From Wikipedia, the free encyclopedia
Сцяпан Іванавіч Чарняк (16 снежня 1899, Чарневічы, Мінская губерня — 21 ліпеня 1976, Краснадар) — савецкі военачальнік, генерал-маёр (1944), Герой Савецкага Саюза (1940).
| Сцяпан Іванавіч Чарняк | |
|---|---|
 | |
| Дата нараджэння | 16 снежня 1899 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 21 ліпеня 1976 (76 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Альма-матар | |
| Прыналежнасць |
 Расійская імперыя → СССР |
| Род войскаў | пяхота |
| Гады службы | 1917—1958 |
| Званне |
 |
| Камандаваў |
136-я стралковая дывізія 3-і стралковы корпус 46-я армія 44-я армія 306-я стралковая дывізія 32-я стралковая дывізія 162-я стралковая дывізія 41-я стралковая дывізія |
| Бітвы/войны |
Першая сусветная вайна Грамадзянская вайна ў Расіі Грамадзянская вайна ў Іспаніі Савецка-фінская вайна Вялікая Айчынная вайна |
| Узнагароды і званні |
             |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Сцяпан Іванавіч Чарняк нарадзіўся 2 (16) снежня 1899 года ў вёсцы Чарневічы цяпер Барысаўскага раёна Мінскай вобласці Беларусі ў сялянскай сям’і. Беларус.
Чарняк скончыў пачатковую школу.
У студзені 1917 года Сцяпан Чарняк быў прызваны ў Рускую Армію і служыў радавым запаснога палка ў Варонежы. З мая 1917 года быў кулямётчыкам 28-га пяхотнага палка 10-й пяхотнай дывізіі на Паўднёва-Заходнім фронце; у той пасадзе прымаў удзел у Першай сусветнай вайне.
У лістападзе 1917 года перайшоў на бок Саветаў, стаўшы байцом у чырвонагвардзейскім атрадзе горада Орша, неўзабаве стаў камандзірам узвода ў гэтым атрадзе. У Чырвонай Арміі з сакавіка 1918 года. Падчас Грамадзянскай вайны Чарняк камандаваў узводам у 10-м Мінскім і 72-м стралковых палках на Заходнім фронце супраць белополяков.
У 1920 годзе ўступіў у шэрагі РКП(б).
У 1921 годзе скончыўшы Маскоўскія пяхотныя камандныя курсы, Сцяпан Іванавіч Чарняк служыў памочнікам камандзіра роты пры Вышэйшым інстытуце политсостава РККА ў Петраградзе, пасля чаго быў пераведзены на пасаду начальніка кулямётнай каманды 2-га стралковага палка Башкірскай асобнай кавалерыйскай брыгады і на гэтай пасадзе прымаў удзел у баявых дзеяннях супраць антысавецкага паўстання ў Грузіі.
З кастрычніка 1922 года служыў камандзірам узвода 1-й ваенна-чыгуначнай школы камсаставу ў Ленінградзе.
З заканчэннем 8-й Ленінградскай пяхотнай школы камсаставу РККА з верасня 1924 года служыў камандзірам узвода, кулямётнай роты, а затым стралковага батальёна 111-га стралковага палка (37-я Новачаркаская стралковая дывізія, Беларуская ваенная акруга).
У 1930 годзе Чарняк скончыў курсы ўдасканалення камсаставу РСЧА «Выстрал» імя Камінтэрна.
З красавіка 1932 года працаваў інструктарам-кіраўніком Вучэбнага цэнтра перападрыхтоўкі камсаставу Беларускай ваеннай акругі ў Бабруйску, з чэрвеня 1934 года — камандзірам 26-га асобнага тэрытарыяльнага батальёна (Мічурынск, Тамбоўская вобласць), а з студзеня 1935 года — памочнікам камандзіра па страявой частцы 2-га стралковага палка 1-й Маскоўскай Пралетарскай стралковай дывізіі. У 1936 годзе стаў выконваючым пасаду камандзіра гэтага ж палка.
З 1936 па 1937 гады прымаў удзел у Грамадзянскай вайне ў Іспаніі ў якасці саветніка камандзіра 11-й дывізіі рэспубліканскай арміі.
З верасня 1938 года працаваў памочнікам камандзіра 1-й Маскоўскай Пралетарскай стралковай дывізіі.
З жніўня 1939 года служыў камандзірам 136-й стралковай дывізіі, камандуючы якой, прымаў удзел у савецка-фінскай вайне.
З 23 снежня 1939 года па 28 лютага 1940 г. 136-я стралковая дывізія (13-я армія, Паўночна-Заходні фронт) прарвала Лінію Манэргейма на ўчастку Муола — Ільвес, нанёсшы суперніку вялікія страты. За гэта дывізія была ўзнагароджана ордэнам Леніна.
Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 7 красавіка 1940 года за ўмелае камандаванне дывізіяй, узорнае выкананне баявых заданняў камандавання на фронце барацьбы з фінскай белагвардзейшчынай і праяўленыя пры гэтым адвагу і геройства камдыву Сцяпану Іванавічу Чарняку было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка» (№ 126).
З красавіка па лістапад 1940 года камандаваў 3-м стралковым корпусам (Закаўказская ваенная акруга).
Пастановай Савета Народных Камісараў СССР ад 4 чэрвеня 1940 года Сцяпану Іванавічу Чарняку прысвоена воінскае званне «генерал-лейтэнант».
З заканчэннем у маі 1941 года Курсаў удасканалення вышэйшага начальніцкага саставу пры Акадэміі Генеральнага штаба імя К. Я. Варашылава Чарняк зноў прыняў камандаванне тым жа корпусам, які ў ліпені 1941 года быў разгорнуты ў 46-ю армію, што прыкрывала мяжу з Турцыяй, а Чарняк стаў яе начальнікам.
У снежні 1941 года быў прызначаны выконваючым пасаду камандуючага Асобнай Прыморскай арміяй і памочнікам па пяхоце камандуючага Чарнаморскім флотам. Але падчас прыбыцця ў Севастопаль Чарняк, не здолеўшы разабрацца ў абстаноўцы і не маючы рэзерваў, стаў рыхтаваць контрнаступленне. Дадзеныя дзеянні выклікалі канфлікт, у выніку якога Чарняк быў адкліканы з Севастопаля.
З 8 лютага па май 1942 года камандаваў 44-й арміяй, якая, не здолеўшы прарваць абарону ворага ў некалькіх наступальных аперацыях у перыяд з лютага па красавік, у маі падвергнулася разгрому ў ходзе аперацыі «Паляванне на дрофаў».
29 мая 1942 года дырэктывай Вярхоўнага Галоўнакамандуючага І. В. Сталіна Чарняк быў зняты з пасады камандуючага арміяй, а 4 чэрвеня 1942 года быў паніжаны ў званні да палкоўніка і быў накіраваны ў войскі з мэтай «праверыць на іншай, менш складанай працы».
З чэрвеня 1942 года камандаваў 306-й стралковай дывізіяй, якая знаходзілася ў рэзерве Стаўкі, а з кастрычніка 1942 года знаходзіўся на Калінінскім фронце ў раёне горада Дзямідаў, дзе 12 снежня быў цяжка паранены.
З красавіка 1943 года служыў намеснікам камандзіра 5-га гвардзейскага стралковага корпуса ў 39-й арміі. З 9 чэрвеня па 24 жніўня 1943 года камандаваў 32-й стралковай дывізіяй (3-я ўдарная армія, Калінінскі фронт). Падчас камандавання гэтай дывізіяй, прымаў удзел у Смаленскай наступальнай аперацыі, але быў зняты з пасады камандзіра загадам камандуючага Калінінскім фронтам Яроменка «за невыкананне загаду па прарыву абарончага рубяжа».
З 22 кастрычніка 1943 года па 20 студзеня 1944 года камандаваў 162-й стралковай дывізіяй (19-ы стралковы корпус, 65-я армія, Беларускі фронт), якая пад камандаваннем Чарняка паспяхова ўдзельнічала ў Гомельска-Рэчыцкай і Калінкавіцка-Мазырскай аперацыі.
У студзені 1944 года Сцяпан Іванавіч Чарняк быў другі раз цяжка паранены.
Пастановай Савета Народных Камісараў СССР ад 3 чэрвеня 1944 года № 671 палкоўніку Сцяпану Іванавічу Чарняку было прысвоена воінскае званне «генерал-маёр».
У сакавіку 1944 года быў прызначаны на пасаду камандзіра 41-й стралковай дывізіі (69-я армія), на чале якой прымаў удзел у Люблін-Брэсцкай, Вісла-Одэрскай, Берлінскай наступальных аперацыях.
З 1945 года Сцяпан Іванавіч Чарняк працаваў начальнікам Упраўлення баявой і палітычнай падрыхтоўкі Групы савецкіх войскаў у Германіі, у жніўні 1947 года быў прызначаны на пасаду ваеннага камісара Калінінскай вобласці, а ў студзені 1954 года — на пасаду ваеннага камісара Краснадарскага краявога ваеннага камісарыята.
У красавіку 1958 года генерал-маёр Сцяпан Іванавіч Чарняк сышоў у запас, а затым у адстаўку.
Жыў у Краснадары, дзе і памёр 21 ліпеня 1976 года. Пахаваны на Славянскіх могілках.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
