І́гар Яўге́навіч Там (26 чэрвеня (8 ліпеня) 1895, Уладзівасток, Расія — 12 красавіка 1971, Масква) — савецкі фізік-тэарэтык; заснавальнік навуковай школы па тэарэтычнай фізіцы. Акадэмік АН СССР (1953, член-карэспандэнт 1933). Замежны член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук (1961) і АН іншых краін. Герой Сацыялістычнай Працы (1953). Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (сумесна з П. А. Чаранковым і І. М. Франкам, 1958)
Ігар Яўгенавіч Там | |
---|---|
руск.: Игорь Евгеньевич Тамм | |
Дата нараджэння | 8 ліпеня 1895[1][2][…] |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 12 красавіка 1971[3][4][…] (75 гадоў) |
Месца смерці | |
Месца пахавання | |
Грамадзянства | |
Жонка | Nataliya Shuyskaya[d] |
Дзеці | Evgeny Tamm[d] |
Род дзейнасці | фізік-тэарэтык, вынаходнік, выкладчык універсітэта, фізік |
Навуковая сфера | тэарэтычная фізіка |
Месца працы | |
Навуковая ступень | доктар фізіка-матэматычных навук |
Навуковае званне |
|
Альма-матар | |
Навуковы кіраўнік | Леанід Ісаакавіч Мандэльштам |
Вядомыя вучні | Vladimir Kadyshevsky[d], Леанід Келдыш[d], Moisey Markov[d], Anri Rukhadze[d], Viktor Silin[d], Michail Leonovič Ter-Mikaėljan[d], Evgenii Feinberg[d], Semyon Shubin[d], Dmitry Blokhintsev[d], Віталь Гінзбург, Андрэй Дзмітрыевіч Сахараў і Alexander Davydov[d] |
Член у | |
Прэміі | |
Узнагароды | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Біяграфія
Скончыў Маскоўскі ўніверсітэт (1918). Выкладаў у ВНУ Сімферопаля і Адэсы. У 1924—1941 і 1954—1957 гадах у Маскоўскім універсітэце (з 1930 года прафесар, загадчык кафедры). З 1934 года ў Фізічным інстытуце АН СССР (загадчык аддзела). У 1948—1953 гадах удзельнічаў у стварэнні першай вадароднай бомбы ў СССР.
Навуковы ўклад
Навуковыя працы па квантавай механіцы, тэорыі цвёрдага цела, ядзернай фізіцы, фізіцы элементарных часціц і касмічных прамянёў і інш.
Стварыў квантавую тэорыю рассеяння святла ў крышталях (1930). Заклаў асновы квантава-механічнай тэорыі фотаэфекту ў металах (1931; з С. П. Шубіным). Прадказаў існаванне звязаных энергетычных станаў электрона на паверхні крышталя (узроўні Тама; 1932). Заклаў асновы палявой тэорыі парных ядзерных сіл (1934; адначасова з Д. Д. Іваненкам). Прадказаў наяўнасць у нейтрона магнітнага моманту (1934; з С. А. Альтшулерам). Стварыў тэорыю выпрамянення Чаранкова—Вавілава (1937; з І. М. Франкам). Даказаў суадносіны невызначальнасці «энергія—час» у нерэлятывісцкай квантавай механіцы (1945; з Л. І. Мандэльштамам). Распрацаваў тэорыю магнітнага тэрмаядзернага рэактара (1950; з А. Д. Сахаравым).
Узнагароды
- Нобелеўская прэмія 1958 года (разам з І. М. Франкам, П. А. Чаранковым).
- Сталінская прэмія (1946, 1953).
- Герой Сацыялістычнай Працы (1953)
- 4 ордэны Леніна (1953, 1954, 1956, 1965)
- Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга (1945)
- Вялікі залаты медаль імя М. В. Ламаносава АН СССР (1967)
- Медалі
Публікацыі
- Нобелевские лекции. М., 1960 (разам з П. А. Чаранковым, І. М. Франкам).
- Собр. научных трудов. Т. 1—2. М., 1975.
- Основы теории электричества. 10 изд. М., 1989.
Зноскі
Літаратура
Спасылкі
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.