Анатоль Іванавіч Бутэвіч

Анато́ль Іва́навіч Бутэ́віч (нар. 15 чэрвеня 1948, хут. Язавец, Нясвіжскі раён, Мінская вобласць; Псеўданімы: Максім Валошка, Анатоль Баярскі, Міша Алімпік) — беларускі дзяржаўны дзеяч, дыпламат, пісьменнік, перакладчык, публіцыст, крытык.

Анатоль Іванавіч Бутэвіч
Міністр культуры і друку Рэспублікі Беларусь 6 красавіка 1994 — 20 сакавіка 1996
Прэзідэнт	Аляксандр Лукашэнка
Кіраўнік урада	Вячаслаў Кебіч, Міхаіл Чыгір
Папярэднік	Яўген Вайтовіч
Пераемнік	Аляксандр Сасноўскі
Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Рэспублікі Беларусь у Румыніі 17 снежня 1997 — 21 ліпеня 2000
Прэзідэнт	Аляксандр Лукашэнка
Пераемнік	Рыгор Кісель
Нараджэнне	15 чэрвеня 1948(1948-06-15) (76 гадоў) Язавец[d], Нясвіжскі раён, Баранавіцкая вобласць, БССР, СССР
Член у	Саюз беларускіх пісьменнікаў Беларускі саюз журналістаў Беларускі фонд культуры Беларускае таварыства дружбы і культурнай сувязі з замежнымі краінамі
Адукацыя	філалагічны факультэт БДУ
Дзейнасць	палітыка[1], дыпламатыя[1] і пераклад[1]
Узнагароды	Грамата Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР (1978) Ганаровая грамата Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь (1998) ганаровая грамата Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь (2018) Залатое пяро[d] (2001) Нагрудны знак «За ўклад у развіццё культуры Беларусі» (2010) Літаратурная прэмія імя Васіля Віткі (2004) Кімерыйскія музы[d] ганаровы грамадзянін Нясвіжа[d] Гомельская абласная літаратурная прэмія імя А. Капусціна[d] выдатнік друку Беларусі[d] (2018)

Біяграфія

Нарадзіўся на хутары Язавец Нясвіжскага раёна ў сялянскай сям’і. У 1956 годзе разам з бацькамі перасяліўся ў в. Баяры таго ж раёна. Вучыўся ў Вяліка-Ліпскай васьмігадовай школе. Скончыў Сноўскую сярэднюю школу Нясвіжскага раёна (1966). Скончыў аддзяленне беларускай мовы і літаратуры філалагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (1971). Працаваў рэдактарам Беларускага тэлеграфнага агенцтва (1971—1973), намеснікам рэдактара газеты «Чырвоная змена» (1975—1979), дырэктарам рэспубліканскага выдавецтва «Мастацкая літаратура» (1986—1987), у ЦК ЛКСМБ (1973—1975, 1979—1980) і ЦК КПБ (1980—1986, 1987—1990). Старшыня Дзяржаўнага камітэта па друку (1990—1992), міністр інфармацыі (1992—1994), міністр культуры і друку Рэспублікі Беларусь (1994—1996). У 1996—1998 гадах — Генеральны консул Рэспублікі Беларусь у Гданьску. У 1998—2000 гадах — Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Рэспублікі Беларусь у Румыніі. У 2001—2009 гадах — саветнік старшыні Банка міжнароднага гандлю і інвестыцый. У студзені — маі 2009 года — галоўны спецыяліст упраўлення мастацтваў Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь. Мае дыпламатычны ранг Надзвычайнага і Паўнамоцнага Пасла Рэспублікі Беларусь. Мае ступень неафіцыйнага «кандыдата навук у галіне інфармацыйных тэхналогій» ад грамадскага аб’яднання^[2] «IAIT — Міжнародная акадэмія інфармацыйных тэхналогій». Жыве ў Мінску, мае траіх дзяцей.

Творчасць

Анатоль Бутэвіч (першы справа) на адкрыцці праекту «АРТ-Забор» у Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі, 8 верасня 2014 г.

Працуе ў сферы дзіцячай літаратуры, гістарычнай, публіцыстыкі, крытыкі, у галіне перакладу. Друкавацца пачаў у 1969 годзе. Перакладае з польскай, рускай, украінскай моў на беларускую, з беларускай на рускую. Яго творы перакаладаліся на польскую, румынскую, балгарскую мовы.

Творы

• «Прыгоды лісціка-карунчыка». Казкі. Мінск, 1997
• «Прыгоды памаўзлівай Рыскі». Казкі. Мінск, 1999
• «Расстайны пах асоту». Аповесць, апавяданні. Мінск, 2000
• «Як акіян з кропелькай барукаўся». Казкі. Мінск, 2003
• «Мірскі замак». Мінск, 2003
• «Прыгоды віруса Шкодзі». Мінск, 2009
• Серыя «Сем цудаў Беларусі»:
  • «У гасцях у вечнасці». Мінск, 2001
  • «Званы Нямігі». Мінск, 2002
  • «За наміткай гісторыі». Мінск, 2003
  • «Адвечны покліч Радзімы». Мінск, 2004
  • «Славутыя родам сваім». Мінск, 2006
  • «Перуновага племені дзеці». Мінск, 2008
  • «На далонях вечнасці» (сумесна з У.Ягоўдзікам). Мінск, 2009
• «Пад небам беларускага слова». Пра пісьменнікаў, літаратуру і не толькі. Мінск, 2007
• «Раскіданае гняздо крывіцкай славы». Мінск, 2008
• «Каралева не здраджвала каралю, або Каралеўскае шлюбаванне ў Новагародку». Раман. Мінск, 2009
• «Таямніцы Мірскага замка. Падарожжа па сівых мурах з Адамам Міцкевічам». Мінск, 2011
• «Таямніцы Нясвіжскага замка. Падарожжа ўглыб стагоддзяў з Уладзіславам Сыракомлем». Мінск, 2013
  • «Таямніцы Крэўскага замка. Падарожжа па нашай гісторыі з Вітаўтам Вялікім». Мінск, 2015
  • «Тайны Мирского замка. Путешествие по древней фортеции с Адамом Мицкевичем». Минск, 2014
  • «Тайны Несвижского замка. Путешествие вглубь столетий с Владиславом Сырокомлей». Минск, 2019
• «Я адной табе належу». Мінск, 2013
• «Паміж Княствам і каронай». Мінск, 2013
• «Пацалунак на фоне гор». Мінск, 2014
• «Чараўніца Восень і Сняжынка падарожніца». Мінск, 2015
• «Як Данік у Радзівілаўскае метро трапіў», Мінск, 2016
• «Жанчыны з легенды», Мінск, 2017
• «Маладыя гады — маладыя жаданні»: П’еса // Маладосць. 2007
• «Апошняе ігрышча»: Аповесць // Полымя. 2007
• «Распасажаны дом». Мінск, 2020
• «Зайчыкаў лес» (на румынскай мове). Цімішаара, Румынія, 1999.

Пераклады на рускую мову

• Липский Владимир. «Крутые версты». Аповесць. Масква, 1981, Кемерава, 1982, 1989
• Липский Владимир. «Выстрелы над старым окопом». Аповесць. Мінск, 2007
• Капустин Аександр. «Соленая роса». Аповесць. Казань, 1984
• Гигевич Василь. «Марсианское путешествие». Мінск, 1992
• «Смеяться, право, не грешно». Беларускі народны гумар. Мінск, 1997

Пераклады на беларускую мову

• Хемінгуэй Эрнэст. «Бывай, зброя». Мінск, 1996
• Олдрыдж Джэймс. «Паляўнічы». Мінск, 1996
• Шолам Алейхем. «Тэўе-малочнік». Мінск, 1992
• Лем Станіслаў. «Прыгоды Піркса». Мінск, 1992
• Лем Станіслаў. «Салярыс». Мінск, 1994
• Лем Станіслаў. «Непераможны». Мінск, 2011
• Радзівіл Багуслаў. «Аўтабіяграфія». Мінск, 2009
• Ажэшка Эліза. «Над Нёманам». Мінск, 2003
• Курыльчык Рышард. «Славянскі світанак». Мінск, 2007
• Курыльчык Рышард. «Нязломны з Назарэта». Мінск, 2009
• Ажэшка Эліза. «Gloria victis». «Дзеяслоў», № 4, 2008
• Ажэшка Эліза. Яны. «Дзеяслоў», № 5, 2017
• Ажэшка Эліза. «Над Нёманам». Мінск, «Кнігазбор», 2020

Пераклады п’ес, якія ішлі ў тэатрах Беларусі

• Сапгір С., Пракоф’еў С. Кот у ботах. 1981
• Хмелік А. А ўсё-такі яна круціцца? 1981
• Аляксандраў А. Шышок. 1982
• Гудзяліс Антанас. Куды сышлі волаты? 1982
• Фрэшат Караль. Жан і Беатрыса. 2004
• Вампілаў А. Мінулым летам у Чулімску. 2006
• Гальдоні Карл. Слуга двух гаспадароў. 2007
• Шурпін Анатоль. Хто кахае мадам? 2008
• Лорка Ф. Дом Бернарды Альбы. 2013
• Пётр Гладзілін. Афінскія вечары. 2014

Прызнанне

• член Беларускага саюза журналістаў (з 1972)
• член Саюза беларускіх пісьменнікаў (з 1994)
• Медаль «За асваенне цалінных зямель» (1969)
• Грамата Вярхоўнага Савета БССР (1978)
• Ганаровая грамата Савета Міністраў Беларусі (1998)
• Ганаровая грамата Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь (2018)
• Лаўрэат прэміі Саюза журналістаў «Залатое пяро — 2001»
• прэмія польскага Таварыства аўтараў ZAiKS (за пераклады з польскай мовы, 2004)
• Ордэн Свяціцеля Кірылы Тураўскага Беларускай праваслаўнай царквы (2008)
• Юбілейны медаль «90 год Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь» (2008)
• Юбілейны медаль «65 год вызвалення Рэспублікі Беларусь ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў» (2009)
• Заслужаны журналіст, Ганаровае званне ГА «Беларускі Саюз журналістаў» (2008)
• нагрудны знак Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь «За ўклад у развіццё культуры Беларусі» (2010)
• памятны медаль «Нясвіжскаму раёну — 75 год» (2015)
• нагрудны знак Беларускага фонда культуры «Рупліўцу. Стваральніку» (2017)
• лаўрэат прэміі імя Васіля Віткі часопіса «Вясёлка»
• лаўрэат літаратурнага конкурсу «Кімерыйскія музы» на міжнародным фестывалі дзіцячых пісьменнікаў у Феадосіі
• дыпламант літаратурнага конкурсу Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь
• лаўрэат Гомельскай абласной літаратурнай прэміі імя А. Капусціна.
• Член рэдкалегій часопіса «Вясёлка», «Краязнаўчай газеты»
• намеснік старшыні рады Беларускага фонда культуры
• старшыня таварыства «Беларусь — Польшча»
• старшыня грамадскай назіральнай камісіі пры Міністэрстве культуры па ахове гісторыка-культурнай спадчыны
• член Савета ветэранаў камсамола, піянерскага і маладзёжнага руху пры ЦК БРСМ
• Член Польска-Беларускай Дарадчай Камісіі па пытаннях гісторыка-культурнай спадчыны (з сакавіка 2010 да сакавіка 2014)
• член Беларускай рэспубліканскай навукова-метадычнай рады па пытаннях гісторыка-культурнай спадчыны пры Міністэрстве культуры Рэспублікі Беларусь (з верасня 2010)
• намеснік старшыні Рэспубліканскага грамадскага савета па справах культуры і мастацтва пры Савеце Міністраў Рэспублікі Беларусь (з лістапада 2010)
• член праўлення Беларускага таварыства дружбы і культурнай сувязі з замежнымі краінамі (з кастрычніка 2012)
• член Нацыянальнай камісіі Рэспублікі Беларусь па справах ЮНЕСКА (са жніўня 2013)
• ганаровы грамадзянін горада Нясвіжа (28.02.2015)
• ганаровы знак Беларускага фонда культуры «Рупліўцу. Стваральніку», 2017
• Член Нацыянальнай камісіі Рэспублікі Беларусь па справах ЮНЕСКА, 2015
• юбілейны медаль «100 год дыпламатычнай службе Беларусі», 2019
• нагрудны знак «Выдатнік друку Беларусі» (2018)

Крыніцы

1. Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
2. У адпаведнасці з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь № 402 ад 19.06.2006 г. Рашэннем Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь ад 04.06.2007 № 95, грамадскае аб’яднанне «Международная академия информационных технологий» («МАИТ») перайменавана ў Міжнароднае навуковае грамадскае аб’яднанне «МАИТ» (МНГА «МАИТ») з выдачай пасведчання аб дзяржаўнай рэгістрацыі грамадскага аб’яднання за № 01889, з захаваннем юрыдычнай асобы, членства, структуры, асноўных палажэнняў, мэт і задач аб’яднання «МАИТ».

Літаратура

• Анатоль Бутэвіч // Роднае слова: Штомес. навук.-метад. часоп. / Заснав.: М-ва адукацыі Рэсп. Беларусь ― 2008. ― № 6. ― С. 16;
• Бутэвіч Анатоль Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 3. — С. 361. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).
• Бутэвіч Анатоль Іванавіч // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1992—1995. Т. 6.
• Бутевич Анатолий Иванович // Республика Беларусь, энциклопедия: в 6 т. — Минск, 2006, т.2. — C. 564.
• «Вестник Министерства иностранных дел», № 1/1998, стр. 71-72.
• З росных сцяжын: аўтабіяграфіі пісьменнікаў Беларусі / Уклад. М. Мінзер. — Мн.: Літаратура і Мастацтва, 2009. — 460, (1) — С. 65.

Спасылкі

• БУТЭВІЧ Анатоль Іванавіч, Саюз беларускіх пісьменнікаў(недаступная спасылка)