1825 yng Nghymru

Mae'r erthygl hon yn ymwneud ag arwyddocâd penodol y flwyddyn 1825 i Gymru a'i phobl

Y Bont Fawr, Pontrhydyfen

Digwyddiadau

Sarn Badrig

• Ionawr Mae'r llong gefnfor trawsatlantig Diamond yn taro Sarn Badrig ger Abermaw ac yn suddo. Arestiwyd tri o bobl leol am ddwyn nwyddau o'r llongddrylliad a chawsant ddirwy o £45.^[1]
  • Adeiladu Y Bont Fawr Pontrhydyfen gan John Reynolds
  • Thomas Burgess, Esgob Tyddewi yn cael ei benodi yn Esgob Caersallog a John Banks Jenkinson yn cael ei benodi yn olynydd iddo.
  • Chwarel llechi Pantdreiniog, Dyffryn Ogwen yn agor
  • Chwarel llechi Brondanw Isa, Llafrothen yn cau

Celfyddydau a llenyddiaeth

Llyfrau newydd

• John Brickdale Blakeway a Hugh Owen – A History of Shrewsbury
• Felicia Hemans – The Forest Sanctuary
• John Davies (Brychan) – Y Gog
• Peter Bailey Williams – Tragwyddol Orphwysfa'r Saint
• William Owen ^[2] :

- Y Drych Bradwriaethol, sef Hanes Brad y Cyllyll Hirion

- Hanes Cyflafan neu Ddinystr y Beirdd Cymreig (traethawd buddugol yn eisteddfod Cymreigyddion Caernarfon, 1824)

Cerddoriaeth

Jedediah Richards – Diddanwch y Pererinion

Celfyddydau gweledol

Genedigaethau

Idris Fychan

• 15 Ionawr, Eleazar Roberts - cerddor (bu farw 1912) ^[3]
• 25 Ionawr, Robert Piercy - peiriannydd sifil (bu farw 1894) ^[4]
• 14 Chwefror, William Valentine Lloyd - clerigwr, ysgrifennydd y Powysland Club, golygydd (bu farw 1896) ^[5]
• 17 Mawrth, Robert James (Jeduthyn-) cerddor (bu farw 1879) ^[6]
• 5 Mai, Walter David Jeremy - bargyfreithiwr (bu farw 1893) ^[7]
• 2 Awst, Thomas Rees - gweinidog (MC) (bu farw 1908) ^[8]
• 12 Hydref, Thomas Levi - gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, golygydd (bu farw 1916) ^[9]
• 26 Rhagfyr, John Jones (Vulcan) - gweinidog Wesleaidd (bu farw 1889) ^[10]
• Dyddiad anhysbys
  • John Davies - gweinidog Annibynnol (1904) ^[11]
  • Henry Dennis - peiriannydd mwynau, perchennog glofeydd, etc. (bu farw 1906) ^[12]
  • John Jones (Idris Fychan) - crydd a thelynor (bu farw 1887) ^[13]
  • John Williams - clerigwr ac awdur (bu farw 1904) ^[14]
  • Owen Jones - clerigwr a cherddor (bu farw 1900) ^[15]
  • William Edward Jones - arlunydd (bu f 1877) ^[16]
  • Hubert Lewis - gŵr y gyfraith (bu farw 1884) ^[17]

Marwolaethau

Ebenezer Morris

• 5 Ionawr, William Griffiths - gweinidog Annibynnol ac athro (g. 1777) ^[18]
• 12 Chwefror, John Humffreys Parry - Newyddiadurwr a golygydd (g. 1786) ^[19]
• 16 Chwefror, Robert Pugh - clerigwr Methodistaidd (g. 1749) ^[20]
• 18 Mawrth, Hugh Maurice - crwynwr, a chopïwr llawysgrifau (g. 1775) ^[21]
• 16 Ebrill, Hugh Jones o Faesglasau - cyfieithydd ac emynydd (g. 1749) ^[22]
• 2 Mai, Michael Hughes - diwydiannwr a dyn busnes (g. 1752) ^[23]
• 9 Mai Henry Davies - gweinidog y Bedyddwyr (g. 1753) ^[24]
• 22 Mai, John Williams - gweinidog gyda'r Bedyddwyr (g. 1768) ^[25]
• 9 Mehefin Abraham Rees - gweinidog anghydffurfiol a gwyddoniadurwr (g 1743) ^[26]
• 10 Awst, Joseph Harris (Gomer) - gweinidog y Bedyddwyr (g. 1773) ^[27]
• 15 Awst, Ebenezer Morris - gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd (g. 1769) ^[28]
• 1 Medi, David Jones - gweinidog yng nghyfundeb yr Iarlles Huntingdon, ieithydd ac awdur (g. 1793) ^[29]
• Dyddiad anhysbys
  • Rolant Eames - cerddor (g. 1750) ^[30]
  • David Philips - gweinidog gyda'r Undodiaid (g. 1751) ^[31]
  • James Meyler - gweinidog Annibynnol (g. 1761) ^[32]

Cyfeiriadau

1. Y Dysgedydd Crefyddol Cyf. IV rhif. 2 - Chwefror 1825 tud 63 -Llongdrylliad
2. "OWEN, WILLIAM (1785 - 1864), hynafiaethydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-05.
3. "ROBERTS, ELEAZER (1825 - 1912), cerddor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
4. "PIERCY, ROBERT (1825 - 1894), peiriannydd sifil | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
5. "LLOYD, WILLIAM VALENTINE (1825 - 1896), clerigwr, ysgrifennydd y Powysland Club, golygydd y Montgomeryshire Collections | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
6. "JAMES, ROBERT ('Jeduthyn'; 1825 - 1879), cerddor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
7. "JEREMY, WALTER DAVID (1825 - 1893), bargyfreithiwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
8. "REES, THOMAS (1825 - 1908), gweinidog (MC) | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
9. "LEVI, THOMAS (1825 - 1916), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, golygydd Trysorfa y Plant ac awdur | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
10. "JONES, JOHN ('Vulcan'; 1825 - 1889), gweinidog Wesleaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
11. "DAVIES, JOHN ('John Davies, Taihirion'; 1825 - 1904), Welsh Independent minister | Dictionary of Welsh Biography". biography.wales. Cyrchwyd 2020-03-04.
12. "DENNIS, HENRY (1825 - 1906), peiriannydd mwynawl, perchennog glofeydd, etc. | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-03.
13. "JONES, JOHN ('Idris Fychan'; 1825 - 1887), crydd a thelynor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-03.
14. "WILLIAMS, JOHN (1825 - 1904), clerigwr ac awdur | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-03.
15. "JONES, OWEN (1825 - 1900), clerigwr a cherddor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-03.
16. "Artist/Maker: William Edward Jones - Aberystwyth University School of Art Museums and Galleries". museum.aber.ac.uk. Cyrchwyd 2020-03-04.
17. "LEWIS, HUBERT (1825 - 1884), gŵr o'r gyfraith | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
18. "GRIFFITHS, WILLIAM (1777 - 1825), gweinidog Annibynnol ac athro | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
19. "PARRY, JOHN HUMFFREYS neu HUMPHREYS (1786-1825), hynafiaethydd. | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
20. "PUGH, ROBERT (1749 - 1825), clerigwr Methodistaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
21. "MAURICE, HUGH (1775 - 1825), crwynwr, a chopïydd llawysgrifau | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
22. Evans, E., (1953). JONES, HUGH (1749 - 1825), ‘Hugh Jones Maesglasau,’ cyfieithydd ac emynydd. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 4 Maw 2020
23. "HUGHES, MICHAEL (1752 - 1825), diwydiannwr a dyn busnes | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
24. "DAVIES, HENRY, I (1753-1825), gweinidog gyda'r Bedyddwyr. | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
25. "WILLIAMS, JOHN (1768 - 1825), gweinidog gyda'r Bedyddwyr yng Nghymru ac U.D.A.; | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
26. "REES, ABRAHAM (1743 - 1825), gwyddoniadurwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
27. "HARRIS, JOSEPH ('Gomer'; 1773 - 1825), gweinidog y Bedyddwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
28. "MORRIS, EBENEZER (1769 - 1825), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
29. Roberts, R. F., (1953). JONES, DAVID (1793 - 1825), gweinidog yng nghyfundeb yr Iarlles Huntingdon, ieithydd medrus, ac un o awduron Principia Hebraica, 1817. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 4 Maw 2020
30. "EAMES, ROLANT (fl. yn rhan olaf y 18fed ganrif), cerddor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
31. "PHILLIPS, DAVID (1751-1825), gweinidog gyda'r Undodiaid | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-04.
32. Owen, J. D., (1953). MEYLER, JAMES (1761 - 1825), gweinidog Annibynnol. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 4 Maw 2020

gw • sg • go

Rhestrau'r 19eg Ganrif yng Nghymru

1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899