Шаркаўшчынскі раён
адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Віцебскай вобласці Беларусі From Wikipedia, the free encyclopedia
Шаркаўшчынскі раён — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе Віцебскай вобласці Беларусі. Размешчаны ў паўночна-заходняй частцы Віцебскай вобласці. Мяжуе з Браслаўскім, Мёрскім, Глыбоцкім, Пастаўскім раёнамі.
| Шаркаўшчынскі раён | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
| Краіна |
 Беларусь |
||||
| Уваходзіць у | Віцебская вобласць | ||||
| Адміністрацыйны цэнтр | Шаркаўшчына | ||||
| Дата ўтварэння |
15 студзеня 1940, 30 ліпеня 1966 |
||||
| Дата скасавання | 17 красавіка 1962 | ||||
| Кіраўнік | Дзмітрый Міхайлавіч Ламака[d][1] | ||||
| Афіцыйныя мовы |
Родная мова: беларуская 89,6 %, руская 9,6 % Размаўляюць дома: беларуская 80,03 %, руская 15,36 %[2] |
||||
| Насельніцтва (2009) |
18 620 чал.[2] (16-е месца) | ||||
| Шчыльнасць | 15,66 чал./км² (7-е месца) | ||||
| Нацыянальны склад |
беларусы — 91,93 %, рускія — 4,99 %, палякі — 1,34 %, іншыя — 1,74 %[2] |
||||
| Плошча |
1 189,18[3] (21-е месца) |
||||
| Вышыня над узроўнем мора |
130 м[4] | ||||
 |
|||||
| Часавы пояс | UTC+03:00 | ||||
| Тэлефонны код | 2154 | ||||
| Паштовыя індэксы | 211921 | ||||
| Афіцыйны сайт | |||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
Утвораны 15 студзеня 1940 года. У 1962 годзе быў скасаваны, у 1966 — адноўлены. Раённы цэнтр — гарадскі пасёлак Шаркаўшчына, размешчаны за 210 км ад Віцебска і 195 км ад Мінска. Працягласць тэрыторыі з захаду на ўсход 60 км, з поўдня на поўнач — 30 км.
У раёне 7 сельсаветаў: Більдзюжскі, Валожынскі, Германавіцкі, Ёдскі, Лужкоўскі, Радзюкоўскі, Станіславоўскі.
Паверхня раёна плоскаўвагнутая, знаходзіцца ў межах Дзісненскай нізіны, якая ўтварылася на месцы былога Дзісенска-Полацкага прыледавіковага вадаёма. З поўначы і паўночнага захаду ўкліньваецца Браслаўская града. Рэльеф тэрыторыі пераважна раўнінны, што ўскладняе адток атмасферных ападкаў і стварае вялікія плошчы пераўвільготненых зямель. Пераважаюць дзярнова-падзолістыя забалочаныя глебы.
Сярэдняя тэмпература ў студзені −7, ліпені +17,8 °C. Ападкаў 564 мм за год. Вегетатыўны перыяд 185 сутак.
Найбольшая рака Дзісна з прытокамі Янка, Маціца, Бярэжа (злева) і Бярозаўка, Паловіца, Мнюта, Ілаўка (справа). На тэрыторыі раёна размешчана 11 азёр: Алашскае, Асвята, Барысаўка, Валозева, Вярхі, Даўбенішкі, Ілава, Карцэя, Княж, Рапсінак, Скно.
На тэрыторыі Шаркаўшчынскага раёна знаходзяцца:
- біялагічны заказнік Забалацце;
- гідралагічны заказнік абласнога значэння Стрэчна;
- гідралагічны заказнік рэспубліканскага значэння Ельня.
Таксама ў раёне маюцца 18 тарфяных заказнікаў мясцовага значэння.
Шаркаўшчынскі раён утвораны 15 студзеня 1940 года ў складзе Вілейскай вобласці БССР. Цэнтр — вёска (з 12 кастрычніка 1940 г. гарадскі пасёлак) Шаркаўшчына. 12 кастрычніка 1940 года падзелены на 14 сельсаветаў: Беладворскі, Більдзюгскі, Варонкаўскі, Германавіцкі, Ёдскі, Каўшэлеўскі, Куштальскі, Навасёлкаўскі, Полаўскі, Пяліцкі, Ручайскі, Слабадскі, Шкунціцкі, Юзафоўскі. З 20 верасня 1944 года раён у складзе Полацкай вобласці, з 8 студзеня 1954 года — у складзе Маладзечанскай вобласці. 16 ліпеня 1954 года скасаваны Беладворскі, Варонкаўскі, Каўшэлеўскі, Куштальскі, Слабадскі і Юзафоўскі сельсаветы, Навасёлкаўскі сельсавет перайменаваны ў Буйкаўскі, Полаўскі сельсавет — у Жукоўшчынскі, утвораны Дулінаўскі і Корніцкі сельсаветы. З 20 студзеня 1960 года раён у складзе Віцебскай вобласці. 15 кастрычніка 1960 года скасаваны Ёдскі сельсавет. 17 красавіка 1962 года раён скасаваны: Більдзюгскі і Корніцкі сельсаветы перададзены Браслаўскаму раёну, гарадскі пасёлак Шаркаўшчына, Буйкаўскі, Германавіцкі, Дулінаўскі, Жукоўшчынскі, Пяліцкі, Ручайскі, Шкунціцкі сельсаветы — Мёрскаму раёну.
30 ліпеня 1966 года Шаркаўшчынскі раён утвораны зноў, уключаў гарадскі пасёлак Шаркаўшчына, Буйкаўскі, Германавіцкі, Лужкоўскі, Пяліцкі, Ручайскі сельсаветы Мёрскага раёна, Більдзюгскі і Ёдскі сельсаветы Браслаўскага раёна, Дулінаўскі і Шкунціцкі сельсаветы Глыбоцкага раёна. 23 кастрычніка 1970 года Пяліцкі сельсавет перайменаваны ў Станіславоўскі. На 1 студзеня 1974 года ў складзе Шаркаўшынскага раёна 9 сельсаветаў, 371 населены пункт[5]. 31 студзеня 1983 года ўсе населеныя пункты, якія ўваходзілі ў склад Шаркаўшчынскага пассавета, за выключэннем Шаркаўшчыны, перададзены ў склад Дулінаўскага сельсавета. 9 снежня 1987 года Дулінаўскі сельсавет перайменаваны ў Радзюкоўскі, скасаваны Шкунціцкі сельсавет. 16 кастрычніка 1989 года Буйкаўскі сельсавет перайменаваны ў Валожынскі. 20 кастрычніка 1995 года гарадскі пасёлак Шаркаўшчына і Шаркаўшчынскі раён аб’яднаны ў адну адміністрацыйную адзінку. 8 красавіка 2004 года скасаваны Ручайскі сельсавет[6], 10 кастрычніка 2013 года — Валожынскі сельсавет[7].
- 2001 — 23,2 тыс.
- 2005 — 21,4 тыс.
- 2014 — 16 316 чалавек
Буйнейшае паселішча — Шаркаўшчына (6,9 тыс. чал., 2009). Буйнымі сельскімі населенымі пунктамі з’яўляюцца Більдзюгі, Германавічы, Ёды, Гарадзец, Лужкі, Радзюкі, Станіславова.
Паводле нацыянальнага складу (перапіс насельніцтва 1999) пераважаюць беларусы — 89 %, рускіх — 6,9, палякаў — 2,7 %, украінцаў — 0,7 %.
Буйныя прадпрыемствы:
- Шаркаўшчынскі кансервава-агароднінасушыльны завод
- Шаркаўшчынскі камбінат кааператыўнай прамысловасці
Раён па статыстыцы мае самыя нізкія зарплаты ў Беларусі[крыніца?].
- Антоні Клімантовіч — рэлігійны дзеяч, ксёндз
- Міхась Машара — беларускі паэт, празаік, драматург і перакладчык
- Алена Міхалюк (нар. 15 мая 1930, вёска Лонскія) — дзеяч беларускай эміграцыі
- Павел Піліпавіч Дубашынскі — акцёр
- Алег Табола (1929, в. Заазерцы — 2003) — беларускі грамадскі дзеяч, сябра глыбоцкай групы беларускай моладзевай падпольнай паваеннай арганізацыі Саюз беларускіх патрыётаў (СБП)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
