Pentref a phlwyf englwysig yng nghymuned Tref Alaw, Ynys Môn, yw Llanddeusant[1][2] (
ynganiad ). Saif i'r gogledd o Afon Alaw ac i'r gorllewin o gronfa ddŵr Llyn Alaw.
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Ynys Môn, Tref Alaw |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 53.3404°N 4.4873°W |
| Cod OS | SH345855 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Rhun ap Iorwerth (Plaid Cymru) |
| AS/au y DU | Llinos Medi (Plaid Cymru) |
 | |
- Am y pentref o'r un enw yn Sir Gaerfyrddin, gweler Llanddeusant, Sir Gaerfyrddin.
Un o atyniadau nodweddiadol y pentref yw Melin Llynnon, yr unig felin wynt sy'n parhau i weithio a chynhyrchu blawd yng Nghymru heddiw. Yn ogystal, mae yna felin ddŵr yn y pentref ar lan Afon Alaw, o'r enw 'Melin Hywel'; mae ar agor i'r cyhoedd yn yr haf ar ôl iddi gael ei hatgyweirio yn 1975. Cofnodir melin yn y plwyf yn 1352.
Ysgol
Sefydlwyd Ysgol Llanddeusant yn y pentref yn 1847. Er gwaethaf ymdrechion pobl leol i'w hachub[3], caewyd Ysgol Gynradd Llanddeusant yng Ngorffennaf 2011 ar ôl gwasanethu'r pentref am 160 mlynedd. Ar yr 2il o Hydref 2013, rhoddodd Pwyllgor Cynllunio Cyngor Ynys Môn ganiatad i'r cyngor ddymchwel adeilad yr ysgol a chodi 8 o dai ar y safle.
Enwogion
- Robert ap Huw (1580 - 1665). Telynor enwog, bardd ac awdur llawysgrif ar gerddoriaeth gynnar Cymru, a aned ym Modwigan, ym mhlwyf Llanddeusant.
- John Prydderch Williams (Rhydderch o Fôn) (1830-1868). Bardd, llenor a golygydd.
Gweinidogion
- Griffith Williams
- ”15 Ebrill 1894: Griffith Williams Llanddeusant. Bachgen ieuanc newydd ddechrau pregethu. Amcanu yn dda. Cyfarfod gweddi yn yr hwyr.”[4]
Gweler hefyd
Cyfeiriadau
Dolenni allanol
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
