Камсамольская вуліца (Мінск)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Камсамольская вуліца.

Камсамольская вуліца (раней Феліцыя́наўская, Богаяўле́нская, Багадзе́льная) — часткова пешаходная вуліца ў Цэнтральным раёне Мінска. Працягласць — каля 800 м ад вуліцы Няміга да вуліцы Кірава. Вуліца пешаходная на адрэзку ад вуліцы Інтэрнацыянальнай да Нямігі.

Камсамольская вуліца Мінск
Агульная інфармацыя
Краіна	Беларусь
Горад	Мінск
Раён	Цэнтральны
Гістарычны раён	Верхні горад, Новы горад
Працягласць	800 м
Найбліжэйшыя станцыі метро	Кастрычніцкая, Купалаўская, Няміга
Ранейшыя назвы	Феліцыянская, Багадзельная
Код вуліцы	371[1]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

На вуліцы размешчаны клуб імя Дзяржынскага, грамадская прыёмная КДБ Беларусі, гімназія, цэнтральная кнігарня.

Гісторыя

Вуліца Багадзельная, 1915

Узнікла ў 16 стагоддзі. Першапачаткова мела назву Феліцыянаўская. Вуліца Феліцыянаўская праходзіла каля Марыінскага касцёла (Кафедральны касцёл на плошчы Свабоды), у адной вежы якога захоўваліся мошчы святога Феліцыяна, абаронцы горада^[2]. У пачатку 19 стагоддзя ў выніку ажыццяўлення першага праектнага плану Мінску, зацверджанага 21 лютага 1817 года, была выпрастана^[3]. У 1866 годзе вуліца атрымлівае назву Багадзельная^[4], бо на ёй знаходзілася гарадская багадзельня^[2]. Пасля ўсталявання савецкай улады вуліца пераназвана, з 1922 года яна носіць назву Камсамольская.

Рэканструкцыя

Пешаходная Камсамольская

Пачатак вуліцы

З восені 2017 па чэрвень 2018 года вялася рэканструкцыя Рэвалюцыйнай і Камсамольскай вуліц са стварэннем пешаходнай зоны па праекце «Мінскай спадчыны». Галоўнай вуліцай у рэканструкцыі стала Камсамольская, дзе з’явілася шырокая 250-метровая пешаходная зона ад вуліцы Інтэрнацыянальнай да Нямігі, праз якую па цотным боку ідзе скразны праезд з паваротам на Рэвалюцыйную, аддзелены слупкамі з ланцугамі паміж імі. Пасярод пешаходнай зоны высадзілі шарападобныя клёны, паставілі лаўкі, гранітныя кветачніцы і стылізаваныя пад даўніну ліхтары, на скрыжаванні з вуліцай Рэвалюцыйнай устаноўлены гадзіннік з паказальнікамі. Пешаходная частка забрукавана гранітнай пліткай, праезд — бетоннай^[5][6][7]. Колерам было пазначана месца, дзе знаходзіўся касцёл Святога Міхаіла Арханёла. Праект быў раскрытыкаваны грамадскасцю за архітэктурныя рашэнні, захаванне праезду для аўтатранспарту, небяспечныя ланцугі і іншыя элементы на шляху пешаходаў, адсутнасць нармальнай вадасцёкавай сістэмы^[8]. На працягу лета 2018 года ў час залеваў скрыжаванне з вул. Рэвалюцыйнай некалькі разоў затоплівала, паколькі ліўневая каналізацыя не спраўлялася з такім аб’ёмам вады, ад падтапленняў пацярпелі кафэ, офісы і крамы. Было прынята рашэнне ўстанавіць дадатковыя дажджавыя прыёмнікі^[9].

Характэрныя будынкі і збудаванні

Па няцотным баку

Дом № 5

Дом № 7

Дом № 9/16

Дом № 11

Дом № 13

Дамы № 13, 15

• № 5 — будынак, пабудаваны ў канцы 19 ст. з цэглы. Трохпавярховы прамавугольны ў плане, з неглыбокім рызалітам у дваровай частцы. Накрыты двухсхільным дахам. Сіметрыя кампазіцыі галоўнага фасада парушаная арачным праездам у вуглавой частцы. Плоскія сцены без дэкору прарэзаныя прамавугольнымі аконнымі праёмамі. Тарцы будынка завершаны трохвугольнымі шчытамі^[10]. Гісторыка-культурная каштоўнасць 1-й катэгорыі^[3]
• № 7 — будынак, пабудаваны ў канцы 19 ст. з цэглы. Стары адрас — Багадзельная, 5. Тут размяшчаўся цэнтральны вінны склад братоў Хаецкіных. У магазіне мелася і аддзяленне цэйлёнскага чаю, кавы і какава слыннай маскоўскай фірмы М. Пажывю^[11]. Двухпавярховы прамавугольны ў плане будынак з неглыбокім рызалітам у дваровай частцы. Накрыты пакатым двухсхільным дахам. Галоўны фасад несіметрычны, па вуглах крапаваны плоскімі пілястрамі, на другім паверсе члянёны вялікімі прамавугольнымі вокнамі з ліштвамі. У трохвугольным шчыце тарцовай часткі будынку сегментная люкарна^[10]. Гісторыка-культурная каштоўнасць 1-й катэгорыі^[3].
• № 9/16 — будынак, пабудаваны ў канцы 19 ст. з цэглы. Аднапавярховы Г-падобны ў плане будынак накрыты вальмавым дахам. Фасады вырашаныя строга, збаўленыя дэкора. Па вуглах сцены ўмацаваныя плоскімі лапаткамі. Аконныя праёмы прамавугольныя. Гісторыка-культурная каштоўнасць 1-й катэгорыі^[3].
• № 11 (вуліца Рэвалюцыйная, 7) — Дом Вечарэвіна. будынак, пабудаваны ў канцы 19 ст. з цэглы. Стары адрас — Багадзельная, 15. Першапачаткова ў гэтым будынку размяшчалася гасцініца Дрэйцэра на 40 нумароў^[11]. У савецкі час тут размяшчалася «Першая савецкая гасцініца»^[12]. Трохпавярховы, трохчасткавая асіметрычная кампазіцыя. Складаецца з трох рознавысокіх пабудоў, якія шчыльна прымыкаюць адна да адной^[10]. Гісторыка-культурная каштоўнасць 1-й катэгорыі^[3].
• № 13 — будынак, пабудаваны ў канцы 19 ст. з цэглы. Першапачаткова выкарыстоўваўся як гасцініца. Трохпавярховы з паўпадвалам прамавугольны ў плане будынак накрыты двухсхільным дахам. Галоўны фасад строга сіметрычны. Помнік архітэктуры эклектызму з элементамі класіцызму^[10]. Гісторыка-культурная каштоўнасць 1-й катэгорыі^[3].
• № 15 — будынак, пабудаваны ў канцы 19 ст. з цэглы. Двухпавярховы, амаль квадратны ў плане будынак, з мансардай. Помнік архітэктуры эклектызму з выкарыстаннем элементаў стыляў класіцызму і ампір^[10]. Гісторыка-культурная каштоўнасць 1-й катэгорыі^[3].

Дом па вуліцы Кірава, 19

• № 35 (вуліца Кірава, 19) — чатырохпавярховы жылы дом з элементамі стылю канструктывізм (1929; архіт. Г. Кавокін) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 713Г000074шыфр 713Г000074

Па цотным баку

Дом № 6

Дом № 8

• № 6 — будынак, пабудаваны ў канцы 18 стагоддзя з цэглы, перабудаваны ў 19 ст. Трохпавярховы будынак складанай канфігурацыі ў плане, накрыты сістэмай аднасхільных дахаў. Кампазіцыя галоўнага фасада сіметрычная. Помнік грамадзянскай архітэктуры з элементамі класіцызму^[10]. Гісторыка-культурная каштоўнасць 1-й катэгорыі^[3].
• № 8 (Рэвалюцыйная, 18) — будынак, пабудаваны ў 1954—1955 гадах. Гісторыка-культурная каштоўнасць рэгіянальнага значэння^[3].
• № 12 — будынак, гісторыка-культурная каштоўнасць 1-й катэгорыі^[3].
• № 14 — будынак, пабудаваны ў 1954—1955 гадах. Гісторыка-культурная каштоўнасць рэгіянальнага значэння^[3].
• № 16 — пабудаваны ў 1951 годзе. Гісторыка-культурная каштоўнасць рэгіянальнага значэння^[3].
• № 18 — будынак, пабудаваны ў канцы 19 ст. з цэглы. Гісторыка-культурная каштоўнасць 1-й катэгорыі^[3].
• № 20а — гісторыка-культурная каштоўнасць 1-й катэгорыі^[3].
• № 22 — будынак, пабудаваны ў канцы 19 ст. Гісторыка-культурная каштоўнасць рэгіянальнага значэння^[3].
• № 24 — будынак, пабудаваны ў канцы 19 ст. Стары адрас — Багадзельная, 28. У гэтым будынку прадпрымальнікі І. Ш. Блох і І. Я. Ісакаў прымалі замовы па будове вадаправодаў, каналізацыяў, артэзіянскіх калодзежаў, утрымлівалі склад тэхнічнага абсталявання^[11]. Гісторыка-культурная каштоўнасць рэгіянальнага значэння^[3].

Сквер імя Дзяржынскага

Сквер імя Дзяржынскага

Асноўны артыкул: Бульвар на Камсамольскай вуліцы (Мінск)

Сквер размяшчаецца на скрыжаванні праспекта Незалежнасці і вуліцы Камсамольскай. Сквер названы ў гонар Фелікса Дзяржынскага, рэвалюцыянера, савецкага дзяржаўнага дзеяча, заснавальніка УНК.

У скверы ў 1955 годзе ўсталяваны бюст Ф. Дзяржынскаму (скульптар — З. Азгур, архітэктар — В. Волчак); граніт, бронза; вышыня бюста 1,5 м, пастамента 2,5 м.)^[10]. Сквер з’яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю рэспубліканскага значэння^[3].

Зноскі

1. Даведнік вуліц па г.Мінску на 28.03.2012.
2. Іван Сацукевіч. Тапанімія вуліц і плошчаў Мінска ў XIX — пачатку XX ст. (нявызн.). Беларускі калегіум (10 красавіка 2016). Праверана 12 студзеня 2017.(недаступная спасылка)
3. Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь: [Даведнік] / склад. В. Я. Абламскі, І. М. Чарняўскі, Ю. А. Барысюк. — Мн.: БЕЛТА, 2009. — 684 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-6828-35-8.
4. Список улиц в городах Минской губернии. «Минские губернские ведомости» №7, 12 февраля 1866 г.
5. Фотофакт: улица Комсомольская стала пешеходной
6. Зачем столбики? Директор «Мінскай спадчыны» показал пешеходную Комсомольскую и ответил на критику Архівавана 26 ліпеня 2018.
7. Пешеходную улицу Комсомольскую готовят к открытию. У минчан есть вопросы, и они создали петицию
8. Что не так с Комсомольской. Как реконструкция убила крутую пешеходную улицу Минска
9. Проблему подтоплений улицы Революционной планируют решить в течение двух недель
10. Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, [1984—1988].
11. Шыбека З. В., Шыбека С. Ф. Мінск: Старонкі жыцця дарэв. горада / Пер. з рускай мовы М. Віжа; Прадмова С. М. Станюты. — Мн.: Полымя, 1994.— 341 с. [1] асобн. арк. карт.: іл. ISBN 5-345-00613-X.
12. Ад гасцініцы «Белорусь» да гасцініцы Crowne Plaza(недаступная спасылка)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Камсамольская вуліца (Мінск)