Спіс кіраўнікоў Сербіі

Старажытныя сербскія кіраўнікі

Дынастыя Уласціміра

• Уласцімір 836—843
• Муцімір 843-891
• Перваслаў 891-892
• Петар Гойнікавіч 892-917
• Паўле Бранавіч 917-921
• Захарый Перваславіч 921-927

927-934 разгром дзяржавы балгарамі.

• Часлаў Кланіміравіч 934-960

Разгром Сербіі Візантыяй.

• Іаан Уладзімір 1016
• Стэфан Воіслаў 1040—1051
• Міхайла Ваіслаўлевіч 1053—1081
• Канстанцін Бодзін 1081-1101

Распад Сербіі на Зэту, Рашку і Босну.

Каралі сярэдневяковай Сербіі (1217—1345)

№	Фота	Імя	Перыяд кіравання		Заўвагі
1		Стэфан Першавенчаны сербск.: Стефан Првовенчани	1217	1228	Каранаваны як першы кароль Сербіі. У 1196—1202 і 1204—1217 гадах быў вялікім жупанам Рашкі
2		Стэфан Радаслаў сербск.: Стефан Радослав	1228	1234	Атрымаў у спадчыну трон як старэйшы сын Стэфана Першавенчанага пасля яго смерці. Пазней быў зрынуты.
3		Стэфан Уладзіслаў сербск.: Стефан Владислав	1234	1243	Другі сын Стэфана Першавенчанага, зрынуў з прастола свайго старэйшага брата Стэфана Радаслава. Пазней быў зрынуты
4		Стэфан Ураш I сербск.: Стефан Урош I	1243	1276	Малодшы сын Стэфана Першавенчанага, зрынуў з прастола свайго брата Стэфана Уладзіслава. Пазней быў зрынуты
5		Стэфан Драгуцін сербск.: Стефан Драгутин	1276	1282	Старэйшы сын Стэфана Ураша I, якога зрынуў з прастола. У 1282 годзе стаў каралём Срэма
6		Стэфан Ураш II Мілуцін сербск.: Стефан Урош II Милутин	1282	1321	Малодшы сын Стэфана Ураша I
7		Стэфан Ураш III Дзечанскі сербск.: Стефан Урош III Дечански	1322	1331	Сын Стэфана Ураша II Мілуціна, пасля смерці якога, аспрэчваў падчас вайны права на прастол у свайго брата Канстанціна.
8		Стэфан Ураш IV Душан сербск.: Стефан Урош IV Душан	1331	1345	Сын Стэфана Ураша III Дзечанскага, пасля смерці якога заняў прастол. У 1345 годзе каранаваны царом сербаў і грэкаў.

Цары сербаў і грэкаў (1345—1371)

№	Фота	Імя	Перыяд кіравання		Заўвагі
1		Стэфан Ураш IV Душан сербск.: Стефан Урош IV Душан	1345	1355	Да 1345 года быў каралём Сербіі
2		Стэфан Ураш V сербск.: Стефан Урош V	1355	1371	Атрымаў у спадчыну трон пасля смерці бацькі Стэфана Ураша IV Душана. Апошні цар Сербіі.

Распад дзяржавы

Гл. таксама Бранкавічы Князі Сербіі:

• Лазар I Хрэбелянавіч 1370—1389
• Стэфан Лазаравіч 1389—1402

Дэспаты Сербіі (1402—1459)

№	Фота	Імя	Перыяд кіравання		Заўвагі
1		Стэфан Лазаравіч сербск.: Стефан Лазаревић	1402	1427	Сын Лазара Хрэбелянавіча. Да 1402 года быў васалам Асманскай імперыі — князем Сербіі, але пасля стаў незалежным кіраўніком.
2		Джурадж Бранкавіч сербск.: Ђурађ Бранковић	1427	1456	Зяць Лазара Хрэбелянавіча, стаў дэспатам пасля смерці Стэфана Лазаравіча. Загінуў у бітве з венграмі.
3		Лазар Бранкавіч сербск.: Лазар Бранковић	1456	1458	Сын Джурджа Бранкавіча, пасля смерці якога стаў дэспатам. Памёр, не пакінуўшы спадчыннікаў.
4		Стэфан Бранкавіч сербск.: Стефан Бранковић	1458	1459	Брат Лазара Бранкавіча. Выгнаны з Сербіі.
5		Стэфан Тамашэвіч сербск.: Стефан Томашевић	21 сакавіка 1459	30 чэрвеня 1459	Сын караля Босніі Сцепана Томаша, муж дачкі Лазара Бранкавіча. Выгнаў Стэфана Бранкавіча. Калі Сербія ўвайшла ў склад Асманскай імперыі вярнуўся ў Боснію.

Правадыр Першага сербскага паўстання (1804—1813)

№	Фота	Імя	Перыяд кіравання		Заўвагі
1		Карагеоргій Петравіч сербск.: Карађорђе Петровић	1804	1813	У 1804 годзе стаў на чале Першага сербскага паўстання супраць Асманскай імперыі. У 1811 годзе ў Бялградзе на скупшчыне старэйшын быў абвешчаны вярхоўным правадыром сербскага народа са спадчыннай уладай. Пасля паражэння паўстання эміграваў у Аўстрыю, а затым у Расію.

Князі Сербіі (1815—1882)

№	Фота	Імя	Перыяд кіравання		Заўвагі
1		Мілаш Абрэнавіч сербск.: Милош Обреновић	21 лістапада 1815	13 чэрвеня 1839	У 1815 годзе стаў на чале Другога сербскага паўстання. Адрокся ад прастола
2		Мілан Абрэнавіч сербск.: Милан Обреновић	13 чэрвеня 1839	8 ліпеня 1839	Старэйшы сын Мілаша Абрэнавіча, памёр ад хваробы.
3		Міхаіл Абрэнавіч сербск.: Михаило Обреновић	8 ліпеня 1839	14 верасня 1842	Малодшы сын Мілаша Абрэнавіча, заняў прастол пасля смерці брата (да 17 сакавіка 1840 — часовы кіраўнік). Быў зрынуты, эміграваў у Вену
4		Аляксандр Карагеоргіевіч сербск.: Александар Карађорђевић	14 верасня 1842	23 снежня 1858	Сын правадыра Першага сербскага паўстання Карагеоргія. Выбраны князем пасля звяржэння Міхаіла Абрэнавіча. Быў зрынуты скупшчынай, эміграваў у Аўстрыю.
5		Мілаш Абрэнавіч сербск.: Милош Обреновић	24 снежня 1858	26 верасня 1860	Вярнуўся пасля звяржэння Аляксандра Карагеоргіевіча
6		Міхаіл Абрэнавіч сербск.: Михаило Обреновић	26 верасня 1860	10 чэрвеня 1868	Заняў прастол пасля смерці бацькі Мілаша Абрэнавіча. Усынавіў і зрабіў спадчыннікам свайго стрыечнага пляменніка Мілана Абрэнавіча. Забіты ў Топчыдзеры прыхільнікамі Карагеоргіевічаў.
7		Мілан Абрэнавіч сербск.: Милан Обреновић	10 чэрвеня 1868	6 сакавіка 1882	Стрыечны пляменнік Міхаіла Абрэнавіча, стаў князем з-за бяздзетнасці апошняга. З прычыны маленства з 10 чэрвеня 1868 па 22 жніўня 1872 знаходзіўся пад рэгенцкім кіраваннем Мілівая Петравіча Блазнаваца, Ёвана Рысціча і Ёвана Гаўрылавіча. У 1882 выбраны каралём Сербіі.

Каралі Каралеўства Сербія (1882—1918)

№	Фота	Імя	Перыяд кіравання		Заўвагі
1		Мілан Абрэнавіч сербск.: Милан Обреновић	6 сакавіка 1882	6 сакавіка 1889	У 1882 годзе каранаваўся як Мілан I, да гэтага быў 4-м князем Сербіі. Адрокся ад прастола на карысць свайго сына Аляксандра Абрэнавіча
2		Аляксандр Абрэнавіч сербск.: Александар Обреновић	6 сакавіка 1889	11 чэрвеня 1903	У 13 гадоў стаў каралём з прычыны адрачэння ад прастола свайго бацькі Мілана Абрэнавіча. З-за маленства пры каралі з 1889 па 1893 гады знаходзіліся рэгенты Ёван Рысціч, Коста Проціч і Ёван Белімаркавіч[1]. Забіты падчас дзяржаўнага перавароту.
3		Пётр I Карагеоргіевіч сербск.: Петар I Карађорђевић	15 чэрвеня 1903	1 снежня 1918	Узведзены на прастол пасля забойства Аляксандра Абрэнавіча. У 1918 годзе стаў каралём сербаў, харватаў і славенцаў

Каралі сербаў, харватаў і славенцаў (1918—1929), Каралі Югаславіі (1929—1945)

• Пётр I Карагеоргіевіч, сын Аляксандра Карагеоргіевіча, кароль Каралеўства сербаў, харватаў і славенцаў (Каралеўства СХС) 1 снежня 1918 — 16 жніўня 1921.

Каралеўства сербаў, харватаў і славенцаў (СХС) было ўтворана ў 1918 годзе па выніках Першай сусветнай вайны. У яго ўвайшлі Сербія, Чарнагорыя і частка тэрыторыі былой Аўстра-Венгрыі (гістарычныя вобласці Славонія, Далмацыя, Боснія, Герцагавіна, Ваяводзіна, населеная славенцамі частка Карынтыі).

• Аляксандр I Карагеоргіевіч, сын караля Пятра I, кароль Каралеўства сербаў, харватаў і славенцаў (16 жніўня 1921 — 3 кастрычніка 1929), кароль Югаславіі (3 кастрычніка 1929 — 9 кастрычніка 1934). Забіты харвацкімі нацыяналістамі.

У 1929 годзе Каралеўству СХС было дадзена больш кароткая і гучная назва — Югаславія.

• Пётр II Карагеоргіевіч (9 кастрычніка 1934 — 29 лістапада 1945), кароль Югаславіі, з 14 красавіка 1941 года — у эміграцыі.

У маі 1941 года Югаславіі акупавана нацысцкай Германіяй. У 1944 годзе адбылося аднаўленне незалежнасці. У лістападўе 1945 была абвешчана рэспубліка, прыход да ўлады камуністаў.

Прэзідэнты Сербіі (з 1991)

Асноўны артыкул: Прэзідэнт Сербіі

№	Фота	Імя	Тэрміны выканання паўнамоцтваў		Партыя	Заўвагі
1		Слабадан Мілошавіч сербск.: Слободан Милошевић	11 студзеня 1991	23 ліпеня 1997	Сацыялістычная партыя Сербіі	З 8 мая 1989 займаў пасаду Старшыні Прэзідыума Сербіі. 9 снежня 1990 выйграў прэзідэнцкія выбары, набраўшы 653%. Ізноў перамог на выбарах 20 снежня 1992 (532%). Сышоў з пасады, стаўшы прэзідэнтам Югаславіі.
—		Драган Таміч сербск.: Драган Томић	23 ліпеня 1997	29 снежня 1997		старшыня Скупшчыны, в. а. прэзідэнта. Працягваў выконваць абавязкі пасля таго, як 5 кастрычніка 1997 не адбыўся другі тур выбараў прэзідэнта.
2		Мілан Мілуцінавіч сербск.: Милан Милутиновић	29 снежня 1997	29 снежня 2002	Сацыялістычная партыя Сербіі	Абраны прэзідэнтам 21 снежня 1997 у другім туры паўторных выбараў 1997, набраўшы 592%. Сышоў з пасады ў сувязі з заканчэннем тэрміна прэзідэнцтва.
—		Наташа Мічыч сербск.: Наташа Мићић	29 снежня 2002	4 лютага 2004		старшыня Скупшчыны, в.а. прэзідэнта. Заняла пасада ў сувязі з заканчэннем тэрміна паўнамоцтваў прэзідэнта Мілана Мілуцінавіча і неабраннем новага прэзідэнта з-за нізкай яўкі выбаршчыкаў у паўторных выбарах 8 снежня 2002 (у першых выбарах у другім туры 13 кастрычніка таксама яўка была ніжэйшая за ўсталяваны парог у 50%). Працягнула выконваць абавязкі прэзідэнта пасля выбараў 16 лістапада 2003, якія таксама не адбыліся з-за нізкай яўкі выбаршчыкаў.
—		Драган Маршычанін сербск.: Драган Маршићанин	4 лютага 2004	3 сакавіка 2004	Дэмакратычная партыя Сербіі	старшыня Скупшчыны, в.а. прэзідэнта. Сышоў з пасады, стаўшы міністрам эканомікі
—		Воіслаў Міхаілавіч сербск.: Војислав Михаиловић	3 сакавіка 2004	4 сакавіка 2004		в.а. старшыні Скупшчыны, в.а. прэзідэнта
—		Прэдраг Маркавіч сербск.: Предраг Марковић	4 сакавіка 2004	11 ліпеня 2004		старшыня Скупшчыны, в. а. прэзідэнта
3		Барыс Тадзіч сербск.: Борис Тадић	11 ліпеня 2004	31 мая 2012	Дэмакратычная партыя	Перамог у другім туры выбараў 27 чэрвеня 2004, атрымаўшы 532% галасоў. Паўторна заняў пасаду, перамогшы ў другім туры выбараў 3 лютага 2008 (503%).
		Томіслаў Нікаліч сербск.: Томислав Николић	31 мая 2012	на пасадзе	Сербская прагрэсіўная партыя

Гл. таксама

• Распад Югаславіі
• Югаславія

Зноскі

1. Белимаркович, Иован // Военная энциклопедия : ([в 18 т.]) / под ред. В. Ф. Новицкого^[ru] [и др.]. — СПб. ; [М.] : Тип. т-ва И. В. Сытина^[ru], 1911—1915.

Літаратура

• Книга династий / Николай Сычев. — М.: АСТ: Восток-Запад, 2006.
• Романько О. В. Правители государств южных славян (историко-генеалогический очерк).
• Список правителей Сербии — Википедия.
• Српски владари — Википедија.
• List of Serbian monarchs — Wikipedia, the free encyclopedia.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Спіс кіраўнікоў Сербіі