Pentref yng ngogledd Ceredigion yw Pontrhydfendigaid[1] (neu Pont-rhyd-fendigaid). Fe'i adnabyddir ar lafar yn lleol fel Y Bont.
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Ystrad Fflur |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.2823°N 3.8628°W |
| Cod OS | SN730666 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Elin Jones (Plaid Cymru) |
| AS/au y DU | Ben Lake (Plaid Cymru) |
 | |
Mae'n gorwedd ar lan Afon Teifi yn agos i'w tharddle ym mryniau Elenydd, canolbarth Cymru. Cymryd y pentref ei enw o hen ryd ar yr afon honno a'r bont a godwyd yno. Mae ar lôn y B4343 rhwng Tregaron i'r de a Phontarfynach i'r gogledd, tua 13 milltir i'r de-ddwyrain o Aberystwyth.
Tua milltir i'r dwyrain o'r pentref ceir adfeilion Abaty Ystrad Fflur, un o abatai enwocaf Cymru, a sefydlwyd gan y Sistersiaid yn 1164. Roedd yn ganolfan dysg bwysig a chredir i un o fersiynau cynharaf Brut y Tywysogion gael ei lunio yno. Yn ôl traddodiad, claddwyd y bardd Dafydd ap Gwilym yno.
Cynhelir eisteddfod flynyddol ym Mhontrhydfendigaid, sef Eisteddfod Pantyfedwen ("Steddfod Bont"). Yma hefyd ceir Pafiliwn Bont, adeilad amlbwrpas modern lle cynhelir cyngherddau a digwyddiadau eraill. Mae'r ddau sefydliad yma wedi elwa'n fawr o haelioni Syr D.J. James, Pantyfedwen.
Pontrhydfendigaid yn niwylliant cyfoes Cymru
Mewn erthygl y Y Selar yn 2020, meddai'r canwr Huw Jones iddo gredu mai yng nghyngerdd fawr Pinaclau Pop ym Mhafiliwn Pontrhydfendigaid ar 29 Mehefin 1968 y clywyd y term "y byd pop Cymraeg" am y tro cyntaf. Mae'r erthygl yn cynnwys tameidiau o'i hunangofiant, 'Dwi Isio Bod yn Sais ...'. Ymysg y grwpiau oedd yno i godi arian i Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd, Aberystwyth 1969 oedd; Dafydd Iwan, Heather Jones, Y Diliau, Hogia Llandegai, Y Derwyddon ac eraill.[2]
Credai rhai y seilwyd rhaglen deledu C'mon Midffild! ar glwb pêl-droed Pontrhydfendigaid.[angen ffynhonnell]
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Elin Jones (Plaid Cymru)[3] ac yn Senedd y DU gan Ben Lake (Plaid Cymru).[4]
Enwogion
- Caradog Jones, y Cymro cyntaf i ddringo Mynydd Everest
- John Phillips, sylfaenydd a phrifathro cyntaf Coleg y Normal, Bangor
- Syr D.J. James, gŵr busnes llwyddiannus, dyngarwr a sefydlydd Ymddiriedolaeth James Pantyfedwen sy'n rhoi arian i gefnogi diwylliant, addysg a chrefydd Cymru
Gweler hefyd
- Abaty Ystrad Fflur
- "Bwystfil Bont"
- Ymddiriedolaeth James Pantyfedwen
- Coed y Bont - coetir sy'n boblogaidd gyda thwristiaid a phobl lleol ac yn rhan o rwydwaith Coedwig Genedlaethol i Gymru
- Pafiliwn Pontrhydfendigaid
Cyfeiriadau
Dolenni allanol
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
