Chaseal

Chaseal pe hemolc'hiñ zo klask tapout loened pe o lazhañ, evit em en vagañ, evit ober kenwerzh, evit implijout danvez tennet eus al loened pe c'hoazh evit kaout dudi. E pep lec'h dre ar bed e vez pe e veze graet gant an dud ; e pep lec'h ivez ez eus lezennoù da resisaat penaos e vez graet. Ar chaseal na vez ket aotreet gant al lezenn a reer "bigriañ" anezhañ. Hiziv an deiz eo deuet ar chaseal, er broioù pinvidik, da vezañ un obererezh dudi pe sport.

Chaseal ar moc'h-gouez, livadur tennet eus un dornskrid eus ar XIV^vet kantved

Dudi ar briñsed eo bet ar chase a bep amzer. Er Mabinogi e weler chaseal Twrch Trwyth, an hoc'h-gouez hud en danevell Kulhwch hag Olwen.

Doareoù da chaseal

En Europa e chaseer a gozh ha kemm a reer etre an doareoù disheñvel :

• hual, ha huerezh, a reer eus chaseal ar bleiz, a veze graet war-droad dreist-holl;
• ar falc'hunerezh, un doare brudet e broioù ar reter, a vez graet war varc'h,
• ar gwenaerezh, a vez lavaret eus chaseal kirvi, moc'h gouez dreist-holl, loened hag a vez debret.
• ar chase kaset war-droad (e spi, o tostaat pe en huadeg), gant fuzuilhoù-chase pe karabinennoù, a zo ar stumm anavezetañ hiziv-an-deiz.

E Breizh e implij ar braz eus ar chaseourien teknikoù chaseal war-droad, e spi (gortoz ul loen en ul lec'h bennak), o tostaat, da lavaret eo en ur gavout roudoù ul loen hag en ur heuliañ anezhañ, pe en huadeg, da lavaret eo en ur vodañ meur a zen, lod anezhe oc'h ober trouz evit kas al loened war-zu chaseourien all prest da lazhañ anezhe. Chase ar c'hefeleged-koad zo poblek er vro-mañ. Chas a bep seurt a c'haller implijout evit bezañ sikouret : lod gouest da chom en o sav dirak ul loen, lod all gouest da zegas loened diwar an dour evel an houidi, pe lod all c'hoazh gouest da vont da gerc'hat bronneged en un toull-douar. Ar chas-Spagn desavet e bro-Gallag zo brudet evit o ferzhioù mat.

Berz e broioù zo

Difennet eo chaseal war varc'h en Alamagn abaoe 1936, e Belgia abaoe 1995, hag e Breizh-Veur abaoe 2005^[1]. Gwarezet eo gant ar prezidant Emmanuel Macron er stad c'hall^[2].

Levrioù a wenaerezh

Chaseal an arzhed, el "Libro de la montería de Alfonso XI".

Adal ar XIVvet kantved e voe gwelet tud uhel eus Portugal, Kastilha, Bro-C'hall, Alamagn en o zouez o lakaat sevel levrioù diwar-benn arz ar chase pe ar gwenaerezh, sport muiañ karet ar rouaned hag uhelidi:

• De arte venandi cum avibus, en XIIIvet kantved.
• “Libro de la Montería de Alfonso XI”, gant Alfonso XI, roue Kastilha (XIVvet kantved).
• “Le livre de chasse du roy Modus” (XVvet kantved).
• “Le livre de la chasse”, gant Gaston III Phoebus (XIVvet kantved).
• “Livro da Montaría” del Rey João Iañ (XIVvet kantved).

XVvet kantved

• “Tratado de la montería” , gant ur chaseour eus ar Sierra de Segura.

XIXvet kantved

• Jean-Emmanuel Le Coulteux de Canteleu, Manuel de vénerie française , 1890.

XXvet kantved

• Traité de vénerie. Paris, Imp. royale, 1788. (OCLC 34882547)

Paolo Uccello, Caccia notturna (Chase da noz), Oxford Ashmolean Museum.

The Devonshire Hunting Tapestries

Pennad kar

• Chaseadeg ar Marc'h-Kornek