστόλης αναφέρει την Ιεράπετρα με το όνομα Ιερά Πύτνα σε επιστολή προς τον μαθητή του Ατραμυτηνό, το 1469. Σε ναυτικό βιβλίο των βυζαντινών χρόνων γίνεται αναφορά στην πόλη με το όνομα Ιερά Πύδνα, με αναφορές στο Σαμώνιον (τον σημερινό Κάβο Σίδερο και στη νησίδα Χρυσή.[5] Σύμφωνα με άλλες παραδόσεις, η πόλη οικοδομήθηκε από τους Σημίτες, τους Φοίνικες, τους Αιγυπτίους και τους Δωριείς.[5]
Προϊστορικά χρόνια
Ελάχιστα είναι γνωστά για την πόλη κατά την περίοδο αυτή. Ωστόσο, η πόλη αναπτύχθηκε με ραγδαίο ρυθμό τόσο οικονομικά (λόγω των εμπορικών συναλλαγών με την Αίγυπτο) όσο και πολιτιστικά. Κατά τους επόμενους αιώνες οι κάτοικοι άρχισαν να ασχολούνται με το εμπόριο, τη βιοτεχνία και την αλιεία.
Αρχαία και ρωμαϊκά χρόνια
Από τον 4ο αιώνα π.Χ. η δωρική πόλη Ιεράπυτνα άρχισε να προβάλλει ως στρατιωτική και οικονομική δύναμη. Σύναψε στενές σχέσεις σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο με το εξωτερικό (υπόλοιπη Ελλάδα, Μικρά Ασία, Βόρεια Αφρική) και σταδιακά εδραιώθηκε ως η μοναδική δύναμη στην Ανατολική Κρήτη, μαζί με την Ίτανο. Μετά την κατάκτηση από τους Ρωμαίους η Ιεράπετρα συνέχισε να ακμάζει.
Το νόμισμα της αρχαίας Ιεράπετρας
Στην αρχαία Ιεράπυτνα ως νόμισμα χρησιμοποιείτο ένα αργυρό δίδραχμο. Ένα τέτοιο χρονολογείται από τον 2ο - 1ο αι. π.Χ. και φυλάγεται στο Βρετανικό Μουσείο. Απεικονίζει ένα γυναικείο κεφάλι σε δεξιό προφίλ, στολισμένο με κορώνα. Η κόμη είναι περιποιημένη και συμμαζεμένη, ενώ ο σβέρκος καλύπτεται από μπούκλες. Η πίσω όψη φέρει τις επιγραφές ΙΕΡΑΠΥ και ΑΡΙΣΤ|ΑΓΟΡΑ|Σ, ενώ απεικονίζει έναν φοίνικα με καρπούς. Στα αριστερά ένας αετός σε δεξιό προφίλ φτερουγίζει. Την όλη πίσω όψη περιβάλλει ένα δάφνινο στεφάνι. Έχει διάμετρο 23 χιλ. και ζυγίζει 7,54 γραμ.[6]
Ρωμαϊκή κατάκτηση
Οι Ρωμαίοι υπέταξαν την Ιεράπυτνα έπειτα από μια πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια του Μάρκου Αντώνιου. Στην τελευταία μάχη που δόθηκε στην πόλη το 67 π.Χ. ο στρατηγός Αριστίων ηττήθηκε από τον Κόιντο Μέτελλο. Η σκληρότητα της μάχης και οι δύσκολες συνθήκες για τους Ιεραπύτνιους καταγράφηκαν και από τον ιστορικό Βαλέριο Μάξιμο, ο οποίος ανέφερε ότι οι κάτοικοι αναγκάζονταν να πίνουν τα ούρα τους, εξαιτίας της έλλειψης νερού. ο Αριστίων διέφυγε με τον στόλο του, αλλά εξαιτίας της κακοκαιρίας τα πλοία του καταστράφηκαν και ο ίδιος συνελήφθη. Η πόλη τελικά καταστράφηκε από τους Ρωμαίους και λίγο αργότερα ξαναχτίστηκε. Η κατάκτηση της Ιεράπυτνας σήμανε την οριστική υποταγή της Κρήτης στους Ρωμαίους. Η Κρήτη έγινε τότε επαρχία της Ρώμης μαζί με την Κυρηναϊκή και με Ανθύπατο Διοικητή και με έδρα τη Γόρτυνα.
Η νέα Ιεράπυτνα εξελίχθηκε σε ναυτική βάση, με το λιμάνι της να εξυπηρετεί την ευρύτερη περιοχή αλλά και εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης. Συνέπεια αυτών ήταν να αναπτυχθεί πληθυσμιακά, οικονομικά και πολιτιστικά, να επεκταθεί και να καταστεί μία από τις πλουσιότερες κρητικές πόλεις. Εξαιτίας της θέσης και της ανάπτυξής της, η πόλη διατήρησε το δικαίωμα να κόβει δικά της νομίσματα, όπως φαίνεται από τα νομίσματα που βρέθηκαν στην περιοχή και μεταξύ άλλων απεικονίζουν τα κεφάλια του Τιβέριου, του Καλιγούλα και του Αυγούστου. Παράλληλα, την πόλη κοσμούσαν πολλά αγάλματα, λουτρά και έργα τέχνης, μερικά από τα οποία βρέθηκαν και φυλάσσονται σήμερα στο Μουσείο της Ιεράπετρας (Αρχαιολογική Συλλογή).
Σύμφωνα με τον περιηγητή Ονόριο Μπέλι[7] την Ιεράπυτνα κοσμούσαν δύο θέατρα: το «μικρό» (που φέρεται να βρισκόταν κοντά στη συμβολή των σημερινών οδών Κονδυλάκη και Αυξεντίου) και το «μεγάλο»,[8] το οποίο πιθανολογείται ότι βρισκόταν στα Βιγλιά, στα αριστερά του δρόμου προς τη Γρα-Λυγιά.
Βυζαντινή περίοδος
Κατά τα πρώτα βυζαντινά χρόνια (330-824) η Ιεράπετρα δεν βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ωστόσο, όπως αναφέρεται στον κατάλογο του Ιεροκλή (6ος αι.) ήταν έδρα επισκοπής.
Η Ιεράπυτνα καταστράφηκε, σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, από τον μεγάλο σεισμό, μεγέθους 7,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, που έπληξε την Κρήτη το 796.[9] Οι Σαρακηνοί κουρσάροι λεηλάτησαν την πόλη τον 9ο αιώνα και ολοκλήρωσαν την καταστροφή της.
Ενετοκρατία
Μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Γενουάτες, οι Ενετοί κατέλαβαν το νησί το 1212. Κατά την απογραφή πληθυσμού από τον Καστροφύλακα το 1583 η Ιεράπετρα δεν αναφέρεται εκ παραδρομής, αν και γίνεται αναφορά στον πληθυσμό των χωριών της. Ωστόσο στον κατάλογο των ιερέων, αναφέρονται 7 ιερείς στην πόλη. Η Βενετοκρατία διήρκεσε στην Ιεράπετρα από τον 13ο μέχρι τον 17ο αιώνα. Οι Ενετοί την περίοδο εκείνη είχαν διορίσει δικούς τους επισκόπους λατινικής καταγωγής. Η Ιεράπετρα έλαβε τη σημερινή της ονομασία σε εκείνη την περίοδο και έπαψε να αποτελεί διοικητικό κέντρο, καθώς το ενδιαφέρον των Ενετών μεταφέρθηκε προς τη Σητεία. Έτσι, οι επαρχίες της Ιεράπετρας και Σητείας συγχωνεύτηκαν σε ένα τεριτόριο, με έδρα τη Σητεία, με σύνορα που ξεκινούσαν από το Καλό Χωριό και έφταναν μέχρι τον Μύρτο, ενώ ένα μέρος της σημερινής επαρχίας Ιεράπετρας δυτικά του ποταμού Σαραντάπηχου αποτέλεσε διοικητικό τμήμα της επαρχίας Μπελβεντέρε του τεριτορίου του Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο).[10]
Το Κάστρο Καλές χτίστηκε τα πρώτα χρόνια της Βενετοκρατίας και ισχυροποιήθηκε από τον Φραντζέσκο Μοροζίνι (τον καταστροφέα της Ακρόπολης) το 1626[11] για να προστατεύει τον μικρό λιμένα, παρόλο που σύμφωνα με ντόπια παράδοση χτίστηκε από τον Γενοβέζο ναύαρχο Ενρίκο Πεσκατόρε το 1212.
Το 1293 στη Μονή Φανερωμένης συγκεντρώθηκαν οι επαναστάτες κατά την Επανάσταση του Αλέξιου Καλλέργη εναντίον των Ενετών. Κατά την ίδια περίοδο, έγιναν και άλλες εξεγέρσεις, όπως εκείνες των Αγιοστεφανιτών (1212) και η Επανάσταση των Καψοκαλύβων, το 1370.
Ο Ελευθέριος Πλατάκης αναφέρει ότι ολόκληρη η Ιεράπετρα ισοπεδώθηκε από ένα σεισμό τις 29 Μαΐου 1508[12] και ξαναχτίστηκε ύστερα από αρκετά χρόνια, στα μέσα του 16ου αιώνα ως μια μικρή κώμη με μικρό φρούριο. Ο σεισμός υπολογίζεται ότι είχε μέγεθος 7,2 Ρίχτερ και προκάλεσε σημαντικές ζημιές πέρα από την Ιεράπετρα στον Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο), όπου μόνο 4-5 σπίτια έμειναν κατοικήσιμα, και στη Σητεία.[13]
Λίγο πριν την Τουρκοκρατία ιδρύθηκε στην Ιεράπετρα λοιμοκαθαρτήριο (1619). Στο νοσοκομείο εκείνο απολυμαίνονταν τα πλοία που έφταναν στο λιμάνι της πόλης και νοσηλεύονταν οι χανσενικοί και λοιποί ασθενείς με λοιμώδη νοσήματα.
Αναφορικά με τις πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις στην πόλη, ο περιηγητής Μπέλι αναφέρει ότι την εποχή εκείνη γίνονταν οι ναυμαχίες, που ήταν αγώνες ιστιοπλοΐας και γίνονταν σε ειδικά διαμορφωμένο λιμάνι. Ο τόπος όπου γίνονταν οι αγώνες ήταν η Μεγάλη Αλυκή, στα δυτικά της σημερινής Ιεράπετρας.
Τουρκοκρατία
Η πόλη έπεσε στα χέρια των Τούρκων το 1647, με αποτέλεσμα να υποβαθμιστεί ξανά σε έναν απλό συνοικισμό, όπως αναφέρεται από τον Γάλλο βοτανολόγο και περιηγητή Ζοζέφ Πιτόν ντε Τουρνεφόρ (1717). Στις 26 Ιουνίου του 1798 ο Μέγας Ναπολέων, έπειτα από την αποτυχημένη εκστρατεία του στην Αίγυπτο, εγκατέλειψε τον ηττημένο στρατό του και σύμφωνα με την παράδοση, διανυκτέρευσε για ένα βράδυ στην Ιεράπετρα.[14] Το σπίτι που τον φιλοξένησε (που ανήκε στον Γεραπετρίτη προύχοντα Ανδρέα Περουλιό) υπάρχει ακόμα. Ο Περουλιός δεν είχε καταλάβει ότι ο ξένος που είχε περάσει τη νύχτα στο σπίτι του ήταν ο Ναπολέων, μέχρι που η γυναίκα του βρήκε κάτω από το μαξιλάρι ένα σημείωμα που έγραφε ότι το άτομο που είχε καταλύσει για μία νύχτα στην οικία τους ήταν ο Ναπολέων Βοναπάρτης. Το σπίτι του Ναπολέοντα όπως λέγεται σήμερα ανήκει στον Δήμο Ιεράπετρας, ο οποίος το αγόρασε από τον τελευταίο κληρονόμο Χαρίδημο Τζωρτζακάκη, απόγονο της Ευγενίας Περουλιού, κόρης του Ανδρέα.[15] Την εποχή της Τουρκικής κατοχής χτίστηκε ένα τζαμί το οποίο επίσης υπάρχει ακόμη στην παλιά πόλη. Στο μαρμάρινο ανώφλιο της εισόδου του αναγράφεται ένα απόσπασμα του Κορανίου. Εκεί στεγάζεται και η Φιλαρμονική του Δήμου και απέναντι βρίσκεται η βρύση του Τούρκου Δημάρχου Καρακάση. Το κτήριο που είναι γνωστό με την ονομασία Μεχτέπι ή Οθωμανική Σχολή κτίστηκε το 1899 για τα τουρκόπουλα. Βρίσκεται στην πλατεία Δημαρχείου και σήμερα αποτελεί ιδιοκτησία του Δήμου Ιεράπετρας και στεγάζει την Αρχαιολογική Συλλογή. Παλαιότερα φιλοξένησε τη Φιλαρμονική του Δήμου και ήταν έδρα Οικοκυρικής Σχολής.
Απελευθερωτικοί αγώνες και ένωση με την Ελλάδα
Κατά τον 19ο αιώνα η Ιεράπετρα πήρε μέρος σε όλους τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες. Το 1897 οι Κρήτες επαναστάτες Μιχαήλ Κόρακας και Εμμανουήλ Κοκκίνης μαζί με 3.000 Έλληνες επαναστάτες επιτέθηκαν με τα κανόνια τους εναντίον των τουρκικών δυνάμεων, επιχειρώντας να καταλάβουν τα τείχη της πόλης. Ο Κοκκίνης σκοτώθηκε από ιταλικό βομβαρδιστικό, το οποίο ναυλοχούσε στο λιμάνι, ωστόσο την επόμενη χρονιά οι Τούρκοι παρέδωσαν την πόλη υπό την παρουσία του Γάλλου ναυάρχου Ποτιέ. Η ελληνική σημαία υψώθηκε στον Καλέ και το 1905 κηρύχθηκε η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα στην κεντρική πλατεία μπροστά από το Επαρχείο.[16]
Εγκατάσταση Μικρασιατών
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και την ανταλλαγή πληθυσμών που επακολούθησε, εγκαταστάθηκαν στην Ιεράπετρα πολλές οικογένειες Μικρασιατών που έδωσαν πολιτιστική και οικονομική άνθηση στην περιοχή. Ενδεικτικό είναι πως οι Μικρασιάτες ήταν οι πρώτοι καλλιεργητές οπωρικών και ιδιαίτερα ντομάτας τον χειμώνα. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’30 ξεκίνησε σταδιακά από την περιοχή Τζάνιδες, σε κτήματα κατάλληλα για χειμωνιάτικη καλλιέργεια, η παραγωγή ντομάτας.[17] Επίσης οι Μικρασιάτες ανήγειραν τον Ναό Παναγίας Ελεούσας της πόλεως της Ιεράπετρας όπου φυλάσσεται η μικρασιατική εικόνα της Παναγίας Ελεούσας Ρεϊσδεριανής, από το Ρεΐζντερε της Μικράς Ασίας.[18]
Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 με το ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας[19] και το 1946 έδρα του δήμου μετά τη μετατροπή της κοινότητας σε δήμο με το ΦΕΚ 112Α - 26/03/1946.[20]
Η Ιεράπετρα έχει μερικές από τις ομορφότερες και πιο καθαρές παραλίες στην Κρήτη. Γι' αυτό τον λόγο έχει βραβευτεί από την Ένωση Θαλάσσιων και Παράκτιων Περιοχών (EUCC), που εδρεύει στο Λέιντεν της Ολλανδίας, με το Διεθνές Βραβείο Υψηλής Ποιότητας παραλιών. Αυτό σημαίνει, ότι η Ιεράπετρα και με διεθνή πλέον αναγνώριση, συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο με τις 50 πιο ελκυστικές περιοχές της Νότιας Ευρώπης.[21][22]
Ανατολική Παραλία
Η Ανατολική παραλία της Ιεράπετρας είναι η μεγαλύτερη παραλία μέσα στην πόλη, μήκος ενός (1) χιλιομέτρου. Ξεκινάει στο ανοικτό δημοτικό γυμναστήριο και συνεχίζει μέχρι τα βραχάκια, όπου είναι και τα όρια της πόλης. Μετά συνεχίζει η πιο κοντινή παραλία εκτός της πόλης, που αναφέρεται ως παραλία Άγιου Αντρέα, λόγω της ομώνυμης εκκλησίας που βρίσκεται εκεί. Καθ' όλο σχεδόν το μήκος της παραλίας υπάρχει πεζόδρομος πάνω από την αμμουδιά. Ο Άγιος Ανδρέας είναι αμμώδης παραλία, με βραχώδεις ακτογραμμές και προσφέρεται για ελεύθερη κατάδυση.
Νότια Παραλία
Η Νότια παραλία της Ιεράπετρας, είναι μία από τις τρεις παραλίες που βρίσκονται μέσα στην πόλη. Η παραλία βρίσκεται δίπλα στο φρούριο Καλές. Είναι μια οργανωμένη δημοτική πλαζ με ψιλό βότσαλο. Επίσης, πολύ κοντά στην παραλία, βρίσκονται αρκετές καφετέριες και ταβέρνες.[23]
Άλλες παραλίες στον Δήμο Ιεράπετρας
- Αγια-Φωτιά
- Αμμουδάρες
- Γαλήνη, Αχλιά
- Θόλος (στο Καβούσι)
- Κάκκος
- Καλαμάκι
- Κουτσουράς
- Λιβάδι (στα Φέρμα)
- Μακρύ-Γιαλός, Καλαμοκανιάς
- Μακρύ-Γιαλός, Κατωβίγλι/Λαγούφα
- Μαύρος Κόλυμπος
- Μεγάλη Παραλία
- Νήσος Χρυσή
- Παραλία Αγίου Ανδρέα
- Παραλία Μύρτος στον Μύρτος
- Λιμανάκι Νέας Ανατολής
- Παραλία Παχειά Άμμος
- Της γριάς το πήδημα
Άλλες παραλίες κοντά στην Ιεράπετρα
- Βούλισμα
- Κουφονήσι
Φαράγγια
Στην περιοχή της Ιεράπετρας καθώς και λίγο έξω από αυτήν (στις κοινότητες του Δήμου), υπάρχουν πολλά φαράγγια τα οποία είναι από τα ομορφότερα της Κρήτης και πραγματικά αξίζει να τα διασχίσει κανείς. Τα περισσότερα είναι εύκολες διαδρομές μέσα από μονοπάτια, με εξαίρεση το φαράγγι του Χα που χρειάζεται ειδικό εξοπλισμό για να προχωρήσετε πέρα από την εντυπωσιακή είσοδο.
- Το φαράγγι με τις κόκκινες πεταλούδες ή φαράγγι Ορεινό (Κοινότητα Ορεινού)
- Φαράγγι Μυλωνά (Κοινότητα Αγίου Ιωάννου)
- Το φαράγγι του Χα (Κοινότητα Παχείας Άμμου)
- Φαράγγι Σαρακίνας (Κοινότητα Μύθων)
- Φαράγγι Μέσωνα (Κοινότητα Καβουσίου)
- Φαράγγι Χαυγά (Κοινότητα Καβουσίου)
- Φαράγγι Χαυγά (Κοινότητα Καλαμαύκας)
Η Ιεράπετρα σύμφωνα με την Ε.Μ.Υ ήταν η θερμότερη πόλη στην Ελλάδα για την περίοδο μέχρι το 1987 με μέση ετήσια θερμοκρασία 20,1 °C [24] καθώς επίσης και η πόλη με τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια στη χώρα με μέση ετήσια ηλιοφάνεια στις 3.101 ώρες.[25]
Η οικονομία της Ιεράπετρας στηρίζεται κυρίως στην παραγωγή πρώιμων κηπευτικών (αγγούρι, τομάτα, μελιτζάνα, πιπεριά) σε θερμοκήπια (τα οποία έκαναν την πρώτη τους εμφάνιση γύρω στο 1966) και δευτερευόντως στον τουρισμό. Τον Ιούνιο του 2010 στην πόλη φτιάχτηκε η μεγαλύτερη σαλάτα στον κόσμο, βάρους 13,417 τόνων[26], με αποτέλεσμα να καταχωρηθεί στο βιβλίο με τα παγκόσμια ρεκόρ Γκίνες.[27] Τη δεκαετία του '80 αποπερατώθηκε το Φράγμα των Μπραμιανών, με αποτέλεσμα να λυθεί κατά πολύ το πρόβλημα της ύδρευσης και της άρδευσης στην περιοχή. Οι κάτοικοι ασχολούνται επίσης με τις τουριστικές επιχειρήσεις, το εμπόριο και την αλιεία.
Στην Ιεράπετρα λειτουργούν σήμερα 7 Νηπιαγωγεία, 6 Δημοτικά Σχολεία (το 5ο Δημοτικό εδρεύει στη Γρα-Λυγιά), 3 Γυμνάσια, 2 Γενικά Λύκεια, 1 ΤΕΕ/ΕΠΑΛ, 1 Εσπερινό ΤΕΕ/ΕΠΑΛ, το Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Ιεράπετρας (ΕΕΕΕΚ), το Ειδικό Νηπιαγωγείο Ιεράπετρας και το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ). Επίσης στον Δήμο Ιεράπετρας και ειδικότερα στην περιοχή του Καβουσίου εδρεύει το Μουσικό Γυμνάσιο Λασιθίου, το οποίο εξυπηρετεί μαθητές όλης της περιφερειακής ενότητας Λασιθίου.
Το 2003 ιδρύθηκε το Τμήμα Εμπορίας και Διαφήμισης της Σχολής Διοίκησης Οικονομίας του Τ.Ε.Ι. Κρήτης,[28] το πρώτο τμήμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην πόλη της Ιεράπετρας. Το τμήμα ανακοινώθηκε ότι θα κλείσει το 2013, με απόφαση του υπουργείου Παιδείας κατά την οποία συγχωνεύτηκαν ή καταργήθηκαν πολλά ΤΕΙ και ΑΕΙ σε ολόκληρη τη χώρα, στα πλαίσια του σχεδίου "Αθηνά".[29] Η επικείμενη κατάργηση του ΤΕΙ Εμπορίας και Διαφήμισης, σε συνδυασμό με τις καταργήσεις πλείστων φορέων και υπηρεσιών στην πόλη, επέφερε την περαιτέρω συσπείρωση των κατοίκων, οι οποίοι εγκαινίασαν έναν νέο κύκλο διαμαρτυριών, στις 8 Φεβρουαρίου 2013, με το μεγαλύτερο συλλαλητήριο στην ιστορία της πόλης, με συμμετοχή 7.000 και πλέον ατόμων κάθε ηλικίας, τα οποία έκαναν τον γύρο της Ιεράπετρας το βράδυ, κρατώντας πανό, κεριά και δάδες [30]. Παρόμοιο αλλά με περισσότερο κόσμο ήταν και το παλλασιθιώτικο συλλαλητήριο στις 20 Φεβρουαρίου 2013 στο Σεληνάρι Λασιθίου, που κατέληξε στο Ηράκλειο. Στη διάρκεια της συνάντησης των διαδηλωτών από το Λασίθι με το γενικό γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, Γιώργο Δεικτάκη, φοιτητές και φοιτήτριες από το Λασίθι επέδωσαν ψήφισμα διαμαρτυρίας ζητώντας να μην κλείσουν τα ΤΕΙ της Ιεράπετρας και του Αγίου Νικολάου[31]. Έπειτα από τις διαμαρτυρίες, τις οποίες στήριξαν οι πολίτες, ο Δήμος και η Εκκλησία στην Ιεράπετρα, αποφασίστηκε με το Προεδρικό Διάταγμα υπ' αριθ. 104 να ιδρυθεί ένα νέο τμήμα ΤΕΙ (Τμήμα Τεχνολόγων Τροφίμων της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων στο ΤΕΙ Κρήτης με έδρα την Ιεράπετρα), το οποίο θα αρχίσει να λειτουργεί από το 2015 και θα δεχθεί τους πρώτους φοιτητές από το ακαδημαϊκό έτος 2015-2016. Παράλληλα, το Τμήμα Εμπορίας και Διαφήμισης αποφασίστηκε να παραμείνει ως τις 31 Οκτωβρίου 2018, οπότε θα καταργηθεί[32].
Επίσης, ιδρύθηκε και λειτουργεί στην πόλη το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, το οποίο εδώ και αρκετά χρόνια παράγει σημαντικό έργο με πλήθος δράσεων, σεμιναρίων για ενήλικες και εκπαιδευτικούς που άπτονται θεμάτων όπως η αειφορία, η ανακύκλωση, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η χλωρίδα και η πανίδα της Ελλάδας κ.τ.ό.[33]
Στον τομέα της κοινωνικής αλληλεγγύης δραστηριοποιούνται ο φιλανθρωπικός σύλλογος "Ο Ευαγγελισμός", το τοπικό παράρτημα του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού με τμήμα Σαμαρειτών και ο Σύλλογος Αιμοδοτών Ιεράπετρας "π. Φώτιος Διακάκης", με πρόεδρο τον Άγγελο Φασουλάκη.[34] Από τις 17 Δεκεμβρίου 2011 λειτουργεί στην Ιεράπετρα το Κοινωνικό Παντοπωλείο του Δήμου Ιεράπετρας, με την υποστήριξη τοπικών φορέων αλλά και των πολιτών, με στόχο την εξυπηρέτηση περισσότερων από 100 οικογενειών σε τρόφιμα, ρούχα και παιχνίδια.[35] Από τις 29 Σεπτεμβρίου 2013 λειτουργεί το Κοινωνικό Ιατρείο- Φαρμακείο Ιεράπετρας, το οποίο ιδρύθηκε έπειτα από πρωτοβουλία του τοπικού παραρτήματος του Ερυθρού Σταυρού με πρόεδρο τον γιατρό Ανδρέα Μαμαντόπουλο.[36] Από τις αρχές του 2012 λειτουργεί στην πόλη και τοπικό δίκτυο ανταλλαγών (εναλλακτικής οικονομίας), με την ονομασία καερέτι[37] και κύρια χαρακτηριστικά την αυτο-οργάνωση των ανθρώπων σε τοπικό επίπεδο και τη χρήση ενός εικονικού νομίσματος.
Νοσοκομείο Ιεράπετρας
Το νοσοκομείο της πόλης θεμελιώθηκε το 1948 και ιδρύθηκε επίσημα το 1955. Σύμφωνα με τους ελεγκτές που έκαναν επιθεώρηση αποτελεί νοσοκομείο- πρότυπο για την περιφέρεια.[38] Tο 2010 με το πρόγραμμα Καλλικράτης ανακοινώθηκε ότι θα έκλεινε, με αποτέλεσμα τις αντιδράσεις των 40.000 κατοίκων που εξυπηρετεί, που καλύπτουν τους νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου.
Οι αντιδράσεις κορυφώθηκαν με το συλλαλητήριο στις 25 Ιανουαρίου 2011. Ακολούθησε πορεία από την Ιεράπετρα προς το Ηράκλειο, όπου περισσότεροι από 2.000 κάτοικοι της περιοχής προέβησαν σε σειρά εκδηλώσεων, θεατρικά δρώμενα και πορεία. Τελικά απέσπασαν την υπόσχεση ότι το νοσοκομείο δεν θα κλείσει και ανακοινώθηκε η άμεση χρηματοδότησή του με 1 εκατ. ευρώ, καθώς επίσης και η ένταξή του στη Ζώνη Γ΄ των νοσοκομείων, ώστε να αυξηθούν οι εφημερίες των ιατρών.[39]
Ωστόσο, παρά τις υποσχέσεις, τα προβλήματα με τις ελλείψεις σε προσωπικό συνεχίστηκαν και πραγματοποιήθηκε νέο συλλαλητήριο, στις 26 Μαΐου 2011, στην πλατεία του δημαρχείου της πόλης, με τη συμμετοχή περίπου 1000 ατόμων. Ακολούθησε συμβολική κατάληψη του κτηρίου από κοινωνικούς φορείς και πολίτες κάθε ηλικίας, οι οποίοι απαίτησαν την αναβάθμιση του νοσοκομείου και την πρόσληψη προσωπικού.[40]
Τον Ιούνιο του 2012 ολοκληρώθηκε η συγχώνευση του νοσοκομείου, με νόμο του Ανδρέα Λοβέρδου, δύο ημέρες πριν διεξαχθούν οι εκλογές.[38][41]
Στην πόλη έχουν γεννηθεί και δραστηριοποιηθεί πολλοί συγγραφείς, όπως ο Νείλος Νταμιλάς, ο Γεώργιος Μαρκόπουλος, ο Νίκος Στρατάκης, ο Μπάμπης Δερμιτζάκης, ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, ο Γιάννης Πυργιωτάκης, Ιεραπετρίτης ήταν ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος (1939-2023), όπως επίσης ο Γεώργιος Αμαργιανάκης (1938-2003) εθνομουσικολόγος και καθηγητής πανεπιστημίου.
Αρχαιολογική Συλλογή
Το 1895 ιδρύθηκε ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Ιεράπετρας, με κύριο μέλημα τη φύλαξη και την προστασία των αρχαιοτήτων της επαρχίας Ιεράπετρας. Οι πρώτες προσπάθειες για μουσειακή συλλογή κατέρρευσαν, εξαιτίας της διαρπαγής των αρχαιοτήτων από Άγγλους ναύτες του πολεμικού πλοίου "Καμπεντάουμ" κατά τις μέρες της διεθνούς Κατοχής της Κρήτης.[42] Κατά καιρούς, η συλλογή άλλαξε πολλούς χώρους στέγασης, από το Παλαιό Δημαρχείο, μέχρι το παλαιό σχολείο και το Τζαμί και λεηλατήθηκε κατά την ιταλική και τη Ναζιστική Κατοχή. Στην Ιεράπετρα λειτουργεί σήμερα Μουσείο Αρχαιοτήτων στην πλατεία Δημαρχείου. Ξεχωριστή θέση σε αυτό έχει το λατρευτικό άγαλμα της Περσεφόνης (γνωστής με το όνομα "Πεπλοφόρος Κόρη"), το οποίο ανακαλύφθηκε το 1984 στην περιοχή της αρχαίας πόλης και χρονολογείται από τον 2ο αι. μ. Χ., τα εκθέματα από τη θέση Βροντά Καβουσίου και από τον Μύρτο. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα ευρήματα από τη Μινωική εποχή, με σημαντικότερη την πήλινη σαρκοφάγο αρ. 822, η οποία ανακαλύφθηκε από τον Νικόλαο Πλάτωνα το 1946 στην Επισκοπή Ιεράπετρας σε λαξευτό πεταλοειδή τάφο της Τρίτης Υστερομινωικής Εποχής. Στο μουσείο φυλάσσονται αγγεία, νομίσματα, αγάλματα (όπως το ακέφαλο της Αφροδίτης και το αγαλματίδιο της Άρτεμης), αρκετά από τα οποία προέρχονται από τα Βιγλιά. Αναφορικά με τις επιγραφές, στη Συλλογή βρίσκεται μία αμφίγραφη λίθινη στήλη, η οποία παρουσιάζει τις συνθήκες των Ιεραπυτνίων με τον βασιλιά Αντίγονο των Μακεδόνων και τη συνθήκη της ισοπολιτείας με τους Αρκάδες στην άλλη όψη.
Μορφωτική Στέγη Ιεράπετρας
Η Μορφωτική Στέγη Ιεράπετρας ξεκίνησε με τη σύσταση συλλόγου στις 23 Σεπτεμβρίου 1954, με τη διατύπωση των στόχων του, που ήταν μεταξύ άλλων οι διαλέξεις, η ίδρυση βιβλιοθήκης, η διοργάνωση εκδρομών και βραβεύσεων για πνευματικά έργα και η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και του φυσικού περιβάλλοντος. Πρώτος πρόεδρος του Δ.Σ. ήταν ο Κωστής Κοντοπόδης και γραμματέας η Φιφίκα Τζερμιαδιανού.[43] Το πρώτο Δ.Σ. άρχισε το έργο της οργάνωσης της βιβλιοθήκης το 1955. Η βιβλιοθήκη άρχισε να λειτουργεί με ωράριο στις 17 Μαρτίου 1960. Το 1987 ιδρύθηκε το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιεράπετρας. Το 1994, ολοκληρώθηκε το Πολύκεντρο και η βιβλιοθήκη της Μορφωτικής Στέγης συνενώθηκε με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Ιεράπετρας (ο νέος χώρος εγκαινιάστηκε το 1995). Από το 2010 ορίστηκε από τον Δήμο Ιεράπετρας ως χώρος της βιβλιοθήκης ένα τμήμα του ισόγειου του πολιτιστικού κέντρου "Μελίνα Μερκούρη". Σημερινή πρόεδρος της Μορφωτικής Στέγης είναι η Γεωργία Μετινίδου-Μαρκοπούλου.
Ένωσις των εν Αθήναις Ιεραπετριτών
Στις 18 Μαΐου 1964 πραγματοποιήθηκε ενώπιον πλήθους επισήμων στην αίθουσα διαλέξεων "Ελευθέριος Βενιζέλος" (οδός Χρήστου Λαδά 2) η πρώτη εμφάνιση της νεοσύστατης "Ενώσεως των εν Αθήναις - Πειραιεί και περιχώροις εγκατεστημένων Ιεραπετριτών". Ο σύλλογος αυτός αποτελείται από μέλη που κατάγονται από την επαρχία της Ιεράπετρας και διαμένουν στην Αθήνα, στον Πειραιά ή και τα προάστιά τους και ανάμεσα στους στόχους του, όπως ορίζονται στο καταστατικό της Ενώσεως είναι η εξύψωση του βιοτικού και πολιτιστικού επιπέδου των μελών του, όπως και η συλλογή, η φύλαξη και η διάδοση του ιστορικού και λαογραφικού υλικού της επαρχίας Ιεράπετρας και γενικότερα του νομού Λασιθίου.[44] Πρώτος πρόεδρος της Ένωσης που συνεχίζει ως σήμερα το έργο της ήταν ο αντιστράτηγος ε.α. Γεώργιος Σαμουήλ. Το 2014 εορτάστηκε η συμπλήρωση 50 ετών από την ίδρυση του συλλόγου. Σημερινή πρόεδρος είναι η Δήμητρα Μαρκοπούλου-Τυχοπούλου.
Πολιτιστικές εκδηλώσεις
Στην Ιεράπετρα, από το 1983 και κάθε καλοκαίρι διεξάγονται τα "Κύρβεια", κατά τη διάρκεια των οποίων παρουσιάζονται πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων, με συναυλίες (με συμμετοχή και της Φιλαρμονικής του Δήμου και της βυζαντινής χορωδίας "Μελέτιος Μεταξάκης") και θεατρικές παραστάσεις. Επίσης, από τον Μάρτιο έως τον Μάιο γίνονται οι εκδηλώσεις της "Πολιτιστικής Άνοιξης". Το 2011 ιδρύθηκε ο Σύλλογος Φίλων Θεάτρου Ιεράπετρας, με σκοπό την προαγωγή του θεάτρου στην πόλη, ενώ δραστηριοποιούνται επίσης ο Θεατρικός Σύλλογος Μικρασιατών και η θεατρική ομάδα του Δήμου. Στην πόλη λειτουργούν Κινηματογραφική Λέσχη, εικαστικό εργαστήριο και δημοτική ομάδα χορού. Στην πόλη συμμετέχουν σε εκδηλώσεις και ιδιωτικές σχολές κρητικού χορού, όπως και ο σύλλογος βρακοφόρων. Από το 1989 διεξάγεται κάθε χρόνο το "Κυνήγι του Θησαυρού", στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του καρναβαλιού της πόλης. Το 2003 ιδρύθηκε από τον Γιώργο Μπαλοθιάρη και τη Γωγώ Βερίγου το ''Καλοκαίρι Στο Νότο'' το οποίο ένωσε ραδιοφωνικά τα επόμενα χρόνια όλους τους νομούς της Κρήτης, αλλά και την Ομογένεια με θεματικό επίκεντρο το καλοκαίρι στην Ιεράπετρα. Λίγο αργότερα, τo 2009, ιδρύθηκε από το ''Καλοκαίρι Στο Νότο'' η μεγαλύτερη νεανική πολιτιστική εκδήλωση στην Κρήτη, το B.I.G Party Ierapetra Xperience, το οποίο αποτέλεσε το μεγαλύτερο Beach Party στην Κρήτη με προσέλευση χιλιάδων επισκεπτών από όλη την Ελλάδα.[45]
Τύπος και ΜΜΕ
Στην Ιεράπετρα εκδίδεται μία εβδομαδιαία εφημερίδα, η "Ιεράπετρα- 21ος αιών", από το 1997. Κυκλοφορεί κάθε Πέμπτη. Επίσης, εκπέμπει το τηλεοπτικό κανάλι Κρήτη Epsilon TV, με ενημερωτικό και ψυχαγωγικό περιεχόμενο. Αναφορικά με τους ραδιοφωνικούς σταθμούς, σήμερα εκπέμπουν ο Ηχώ FM 99.8, το Ράδιο Λασίθι 92.3, το Ράδιο Βερενίκη 89.5, ο Panic 93.7, ο Madness 95.0 και ο Planet 90.6 FM.[46]
Η Επισκοπή της Ιεράπυτνας ιδρύθηκε κατά τον 1ο αι. μ.Χ. από τον Απόστολο Τίτο και σε αυτήν υπήχθησαν και οι επαρχίες Σητείας και Μιραμπέλλου. Η τελευταία επαρχία αποσπάστηκε κατά τη δεύτερη Βυζαντινή Περίοδο (961-1204) και συστάθηκε η Επισκοπή Πέτρας. Η αρχαιότερη καταγραφή επισκόπου Ιεραπύτνης είναι εκείνη του Σύμφορου, ο οποίος αναφέρεται το 343 μ.Χ. να λαμβάνει μέρος σε σύνοδο στη Σαρδική.[47] Κατά την Αραβοκρατία καταργήθηκε και η Επισκοπή, μαζί με τις υπόλοιπες 21 της Κρήτης. Μετά την εκδίωξη των Σαρακηνών από τον αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά, οι επισκοπές επανήλθαν και ήταν συνολικά 12 τον αριθμό. Νέα έδρα της Επισκοπής Ιεράς έγινε το ομώνυμο χωριό. Μετά την κατάκτηση της Κρήτης από τους Ενετούς τοποθετήθηκαν Λατίνοι επίσκοποι και το 1571, με απόφαση του Πάπα Πίου Ε΄ η επισκοπή Ιεραπύτνης ενώθηκε με εκείνη της Σητείας. Οι δύο επισκοπές διαχωρίστηκαν και πάλι κατά την Τουρκοκρατία και συγχωνεύτηκαν ξανά στην επισκοπή Ιεράς και Σητείας το 1831. Έπειτα από μία νέα συγχώνευση με την Επισκοπή Πέτρας (Επισκοπή Νεαπόλεως), η Επισκοπή Ιεράς και Σητείας ιδρύθηκε ξανά το 1936 και το 1962 προήχθη σε Μητρόπολη Ιεραπύτνης και Σητείας. Σημερινός Μητροπολίτης Ιεραπύτνης και Σητείας είναι ο Κύριλλος Διαμαντάκης.
Ναοί
Η πόλη της Ιεράπετρας έχει πολλούς ναούς σε έξι ενορίες. Ο καθεδρικός ναός της Αγίας Φωτεινής κτίστηκε το 1990 επί Μητροπολίτη Φιλοθέου Β΄ και εκεί βρίσκεται το κτήριο της Ιεράς Μητροπόλεως Ιεραπύτνης και Σητείας. Σημαντικός είναι ο μητροπολιτικός ιερός ναός του Αγίου Γεωργίου, πολιούχου της πόλεως, στην περιοχή Κάτω Μερά της παλιάς πόλεως, που κτίστηκε στα 1856, ρυθμού βασιλικής μετά τρούλου και ο οποίος είναι ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά μνημεία της Κρήτης, λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής του. Επίσης, στην πόλη βρίσκονται οι ναοί του Τιμίου Σταυρού, της Παναγίας Ελεούσης όπου βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας την οποία έφεραν Έλληνες πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, του Μιχαήλ Αρχάγγελου και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (ή Αφέντης Χριστός) στην περιοχή Σαρακίνα.[47] Ο ναός της Παναγίας του Καλέ είναι μία μικρή μονόκλιτη εκκλησία στην περιοχή του ενετικού φρουρίου και εορτάζει στις 21 Νοεμβρίου. Σύμφωνα με την παράδοση, στον ναό εκείνο εκκλησιαζόταν ο άρχοντας της Ιεράπετρας κατά τα βυζαντινά χρόνια.[48] Στην παλιά πόλη υπάρχουν και οι ναοί του Αγίου Νικολάου, ο οποίος κτίστηκε (ή ανακαινίστηκε) κατά την παράδοση από 4 ψαράδες με το ίδιο όνομα, ο τρίκλιτος του Αγίου Ιωάννου (Ζωοδόχου Πηγής και Αγίου Ελευθερίου) και ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνα (ολοκληρώθηκε στη σημερινή του μορφή το 1938). Ευρύτερα της πόλης υπάρχουν και άλλοι ναοί όπως ο νεόδμητος του Αγίου Ιωάννου του Ρώσου κοντά στην έξοδο της πόλης προς την Παχεία Άμμο.
Στην πόλη είναι ενεργοί πολλοί σύλλογοι σε διάφορα αθλήματα, όπως ο στίβος, το ποδόσφαιρο, η καλαθοσφαίριση, η πετοσφαίριση, η αντισφαίριση και η ιστιοπλοΐα. Η άθληση γίνεται σε ένα μεγάλο κλειστό γυμναστήριο, στο Εθνικό Στάδιο, το Μισεδάκειο Αθλητικό Κέντρο και σε ιδιωτικά γυμναστήρια. Εκτός από τα προαναφερόμενα αθλήματα, στην Ιεράπετρα είναι ενεργοί ο Ορειβατικός Σύλλογος ("Ο Σταυραετός"), ο οποίος διοργανώνει αναβάσεις και πορείες[49], ο νεοσύστατος Ναυτικός Όμιλος (που διοργανώνει εκδηλώσεις με θέμα την ασφάλεια στη θάλασσα)[50] και ο Κυνηγετικός Σύλλογος.
Ποδόσφαιρο
Ο Όμιλος Φιλάθλων Ιεράπετρας, μετονομάστηκε το 1970 σε Ο.Φ.Ι ύστερα από τη συγχώνευση των δύο παλαιοτέρων ομάδων της πόλης αλλά και της Ελλάδας Θύελλας Ιεράπετρας (1926) και Διαγόρα Ιεράπετρας και είναι ποδοσφαιρικός σύλλογος που εδρεύει στην Ιεράπετρα. Είναι μία από τις ιστορικότερες ομάδες στην Κρήτη καθώς έχει στο ενεργητικό της πολλές επιτυχίες στο νησί αλλά και εκτός του νησιού σε επίπεδο Γ΄ Εθνικής.
Ο Ο.Φ.Ι. έχει κατακτήσει το πρωτάθλημα Κρήτης (Δ' Εθνικής) την περίοδο 2005-06 και έχει 9 πρωταθλήματα και 9 κύπελλα Λασιθίου και έχει αγωνιστεί για πολλά χρόνια σε επίπεδο Γ' Εθνικής της Δ' Εθνικής και στο Περιφερειακό Κρήτης (Δ' κατηγορίας).
Στις αρχές της περιόδου 2010-2011 συμμετείχε στην ένωση των 3 συλλόγων της Ιεράπετρας, και η επωνυμία της ομάδας άλλαξε και έγινε Ιεράπετρα Κ21 (Κάτω των 21). Η ένωση όμως απέτυχε όπως ήταν αναμενόμενο και έτσι ο ΟΦ Ιεράπετρας για την περίοδο 2011-2012 έλαβε ξανά την παλιά ονομασία του.[51] Τη σεζόν 2017-18, επέστρεψε στην Γ΄ Εθνική, και παράλληλα κατέκτησε το τελευταίο Κύπελλο Ερασιτεχνών, και την επόμενη σεζόν προβιβάστηκε στην αναδιαρθρωμένη Β’ Εθνική. Τη σεζόν 2019-20 αγωνίζεται στο πρωτάθλημα της Football League,ενώ στο Κύπελλο Ελλάδας της προηγούμενης χρονιάς είχε αναδειχθεί ισόπαλος με 2-2 σκορ ενάντια στον Παναθηναϊκό. Τις χρονιές 2020-21 και 2021-22 αγωνίζεται στην Super League 2
Επίσης, το 1979 ιδρύθηκε η Αναγέννηση Ιεράπετρας με προπονητή τον Νίκο Δεδελετάκη, ο οποίος κατέχει το ρεκόρ συνεχούς παραμονής στην ίδια ομάδα στην Ελλάδα (επί 36 χρόνια).[52] Από το 1979 έως το 1982 η Αναγέννηση πέτυχε να προκριθεί 3 φορές από το τοπικό πρωτάθλημα Λασιθίου στην Δ΄ εθνική. Στις αρχές της αγωνιστικής περιόδου 2010-11 η ομάδα συγχωνεύτηκε με δύο άλλες ομάδες (ΟΦ Ιεράπετρας και ΑΣ Ιεράπετρας) και μετονομάστηκε σε Ierapetra FC. Έπειτα από μία μόνο σεζόν η συγχώνευση διαλύθηκε. Από τη σεζόν 2011-12 ο σύλλογος συνέχισε ως I.F.C. Αναγέννηση και από την επόμενη αγωνιστική περίοδο το όνομα και το έμβλημα της ομάδας επανήλθαν. Τη σεζόν 2014-15 αγωνίζονται στον 6ο όμιλο της Γ' Εθνικής κατηγορίας, όπου ήταν η μοναδική ομάδα στην ιστορία που δεν κατάφερε να νικήσει τουλάχιστον έναν αγώνα.
Στίβος
Ο Γυμναστικός Σύλλογος Λιβυκός Ιεράπετρας δραστηριοποιείται στον χώρο του στίβου, έχοντας στο ενεργητικό του πολλές διακρίσεις πρωταθλητών όπως ο Νίκος Φιλανδαράκης και η Μαρίνα Βασαρμίδου. Τον Αύγουστο του 2013 διεξήχθη με επιτυχία υπό την αιγίδα του Δήμου και ο 1ος ημιμαραθώνιος 21,1 χλμ κατά τη λήξη των "Κυρβείων", πολιτιστικών εκδηλώσεων που συμπλήρωσαν 30 χρόνια[53].
Ιστιοπλοΐα
Το 2011 ιδρύθηκε ο Ιστιοπλοϊκός Όμιλος της Ιεράπετρας, παρέχοντας θεωρητική και πρακτική εξάσκηση στο εν λόγω άθλημα.[54]
Ποδηλασία
Οι Φίλοι Ποδηλάτου Ιεράπετρας συμμετέχουν σε πορείες, με στόχο την προώθηση της οδικής ασφάλειας και την υποστήριξη της μετακίνησης με το ποδήλατο και τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Η πιο πρόσφατη (7η) ποδηλατική πορεία έγινε στις 11 Μαΐου 2014 στο πλαίσιο πανελλαδικής αντίστοιχης κινητοποίησης.[55]
Ο λιμενοβραχίoνας
Η Ιεράπετρα σε επιστολικό δελτάριο των αρχών του 20ου αι.
Η Κάτω Μερά
Το λιμάνι και η Κάτω Μερά
Το οθωμανικό τέμενος
Η εκκλησία του Αφέντη Χριστού, κοντά στον Καλέ
Άποψη της Ιεράπετρας από το λιμάνι. Στο βάθος τα όρη της Θριπτής
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
