Калізей
From Wikipedia, the free encyclopedia
Амфітэатр Флавіяў (лац.: Amphitheatrum Flavium), Калізей (лац.: Colosseum) — самы вялікі са старажытнарымскіх амфітэатраў, з’яўляецца адным з найбольш прыкметных збудаванняў свету. Знаходзіцца ў Рыме, у лагчыне паміж Эсквілінскім, Палацінскім і Цэліеўскім узгоркамі, на месцы сажалкі, што адносілася да «Залатога дому» Нерона. Ён лічыцца адным з найбуйнейшых твораў рымскай архітэктуры і рымскай тэхнікі. Займаючы месца на ўсход ад рымскага форума, яго будаўніцтва пачалося ў 72 годзе н.э.[1] пры імператары Веспасіяне і было завершана ў 80 годзе н.э. пад кіраваннем імператара Ціта,[2] з наступнымі зменамі, якія быў зроблены падчас панавання Даміцыяна.[3] Назва «Амфітэатр Флавіяў» паходзіць ад прозвішчаў імперытараў Веспасіяна і Ціта.
Калізей* | |
---|---|
Colosseum** | |
Сусветная спадчына ЮНЕСКА | |
Тып | Амфетэатр |
Крытэрыі | i, ii, iii, iv, vi |
Спасылка | 91 |
Рэгіён*** | Еўропа і Паўночная Амерыка |
Гісторыя ўключэння | |
Уключэнне | 1980 (4-я сесія) |
* Міжнародная канвенцыя «ЮНЕСКА» ** Назва ў афіцыйным англ. спісе *** Рэгіён па класіфікацыі ЮНЕСКА |
Здольны змясціць 50 тысяч гледачоў,[4][5] Калізей выкарыстоўваўся як месца правядзення гладыятарскіх баёў і публічных відовішчаў, як макетных марскіх бітв, жывёльнага палявання, кары, перапастаноўцы вядомых бітв, і драмаў, заснаваных на антычнай міфалогіі. Будынак перастаў выкарыстоўвацца для забавак у эпоху ранняга Сярэднявечча. Пазней будынак быў паўторна выкарыстання для іншых мэтаў, як забеспячэнне жыллём, майстэрні, памяшкання для рэлігійнага ордэна, крэпасці, кар'ер, і хрысціянскай святыні.
Нягледзячы на тое, што ў XXI стагоддзі ён застаецца часткова разбураным з-за пашкоджанняў, атрыманых разбуральнымі землетрасеннямі і злодзеямі-рабаўнікамі камення, Калізей з’яўляецца знакавым сімвалам імператарскага Рыма. Гэта адна з самых папулярных турыстычных славутасцей Рыма і да гэтага часу мае цесныя сувязі з Рымска-каталіцкай царквой, бо кожную страсную пятніцу Папа прыводзіць паходнямі «Крыжовы шлях» працэсіі, якая пачынаецца ў раёне Калізея.[6] Калізей намаляваны на італьянскай версіі еўра манеты пяці цэнтаў.