Вячаслаў Францавіч Кебіч

Вячасла́ў Фра́нцавіч Ке́біч (10 чэрвеня 1936, в. Канюшаўчына, Навагрудскае ваяводства, цяпер Валожынскі раён, Мінская вобласць — 9 снежня 2020) — беларускі палітык, першы прэм’ер-міністр Беларусі (1990—1994).

Вячаслаў Францавіч Кебіч
1-ы Прэм’ер-міністр Беларусі 19 верасня 1991 — 21 ліпеня 1994
Папярэднік	пасада зацверджаная
Пераемнік	Міхаіл Мікалаевіч Чыгір
9-ы Старшыня Савета Міністраў БССР 7 красавіка 1990 — 19 верасня 1991
Папярэднік	Міхаіл Кавалёў
Пераемнік	пасада скасаваная
Намеснік Старшыні Савета Міністраў БССР 1985 — 1990
Кіраўнік урада	Міхаіл Кавалёў
Другі сакратар Мінскага абласнога камітэта КП Беларусі 1984 — 1985
Папярэднік	Міхаіл Князюк
Пераемнік	Анатоль Бычок
Нараджэнне	10 чэрвеня 1936(1936-06-10) Канюшаўшчына, Валожынскі павет, Навагрудскае ваяводства, Польская Рэспубліка
Смерць	9 снежня 2020(2020-12-09)[1] (84 гады) Мінск, Беларусь
Месца пахавання	Усходнія могілкі
Бацька	Франц Карлавіч Кебіч
Маці	Таццяна Васільеўна Кебіч
Жонка	Алена Кебіч
Веравызнанне	Рыма-каталік
Партыя	КПСС (1962 — 1991)
Член у	ЦК КПСС
Адукацыя	машынабудаўнічы факультэт БНТУ (1958) Мінская вышэйшая партыйная школа
Навуковая ступень	кандыдат эканамічных навук
Дзейнасць	палітыка[2] і эканоміка[2]
Званне	палкоўнік
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Кебіч.

Прозвішча

Прозвішчы тыпу Кеба даследчык беларускай антрапаніміі М. Бірыла параўноўваў з літоўскім антрапонімам Кебас^[3]. У сучаснай літоўскай антрапаніміі вядомыя адыменныя прозвішчы тыпу Keba, Kebeikis, Kebelis з коранем Keb-. У Перапісе войска ВКЛ 1528 г. імя тыпу Keba або Kebas у форме імя па-бацьку: "Матеи Кебовичъ"^[4].

Біяграфія

Скончыў Беларускі палітэхнічны інстытут і Вышэйшую партыйную школу пры ЦК КПБ. З’яўляецца кандыдатам эканамічных навук.

Пасля сканчэння інстытута, працаваў інжынерам-тэхнолагам, старэйшым інжынерам-тэхнолагам, начальнікам участку, начальнікам цэха, намеснікам галоўнага інжынера Мінскага завода аўтаматычных ліній. У 1973—1978 галоўны інжынер, дырэктар Мінскага станкабудаўнічага завода імя Кірава. З 1978 генеральны дырэктар Мінскага вытворчага аб’яднання па выпуску працяглых і адразных станкоў імя Кірава. У 1980—1985 — другі сакратар Мінскага гарадскога камітэта КПБ, загадчык аддзелам ЦК КПБ, другі сакратар Мінскага абласнога камітэта КПБ. У 1985—1990 намеснік Старшыні Савета Міністраў БССР, старшыня Дзяржплана БССР. У 1990—1994 Старшыня Савета Міністраў БССР, Прэм’ер-міністр Беларусі.

Член КПСС (1962—1991), член ЦК КПСС (1990—1991). Народны дэпутат СССР у 1989—1992. Дэпутат Вярхоўнага Савета Беларусі ў 1990 і 1995—1996, дэпутат Палаты прадстаўнікоў у 1996—2004.

8 снежня 1991 года разам са Станіславам Шушкевічам ад імя Беларусі падпісаў Белавежскае пагадненне, якое канстатавала спыненне існавання СССР.

Вынікі Кебіча ў першым туры прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі 1994 года.

15 сакавіка 1994 года Вярхоўны Савет прыняў Канстытуцыю Рэспублікі Беларусь, па якой яна аб’яўлена ўнітарнай дэмакратычнай сацыяльнай прававой дзяржавай. Згодна з Канстытуцыяй, краіна абвяшчалася прэзідэнцкай рэспублікай. Першыя выбары Прэзідэнта Беларусі былі прызначаны на 23 чэрвеня 1994 года. Вячаслаў Кебіч удзельнічаў у выбарах як самавылучэнец. У першым туры набраў 17,33 % (1 023 174 голаса), саступіўшы толькі Аляксандру Лукашэнку. У другім туры, што адбыўся 10 ліпеня 1994 года, набраў 14,2 % (748 329 галасоў) і не змог выйграць выбары.

Пасля выбараў узначаліў Беларускі гандлёва-фінансавы саюз. Аўтар успамінаў.

Памёр 9 снежня 2020 года ў бальніцы ад каранавіруснай інфекцыі COVID-19^[5]. Пахаваны ў Мінску на Усходніх могілках.

Узнагароды

• Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга
• Ордэн «Знак Пашаны»
• Заслужаны машынабудаўнік БССР
• Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР
• Ганаровая грамата Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларусі (1996)

Ацэнкі

Гісторык Валянцін Голубеў казаў, што «Кебіч — асоба ў гісторыі. Але ён не склаўся як нацыянальны дзеяч» і яму цяжка было стаць лідарам незалежнай дзяржавы, «хоць лёс яго на гэтую пасаду штурхаў»^[6].

Журналіст і палітык Сяргей Навумчык выказаў думку, што Кебіч мог змяніць Беларусь да лепшага, але змяніў да горшага^[7].

Зноскі

1. Naša Nìva — 1991. — ISSN 1819-1614; 1819-1630 Праверана 9 снежня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1272304'></a>
2. Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
3. М. В. Бірыла. Беларуская антрапанімія. — Мінск: Навука і тэхніка, 1969. — С. 198.
4. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 г.. — Мінск, 2003. — 161 с.
5. Ад каранавіруса памёр першы прэм’ер-міністр незалежнай Беларусі Вячаслаў Кебіч
6. nn.by
7. Радыё Свабода Архівавана 9 снежня 2020.

Бібліяграфія

• Искушение властью : из жизни премьер-министра / В. Ф. Кебич; под ред. И. Н. Осинского. — Минск : Парадокс, 2008. — 478, [1] с., [12] л. ил.

Літаратура

• Кебіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).

Спасылкі

• Вячаслаў Кебіч: Жыцьцё і сьмерць «белавескага зубра» Архівавана 9 снежня 2020.
• Профіль на сайце Палітыкі Беларусі (руск.)
• Кебич: Я бы не проиграл в 1994-м, если бы… Архівавана 1 студзеня 2011. (руск.)